3de adventszondag – 15 en 16 december 2007

Eerste lezing: Jesaja 35, 1 - 6a.10
Evangelie: Matteus 11, 2-11

Ik sta voor een wat vreemde opgave vandaag: beginnen bij de lezingen van deze derde adventszondag en uitkomen bij het thema van Welzijnszorg dit jaar. Beginnen dus bij Mattheus’ verhaal over een teleurgestelde Johannes de Doper, die zich in de gevangenis vragen stelt over wat Jezus doet. Een Jezus die blijkbaar dingen doet die erg gelijken op de toekomstdromen van Jesaja over blinden die zullen zien, doven die zullen horen, lammen die opspringen en doven die het woord voeren.
Bedoeling is om uit te komen bij toekomstkansen in het onderwijs vandaag. Want vandaag is er, zoals gebruikelijk op de derde zondag van de advent, de omhaling voor Welzijnszorg.

Misschien moeten we het niet te ver zoeken.
De Johannes de Doper lijkt inderdaad wat op een gepensioneerde onderwijzer van de oude stempel, die zich afvraagt hoe die nieuwe garde het er zal van afbrengen zonder zich aan een strenge tucht te houden. Jaren lang heeft hij zijn pupillen onder de knoet gehouden met strafwerk en dreigende woorden. En nu gaat Jezus, zijn opvolger, niet door op dezelfde weg! Zou die, nochtans zo beloftevolle, nieuwe Leraar er nu in slagen, om zonder de dreiging van hel en duivel, maar met zachte hand, toch grote resultaten te bereiken.
Vorige week nog hoorden wij Johannes in de woestijn roepen ‘dat wij niet goed bezig zijn’, een dringende oproep om ‘om te keren’. Nu lijkt het of Johannes de oud-leraar is, die twijfelt of hij zelf niet verkeerd bezig is geweest.

Jezus gooit het inderdaad over een heel andere boeg. Hij wordt klein met de kleinen, heeft aandacht voor de onderdrukten en steunt wie steun nodig heeft. En het resultaat mag er zijn: blinden zien en lammen lopen, melaatsen worden genezen en doven horen, doden staan op en aan armen wordt de Blijde Boodschap verkondigd. Toch heeft Jezus geen kwaad woord over zijn ‘voorloper’ Johannes. Wel integendeel. Johannes is de grootste die er tot nu toe geweest is, zegt Jezus. Toch is hij ook te ‘klein’ om in te zien waar Jezus eigenlijk mee bezig is.

De lezingen van vandaag gaan natuurlijk niet over de campagne van Welzijnszorg en zeker niet over het onderwijs in Vlaanderen.
Maar zijn er toch toevallige parallellen.
 
Er wordt bij ons hard gewerkt. Het onderwijs in Vlaanderen behoort tot het beste ter wereld. Er zijn vele uitstekende scholen. Ook thuis hebben de meeste kinderen in Vlaanderen een computer met toegang tot internet. Ze hebben meestal een eigen werkplek en beschikken daar over het nodige studiemateriaal. Op school worden “reizen om te leren” georganiseerd om alles met eigen ogen te zien of naar de praktijk te vertalen. Alle ingrediënten zijn aanwezig om alvast een geslaagde start maken

En toch loopt er iets fout. De toekomst ziet er niet voor iedereen even goed uit. Kansarme jongeren komen niet met dezelfde bagage naar school. Van bij het begin is de rugzak van kinderen en jongeren uit (kans)arme gezinnen anders gevuld. Het taalgebruik en de communicatie thuis is helemaal anders dan dat op school. Ook de woonsituatie, gezondheidstoestand en het lage inkomen van het gezin hebben een invloed op de vertrekpositie van deze kinderen. Al van bij de start in het onderwijs loopt het mis.
Leerlingen worden uitgesloten en voelen zich niet thuis op school. Hun ouders zijn onvoldoende geïnformeerd over wat de school voor hen kan doen, maar ook over de verwachtingen van leerkrachten. Op school wordt niet altijd rekening gehouden met die andere vertrek-positie van kansarme leerlingen.
Kinderen die met een achterstand aan een schoolcarrière beginnen, lopen daarom het risico om laaggeschoold te blijven of zelfs om vroegtijdig af te haken.
De opgelopen achterstand wordt nadien nog zelden goedgemaakt. Uit de praktijk blijkt helaas dat 23% van de laaggeschoolden een toekomst in armoede wacht, en dat laaggeschoolde mensen gemiddeld 17 jaar minder lang in goede gezondheid leven dan hooggeschoolde.

