Tweeëndertigste zondag door het jaar C 2010 - Zaterdag 6 en zondag 7 november 2010

Eerste lezing: Tweede boek Makkabeeën 7,1-2.9-14 - 'God zal ons weer laten verrijzen'
Evangelie: Lucas 20,27-38 - 'Geen God van doden maar van levenden'

Soms heb je in een viering van die lastige lezingen.
Niet dat er zoveel moeilijke woorden in voorkomen of ingewikkelde theorieën. Eerder omdat ze zo ver verwijderd lijken te zijn van onze eigen leefwereld, van de manier van denken in onze maatschappij van vandaag.

Wat doen we bijvoorbeeld met de eerste lezing van daarnet uit het boek Makkabeeën?
Zeven broers worden met hun moeder gevangen genomen en de koning wil hen dwingen verboden varkensvlees te eten. Maar liever dan dat te doen laten ze zich doodmartelen. Alle zeven.

Voor de meesten onder ons zijn voor zoiets maar drie verklaringen mogelijk.
- Ofwel zeggen we van die zeven broers: goe zot, allemaal!
- Ofwel moeten ze geloven dat het eten van varkensvlees verschrikkelijke plagen en catastrofen in hun leven zou teweeg brengen.
- Ofwel hebben zij een heel mooi en ideaal beeld over het leven dat hen wacht na de dood. Het zal dat laatste wel zijn.

Het leven na de dood is ook een thema in het evangelie.
De Sadducceeën geloven zelf niet in de verrijzenis en ze stellen Jezus eigenlijk een strikvraag. Een beetje zoals een bepaalde groep journalisten dat nu ook wel eens doet: ze hebben totaal geen affiniteit met het geloof of de overtuiging van de persoon die ze interviewen, maar ze stellen vragen om hem erin te laten lopen.

De strikvraag die Jezus krijgt lijkt op het eerste gezicht wel goed gevonden.
Het was bij de Joden zo dat als een getrouwde man stierf zonder dat hij kinderen had, zijn broer de weduwe moest nemen om voor een nageslacht te zorgen. Maar stel nu dat zeven broers – weer het magisch getal zeven – sterven zonder kinderen te hebben verwekt. Dan heeft die vrouw zeven echtgenoten gehad.
Van wie is zij dan de vrouw in het hiernamaals?

De vraag lijkt goed gevonden, maar eigenlijk is ze absurd. Het is bijna alsof je aan een moeder zou vragen wie van haar kinderen ze het liefste ziet. Op zulke vraag is geen antwoord mogelijk.
En er is nog een andere reden waarom we die vraag absurd durven noemen.
Over het hiernamaals, het leven na de dood, na de verrijzenis hebben mensen altijd gesproken met woorden en beelden die komen uit dit leven, uit ons aardse bestaan. Maar die woorden en die beelden zijn daarvoor niet geschikt. Maar helaas, we hebben er geen andere.

De Grieken en de Romeinen hadden voor mensen die iets misdaan hadden al gruwelijke en wrede straffen bedacht voor in hun onderwereld. Men moest voor eeuwig en altijd een zwaar rotsblok naar boven op een berg rollen en als men bijna boven was, rolde het blok weer naar beneden. Of men leed voor altijd honger en dorst met eten en drinken binnen handbereik.
Maar telkens men er bijna aankon, zakte het water of dreef de wind de takken met voedsel weg.
Of men werd vastgeketend aan een berg en een adelaar kwam gedurig in de lever van de gestrafte pikken.

In ons geloof werd vroeger de hel voorgesteld als een plaats waar men voor eeuwig zou branden. Het vagevuur was minder erg, maar toch ook niet aantrekkelijk om er lang te verblijven. Men kon het er alleen maar uithouden omdat men nadien in de hemel mocht. En daar wachtte rijstpap met gouden lepeltjes, teken van overvloed en rijkdom.
Het zijn beelden van vroeger, maar we raken ze moeilijk kwijt.
Nog altijd spreken we over de hemel in termen van: daarboven, daar waar het goed is om te leven, om te zijn.
Hoe die hemel er precies uitziet en hoe het leven daar dan wel mag zijn, dat weten we niet. We kunnen het ook niet weten en we kunnen het zeker niet benoemen met de taal die we hebben.
Er zijn geen woorden voor. Maar we geloven er wel in.

Daarom is het dat heiligen worden aanbeden en aanroepen. Ze zijn gestorven, maar in vele gevallen wordt hun levenswerk nog voortgezet. Zoals bij de heilige Damiaan bijvoorbeeld.
Ze zijn niet echt weg, we vragen ze soms nog om hulp en steun. Zoals we dat ook kunnen doen met mensen uit onze eigen kring, uit ons eigen leven die ons zijn ontvallen.

Vorig weekend zijn velen van ons naar het kerkhof geweest. Uit traditie natuurlijk, heel zeker, maar dan wel een mooie traditie.
En daar, bij een graf of een steen of een urne of gewoon maar een plaats, hebben wij weer gedacht aan mensen die ons heel dierbaar waren. Want echt weg zijn ze niet, we geloven dat ze op de een of andere manier er nog zijn.
Dat ze nog bestaan, ook al kunnen we ons van dat bestaan geen fysieke voorstelling maken. We voelen hun aanwezigheid, we hebben bijna contact met hen. Ze zijn niet echt weg.

En wij gedenken hen nog vaak en we brengen hen nabij.
Met Allerheiligen en Allerzielen, maar ook op hun verjaardag, op de verjaardag van hun heengaan. En op andere belangrijke dagen in hun leven of ons leven. En als er in de familie een koppel trouwt of een kindje wordt gedoopt, zijn ze erbij in de voorbeden.
En we hebben ook tastbare herinneringen. Foto's waarbij we geregeld een kaarsje aansteken.
Verhalen die we doorvertellen.
Voorwerpen die een betekenis hebben gekregen. Bij ons in de woonkamer staan een aantal gedachtenisprentjes mooi bij elkaar in een houten standaard. Onze ouders staan erbij natuurlijk, maar ook een paar heel goede vrienden, van wie wij veel te vroeg afscheid hebben moeten nemen.
En die wij niet willen vergeten.

Dat zal in vele woonkamers wel zo zijn.
En je kan de foto's op die prentjes bekijken en de namen noemen. In iedere woonkamer andere namen. En dan kan je zeggen: dag moeke, dag mama en papa, dag Paul, dag Gust, dag Jozef en Pieter-Jan, dag Linda, dag Peter.
Jullie zijn niet echt weg.
Jullie zijn er nog.
Ergens, op de een of andere manier.
Dat geloven wij. Dat willen wij heel echt geloven …