Misschien volgt u wel op VTM het programma: Vind mijn familie. Het is een ontroerend programma waar men op zoek gaat naar verloren gewaande familieleden. Kinderen gaan er op zoek naar de ouders die ze nooit gekend hebben. Ouders gaan er op zoek naar de kinderen met wie er al jaren geen contact meer is. Het is ontroerend, vaak tot tranens toe en het programma heeft hoge kijkcijfers. Blijkbaar zien we dit graag. Het raakt het hart van de mensen. Ergens voelen we: dit zou mij ook kunnen overkomen.
De voorbije week was er op het journaal ook een item over het Rode Kruis. Deze organisatie heeft als één van haar hoofdtaken mensen bij elkaar te brengen die door oorlogsgeweld of door het op de vlucht zijn, mekaar zijn kwijtgespeeld. Er werd het voorbeeld gegeven van een Afghaanse jongeman, die naar België was gekomen op veertienjarige leeftijd.
Nu, zes jaar later, was hij opgegroeid tot een knappe man van 20 jaar, die aan het studeren was en goed geïntegreerd was in onze samenleving. Maar zijn moeder had hij al zes jaar niet meer gezien. Het Rode Kruis was er nu in geslaagd zijn moeder terug te vinden en via de computer, met webcam en Skype(c), was er eindelijk het eerste contact. Het was aandoenlijk. Op zes jaar tijd verandert een adolescent natuurlijk. Het raakte me tot in het diepst van mijn hart. Het doet me beseffen dat we allemaal wel ergens diep van binnen op zoek zijn, naar wie we werkelijk zijn. En dat we allemaal willen gevonden worden.
Maar wat heeft dit allemaal te maken met het Kerstverhaal? Op het eerste gezicht heel weinig, maar als we het van nabij bekijken, zijn er heel wat gelijkenissen.
God is immers op zoek naar de mensen. Hij is voor ons als een vader. En wij zijn zijn kinderen, die af en toe wel eens afdwalen en weglopen. Als een goede vader heeft Hij voor ons alles gedaan. Heel de wereld heeft Hij voor ons geschapen. Zoveel talenten en gaven heeft Hij in ons hart gelegd, opdat we deze wereld mee kunnen herscheppen tot een mooie plek om in te wonen. En toch doet de mens alsof hij alleen op de wereld is.
Maar God blijft moeite doen. Hij laat bloemen bloeien, Hij kleurt de zonsondergang in duizend kleuren. Hij stuurt vredesstichters op ons af, zo van die mensen uit één stuk, die vrede brengen waar haat heerst. Maar toch lijkt het de mensen maar matig te interesseren.
En dan heeft God nog maar één oplossing: Hij wordt mens. Hij legt zijn heerlijkheid af en komt zo dichtbij ons als een kind in een kribbe. Zo wil Hij herkend worden in deze wereld, als een kind, weerloos en kwetsbaar. Een kind dat met wijdopen ogen vraagt: Hou van mij, zorg voor mij, want Ik kan het niet alleen!
En of dit plan gelukt is? Gisteren liep ik op de Meir rond en er was heel wat kerstsfeer te bespeuren, maar van dit Kerstverhaal heb ik maar weinig opgemerkt.
En toch...
Toch is de mens ook op zoek naar God. De mens wil weten waar hij vandaan komt. We hebben natuurlijk allemaal een vader en een moeder. En de meesten onder ons zijn door hen opgevoed. Maar toch voelen we dat onze oorsprong dieper en verder ligt. Je voelt het vooral als je naar de sterren kijkt.
Veel mensen geloven dat er Iets is, dat verder en buiten ons bereik ligt. Iets dat ons draagt. Iets dat vóór ons was en dat vóór ons uit ligt. Iets dat je met een hoofdletter schrijft. Theologen en bisschoppen omschrijven het ietsisme negatief: geloven in iets gaat niet ver genoeg, engageert niet, is te vaag...
En toch zit er heel wat kracht in dit geloof. Want als we geloven dat er Iets is dat ons draagt, dan drukt dat een heel oprecht verlangen uit naar het mooie en het goede. Dan drukt dat ook veel eerbied en verwondering uit voor al wat leeft. En als we respect hebben voor het leven, dan brengt ons dat ook tot verantwoordelijkheid. Dan komen we op voor de kleinen en kwetsbaren onder ons.
