Alle rechten voorbehouden Een variant van deze blog is te vinden op seniorennet op het volgende adres: http://blog.seniorennet.be/tisallemaiet/
30-10-2020
Corona en de waarheid - Aflevering 16: Per brief
-
Corona
en de waarheid
Aflevering
16: Per brief
Zopas
mocht ik een brief ontvangen van de heer Van Togenbirger die zoals
elke andere mens op aarde zijn kot niet meer uit mag en de brief gaat
als volgt:
"Beste,
Telkenjare
valt het mij weer op en dan neem ik me voor om er eens navraag naar
te doen maar dat is er tot nog toe nooit van gekomen: nu en dan moet
ik wat overhangende takken van de bomen kappen en die werp ik dan op
de vaalt en raar maar waar: de bladeren die erop hangen verdorren
weliswaar maar afvallen doen ze helemaal niet, ze blijven in verdorde
toestand aan de afgezaagde takken hangen! En nu vertelde ik dit aan
een buur terwijl ik stond te harken en ja, hij had een uitleg voor
het fenomeen: de bladeren vallen niet van hun takken omdat ze verdord
zijn maar zij worden van hun takken afgestoten en wel op 'bevel' van
de boom. Vandaar dat bladeren aan afgezaagde takken blijven hangen,
zo vertelde mij de buur maar hij voegde er onmiddellijk aan toe dat
hij er het fijne ook niet van wist aangezien hij geen plantkundige
was.
Toen
ik het verhaal vertelde aan een kennis, antwoordde die met een nog
straffere historie welke hij gezien had in een documentaire op
televisie. Er zijn bomen die last hebben van bepaalde insecten en die
daarom stekels op hun takken hebben, zo zei hij. Op een gegeven
ogenblik verscheen een nieuwe vorm van dergelijke insecten die van de
eerste verschilden in de lengte van hun poten. Hun poten waren langer
en de stekels waren dus te kort om te verhinderen dat zij de bomen
kwelden. En wat gebeurde er? Twee dingen. Het eerste: de stekels aan
de bomen werden langer om het de insecten moeilijker te maken. Maar
de tweede reactie was nog meer verbijsterend: de boomsoort groeide
ook tweehonderd kilometer verderop waar die insecten helemaal niet
aanwezig waren maar ook van die bomen daar werden de stekels ineens
langer.
De
uitleg? De bomen communiceren met elkaar, naar verluidt via chemische
deeltjes die worden meegevoerd met de wind. Die deeltjes zijn in
feite zoals pamfletten waarop te lezen staat: "Pas
op, er zijn nu ook insecten met lange poten, maak dus snel uw stekels
langer!"
Weer
vertelde ik dit nieuwtje door en kreeg te horen dat in de bibliotheek
boeken te vinden zijn die handelen over planten en hoe die een eigen
zenuwstelsel hebben, totaal verschillend van het onze, en zintuigen,
een geheugen en een taal. Er bestaan zelfs theorieën -
wetenschappelijke theorieën naar verluidt - die het niet alleen
hebben over communicatie tussen diersoorten maar tevens over vormen
van communicatie tussen dier en plant. Volgens bepaalde onderzoekers
is het theoretisch mogelijk dat op aarde alle leven met elkaar op de
een of andere manier verbonden is: de planten met de dieren, met de
eencelligen ook, de bacteriën en de virussen, de schimmels en zelfs
de gesteenten, de oceanen, de luchtlagen, de bergen en de vulkanen.
Hebben
wij dan geen onmisbare bacteriën in onze darm? Is het dan niet zo
dat alle elementen die in de kosmos aanwezig zijn, ook in ons lichaam
voorkomen? Zoals ons lichaam zonder dat wij goed begrijpen wat het
doet, interageert met de omgeving als het eet en drinkt of slaapt,
zich voortbeweegt of wat dan ook doet, zo ook zouden alle lichamen,
planten, dieren, microben en ook alle elementen met elkaar
communiceren of tenminste interageren. En dat alles met als enig doel
de handhaving van het leven.
Maar
als dat inderdaad het geval is, mijn beste, en steeds meer biologen
lijken die stelling ernstig te nemen en gaan ook op onderzoek in dat
domein, dan lijkt het ook niet anders dan vanzelfsprekend dat de
aarde als systeem zal reageren als een of andere zaak fout loopt en
het systeem zich bedreigd voelt, vind je dat ook niet?
