|
xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />25ste zondag door het jaar C 2007 - 22 en 23 september 2007
Eerste lezing: Amos 8, 4-7
Evangelie: Lucas 16, 1-13
In een viering worden de eerste lezing en het evangelie niet zomaar toevallig of lukraak gekozen. Gewoonlijk vullen ze elkaar aan en is de ene lezing een verduidelijking van de andere. Vandaag is dat anders: ze staan op het eerste gezicht bijna haaks op elkaar.
De eerste lezing is eigenlijk heel duidelijk. De profeet Amos veroordeelt bedrog en onrechtvaardigheid in de handel van toen. Mensen verkleinen de korenmaat en vervalsen de weegschaal. In feite keert Amos zich tegen elke vorm van sociaal onrecht. Hij leefde tijdens de laatste grote bloeiperiode van het noordrijk Israël. Na een paar militaire overwinningen stroomde de oorlogsbuit binnen. Maar het waren alleen de rijken en de handelaars die daarvan profiteerden. De gewone boerenbevolking werd uitgebuit. De tekst van Amos zou in deze dagen echt niet misstaan in een brochure van Broederlijk Delen of van Fair Trade.
Met het evangelie hebben we meer problemen. Het gaat daar over een onrechtvaardige rentmeester. Eerst verkwist hij het bezit van zijn heer. En als hij daarvoor wordt ontslagen, gaat hij de schuldenaars van zijn meester een deel van hun schuld kwijtschelden. Zijn redenering is: ik ben mijn job kwijt en ik heb geen andere vaardigheden om aan werk te geraken. Dus, ik moet ervoor zorgen dat ik wat vrienden maak, desnoods door nog wat te sjoemelen.
We zouden verwachten dat zulk een gedrag van die rentmeester wordt veroordeeld, dat hij zelfs opnieuw op het matje moet komen. Maar wat gebeurt? De heer prijst de rentmeester, omdat hij met overleg heeft gehandeld. Die heer in het verhaal zou ook God kunnen zijn. In ieder geval, ook Jezus veroordeelt de rentmeester niet, maar prijst hem. Hoe zit dat nu? Waarom wordt onrechtvaardigheid, lepe trucjes, gefoefel en gesjoemel door Jezus geprezen?
Bij de voorbereiding van deze homilie ben ik commentaren gaan lezen van heel geleerde bijbelkenners, theologen en exegeten. Wat mij opviel is dat zij zich allemaal in ingewikkelde bochten moeten wringen om dit evangelie uitgelegd te krijgen. Ze weten er niet echt raad mee.
De meest voorkomende uitleg is deze: de rentmeester had indertijd eigenlijk geen rente mogen vragen aan de schuldenaars van zijn meester. Maar hij heeft het toch gedaan, en het geld in zijn eigen zak gestoken. Het is dat geld of die opbrengst die hij nu kwijtscheldt of teruggeeft. Hij bedriegt dus zijn heer niet, hij geeft alleen terug wat hij zelf onrechtvaardig had gekregen. Hij is dus in zekere zin "bekeerd". Dat klinkt niet slecht, maar het staat eigenlijk niet in het evangelie. In het evangelie staat dat de heer zijn rentmeester prijst, omdat hij met overleg heeft gehandeld.
Ik ben geen theoloog of exegeet en ik stel voor het een beetje simpeler uit te leggen. Ik ga daarvoor naar een ander zinnetje uit dit evangelie. Jezus zegt hier ergens: "De kinderen van deze wereld handelen onderling met meer overleg dan de kinderen van het licht."
Dat lijkt een vingerwijzing naar zijn leerlingen en dus ook naar ons. Het betekent zoveel als: voor wereldse dingen, voor eigen profijt zijn jullie veel vindingrijker dan wanneer Ik iets van jullie vraag. Eens kijken wat we daarmee kunnen doen.
We horen wel eens ouders of grootouders het volgende denken over hun kinderen. Wat steekt zij toch veel tijd en energie in haar hobby! Hoeveel kan hij zich niet ontzeggen voor zijn muziekgroep of zijn sportclub! Wat een inzet en creativiteit kunnen zij niet opbrengen voor hun jeugdbeweging! En dan komt het: als ze maar eens evenveel energie en inzet staken in hun schoolwerk. Ze zouden toch met prachtige rapporten of resultaten thuiskomen.
Maar het zou al te gemakkelijk zijn alleen de jongeren met de vinger te wijzen. Hoeveel tijd en energie wordt door volwassenen niet gestoken in bijvoorbeeld het zoeken naar middelen om belastingen te ontduiken. Hoe creatief zijn we niet in het verdoezelen van onze eigen verkeersovertredingen? Hoeveel tijd besteden we niet aan het doorvertellen van roddels? Hoe vindingrijk zijn we soms niet in het bedenken van excuses om een voor ons vervelend, maar voor anderen noodzakelijk bezoek uit te stellen? Als we die tijd en energie nu eens zouden besteden aan waardevolle projecten
De kinderen van de wereld handelen met meer overleg dan de kinderen van het licht. De leerlingen van Jezus krijgen te horen dat ze in wereldse zaken gewiekster, creatiever, spitsvondiger zijn dan in het navolgen en beleven van zijn boodschap. Geldt dat ook niet voor ons?
"Je kan geen twee heren dienen", zegt Jezus, "je kan niet God dienen én de mammon". Natuurlijk is dit geen veroordeling van rijkdom of bezit als dusdanig. Het is niet zo dat alle rijken slecht zijn en alle armen heiligen. Jezus heeft het op diverse plaatsen trouwens over "de onrechtvaardige mammon". Mammon heeft zo een pejoratieve, een negatieve betekenis gekregen, omdat het verwijst naar rijkdom die op een onrechtvaardige manier is verworven. En hier zitten we weer bij de profeet Amos.
"Geen twee heren dienen" is ook de titel van deze viering. Geld bezitten, rijkdom verwerven is niet verkeerd. Maar als we ons leven echt ten dienste gaan stellen van ons bezit, dan zijn we verkeerd bezig. Dan handelen we misschien wel met overleg, maar we verwijderen ons meer en meer van de kinderen van het licht.
Uw positieve/negatieve reactie of commentaar hier ({COMMENTAAR_AANTAL})
|
