Jezus gaat de woestijn in. 40 dagen zonder eten, zo schrijft Lucas. Dat houdt geen mens vol! Tenzij misschien als, zoals onze moslimbroeders in de ramadan, je nog kan eten of drinken na zonsondergang. Maar ook dan is het een zware beproeving.
Weten wij eigenlijk wat een woestijn is?
In het beste geval kan ik mij de zandvlakte op Linkeroever voorstellen, toen het nog pas opgespoten grond was. De oppervlakte die barst van de droogte en met nauwelijks begroeiing. Hoe schraal ook, dit heeft weinig vergelijk met de woestijn van Juda: een desolaat gebied van stenen, vlakten en bergen, zo eenzaam dat je er enkel jezelf kan tegenkomen.
Het moet nog al gebruikelijk geweest zijn in die tijd. Joannes predikte in de woestijn. Ook Jezus trekt zich daar terug, om met zichzelf in het reine te komen.
Vele, vooral jonge mensen, trekken vandaag wel eens op survivaltocht. Om zichzelf op de proef te stellen. Hoe goed zijn ze bestand, hoe lang kunnen ze weerstaan aan honger, dorst of vermoeidheid, maar vooral aan zichzelf? Hoe vuurvast of watervast zijn ze voor zichzelf of voor hun relaties?
Wat gebeurt er bij Jezus confrontatie, de bekoring zo je wil?
De hongerproef
Met een lege maag, is er weinig verbeelding nodig om brood te zien in die platte stenen daar in de woestijn. En de duivel komt letterlijk platte brooikes bakken. Geef ze brood, geef ze spelen, en ze zwijgen. Dat wisten ze in het oude Rome al. Als de maag gevuld is, komen er geen verdere vragen.
Het lijkt wel op ontwikkelingshulp van de oude stempel. Ons westerse voedsel en technologie, onze vorm van geluk aansmeren. Maar met weinig of geen aandacht voor de eigenheid en lokale voedselproductie van die arme volkeren en zonder het geloof of de omstandigheden van die mensen. Pas de laatste tijd krijgen we daar gelukkig weer aandacht voor.
Maar voor Jezus hoeft er niet getoverd te worden. Hij is helder genoeg om op te merken: de mens leeft niet van brood alleen.
Ook al bidden wij zo dikwijls in het Onze Vader, eerst uw Rijk kome en pas daarna geef ons heden ons dagelijks brood. Toch zijn wij die volgorde vergeten. Zoek eerst het Rijk Gods en dan wordt al het overige er zomaar bovenop gegeven, gratis.
De stressproef
Ik zal je alle macht geven zegt de duivel, als je mij aanbidt. Hoe stressbestendig, hoe standvastig is Jezus in zijn relatie met God en met zichzelf?
Jezus hapt niet toe. Hij blijft God centraal stellen. Hij heeft geen behoefte om te heersen of in de smaak te vallen bij het grote publiek.
En wij. Hoe katholiek zijn wijzelf als de kerk of het geloof in onze privé of werkomgeving ter sprake komt? Staan we dan ook op onze strepen, of verbergen wij ons in vage woorden en rond de pot draaien? Of huilen wij mee met de wolven in het bos en roddelen wij mee met alle schandaaltjes die alles over één kam scheren?
Maar onder het mom van iedereen te vriend houden, brengen wij wel onze eigen geloofwaardigheid in het gedrang.
De succesproef
Voor de laatste beproeving trekt Jezus naar de tempel in Jerusalem, de toenmalige hoofdstad van de wereld. Vandaag zou het misschien New York of het topje van de Eifeltoren kunnen zijn.
Doe een stunt, zegt de duivel, zorg dat je opvalt. Nu gooi jezelf naar beneden, en later spring van je kruis af.
Maar Jezus hoeft geen held te zijn, geen Christus Koning, geen idool of mediafiguur die de krantenkoppen haalt. Integendeel. Zijn kracht ligt in het zwakke en het kleine.
Ook vandaag wordt de voorganger of predikant verleid om te stunten: doe origineel! Gebruik zo min mogelijk woorden uit de bijbel en in geen geval de woorden uit het missaal. En maak het vooral niet te stil, want dan zou God wel eens in jouw plaats aan het woord kunnen komen.
Het is goed dat ook wij onszelf zo nu en dan eens omwoelen, de hak erin zetten, ons eigen gedrag in vraag stellen.
Deze vasten, deze 40-dagen-tijd, is daar een goede gelegenheid voor. Maar daarvoor naar de zandvlakte trekken, heeft weinig zin.
Amen.
Inspiratie deels gevonden in een preek van priester Jozef Decoene (19272011).
