"Wie zich afkeert van Gods geboden om goed voor elkaar te zorgen, maar andere waarden verafgoodt, zal ten onder gaan."
Fraai klinkt dat niet, en geliefd zal Jeremia zich met zulke opvattingen zeker niet gemaakt hebben. Volgens de traditie werd hij trouwens dood gestenigd door zijn landgenoten, omdat ze zijn afbrekende woorden moe waren. Maar hoe dan ook, volgens Jeremia kan de mens buiten God om niet gelukkig worden.
Voel je de opstap naar de zaligsprekingen van vandaag?
De puber groeit op en woont in Brussel. Ze schreef onlangs: "Elke dag zie ik lijkbleke mensen heroïne opwarmen in de metro. Tweehonderd meter verder, aan het kanaal, staan honderd sans-papiers in de rij voor de voedselbedeling. Als ik ga wandelen aan het park aan Tour & Taxis, die gigantische houten sauna, dan zie ik mensen onder een brug slapen, een brug die overigens op instorten staat."
Er gaat geen dag voorbij of ik zie een kind dat op straat leeft, in de geur van urine. Dag en nacht sirenes, geschreeuw in het donker. Een staalkaart van het hele scala aan menselijk lijden. En wat doe ik? Ik trek mijn kraag omhoog en loop door, naar mijn appartement, waar het warm is.
Zalig, dus gelukkig, zijn zij die arm zijn, die honger lijden, die verdrietig zijn en die omwille van Hem vervolgd, gehaat en uitgestoten worden, zegt Hij.
Dat zijn heel rare woorden, want hoe kan je gelukkig zijn als je zo arm bent dat je geen eten hebt, en verdrietig omdat niets je meezit en je niet bemind, maar gehaat wordt. Maar het klinkt heel anders tegen de achtergrond van de vierde zaligspreking.
Daar klinkt het dat je vervolgd wordt omdat je Jezus volgt. Omdat je dus wil leven naar zijn woorden en daden. En als je dat doet, ben je inderdaad arm aan egoïsme, aan zelfzucht, aan zelfverheerlijking.. En dan ben je verdrietig omdat er zoveel onvrede heerst en ge kunt daar niets aan doen... En je ben ook verdrietig omdat er zoveel vluchtelingen zijn, zoveel oorlog en burgeroorlog, en zoveel wrok en haat. Wee hen, zegt Jezus. En 'wee' is een woord dat al honderden jaren oud is, en dat betekent: och arme.
Dus och arme de rijken, die blij zijn omdat ze zoveel bezitten. Och arme de machtigen en de jagers op succes, want ze hebben alleen belangstelling voor zichzelf en niet voor de wereld om zich heen, en zeker niet voor de ellende en de pijn in de wereld.
Och arme de machtigen van deze wereld, och arme, de machtigen van onze kerk.
Je kunt niet ontkennen dat de Kerk wereldwijd heel dikwijls verre van geliefd is omwille van de vele schandalen die haar blijven achtervolgen. Want wie kan er nog vertrouwen in zo een Kerk die geleid wordt door machthebbers van wie velen elk contact met de werkelijkheid verloren hebben, die constant veroordelen wie het waagt anders te zijn en anders te denken dan zij, en machthebbers die soms heel ver van Jezus boodschap afstaan.
Beste vrienden, ik weet het, ik zit op ne weer... het zijn woorden en gedachten waar we ons wellicht niet direct goed bij voelen, want wie of wat we ook zijn, ieder van ons streeft naar een zekere eerlijkheid, naar een openheid, naar rechtvaardigheid. En het is zeker zo dat wij niet altijd aandacht hebben voor anderen. Dat we niet altijd aandacht hebben voor mensen die het niet zo goed hebben als wijzelf.
Dat we niet altijd ten dienste staan van iedereen die zich rond ons beweegt...
Zijn we daarom och arme-mensen? Ik denk het niet, want ieder van ons probeert op zijn eigen manier iets te doen voor de medemens, een beetje zoals Jezus het ons voordeed. Soms lukt dat en soms lukt dat niet, maar we doen ons best om bij de zalig-mensen te horen. Laten we dat maar blijven doen, met hulp van hierboven. Je bent pas goed bezig als je kunt aanvaarden dat je een beetje slecht bent.
Als ik niet wil accepteren dat in niet feilloos ben, dan zal ik voor mezelf allerlei excuses verzinnen waarom ik vandaag weer geen dakloze in huis genomen heb. Ik zal verzinnen dat het hun eigen schuld is, dat het mijn verantwoordelijkheid niet is. Ik zal verhalen ophangen over dieven en bedriegers, over schimmige statistieken. Uiteindelijk leidt zo'n gedachtegang tot harde onverschilligheid, onverschillig zijn over een kind dat op straat leeft in de geur van urine.
Of het netto resultaat van ons leven positief of negatief is, dat kan ik niet weten.
Mijn perspectief is te klein. Dat zijn rekensommen die enkel God kan oplossen, en als u niet van het woord God houdt, gebruik dan het woord mysterie, evolutie, of datgene-wat-ons-overstijgt...
Het is allemaal één pot nat, enkel de dwaas kijkt naar de vinger in plaats van naar datgene dat wordt aangewezen.
Vrienden, ik hoop dat wij vandaag hier samen iets hebben kunnen aanwijzen, iets waar we in de loop van de komende week wat mee kunnen doen.
Och arme jullie die nu voldaan zijn, je zult honger hebben, en dorst misschien...
Heb mij gebaseerd op een tekst van Nele Van Den Broeck en op de preek uit homelie.net van deze zondag.
