DE WEEK VAN PI - deel 3

Pirouette - Luc Janus
*****************************************************************************************************************************
Een man die ongetwijfeld heel veel 'wiskundige pirouettes' maakte, is de Hongaar Paul Erdös (1913-1996).
Hij was een bijzonder productieve en excentrieke wiskundige die samen met honderden medeauteurs heeft gewerkt aan vraagstukken op het gebied van combinatoriek, grafentheorie, getaltheorie, analyse, numerieke wiskunde, verzamelingenleer en kansrekening.
Samen met de Israëlische wiskundige Eri Jabotinsky (1910-1969) construeerde hij een merkwaardige rij getallen die al op een even merkwaardige manier in verband staat met het getal π.
Paul Erdös Eri Jabotinsky
DE ZEEF VAN ERDÖS
De zeef van Eratosthenes is een eenvoudig procédé waarbij uit de rij van de natuurlijke getallen alle niet-priemgetallen worden geschrapt, zodat men uiteindelijk alle priemgetallen overhoudt.
De wiskundigen Paul Erdős (Hongarije) en Eri Jabotinsky (Israël) bedachten een analoge constructie waarbij men uit de rij van de natuurlijke getallenvolgens een bepaalde methode getallen schrapt zodat uiteindelijk de volgende merkwaardige rij overblijft (zie bijlage en https://oeis.org/A002491):
1, 2, 4, 6, 10, 12, 18, 22, 30, 34, 42, 48, 58, 60, 78, 82, 102, 108, 118, 132, 150,
154, 174, 192, 210, 214, 240, 258, 274, 282, 322, 330, 360, 372, 402, 418, 442,
454, 498, 510, 540, 570, 612, 622, 648, 672, 718, 732, 780, 802, 840, 870, 918
Hoe vind je bijvoorbeeld de 10de term (= 34)? Start met 10 en zoek het eerstvolgende 9-voud dat groter is dan 10. Dit is 18. Zoek dan het eerstvolgende 8-voud dat groter is dan 18. Dit is 24. Zoek het eerstvolgende 7-voud groter dan 24. Dit is 28. Ga zo door ... tot en met het eerstvolgende 2-voud en '1-voud'.
Je bekomt zo de rij 10, 18, 24, 28, 30, 30, 32, 33, 34, 34.
De eindterm is deze rij is 34 en dat is precies de 10de term uit de bovenstaande rij.
En wat heeft π hiermee nu te maken?
Als f(n) de n-de term is uit deze rij (zo is bijvoorbeeld f(10) = 34), dan blijkt dat

Zo is bijvoorbeeld de 22ste term uit deze rij gelijk aan 154, m.a.w. f(22) = 154 en 22²/154 = 3,14285714...

Meer informatie over de constructie van deze rij en hoe je de termen uit de rij met een grafisch rekentoestel kunt bepalen, vind je in de bijlage.

Bijlagen: DE ZEEF VAN ERDÃS.pdf (240.2 KB)
10-03-2015 om 00:00
geschreven door Luc Gheysens 
|