(eerste van zeven brieven aan een vriend)..

Beste Roger,

‘k Heb behoorlijk wat afgereisd in mijn leven, maar ‘t reizen is met de jaren fel verminderd. In afstand en in frequentie. Niet eens meer één “grote” reis per jaar. Vier jaar geleden Portugal. Twee jaar geleden het Spaanse Gallicië. Dit jaar de Provence. Het heeft met ouderdom te maken: lichaam en geest zijn niet meer opgewassen tegen het grote avontuur. En zelfs van kortere reisjes zou er niets meer in huis komen als Hendrik er niet was. Hendrik is de man die ik bij andere gelegenheden wel eens Karel durf noemen, of Enrique, of Mav(e)au. Hendrik is niet alleen een van de veelzijdigste mensen die ik ooit heb ontmoet, hij  is een van de dienstvaardigsten en een levenskunstenaar van hoog niveau. Zijn parool is: “Leven en laten leven en vooral… genieten”. Hendrik draagt al de lasten van de reis:  het uitstippelen van de reisroute, de logiesbespreking, het in- en uitladen van de koffers, het afrekenen in hotels en restaurants en bovenal  het veilig ter plaatse brengen van zijn medereizigers in zijn perfect uitgeruste Audi met aanhangwagen. Die medereizigers zijn, naast mezelf, de niet weg te denken zusjes Desdemona en Mantequilla. Wat het reisdoel betreft had ik dit jaar een dikke vinger in de pap: de Provence, het land van mijn geliefde Franse schrijver Alphonse Daudet.

De uiteindelijke bestemming was Saint-Rémy-de-Provence. Gasthuis “Mas des Oliviers”, een veel-sterren-verblijf waar Hendrik voor gezorgd had. Saint-Rémy is een chique plaats voor de “beau monde”. Eén van mijn familieleden heeft er ooit eens kennis gemaakt met Stéphanie van Monaco. Is het de reden waarom ik tijdens de reis meermaals gedacht heb aan de enige persoon uit mijn kennissenkring (zijn echtgenote niet te na gesproken) die ooit tot de beau monde heeft behoord: mijn allerbeste vriend Jack Vanlichtervelde? Ik kan mij haast niet voorstellen dat het nu al meer dan vijf jaar geleden is dat Jack ons voor altijd heeft verlaten.

Toen Alphonse Daudet anno 1865 hierheen kwam om zich in zijn molen te vestigen moet de gedachte aan een vriend hem evenzeer hebben gekweld: Bixiou, een oude vriend weliswaar. Er was een tijd geweest dat Bixiou kon gerekend worden tot de meest bekende en meest graag geziene Parijzenaars: journalist, schrijver, karikaturist. Bixiou bracht Parijs aan ‘t lachen. Aan belangstelling vanwege het vrouwelijk schoon ontbrak het hem niet – met één van die schoonheden is hij getrouwd – en aan geld evenmin. Daudet ontmoette Bixiou op een terras in Parijs, een paar dagen vóór zijn afreis naar de Provence. De vrienden hadden elkaar in lange tijd niet gezien. Bixiou was een armzalige oude man geworden, hij ging in lompen gekleed en was blind. Hij bedelde. Daudet tracteerde hem op een maaltijd en aanhoorde zijn verhaal. Sinds hij blind geworden was en zijn werk niet meer kon doen was hij vervallen in de anonimiteit en hij leefde in volslagen armoede. Zijn enige dochter Céline had hij in een armengesticht moeten doen bij de nonnetjes. Hij kocht  nog regelmatig, als hij genoeg centen bij elkaar gebedeld had, de krant, waarin jaren geleden zijn columns en zijn cursiefjes waren verschenen, toen hij nog een gerenommeerd journalist was. Vanwege de geur van de verse drukinkt die hij zo gaarne opsnoof, want lezen kon hij niet meer en zijn vrouw weigerde hem voor te lezen. Was Celientje nog maar thuis geweest, zij zou wél voorgelezen hebben uit de krant… Toen Bixiou gegeten had, vertrok hij, zonder te bedanken en zonder afscheid te nemen. En toen Daudet een half uur later zelf aanstalten maakte om op te stappen, zag hij op de grond een grote glimmende portefeuille met versleten randen, de beroemde portefeuille van Bixiou, die hij zijn gifzak noemde. Er werd gezegd dat er vreselijke dingen in zaten. En wat denkt u dat erin zat? Een aantal brieven, geschreven op papier met een bloemetje en alle beginnend met “Lieve papa” en  eindigend met “Céline Bixiou, bij de kindjes van Maria”. En bovenal een grote verzegelde envelop waar enkele blonde krulhaartjes uitstaken. Op de envelop stond geschreven met de bevende hand van een blinde man: “De haren van Céline, afgeknipt op 13 mei, toen ze binnentrad bij de nonnen van Onze-Lieve-Vrouwe van de kunsten”.