Een
organisme dat zich bedreigd voelt, zet zich schrap en allerlei
chemische stoffen worden door specifieke klieren gesecreteerd, komen
in de bloedbaan terecht, doen het immuunsysteem reageren en
verdedigen het lichaam tegen de aanvaller. Maar stel nu eens dat de
aanvaller van het organisme dat de aarde is, de mens is.
Bijvoorbeeld
omdat de mens vervuilt met straling, kernenergie, koolstofdioxide en
nog allerlei andere vergiften. Of omdat de mens andere diersoorten
met uitsterven bedreigt. Omdat hij de voorraadschuren van de ertsen
in geen tijd leeg haalt. Omdat hij de longen van de aarde kapotmaakt
of omdat hij zonder ophouden genocide pleegt op
andere soorten. Als alle onderdelen van het organisme van de aarde
met elkaar communiceren, dan weet niet alleen de mens maar ook de
aarde dat haar voortbestaan in het gedrang komt. En wat doet zij dan?
Zij zet zich schrap, zij zet allerlei andere onderdelen, levende
wezens, in werking, om de activiteiten van de mensen stop te zetten.
En
is het dit wat nu en dan gebeurt wanneer een pandemie de kop
opsteekt? Hoe dan ook is het resultaat telkens een forse reductie van
het aantal mensen en vaak ook een verandering van het menselijk
gedrag. En blijkt vandaag niet dat steeds meer mensen onder invloed
van de pandemie beginnen in te zien dat het menselijk gedrag moet
veranderen? En in het bijzonder de economie die een kapitalistisch
karakter heeft en de democratie die de vrije teugel geeft aan
allerlei moordende vrijheden van de vele kleine dictators?
Alle
gekheid op een stokje, mijn beste, maar is het u ook opgevallen dat
na de eerste golf, het virus gemuteerd is? Het lijkt alsof het
reageerde op de reactie van de mens: de mensen bleven in hun kot en
het virus dreigde teniet te gaan. Je weet dat het virus de mensen
nodig heeft om zich te kunnen voortplanten? Zoals trouwens de
vampieren, die met plagen geassocieerd worden, periodiek uit hun
schijndood moeten verrijzen om zich te voeden aan ons bloed? Wel, in
deze tweede golf is het virus naar men heeft vastgesteld
besmettelijker geworden dan voordien en het richt zich nu ook tot
mensen van alle leeftijden. Ik weet niet hoe die zaken te verklaren
zijn, mijn beste, maar mij dunkt dat de virologen dat ook niet weten.
Het enige wat ons nu te doen staat, is te zorgen dat wij niet beboet
worden, dan worden we immers ook niet besmet.
Misschien tot later
eens, jaja, ik zeg 'misschien' en ik zeg dat niet alleen omdat het
mogelijk is dat wij onze pijp weldra aan maarten geven: steeds meer
stemmen gaan op dat deze pandemie nooit meer verdwijnen zal en alleen
maar erger kan worden. Trouwens, heb je al gemerkt dat er geen andere
nieuwsberichten meer bestaan sinds covid-19 er is? Het allerbeste!
Omsk"
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
30 oktober 2020)
29-10-2020
Corona en de waarheid - Aflevering 15: Wetenschap, altijd in de kinderschoenen
-
Corona
en de waarheid
Aflevering
15: Wetenschap, altijd in de kinderschoenen
Niet
alleen de maatschappelijke komedie wordt te kijk gezet op het ogenblik
dat een plaag over de wereld trekt, ook de weergalm van de
wetenschappen deelt in de klappen. Om te beginnen blijken inzake het
nieuwe ziektebeeld noch de voorspellende noch de genezende waarde van
- om te beginnen - de virologie aangetoond te kunnen worden en
veeleer het tegendeel is het geval: haar onmacht en onkunde kunnen
niet langer geheim worden gehouden en daarvan is de hele
wereldbevolking nu getuige: de pandemie bleek onvoorspelbaar, de
verschillende golven evenzeer en de koppen blijven rollen omdat
blijkt dat de plaag noch te genezen is, noch te voorkomen;
gedragsaanpassingen blijken niet te werken en na een jaar van
wereldwijd onderzoek is van een werkzaam vaccin nog lang geen sprake.
