Gedachtenisviering - Viering waar we de overledenen van vorige maand herdenken

Goede vrienden,

Zoals reeds bij herhaling aangegeven in deze viering plaatsen de twee lezingen van vandaag ons voor een grote, ogenschijnlijk bovenmenselijke, uitdaging. 

Willen wij leven overeenkomstig Gods plan met ons leven en met onze wereld, dan bestaat de gelovige weg erin - en dit reeds sinds de tijd van David in het Oude Testament - om het kwade dat ons wordt aangedaan niet met kwaad te vergelden. Meer nog: Jezus verwacht van zijn volgelingen dat zij dit kwade beantwoorden met liefde.

Om zijn boodschap ondubbelzinnig duidelijk te maken, schrikt Jezus er niet voor terug om zeer extreme beelden te gebruiken: Hij spreekt over vijanden die ons haten, die ons vervloeken, die ons mishandelen. Ook hen moeten wij graag zien, moeten wij beminnen. 

En wat houdt dit beminnen in. Ook hier gaat Jezus zeer ver: 
-    wie ons slaan op de ene wang, moeten we de andere wang aanbieden, 
-    wie ons bestelen, mogen we er niet van weerhouden om nog meer van ons af te nemen;
-    en als we bezittingen uitlenen aan wie er nood aan heeft, moeten we dit doen zonder erop te rekenen iets terug te krijgen…  

Hoe moeten we dit begrijpen en vertalen naar ons eigen leven? 

Wel, als we voor Jezus zó ver moeten gaan, dan is het een evidentie dat we ook de mensen in onze omgeving die ons niet haten, vervloeken, mishandelen maar die ons misschien wel eens gewild of ongewild hebben beledigd, gekwetst, benadeeld, achteruitgesteld,  niet met dezelfde munt mogen betalen, maar moeten beantwoorden met concrete daden van liefde:  een vriendelijk woord, een luisterend oor, een helpende hand...  

Maar waarom zouden wij dit alles - dat ons op het eerste zich zo tegennatuurlijk lijkt - dan wel doen?  Het antwoord op deze vraag brengt ons bij de kern van de Blijde Boodschap van vandaag.  Niet de extreme voorbeelden zijn de essentie, maar wel het antwoord op de waarom-vraag.  

En het antwoord van Jezus is duidelijk: deze aanpak van geweldloos verzet en concrete liefde die ook de inspiratie is geweest voor grote visionaire leiders en profeten van onze tijd zoals Mahatma Gandi, Martin Luther King en Nelson Mandela, is de enige weg om tot duurzaam, vredevol samenleven te komen en om Jezus’ ideaal van de eenheid en broederlijkheid onder de mensen waar te maken, zowel in de grote wereld van de volkeren als in de kleine wereld van ons dagelijks bestaan. 
Want, zegt Jezus, wie niet oordeelt, wie niet veroordeelt, wie andere vrij spreekt is barmhartig zoals God de Vader barmhartig is.  Of anders gezegd: wie ten diepste luistert naar de ander en rekening houdt met zijn/haar echte noden en bekommernissen, handelt zoals God, Onze Schepper, doet.

En wat is het resultaat van deze open, gevende houding?  Wel, voorspelt Jezus: wie geeft zal ontvangen en niet zomaar ontvangen: een goede, gestampte geschudde en overlopende maat zal men in de schoot geworpen krijgen, en ik voeg eraan toe, van vrede, vreugde, eenheid. 

Maar, hoor ik u denken, is dit geen naïef, romantisch, zweverig pleidooi, dat verzwakt en de tegenpartij aanmoedigt om verder te gaan met de agressie?  

Laten we realistisch zijn. Dit risico is reëel: Jezus, maar ook Mahatma Gandi en vele anderen zoals Aleksej Navalni, hebben hun geweldloos verzet bekocht met de  dood. 

Anderzijds mogen we niet voorbijgaan aan een essentieel kenmerk van liefhebben en beminnen…  Elkeen die de genade heeft mogen ervaren om kinderen op te voeden, weet dat liefhebben en beminnen niet is: alles zondermeer aanvaarden en toelaten.  Uit liefde mogen en moeten grenzen gesteld worden. Maar essentieel is steeds: het luisteren naar en gepast/eerlijk/onbevooroordeeld rekening houden met de reële noden en bekommernissen van de ander.  

Om te besluiten: een goede, gestampte geschudde en overlopende maat van vrede, vreugde, eenheid...  Wat een mooi en hoopvol perspectief stelt Jezus ons in het vooruitzicht voor onze wereld en voor ons allen in deze woelige en angstige tijden. 

Zullen wij alvast ons steentje bijdragen en de uitdaging aangaan om altijd in onze eigen kleine wereld de andere als eerste trachten te beminnen? Objectief gezien is deze bijdrage minder dan een druppel op een hete plaat om de wereldvrede te bewaren.   Maar… zelf niets doen, is geen optie. En wat gebeurt er als de miljarden andere rechtgeaarde mensen in onze wereld hetzelfde doen?  Dan krijgt oorlog geen kans!

Laat ons in deze geest, waakzaam, maar met vertrouwen, de toekomst tegemoet zien.

Amen.