“De portefeuille van Bixiou”, mijn beste Roger, is één van de pakkende verhalen die Alphonse Daudet geschreven heeft in zijn molen. Het zou kunnen dat hij het al eerder had geschreven, in de trein die hem van Parijs naar het Provençaalse Beaucaire bracht. Van Beaucaire naar de molen ging de reis per diligence. En die korte reis heeft hem meteen stof gegeven voor een ander verhaal uit zijn beroemde Lettres de mon Moulin: “De diligence van Beaucaire”.

In de diligence zaten twee jonge kerels die er genoegen in schepten de spot te drijven met een bescheiden mannetje met een grote pet. Een mannetje van middelbare leeftijd. Een scharensliep zoals bleek.  Het hele huwelijksleven van de scharensliep werd door de spotters uit de doeken gedaan, hoezeer hij hun ook smeekte ermee op te houden. Dat huwelijksleven oogde inderdaad niet fraai. Ze waren nog geen jaar getrouwd toen het scharenslieperinnetje er met een heetgebakerde Spanjaard vandoor ging. Na enkele maanden keerde ze met hangende pootjes terug en de vergevingsgezinde scharensliep sloot haar weer in zijn armen. Maar het duurde niet lang of ze ging er nogmaals vandoor, met een legerofficier. En later met een wijnboer, en een verkoper, en een… enfin, ’t doet er niet toe. Waar het op neerkomt is dat onze scharensliep haar telkens weer in huis nam en al haar escapades bedekte met de mantel der liefde. Het mannetje zat in een hoekje van de diligence te kreunen en te prevelen: hou toch op, hou in godsnaam toch op… In Tarascon hielden de pesterijen op om de simpele reden dat de twee jongemannen uitstapten. Niet veel later kwam de diligence aan bij de molen in Fontvieille. Toen Daudet uitstapte wierp hij een blik onder de klep van de pet van de scharensliep. Deze richtte het hoofd op, keek Daudet recht in de ogen en zei toen met een stem vol haat en bitterheid: “Kijk mij maar goed aan, vreemdeling. Als u vandaag of morgen verneemt dat er een ongeluk gebeurd is in Beaucaire, dan kunt u tenminste zeggen dat u de dader kent”.

Aa, ai, mijn beste vriend, wij hebben in ons lange leven voorzeker meerdere gevallen gekend van mannen wier vrouw hen bedroog. Soms met dramatisch gevolg en soms ook niet. Herinner je die jongen die bij jou in de klas zat bij meester Albert – ik zie geen noodzaak om hier zijn naam te noemen – en die in later jaren  zo beschaamd was dat hij niet meer onder de mensen durfde komen omdat iedereen wist dat zijn vrouw hem bedroog. Hij heeft zich van kant gemaakt. Stel daar tegenover het geval van Maître Verstraete. ’t Was tijdens de tweede wereldoorlog. Terwijl Maître op zijn werk was stonden de soldaten als het ware in de rij voor een nummertje met zijn vrouw. Een buur die dacht dat Maître zich van geen kwaad bewust was vond dat het zijn plicht was de bedrogen echtgenoot voorzichtig op de hoogte te brengen. Maître, die al heel snel voelde waar zijn buurman heen wilde, sprak toen deze historische woorden: “Ik weet wat jij mij zeggen wilt en ik wil je een wijze raad geven, dat is van nooit gaten te stoppen waarlangs er geld binnenkomt!”