Spontaan herinneren wij ons andermaal de woorden van de
cultuurfilosoof Ivan Illich in zijn Medical Nemesis: "Een
bestudering van de evolutie van ziektepatronen levert als bewijs op
dat artsen in de laatste honderd jaar epidemieën niet sterker
beïnvloed hebben dan priesters in vroeger tijden. Epidemieën kwamen
en gingen, door beiden verwenst, maar door geen van beiden beïnvloed.
Ze zijn even ongevoelig voor de rituelen die in medische klinieken
uitgevoerd worden, als voor die welke bij religieuze altaren
gebruikelijk waren. Het is wellicht nuttig een bespreking van de
toekomst van de gezondheidszorg met de erkenning van dit feit te
beginnen."(1)
Wat men kennelijk (weer) nagelaten heeft te doen?
Wetenschap
is wat men weet en alles wat men weet, heeft men moeten leren -
aanvankelijk door ervaring ofwel proefondervindelijk, wat betekent
dat men de dingen niet kan voorspellen of doorgronden wanneer men
ze voor de eerste keer ontmoet. En uitgerekend dat is met betrekking
tot dit virus nu ook het geval: het gaat om een gloednieuw virus,
niemand heeft het ooit gezien, niemand kent het, weet hoe het zich
gedraagt, hoe het verandert, hoe het ons besmet, hoe dodelijk het is,
hoe men het eventueel zou kunnen overwinnen en of we in staat zullen
zijn om een vaccin te produceren dat ons ertegen kan beschermen.
Bovendien is het beeld dat biologen van een virus als zodanig hebben
uiteraard altijd bijzonder voorlopig.
Het
beeld wordt gevormd door wat men ervan weet, het model verandert in
de mate dat meer eigenschappen ervan gekend zijn. Zoals uit het feit
dat een appel de dorst lest, volgt dat hij water bevat en uit het
feit dat hij zoet smaakt, wordt geconcludeerd dat hij suiker bevat,
zo ook evolueerde bijvoorbeeld het atoommodel dat steeds de nieuwe
eigenschappen die het prijsgaf, moest kunnen verklaren: het
atoommodel van de in 460 v.C. geboren Democritus (grondlegger van het
atomisme of de leer dat alles opgebouwd is uit uiteindelijk
ondeelbare deeltjes - atomen) werd in 1803 vervangen door dat van
John Dalton, dat in 1897 plaats maakte voor het model van Thompson,
in 1911 door dat van Rutherford - Chadwick, Bohr en Sommerfeld
verfijnden het model dat nog lang niet definitief is. Op dezelfde
manier evolueerde het virusmodel - men dacht aanvankelijk dat het om
een gif ging: 'virus' is het Latijnse woord voor 'gif'.
In
het artikel Virus
en evolutie
in het Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde
d.d. 18 mei 2010 schrijft Jochem M.D. Galama dat virussen niet langer
kunnen beschouwd worden als louter parasieten die de
voortplantingsorganen van cellen van een gastheer nodig hebben:
"virussen
bevatten sequenties die nergens anders in de biosfeer worden
aangetroffen, wat moeilijk te verenigen is met het idee van een
cellulaire oorsprong van virussen. Omgekeerd blijken sommige
cellulaire sequenties van virale oorsprong, zoals de ontwikkeling van
DNA als belangrijkste drager van genetische informatie. Recent
onderzoek maakt aannemelijk dat virussen een cruciale schakel vormen
in de evolutie van de cel. Dit idee betekent een grote stap
voorwaarts in het inzicht in de evolutie van cellen en verklaart ook
dat virussen naast cellulaire levensvormen zijn blijven voortbestaan.
Virussen, die vaak louter als vijanden van hun gastheer worden
beschouwd, vormen daarmee uiteindelijk een drijvende kracht binnen de
evolutie." (2)
en de auteur citeert vervolgens Darwin die suggereert dat alle
organisch leven op aarde wellicht afstamt van primitieve levensvormen
zoals virussen.