Uit een recent onderzoek is gebleken dat 80% van alle jongeren regelmatig bidt tot Iets, om kracht en steun. Die jongeren zullen zichzelf wellicht niet omschrijven als gelovig. En ze zullen zeker niet naar de kerk komen. Toch is er Iets dat hen niet loslaat.
Ik hoor het trouwens ook van mijn collegas humanisten, mensen die er uitdrukkelijk voor kiezen níet te geloven in iets buiten de werkelijkheid die wij waarnemen. Als zij moeten gaan spreken in een middelbare school vinden zij méér tegenkanting dan ik als priester. Allé meneer, dat kan toch niet dat er niets is!, zeggen zij.
God zoekt de mens en de mens zoekt God. In het Kerstverhaal ontmoeten beiden elkaar. Er staan geen TV-cameras klaar om de tranen op te vangen in een sublieme shot. En tranen zullen er zeker gevloeid hebben op de wangen van Jozef en Maria. En op de wangen van de ruwe herders, die een kind ontdekken in hún voederbak!
In het Kerstverhaal wordt God meer dan Iets. Hij wordt Iemand. Een mens met een naam, een mens met een gezicht.
Dat verhaal van God-met-ons vertelt ons dat wij kinderen van God zijn. En als wij kinderen van éénzelfde Vader zijn, dan zijn wij ook broers en zussen van elkaar.
God wordt solidair met ons, opdat wij ons verbonden zouden voelen met elkaar.
God wordt mens, opdat wij meer en meer mens zouden worden voor elkaar.
Wij kunnen het met een eenvoudige Bond Zonder Naam-achtige spreuk zeggen, met slechts vijf woorden:
DOE ZOALS GOD: WORD MENS!
Met dank aan Hugo Dierick en preeksuggestie Gooi & Sticht
De eerste lezing voor Kerstmis werd geschreven door Jan Wouters, pastoraal werker en parochieassistent in bij ons in Antwerpen, Sint-Anna-ten-Drieën.
Een hedendaags kerstverhaal
In deze kerstperiode vertel ik graag een ouderwets Kerstverhaal. Geen klassiek verhaal over een meisje met zwavelstokjes of een ingesneeuwd huisje ergens ver van hier. Een verhaal zonder kerstkalkoen of morele les, een gewoon verhaal over het hier, over het nu, over nog niet zo lang geleden...
Een paar jaar geleden liep ik stage in het psychiatrisch ziekenhuis van Mortsel. En mijn laatste dag in Mortsel was op Kerstavond. De patiënten hadden een kerststuk in elkaar gestoken en elke afdeling organiseerde een groot Kerstfeest. Nadat een plaatselijk koor Stille Nacht had gezongen voor de patiënten en het personeel, besloot ik stilaan afscheid te nemen, ik had immers nog Kerst te vieren.
Zo stond ik ergens in de vroege avond een beetje verloren in een overvol station van Antwerpen-Centraal. Mijn trein kwam uit Turnhout en het duurde nog een klein uur eer die zou komen. Terwijl ik stond te wachten, liet ik mijn blik ronddwalen en aanschouwde ik het geraas van mensen, sleurend met overvolle tassen cadeau's gestressed en gehaast om op tijd het kerstdiner te halen. Terwijl ik de roltrap naar beneden nam, meer om de tijd te doden, vroeg er een man die van de tegengestelde richting kwam of ik niet wist waar de voedselbedeling was?
Op kerstavond. Ik zei: Neen, ik geloof beneden ergens... En die man liep naar beneden. Ik dacht nog: Verdorie, ik had die man wel verder kunnen helpen, een koffie aanbieden of zo... En iets in mij dacht: Verdorie, help toch een keer, ik wil die man wel terugzien.
Ik ging de roltrap op, terug naar boven, en ik kwam hem terug tegen en ik vroeg hem: Heb je het gevonden? Nee, zei hij. En ik vroeg: Heb je zin koffie? Ja. En een broodje misschien? Ja.:
En het eerste wat die man vroeg: Zijde gij ne pastoor? Ik zeg: Nee, niet echt.
Maar ben jij gelovig? Ik zei Ja, op een bepaalde manier wel...
Weet je, zei hij, wij vieren Kerstmis, maar Jezus kan maar verschijnen, Jezus zal maar komen als mensen wat meer voor elkaar zouden betekenen, als mensen zich zouden openstellen voor elkaar, dan maar kan Jezus wederkeren...
Terwijl wij daar zo zaten, in die koffiebar tussen het geraas van mensen door, voelde ik het een beetje Kerstmis worden...
En die man, die heb ik nooit meer teruggezien.