Het allereerste verhaal uit Daudets “Lettres” heet “Installatie”:  hoe de schrijver zich installeert in de oude molen tot de niet geringe verbazing van de huurder van de eerste verdieping, een oude sombere uil met een denkerskop, bewoner van de molen sedert meer dan twintig jaar. Tot verbazing ook van de konijnen, de schapen en de talloze gevederde vrienden uit de buurt. Wij gaan er pas morgen heen…

Le Mas des Oliviers bevindt zich op eerder geringe afstand - een tiental kilometer- van de molen. “Mas” betekent “boerderij”. De uitbaters zijn de heer en mevrouw Eric en Marie Quintana. Er zijn een vijftal kamers. Wij krijgen er twee heel mooie toegewezen op de eerste verdieping, elk met badkamer en toilet. Op de benedenverdieping is onze keuken en onze salon met piano, TV-hoek en bibliotheek. Er is een overdekt terras om u tegen te zeggen en een immense tuin met vijgebomen en duizend olijfbomen. En vanzelfsprekend… een pracht van een zwembad met bar en ligzetels. Een beetje teveel luxe eigenlijk, want aan zwemmen komen we toch niet toe, om de simpele reden dat we geen zwempak bijhebben en om de nog simpeler reden dat een paar van ons niet eens zwemmen kunnen. Ook aan douchen kom ik persoonlijk niet toe. Dat heeft te maken met mijn watervrees en ook met mijn vrees voor allerlei ziekten die het gevolg kunnen zijn van overdreven lichaamshygiëne, waarvoor professor P. Vancauwenberghe destijds gewaarschuwd heeft. Daar heeft een oersterke bonk als Hendrik natuurlijk geen last van: die kan wel twee à drie douchkes per dag verteren. Als welkomstgeschenk krijgen we een pot zelfgemaakte vijgenconfituur: “Figues de Marie, Eté 2015”. Zelden zo’n lekkere confituur geproefd. 

28-09-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Er waren tussen de 600 en de 700 lopers aan de finish van de 36^e Dwars door Grijsloke, wat niet slecht is, gezien de extreem hoge temperatuur. Als we daarbij de “opgevers” en het aantal “niet-gestarte-ingeschrevenen” optellen, komen we vermoedelijk uit bij een 800-tal inschrijvingen.  We  hebben onze ambitie al sedert jaren een flink stuk lager gesteld dan dertig jaar geleden, toen het aantal inschrijvingen de tweeduizend benaderde, en al is er weer een licht stijgende tendens van het aantal deelnemers vast te stellen, toch had ik er bij deze laatste uitgave nog wat meer verwacht, gezien de puike organisatie en de inspanningen die voorzitter Wim Vanrijckegem en zijn ploeg zich getroost hebben…  en ook vanwege mijn eigen bijdrage: een persoonlijke mail naar alle leden van een vijftigtal sport- en andere verenigingen, in totaal zo’n 2500 mails, zij het dan nog dat een 500-tal ervan onbestelbaar zijn gebleken.

Van mijn drie grootste idolen, hebben er jammer genoeg twee hun kat gestuurd naar ’s lands allermooiste stratenloop.  Ten eerste is daar mijn Engelse vriend R.J. King. Hij belde mij een paar dagen vóór de koers dat hij om gezondheidsredenen niet kon komen, maar dat hij, eenmaal hersteld weer flink zou trainen voor de koers van ’t komend jaar. King is zevenenzeventig. Ten tweede: B.H. Maveau, een jonkie die pas over drie weken de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Van hem kreeg ik dit lakoniek SMS-bericht: tegenvallende ultieme test op de walletjes van  Retranchement. Daaruit moest ik dan concluderen dat hij er niet bij zou zijn. Hij was er dan ook niet….

Mijn derde idool was er gelukkig wél: Francis Van Steenbrugge, mijn naamgenoot, die qua palmares in Grijsloke waarschijnlijk op de allereerste plaats komt te staan. Als we er daarbij rekening mee houden dat het bijlange zijn laatste optreden niet zal geweest zijn… Hij won. En ik kon het niet nalaten met hem te poseren voor de fotograaf. Voor een goed begrip: we zijn geen naaste familie.