Het
zou een schromelijke vergissing zijn om wat 'klein' is te minachten
of om wat 'simpel' is te beschouwen als minderwaardig aan het
complexe: heel vaak is het net andersom. Enkele jaren geleden
ontdekte een Indische oogarts dat het oog van een vogel, ofschoon het
veel en veel eenvoudiger is dan het oog van een mens, waarover Darwin
nog schreef dat de complexiteit ervan hem deed twijfelen aan de
evolutietheorie - dat het oog van een vogel in feite verder staat in
de evolutie dan dat van een mens. Het is eenvoudiger én beter, het
arendsoog ziet scherper dan het mensenoog. Eigenlijk niet te
verwonderen als men in rekening neemt dat vogels zoveel ouder zijn
dan mensen. De homo sapiens bestaat pakweg 200.000 jaar (3) maar de
eerste vogels zijn 150 miljoen jaar oud (4): hun evolutie strekt zich
uit over een periode die 750 keer langer is dan die van de mens. En
dat het oog van een vogel minder complex is, vormt allerminst een
bezwaar, zo leert ons het scheermes van Occam dat evenwel over
theorievorming spreekt. Het eerste gemotoriseerde voertuig was groot
en lomp, de hedendaagse gemotoriseerde koersfiets weegt geen tien
kilogram en zo worden al onze instrumenten vereenvoudigd maar
tegelijk verbeterd. En stappen we over van de menselijke maaksels
naar de goddelijke scheppingen, dan zien we dat geen vliegtuig ooit
de efficiëntie van een vogel zal benaderen, laat staan die van een
insect en wat gezegd van een virus?
Is
een virion (één virusdeeltje) letterlijk onooglijk klein, dan
overspant het virus als zodanig vaker de hele aardbol en het lacht
wellicht met de sterfelijkheid van de mens. Het menselijk lichaam
bestaat gemiddeld uit 37,2 biljoen cellen (5) die uiteraard allemaal
samenwerken en zo zal niemand het in zijn hoofd halen om één
lichaamscel te beschouwen als een zelfstandig wezen, ook al is het zo
dat de massa cellen die samen een orgaan vormen, getransplanteerd kan
worden van de ene mens naar de andere. Op analoge wijze kan één
mier niet zelfstandig overleven en vormt zij in feite een cel van een
kolonie welke in feite het lichaam van dat wezen is.
Zo
kon men ook zeggen over een virus dat het wellicht het grootste
wezen op aarde is en hoe zijn cellen samenwerken, weet blijkbaar
niemand: men gelooft kennelijk dat zij ongedifferentieerd zijn,
allemaal gelijk dus, edoch wie kan oordelen over hun
organisatieprincipe? Komt daarbij dat ook de soorten niet op zichzelf
kunnen bestaan, dat zij onderling moeten samenwerken in het geheel
van de levende aarde, die op haar beurt niet kan zonder de zon, de
maan en de sterren. Maar dit alles brengt ons al veel te ver van
huis...
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
29 oktober 2020)
Verwijzingen:
(1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978, p. 21. (Oorspronkelijke titel en uitgave:
Medical Nemesis - The Expropriation of Health, Marion Boyars, Londen
1975).
Corona en de waarheid - Aflevering 14: Al is de waarheid nog zo snel, de leugen achterhaalt haar wel!
Corona
en de waarheid
Aflevering
14: Al is de waarheid nog zo snel, de leugen achterhaalt
haar wel!
Er
zijn mensen die liegen en die dan met de stille trump verdwijnen, zo
worden dan hun leugenachtige projects gewis vermalen door de
tand des tijds maar rasechte leugenaars volharden in het kwaad: zij
grijpen van de ene leugen naar de andere en wel in zo'n tempo dat
zelfs waarheidssprekers niet langer in staat zijn om hen bij te
benen. Is de leugenaar niet één persoon doch een systeem, dan wordt
liegen nog een stuk makkelijker: de eerste leugenaar die verkondigt
dat het zwart is terwijl het nadien wit blijkt, verdwijnt via een
achterpoortje en stuurt nummer twee het podium op die dan inderdaad
'wit' bepleit en vergast wordt op applaus; blijkt het uiteindelijk
rood te zijn, dan verdwijnt twee op zijn beurt en krijgen we een
pop-up van nummer drie die gokt op 'rood' en op die wijze
trekken bendes aan een langer eind dan enkelingen en weten zij
schrander de beroemde spreuk ter zake als volgt te inverteren: "Al
is de waarheid nog zo snel, de leugen achterhaalt haar wel!"
