Zijn dit teksten die gescheiden mensen veroordelen? Ik durf hieraan te twijfelen. Ik wil deze tekst lezen in het licht van het hele evangelie, de Blijde Boodschap. De boodschap van de man die mensen deed opstaan, de man die de overspelige vrouw niet wou veroordelen.
We horen hier volgens mij geen argument om mensen die hun huwelijksbelofte niet kunnen houden uit de gemeenschap te stoten, ze de communie te weigeren, ze met de nek aan te kijken. Ik geloof dat paus Franciscus dat ook niet wil.
Maar dat wil helemaal niet zeggen dat Jezus de trouw tussen man en vrouw, en tussen alle mensen, van welk geslacht ook, die zich voor het leven willen binden, niet belangrijk zou vinden. Hij verwijst juist naar het scheppingsverhaal om duidelijk te maken dat God mensen geeft aan elkaar om elkaar gelukkig te maken, en dat hun verbond onlosmakelijk moet zijn. Dat is geen hoogdravende poëtische praat, het is het diepste verlangen van al die mensen die in oprechte, eerlijke liefde elkaar het jawoord geven.
Er wordt gelukkig nog getrouwd, hier in de kerk komen precies stilletjes aan weer meer jonge mensen die in hun idealisme getuigen dat ze zich aan elkaar willen geven, in goede en kwade dagen, tot de dood hen scheidt. En we mogen gerust zijn: alle mensen die elkaar trouw beloven, ook holebi's, ook mensen buiten de kerk, zijn voor het overgrote deel bezield door dezelfde goede wil, en door de hoop dat zij erin zullen slagen hun droom waar te maken.
Nu zijn wij maar mensen, we proberen te leven naar de maat van het rijk Gods, maar we zijn niet volmaakt. We mislukken ook als we dat niet zouden willen, soms zijn we daar mee verantwoordelijk voor, soms overkomt het ons en brengt het leven ons in situaties die we eigenlijk niet willen. En het onlosmakelijk verbond kan stuk gaan, en dan worden er diepe wonden geslagen. Dat is iets om spijt over te hebben. Voor ieder die dit meemaakt, brengt dit leed mee.
Veroordeelt Jezus dan al die ongelukkige mensen? Ik denk het niet. Er zijn een paar woorden in dit verhaal die me doen vermoeden wat hij wél veroordeelt. Hij veegt de farizeeën de mantel uit, en noemt hen "harteloos en koppig". Ja, er was een voorschrift van Mozes om de echtscheiding te regelen. Jezus doet hier iets strafs: hij corrigeert Mozes! Hij wijst erop dat dit voorschrift mensenwerk is, en hij ontmaskert dat mensenwerk. Wat hij veroordeelt, denk ik, is het wegsturen van van de levensgezel, de verbondene, omdat men het beu is, omdat men geen goesting heeft, omdat men wel de goede dagen wil meepakken, maar liever weg is als de kwade dagen eraan komen. Het woord "verstoot" is hier veelzeggend: macht misbruiken om iemand weg te duwen.
Het is niet onze machteloosheid om goed te zijn die hij veroordeelt. Op zijn barmhartigheid en begrip kunnen we dan altijd rekenen. Hij maakt zich kwaad om ons harteloos en koppig gedrag tegenover elkaar, om ons machtsmisbruik dat liefde en trouw ondermijnt. Het zal de harteloze koppigheid zijn van zijn tegenstanders, die hem aan het kruis zal nagelen.
Onze evangelielezing eindigt met een ander tafereel. Hier gaat het niet meer om volwassenen met hun problemen, maar over kinderen. Voor de leerlingen zijn kinderen lastposten, die ze willen "verstoten" uit de kring rond Jezus. En weer maakt Jezus zich kwaad. Neen, kinderen zijn niet perfect. Zij kunnen liegen en pesten en afgrijselijk op de zenuwen werken. Maar tegenover volwassenen zijn kinderen de zwaksten. Zij zijn er afhankelijk van en zij verwachten bescherming, begrip, steun, in goed en kwade dagen.... Ik denk dat kinderen spontaan vertrouwen op volwassenen, helaas, kinderen moeten leren dat niet iedereen te vertrouwen is.
Maar voor hen is het Rijk Gods. Voor de zwaksten. Voor de kinderen die een hand zoeken in het donker, voor de uitgebuite arme, de zwervende vluchteling, de verstoten vrouw, de bedrogen man. Aan hun kant staat Jezus, hij neemt ze in zijn armen. En hij vraagt ons: "doe dat ook...".
Als gehuwden, als geliefden, als naaste, als ouder, als buur. In goede en kwade dagen. Als wij niet koppig en harteloos blijven, maar naast de zwaksten gaan staan, op hun niveau, als wij beseffen dat ook wij zwak zijn, dan kan God zich ook over ons ontfermen.