29-08-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een verhaal dat, aangenomen dat het écht gebeurd is, zich moet afgespeeld hebben in de jaren ’60 of in ’t begin van de jaren ’70…

Het was stil op twaalf zuid van het academisch ziekenhuis toen dokter Spincemaille, hoofd van de chirurgische afdeling, uit de lift stapte. De dokter voelde een hevige hoofdpijn zoals dat de laatste weken, vooral op maandagmorgen, wel meer was voorgekomen. Maar de pijn was vandaag heviger dan ooit tevoren. Bij ’t wakker worden had hij de pijn al meteen gevoeld: een drukkende pijn in ’t achterhoofd, die zijn hersenpan naar alle kanten onder spanning zette en zijn trommelvliezen en ogen deed uitpuilen – althans zo voelde het. Net of hij  een zware dreun op het hoofd had gekregen. Niet alleen was de pijn vandaag heviger dan anders, ze straalde op een vreemde manier uit in de rechter halsstreek, langs de halsslagader in de richting van het borstbeen.

Dokter Spincemaille deed zoals steeds zijn best om niets te laten merken tegenover het verplegend personeel. Een dokter moest eigenlijk zelf nooit ziek zijn:  dat was slecht voor zijn prestige en voor het vertrouwen van de patiënten. Met dát voor ogen stapte hij de kamer van juffrouw Rammant binnen. De juffrouw was al meer dan twintig jaar hoofdverpleegster op de afdeling “chirurgie” en vooral voor háár deed de dokter zijn best om zijn pijnaanvallen te verbergen.

- Nog iets voorgevallen op de afdeling vannacht? Vroeg Spincemaille.

- Na dát met Dupont is er niets meer geweest, dokter.

- Dupont?

Hij herinnerde zich geen Dupont. De naam zei hem hoegenaamd niets. Hij herinnerde zich niet ooit iemand met die naam onder zijn kliënteel gehad te hebben. Hij die er nochtans om bekend stond goed namen te kunnen onthouden, beter dan wie ook van zijn collega’s in het hele ziekenhuis. Kon het zijn dat zijn hoofdpijn hem zodanig parten speelde dat één naam hem te enen male ontsnapt was? Ene Dupont? En er was wat geweest met die Dupont, vannacht. Juffrouw Rammant vergiste zich anders nooit. Kon het die verdomde hoofdpijn zijn? Spincemalle herpakte zich snel:

- Jaja, Dupont natuurlijk, mompelde hij.

Kon het mogelijk zijn dat de altijd ernstige juffrouw Rammant hem uitgerekend nú een poets wilde bakken? Kon het mogelijk zijn dat er deze nacht iets was voorgevallen waar hij bij was geweest en waarvan hij desondanks geen weet meer had? Laat staan dat er een mijnheer Dupont op zijn afdeling lag zonder dat híj dat wist? Hij zuchtte zwaar, zei verder niets en begaf zich naar zijn eigen bureau. Claudine, het jongste zustertje, stond vertrekkensklaar aangekleed bij de lift. Ze had kennelijk haar nachtdienst achter de rug. Spincemaille groette haar.

- Ook een goede dag, dokter. Hé, wat jammer toch van mijnheer Dupont.

Het bonsde in zijn hoofd toen hij de deur van zijn kamer achter zich dichtgooide. Een allerpijnlijkst gebons dat schrijnend uitstraalde aan de rechterkant in zijn hals, tot achter zijn borstbeen. Hij trok zijn fichenbak open en zocht de naam Dupont op. Er was geen Dupont. Natuurlijk was er geen Dupont! Hij zou het toch zelf wel geweten hebben zeker? Anderzijds leek het hem evengoed onmogelijk dat zijn verplegend personeel hem ze grof in de maling zou nemen, met een ingebeelde Dupont. Ze wilden hem toch niet voor gek doen doorgaan? Als Dupont vannacht opgenomen was moest er minstens een spoedopnamedossier bestaan… Hij nam de telefoon op en draaide het nummer 212, secretariaat spoedopname. Of daar een dossier lag van een zekere Dupont? Géén Dupont!...

Er werd op de deur geklopt. Er striemde als een elektrische schok van in zijn achterhoofd tot achter zijn borstbeen. Waarom werd er ook zo hard geklopt? Of léék het alleen maar dat er zo hard geklopt werd? Was hij misschien overgevoelig geworden aan geluid vanwege zijn hoofdpijn?

- Jaaa, zei Spincemaille.

Juffrouw Rammant stak haar hoofd naar binnen.