In
de vrt-pano-uitzending van 28 oktober l.l. wordt met de hoogste
verontwaardiging gesproken over mensen die - hoe durven ze! - beweren
dat mondmaskers het virus niet kunnen stoppen - een stelling die
godbetert amper enkele maanden geleden op het vrt-nieuws uitgebazuind
werd met veel bombarie door niemand minder dan de minister van
volksgezondheid, dokter De Block, en wel vergezeld van de volgende
wetenschappelijke uitleg: het virus laat zich niet stoppen door
oceanen of door bergen, hoe zou het zich laten tegenhouden door een
mondmasker!?
Met
een nog grotere verontwaardiging werd uitgehaald naar jan met de pet,
die sukkelaar die zijn pas opgelopen boete nog altijd niet verteerd
heeft omdat hij van dat bedrag ruim een maand moet eten nadat hij van
zijn pensioen ten bedrage van de helft van 1500 euro zijn belastingen
heeft betaald om al die informeerders van een Toyota te kunnen
voorzien. Want jan met de pet, stel u voor, durft te beweren dat
corona een door mensen gemaakt virus is, en is dat geen pure waanzin,
beste kijkbuiskinderen?!
Maar
de jannen met de petten die trouwens ook durven te suggereren dat de
neuzen van de farmareuzen forse winsten hebben geroken - hoe durven
ze! - ja, zij durven, want intussen hebben zij ook gelezen dat het
economische debacle ten spijt deze industrie het peloton van alle
andere sectoren ver achter zich laat - die jannen met de petten
hebben ook vrijwel allemaal zeer belangstellend en oplettend naar een
televisie-uitzending gekeken, op een Franse post, het was in mei van
dit jaar, een interview met de Nobelprijswinnaar geneeskunde,
professor Luc Montagnier, de ontdekker van het virus dat AIDS
veroorzaakt. De immer actieve, wereldvermaarde leider van het
onafhankelijke Pasteur-instituut in Parijs vertelde in dat interview
dat hij er zeker van is, en wel op grond van de structuur van
covid-19, dat dit virus door mensen is gefabrikeerd. De geleerde aan
wie momenteel miljoenen mensen die met hiv besmet zijn, het te danken
hebben dat ze niet meer hoeven te creperen, suggereerde tevens dat
zekere golven de activiteit van dat virus moduleren en dat zij
wellicht een impact hebben op het menselijk immuunsysteem.
Hebben
de makers van de pano-uitzending het befaamde interview met de
grootste expert ter wereld in de virologie gemist? Maken zij een
televisie-uitzending om de bevolking te informeren terwijl zij zelfs
geen notie blijken te hebben van het bestaan van deze man? Of beweren
deze journalisten inderdaad dat wat professor Montagnier verkondigt,
fake news is?
Ik
weet wat jan met de pet zal denken (maar waarschijnlijk niet
zal zeggen omdat hij niet in de rij wil gaan staan bij de
voedselbedeling): pano is fake-news, ja, dat zal hij denken,
en gewis, hij heeft er niet met zijn pet naar gegooid.
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
29 oktober 2020)
27-10-2020
Corona en de waarheid - Aflevering 13: De goddelijke komedie
Corona
en de waarheid
Aflevering
13: De goddelijke komedie
's
Morgens staan we op, we draaien een kraan open en een wasbak vult
zich met warm water: het voelt alsof we het gratis krijgen maar het
is een bevel, een eis die wordt ingewilligd zonder tegenpruttelen; we
hebben betaald voor het warme water waarmee we ons kunnen wassen.
Hebben we de natuur aan ons onderworpen? We gaan naar de bakker, we
vragen een brood en de bakker gehoorzaamt: het voelt alsof de bakker
tot onze dienst staat maar het is alweer een bevel, een eis die wordt
ingewilligd, een recht dat wordt afgedwongen door het geld dat we op
de toonbank leggen. En we hebben rechten nodig want we hebben
behoeften, wat wil zeggen dat we niet in leven kunnen blijven op
eigen kracht. We stappen in een rode sportwagen, duwen op het
gaspedaal, we halen snelheden van meer dan honderd kilometer per uur,
op weg naar het werk. Daar gehoorzamen wij aan allerlei bevelen, we
willigen de eisen van onze werkgever in: het is zijn recht, zo houden
wij ons voor en met onze noeste arbeid betalen wij voor het geld dat
hij ons uitkeert op het einde van de maand. De hele ruilhandel is
goed geregeld, we hebben het gevoel mooi samen te werken en solidair
te zijn, het lijkt erop alsof we alles voor elkander doen, maar in
feite dwingt de ene zijn rechten van de andere af.
