Wat moeten wij doen?

De mensen stelden die vraag aan Johannes de Doper. De vraag kwam van mensen die onzeker waren, die geen raad meer wisten. Sommigen zagen het echt niet meer zitten. Voor hen zag de toekomst er heel somber uit en ze keken uit naar iemand die het voor hen allemaal ging oplossen, naar een verlosser of een Messias. Vandaar hun vraag aan die profeet die hen oproept de weg naar die verlosser te bereiden. 

Wat moeten wij doen?

Het antwoord van Johannes is eigenlijk heel simpel en eenvoudig. Je moet doen wat je kan. Wie twee stel kleren heeft moet delen met wie niets heeft. En wie te eten heeft moet dat ook delen. Johannes heeft trouwens ook een raad voor tollenaars en soldaten, twee groepen mensen die nogal negatief beoordeeld werden in die tijd. Hij zegt niet dat zij de schuld zijn van alle ongerechtigheden en ook niet dat ze een ander beroep moeten kiezen. Maar wel dat ze in hun beroep, op hun plaats in de maatschappij rechtvaardig en eerlijk moeten zijn.

Ook wij zitten misschien ook met die vraag: wat moeten wij doen? Misschien zijn er mensen die zich in deze gedachtenisviering heel concreet die vraag stellen. Hoe moet het nu verder, wat moeten wij doen nu onze geliefde, die wij eigenlijk niet kunnen missen, niet meer onder ons is.

Maar ook wij allen zitten met die vraag, als we kijken naar wat er allemaal gebeurt in de wereld vandaag. Er zijn wrede oorlogen aan de gang, in Oekraïne, in het Midden Oosten, in Jemen, in Somalië, in Congo en op zovele andere plaatsen. Geregeld worden wij opgeschrikt door wrede en dodelijke natuurrampen als gevolg van de klimaatopwarming. Ook in ons eigen landje groeit het aantal mensen in nood en in armoede. En een half jaar na de verkiezingen hebben wij nog altijd geen regering om orde op zaken te stellen. 

Wat moeten wij doen?

We stellen ook ons die vraag en we kunnen de klemtoon in die vraag op verschillende woorden leggen. Wat moeten WIJ doen? Al te gemakkelijk kunnen we er ons van afmaken door te zeggen dat we eigenlijk machteloos zijn. Die oorlogen gaan wij niet oplossen, dat is de taak van politici en diplomaten. En om de armoede te bestrijden zijn structurele maatregelen nodig en om het klimaat te redden ook.

En we zijn het roerend eens met de stelling dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet opnemen. Maar: iedereen, dat zijn wij dus ook. De vraag is niet: wat moeten de machthebbers, de anderen doen, maar wat moeten WIJ doen?

We kunnen in die vraag; wat moeten wij doen, ook de klemtoon op een ander woord leggen. Wat moeten wij DOEN? We praten graag over problemen en oplossingen en we zijn vaak heel goed in het uitleggen wat ze eraan kunnen doen. En die “ze” dat is de staat, de regering, de overheid, de administratie, de kerk misschien.

Zij moeten het maar oplossen. Maar denken we eens terug aan het antwoord dat Johannes de Doper gaf in het evangelie. Iedereen moet rechtvaardig, eerlijk en sociaal zijn in het beroep, in de bezigheden, in het domein waar hij zich bevindt.

Iedereen kan wel iets DOEN.

En we hebben nog een mogelijke klemtoon in die vraag. Wat MOETEN wij doen?  Er zijn nogal wat problemen in de wereld vandaag. Moedeloos zijn lost niets op en cynisch reageren is al te gemakkelijk. Maar die problemen moeten we aanpakken, we moeten, het is onze verdomde plicht.

Morgen begint de warmste week en we zullen het alle dagen merken op radio en televisie. Duizenden mensen zullen hun solidariteit tonen en dit jaar ligt de focus op mensen die leven in eenzaamheid. Die warmste week financieel steunen en plaatjes aanvragen zal massaal worden gedaan. Maar voor ons allen de vraag: wat moeten wij doen voor mensen die eenzaam zijn?

Eenzaamheid komt wel eens voort uit gebeurtenissen uit het verleden. De laatste tijd horen we nogal eens getuigenissen van mensen die in hun jeugd veel gepest werden. Ook hier past misschien een gewetensvraag voor ons allemaal. Bij pesterijen zijn er meestal maar een beperkt aantal aanstokers of echte pesters, maar meestal een vrij grote groep toeschouwers, die niets kan of durft ondernemen om het pesten te stoppen. Dan hadden we ons misschien ook die vraag moeten stellen: wat moeten wij doen?

We zitten midden in de advent en Welzijnszorg wil waardig werk voor iedereen, als recept tegen armoede. We kunnen de petitie ondertekenen, we kunnen een bijdrage leveren, maar Welzijnszorg wil ook iets veranderen aan onze mentaliteit. Al te vaak gaan wij in gesprekken mee wanneer er wordt beweerd dat mensen in armoede niet genoeg moeite doen en zelf maar hun problemen moeten oplossen. Ze krijgen toch kansen genoeg. Het is een iets te simpele redenering, zeker als we ons wat beter informeren. En ook dan gaan we weer voorbij aan de vraag: wat moeten wij doen?

Straks bij de offerande wordt onze bijdrage gevraagd voor de talrijke initiatieven van Welzijnszorg. Als het mandje bij ons komt kunnen we ons opnieuw die vraag stellen: wat moeten wij doen?