- Lopen we even de bedden langs, dokter?

Hij toonde zich vertoornd. Een “tour de salle” zinde hem nu allerminst.

- Spreek niet zo luid, wil je, zei hij bitsig. Waar is Dupont? En waar is het dossier van Dupont?

Hij zou het spel meespelen als ze hem in de maling namen…

- Er zal enkel maar een spoedopnamefiche zijn, dokter. En Dupont zal nu wel in het lijkenhuisje liggen…

Ze had dat laatste enigszins spottend gezegd. Zo althans voelde Spincemaille het.

- De fiche is niet op de spoedopname.

- Bloquiaux zal ze waarschijnlijk meegenomen hebben. Hij komt vandaag wat later.

Bloquiaux was de chirurgisch assistent in opleiding.

- Kom over een uur terug, zei Spincemaille nu wat milder. Dan gaan we “toeren”.

Het lijkenhuisje was helemaal aan de andere kant van het ziekenhuiscomplex. Het kostte Spincemalle heel wat moeite om het te bereiken. Bij iedere stap leek het wel of iemand een lans in zijn achterhoofd plantte. Zuster Monique was op post, zoals steeds: een vriendelijke, wat bejaarde maar nog knappe geestelijke, die haar doden nooit alleen liet en zich haar taak van lijkenzuster nauwgezet ter harte nam.

- Waar is Dupont? vroeg Spincemaille, nog steeds beducht voor een of andere valstrik.

- Die van vannacht? Ja, Dupont is zijn naam. Jean-Jacques Dupont. Hierlangs dokter.

Spincemalle trok het laken van over het lijk. Hij taxeerde het als een man van middelbare leeftijd, atletisch gebouwd, gebronzeerde huid. Hij herinnerde zich deze man niet. Een lange operatiewonde liep in de hals van achter het rechter oor tot waar het rechter sleutelbeen articuleert met het borstbeen. Hij inspecteerde de wondhechtingen: ze waren van hemzelf, van Spincemaille! Niemand in het hele ziekenhuis legde zijn hechtingen als Spincemaille…

Hij gruwde bij de aanblik van deze dode. De confrontatie met de dood maakte hem telkens weer misselijk. Spincemaille had de meest ingrijpende operaties verricht, open hartoperaties inbegrepen, hij had buiken opengesneden van onder tot boven, was met de meest afschuwelijke verminkingen geconfronteerd geweest… Het deed hem allemaal niets, tenminste zolang de patiënt in leven was. De dood echter kon hij niet verdragen, en zeker niet in dit kille lijkenhuis…

- Ik ga naar huis, een uurtje rusten zei Spincemaille tot zichzelf. Vanmiddag loop ik wel even de bedden langs nadat ik eerst met Bloquiaux gepraat heb.

Hij voelde zich niet alleen misselijk, maar ook moe, vreselijk moe. De pijn was verminderd. Het klopte nog wat in zijn achterhoofd en in de hals voelde hij enkel nog een zwaarte. Zijn huis bevond zich op amper een boogscheut van het ziekenhuis. Hij ging steeds te voet of per fiets naar het werk. Vandaag was hij te voet gekomen…

- Marc, wat zie je er slecht uit, zei zijn vrouw. Dupont is gestorven, neem ik aan?

Spincemaille antwoordde niet, knikte alleen maar en spoedde zich naar zijn werkkamer. Hij vleide zijn zwaar hoofd neer op de eikenhouten schrijftafel en dommelde even in…

Het was half drie toen dokter Spincemaille de kamer van zijn assistent binnenstapte. Het slaapje had hem verkwikt. De hoofdpijn was nu helemaal verdwenen. Bloquiaux was bezig met het in orde brengen van een dossier.

- Dupont? vroeg Spincemaille.

- Ja, ik had per ongeluk de spoedopnamefiche meegnomen naar huis.

- Geeft niets…

Spincemaille had zijn bril afgezet en streek voorzichtig met duim en wijsvinger langs weerszijden van zijn neus.

- … Vertel me over Dupont. Je zult het niet geloven maar ik herinner mij niets meer over het hele geval.

- U herinnert zich niets meer? zei Bloquiaux met een ongelovige glimlach, niet wetend of Spincemaille in ernst sprak of een grap maakte.

