In de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Amen.
We hebben die woorden al ontelbare keren uitgesproken en meestal denken we er niet bewust bij na. Maar vandaag zijn zij het thema van deze zondag: de heilige Drievuldigheid of de Drieëenheid.
En het werd ons altijd voorgesteld als een mysterie, iets dat we niet kunnen begrijpen. Eén God die bestaat uit drie personen, hoe kan dit nu?
Maar zo vreemd is het eigenlijk niet. Wij hebben allemaal meerdere persoonlijkheden, naargelang de omgeving waarin we ons bevinden. Ik ben begonnen als zoon en kleinzoon en broer. Later werd ik echtgenoot en vader en grootvader. Ik was een tijd student en later leraar. Tussendoor zelfs even soldaat en korporaal. En in deze parochie en het verenigingsleven heb ik ook verschillende petjes opgezet, zoals dat heet.
Maar daarmee maken we het mysterie van de Drievuldigheid misschien iets te simpel. Mensen hebben altijd getracht hun God of in andere culturen hun goden te begrijpen en daarvoor doen ze uiteraard een beroep op woorden en uitdrukkingen uit hun taal. En zo kennen ze aan God meestal gewoon menselijke eigenschappen en kenmerken toe.
De meesten onder ons hebben indertijd op school wel een en ander geleerd over de goden in de Griekse en Romeinse Oudheid. Stoere mannen en sterke vrouwen, die niets liever deden dan strijden en vechten onder elkaar, elkaar beliegen en bedriegen. Ze hielden zich zelfs bezig met het ene volk op te zetten tegen het andere en zo oorlogen te ontketenen bij de mensen.
En eigenlijk was in het Oude Testament ook wel iets dergelijks te herkennen. Het ene volk steunen en opzetten tegen het andere vinden we daar ook terug. Het bekendste voorbeeld is misschien het verhaal van de tien plagen die Egypte troffen om de Israëlieten toe te laten het land te verlaten. Pas na de tiende plaag, de dood van alle Egyptische eerstgeboren kinderen, konden ze vertrekken.
In het Oude Testament hadden de mensen duidelijk een ander godsbeeld dan wat wij nu hebben. God is de naam voor een hoog verheven werkelijkheid, de naam voor de bron van ons bestaan, van het heelal, oorsprong en eindpunt. De naam van God wordt in de Bijbel niet uitgesproken, we noemen Hem nu meestal Jahweh, maar dat woord wordt in hoofdletters geschreven en zonder klinkers, zodat het niet uitgesproken kan worden. De Joden noemden Hem meestal de Heer of gebruikten een andere omschrijving.
Pas sinds het Nieuwe Testament spreken we niet alleen maar over de Heer, maar ook over Onze Lieve Heer. Niet meer alleen de almachtige, maar ook degene die ons bestaan heeft overgenomen en gedeeld. Jezus Christus, in wie God een naam kreeg en een gezicht. Hij die God niet alleen maar de Heer noemde, maar ook de Vader. "Wie Mij ziet, ziet de Vader", zei Hij. We noemen Hem de Lieve Heer, omdat Hij weldoende is rondgegaan.
En toen Hij na zijn dood en verrijzenis de leerlingen achterliet, beloofde Hij hen de Geest te zenden. Die geest was ook aanwezig bij Jezus en wordt nu gezonden als kracht en trooster in de gemeenschap van gelovigen. Als wij een kruisteken maken, raken wij het hoofd aan voor de Vader, het hart voor de Zoon en beide schouders bij de heilige Geest. Want die Geest verbindt oost en west, links en rechts en vervult ons hele leven.
In de loop der jaren hebben mensen vaak de nadruk gelegd op één van die drie goddelijke personen. Sommige kloosterorden vereren vooral de Vader, dat zijn de contemplatieve orden. Anderen zijn actiever en trachten de Zoon na te volgen. En weer anderen werken wereldwijd om de Geest te verspreiden.
Enkele weken geleden gingen in onze parochie een aantal kinderen voor het eerst te communie. Zij leerden de band te leggen met Jezus, maar hadden intussen veel gehoord en geleerd over de Vader. En vorige week werden onze vormelingen gezalfd met het zegel van de heilige Geest. En die jonge mensen hebben het blijkbaar toch heel goed begrepen. Zo mysterieus of geheimzinnig is het allemaal niet.
Dat het eenvoudig kan verwoord worden vond ik ook ergens toen ik informatie zocht om deze homilie voor te bereiden.
De Russische schrijver Tolstoi vertelt over drie vrome kluizenaars op een eiland. Zij hadden één gebed dat zij altijd opzegden: "God, Gij zijt met drieën, wij zijn met drieën, ontferm U over ons." Een bisschop kwam op bezoek en wilde hun gebed wat meer inhoud en diepgang geven.
De bisschop leerde hen het Onze Vader. Hij dacht dat zij het begrepen hadden. Maar wanneer hij met zijn schip terugkeerde, hoorde hij hen op het eiland samen bidden: "God, Gij zijt met drieën, wij zijn met drieën, ontferm U over ons."