Met
de vraag aan de bakker om een brood, dwingen wij hem ons een
brood te verkopen want ook hij heeft behoeften, ook hij kan niet
leven op eigen kracht. Wij eisen dat er warm water uit de kraan komt
omdat we er recht op hebben, we hebben er immers voor betaald aan de
loodgieter. Wij eisen dat onze auto rijdt, dat onze staat bestuurd
wordt, dat de politie optreedt als een inbreker ons verrast en dat de
dokter ons geneest. Het voelt aan alsof wij allen samenwerken en
alsof wij alles voor elkander doen, maar in wezen stellen wij alleen
maar eisen aan elkaar. En wie deze stelling pessimistisch vinden,
moeten maar eens proberen om in een winkel een brood te bestellen en
het niet te betalen. Of één cent te weinig op de toonbank te
leggen. De herrie die daaruit volgt, zal hem wakker schudden uit de
schone leugen en hem eraan herinneren dat wij komedianten zijn, dat
onze maatschappij gespeeld wordt, dat wij acteren in plaats van te
leven.
Wij
geloven te leven in een democratie en dat klinkt mooi maar is dat
geen staat gevuld met allemaal kleine dictators?
Dat
zien wij uiteraard pas op het ogenblik dat er een barst in de vaas
komt, en in zijn Anthem zingt de bard:
"There
is a crack in everything/ That's how the light gets in." (1)
De
wijsgeren zeggen dat het bewustzijn ontstaat in de negativiteit (2)
en de theologen hebben het over de zin van het lijden: in een
perfecte wereld waar alles op wieltjes loopt, dommelen wij allemaal
in, wij verliezen ons bewustzijn en de tijd haalt onze rode
sportwagen moeiteloos in. Pas als wij tot stilstand komen, pas als
ons bevel niet langer beantwoord wordt, kunnen wij er ook achter
komen dat wat betreft de zaken die er echt toe doen, wij helemaal
geen rechten kunnen doen gelden. Daar immers staan wij niet langer
als de ene mens tegenover de andere, daar helpt geld niet meer, daar
veranderen de honger en het leed de eis van zo-even in een smeekbede.
Het
graan waarmee wij ons voeden en dat op de akkers groeit, laat zich
niet bevelen dan door God. De waanzin van de oorlog toont ons dat wij
de vrede helemaal niet kunnen plannen. Watersnood, honger,
quarantaine: de plagen die over de wereld trekken, lachen met de
wetenschap en de techniek en zij zetten onze hele komedie te kijk,
met onszelf in de rol én van spelers én van publiek.
(J.B.,
27 oktober 2020)
Verwijzingen:
(1)
Leonard Cohen, Anthem.
(2)Martin Heidegger, Sein
und Zeit.
25-10-2020
Corona en de waarheid - Intermezzo: 'Konijnenmalthusianisten'?
Corona
en de waarheid
Intermezzo:
'Konijnenmalthusianisten'?
Myxomatose
is een aanvankelijk bij Braziliaanse konijnen en bij Californische
Bachmankonijnen door een natuurlijk (pokken)virus veroorzaakte en
ofwel rechtstreeks ofwel door insecten overgedragen konijnenziekte
die echter waar zij sinds 1938 (in Australië) opzettelijk werd
ingezet, in meer dan 90 percent van de gevallen dodelijk is. Het werd
een epidemie in 1953 nadat het virus een jaar eerder vanuit een lab
in Rio de Janeiro ontsnapt was en naar Europa overgekomen. De
konijnen krijgen tumoren, bindvliesontsteking en soms longontsteking
waaraan ze dan overlijden. De ziekte is nu vaccineerbaar maar
onbehandelbaar maar ze werd door de jaren ook milder. Onder meer in
Australië, Engeland en Ierland werd de ziekte ingezet om de
konijnenpopulatie in te dijken. Dat is gelukt maar de ziekte, die
tweejaarlijks piekt, maakt nu overal konijnen ziek en is niet meer
weg te krijgen.