- In alle ernst, Willy, ik herinner mij niets meer. Die hele Dupont was mij onbekend toen ik vanmorgen het ziekenhuis binnenkwam.

- Ze hebben Dupont vannacht binnengebracht om kwart over twee, begon Bloquiaux zijn verhaal, aarzelend en nog wat op zijn hoede. Dupont klaagde over hevige pijn in het achterhoofd die uitstraalde in de rechter halsstreek in de richting van het borstbeen. Hij had die pijn al meermaals gevoeld maar nooit zó hevig. We vroegen hem wat hij gisteravond verricht had, wat hij gegeten of gedronken had, of hij medicijnen had ingenomen. Op géén van de vragen kon hij een antwoord geven. Die hoofdpijn, gelokaliseerd in het achterhoofd, met die specifieke uitstraling en een plots optredend geheugenverlies dat een periode van één tot verscheidene uren bestrijkt, is – dat zei u toch – typisch, u noemde het zelfs “patognomonisch”, voor een zeldzaam syndroom – u noemde de naam van het syndroom maar die ben ik vergeten – dat gekenmerkt is door een zich snel uitbreidende trombose van zowel de halsader als de gemeenschappelijke halsslagader. Het geheugenverlies is daarbij een veeg teken en noopt tot een onmiddellijke ingreep zonder dewelke de patiënt ten dode is opgeschreven. Als we niet zeer snel opereren heeft de patiënt beslist geen week meer te leven, zei u nog. U zei ook dat de man al bij al nog van geluk mocht spreken dat hij bij u was terechtgekomen omdat u verder niemand in staat achtte om een dergelijke operatie tot een goed einde te brengen. U was buitengewoon tevreden over het verloop van de operatie… tot helemaal op ’t einde het hart van Dupont het begaf. Hartstilstand, zei u, tengevolge van een uitgebreide embolie ter hoogte van de hersenstam, een complicatie die bij een dergelijke operatie niet te voorzien is…

Spincemaille knikte. Ik denk dat ik maar eens een week vakantie neem, zei hij. Hij voelde de pijn weer opkomen…

24-08-2016 om 20:39 geschreven door kris vansteenbrugge  

De bronzen medaille geef ik aan Axelle Dauwens. Een hordenloopster, naar ik vermoed. Maar dat doet er in feite niet toe. Axelle is met voorsprong de mooiste vrouwelijke atlete die ons land naar deze Spelen heeft afgevaardigd. Ze is niet alleen even knap als Daphne Schippers, maar ze heeft daarenboven  een soort melancholie in haar blik die mij zachte, zij het intense rillingen van genot bezorgen. Al moet ik daar eerlijkheidshalve bij vermelden dat de Nederlandse  ook wel eens gelijkaardige rillingen bij mij oproept. Axelle heeft weliswaar minder potten gebroken en minder hoge ogen gegooid op deze Olympische Spelen dan Daphne – om eerlijk te zijn: ze heeft helemaal geen potten gebroken en ogen gegooid – toch krijgt ze dus van mij de bronzen medaille. Te haren gunste vermeld ik gaarne dat Axelle geen neiging vertoont om een verklaring te zoeken voor haar zwakke prestatie. Ze hééft er gewoon geen verklaring voor: de anderen waren, op dát ogenblik althans, gewoon beter, of, om het nog wat genuanceerder uit te drukken, ze waren haar vóór aan de aankomst. Een pluspunt is ook dat Axelle in het dorp Lapscheure woont. Dat ligt in de buurt van Brugge en het zou wel eens een deelgemeente kunnen zijn van Damme, de stad van Tijl Uilenspiegel. De naam Lapscheure zal te eeuwigen dage verbonden blijven aan een pastoor: “de pastoor van Lapscheure”. Wat die man precies verricht heeft in zijn leven waardoor hij zo beroemd geworden is, weet ik niet precies. ’t Moet alleszins een daad van extreme naastenliefde geweest zijn: al zijn bezittingen aan de armen geven, tot zijn huis toe, en dan zelf gaan wonen in de toren van de kerk… Bejaarde Lapscheurenaren zullen u dat alles nog gaarne vertellen, in geuren en kleuren. Het moet een paar honderd jaar geleden zijn, maar de kerk staat er nog: ik heb ze onlangs nog persoonlijk bezocht.  Laat iedere Lapscheurenaar vanaf heden niet langer enkel en alleen dwepen met de pastoor van Lapscheure maar tevens met een wondermooie rosharige meid met de melancholische blik in de ogen, die Axelle Dauwens heet, die geen verklaring heeft voor haar falen op de Olympische Spelen en die van mij de bronzen Olympische medaille anno 2016 krijgt.  