Nochtans kan een toekomst zonder armoede net op die school beginnen. Om die armoede aan te pakken focust Welzijnszorg dit jaar op het onderwijs als hefboom.
Welzijnszorg wil dat alle jongeren kansen krijgen om hun toekomst kleurrijk in te vullen. De jeugd van tegenwoordig moet kunnen tekenen voor de toekomst.

Net als Johannes de Doper horen ook wij niet graag zeggen “dat wij niet goed bezig zijn”.
Waar zit eigenlijk het probleem?
Aan ons onderwijs ligt het niet (want dat behoort tot het beste ter wereld).
Er is wél een opvallend verschil tussen de leerlingen. Nergens ter wereld is er een zo groot verschil in kennis tussen sterke en zwakke leerlingen. Een verschil dat voor een groot deel “van thuis uit” meegekregen is.
Hoe kunnen we daaraan verhelpen?
Door het probleem aan te pakken waar het ontstaat “van onder uit”.

En zo komen we bij de campagne van Welzijnszorg dit jaar. Welzijnszorg is ervan overtuigd dat het onderwijs heel wat sleutels in handen heeft om de armoedecirkel te doorbreken. Welzijnszorg stelt vast dat sommige scholen erin slagen om met een groot aantal kansarme leerlingen prachtige resultaten te boeken. Het lukt hen de talenten en vaardigheden van deze jongens en meisjes volledig tot ontwikkeling te laten komen. De kracht van deze scholen speelt een rol, maar ook het samenspel en de betrokkenheid tussen de leerlingen, scholen, ouders en de hele samenleving. Die vier groepen kunnen samen zorgen voor een onderwijs dat jongeren een toekomst biedt. En Welzijnszorg wil het samenspel tussen deze vier spelers in de kijker zetten en iedere speler aanmoedigen om zijn verantwoordelijkheden op te nemen. Dit houdt een oproep in aan ieder van ons.

(laat ik het even in gebarentaal uitdrukken:)
Meestal als Welzijnszorg een beroep op ons doet, gaat het om middelen van tussen de vingers (geld-gebaar). Vandaag gaat het duidelijk om een probleem van tussen de oren (verstand-gebaar). Iets dat we vooral bekijken van tussen onze ogen (voorhoofd-gebaar), waarmee we kunnen kijken vanuit ons hart (hart -gebaar).
Daarmee komen we dicht bij de toekomstdroom van Jesaja en bij de daden die Jezus in praktijk brengt.
Om vandaag mensen die ‘blind’ zijn omwille van hun lage opleiding, weer te laten zien, om ouders die ‘doof’ zijn omwille van hun anderstaligheid, weer te laten horen, om kinderen die ‘verlamd’ zijn opnieuw van vreugde te doen opspringen en om jongeren die ‘doof’ waren, kansen te geven om het woord voeren.
Om te zorgen dat de klas een plaats is waar alle kinderen en jongeren kansen krijgen om hun vaardigheden en talenten te ontwikkelen kansrijke toekomst voor iedereen.

Daarom doen Welzijnszorg zeer concreet een oproep, een vraag naar onze financiële solidariteit met de projecten en Welzijnsschakels die, via scholen, ouders, leerlingen en organisaties werken aan de kansrijke toekomst voor iedereen.
Op goed een week vóór de geboorte van Jezus worden we uitgenodigd mee toekomst te maken voor àlle jongens en meisjes die hier geboren zijn of hier opgroeien. We kunnen dat uitdrukken in onze concrete financiële steun.

Welzijnszorg dankt u voor uw gulle gift.
Gie Stappaerts.