De zilveren medaille gaat naar Louise Carton. Wéér een echte Vlaamse en nog wel een uit de Westhoek, naar ik vermoed. Een opgeschoten telg uit het polderland waarvan je zou denken dat ze over een paar rugge(n!)wervels méér beschikt dan de modale sterveling. Uit goede bron weet ik echter dat het maar gezichtsbedrog is. Naar analogie met de giraffe moet Louise het dus net als wij allen rooien met 12 rugge(n!)wervels. Ook Louise heeft ondanks haar grote gestalte geen hoge ogen gegooid. Dat komt door haar handicap. En wat is die handicap? Gebrek aan ervaring, zegge gebrek aan internationaal contact, d.w.z. contact op het hoogste niveau. Ze zegt het zelf, haar sponsors zeggen het, de journalisten zeggen het en ik… ik kan daar volledig inkomen. Stel dat ze mij, of zelfs ù, met ons armzielig internationaal contact op hoog niveau, plots tussen de allerervarenste langeafstandslopers ter wereld gooien… wat zouden ik, of zelfs ù, ervan terechtbrengen? Maar nu tussen ons, Louiseke mijn hartediefje, kom op zaterdag 27 augustus a.s. deelnemen aan de allermooiste stratenloop van Vlaanderen “Dwars door Grijsloke” (*). Je zal er met kop en schouders boven de anderen uitsteken, letterlijk en figuurlijk. En vooral, kom na de wedstrijd een pint drinken met de 70-plussers van Grijsloke en ik verzeker je dat we je op handen zullen dragen, dat je onze Queen zult zijn en dat we menig schaterlach op je doorgaans zo ernstig gezicht zullen toveren. Je zilveren medaille (**) ligt al klaar, net als je eeuwige roem!

En dan… het goud! Weggelegd voor het liefste snoetje van Vlaanderen: Jolien  D’Hoore. Onze eerste vrouwelijke Olympische “wielermedaille” sinds mensenheugenis, zeg maar sinds het begin der tijden. Nooit eerder voorgekomen tijdens de moderne Olympische Spelen en evenmin tijdens de antieke Spelen want toen stond het wielrennen nog niet op het programma en daarenboven mochten de vrouwen toen niet aan de Spelen deelnemen. Maar wat lees ik  daar in het Nieuwsblad over Jolientje? Dat dit allerliefste en alleraardigste lachebekje een killersinstinct krijgt, m.a.w. verandert in een moordend monster, van zodra zij een rugnummer opgespeld krijgt! Zou jij  met mij het bed willen delen Jolien? Maar laat in godsnaam je rugnummer op het nachttafeltje liggen…

Waarom ik voorbijgegaan ben aan de twee die nu al verzekerd zijn van de titel van gouden sportman en gouden sportvrouw van het jaar, Greg Van Avermaet en Nafi Thiam? Ze zijn ongetwijfeld respectievelijk ’s lands beste wielrenner en atletiekbeoefenaarster. De weg naar de roem ligt voor hen breed open en méér heb ik hun niet te bieden. Greg kan zeker in de rij der groten binnentreden (misschien niet in de rij der allergrootsten zoals Merckx, Vansteenbergen, Vanlooy…) en dat hij verklaarde dat de omstandigheden gunstig waren, getuigt van nederigheid en dat siert hem, al heb ik hem nergens de val van Nibali horen aanhalen als één van die “gunstige omstandigheden”…

Dat ik voorbijga aan de ploegsporten komt doordat ze nauwelijks mijn interesse kunnen wekken. Wie heeft gewonnen? Bezektas Istambul? Het antwoord bevredigt mij véél minder dan “Jantje Pieters” bijvoorbeeld. Andere sporten zoals judo en zeilen vind ik niet “doorzichtig” genoeg. De mooie zilveren medaille van Pieter Timmers verdient zeker een vermelding, maar daar wens ik niet verder op in te gaan: stelt u zich maar eens voor dat ikzelf Gustaaf Depierpont ben uit het vorig verhaal…

(*) Een oproep aan alle na-oorlogse winnaars van een medaille op de Olympische Spelen. Bij deelname aan de 36^e Dwars door Grijsloke op zaterdag 27 augustus a.s. zal eeuwige roem hun deel zijn: hun foto zal levenslang prijken in de kantine van de club. Daarenboven verbind ik mij ertoe zelf hun inschrijvingsgeld te betalen en hun persoonlijk  het boek “Grijsloke 2000”  te overhandigen. In dat boek wordt o.a. uitgebreid het verhaal gedaan van de antieke Spelen, zoals ze, twintig jaar geleden,  door stoere leden van Loopclub Grijsloke werden nagespeeld op Griekse bodem, op de heilige grond van Olympia.

(**) Even iets rechtzetten, lieve lezer. Of de medaille DDG anno 2016 er werkelijk één van zilver zal zijn is mij in feite totaal onbekend. Het wordt alleszins een originele medaille maar hoe ze er precies zal uitzien en uit welke legering ze gemaakt is, blijft voorlopig een goed bewaard geheim. Ook voor mij dus. Misschien kunt u voor uzelf een tipje van de sluier oplichten via www.grijsloke.be.

En dan nog dit… Waarom schreeuwde de TV-reporter moord en brand toen Van Avermaet als eerste over de meet ging, in de zin van “ongelooflijk”, “fantastisch”, “onvoorstelbaar”? Had diezelfde reporter daags tevoren niet verklaard dat Greg Van Avermaet één van de grootste zegekandidaten was?

En dan moet mij nog iets van het hart… Waarom hebben Olympische medaillewinnaars de neiging om in hun medaille te bijten als ze op het podium staan? Greg Van Avermaet beklaagde er zich over dat zijn medaille één dag na het behalen ervan al een beetje beschadigd was. Niet te verwonderen… hij had erin gebeten!

20-08-2016 om 16:13 geschreven door kris vansteenbrugge  

(Een verhaal van Staf Depierpont).

Niemand die Staf Depierpont beter kent dan ikzelf. Geen haar op mijn hoofd dat er zou aan gedacht hebben het nu volgend verhaal, dat hij mij enkele weken geleden toevertrouwde, wereldkundig te maken, zo hij mij daar niet uitdrukkelijk had om verzocht. Aan het woord Staf Depierpont:

Ik was vijfenveertig en vrijgezel toen ik Angel leerde kennen op een maandelijkse bijeenkomst van psychologen, in Z, de stad waar ik woonde. Zij was acht jaar jonger en ze woonde in een kleinere stad op nog geen twintig kilometer van Z. Angel fascineerde mij, alles aan haar bekoorde mij: haar slanke lichaamsvormen, haar innemendheid, de klank van haar stem, haar engelengezicht, de manier waarop ze zich bewoog, haar handen, ja zelfs de subtiele walletjes onder haar ogen. Je zou het “verliefdheid op ’t eerste gezicht” kunnen noemen, maar het was méér, het was een obsessie. Tijdens de dagen die volgden kon ik Angel geen vijf minuten uit mijn gedachten bannen en ik verlangde nog slechts naar één ding: haar terugzien op de eerstvolgende vergadering.

Ze was er weer. We kusten elkaar op de wang – van wie het initiatief kwam weet ik niet – alsof we reeds lang goede vrienden waren. Er was een voordracht over aandachtsstoornissen. Daarna gingen we samen aan een tafeltje zitten praten. Ze was getrouwd. Dat wist ik al van onze eerste ontmoeting, maar nu vertelde ze mij ook met wie. Haar man heette Cuyck, Evano Cuyck. Hij was achtenveertig en zij was zijn tweede echtgenote. Ik schrok toen ze die naam uitsprak en ze moet het gezien hebben. Ik had een Evano Cuyck gekend. We waren samen op kostschool geweest in P. De naam Cuyck is zeldzaam en ik ben later nooit meer iemand tegengekomen die met zijn voornaam Evano heet. Daarenboven was hij twee jaar ouder dan ik en bijgevolg kon het niet anders of de Evano die ik gekend had en Angel’s echtgenoot waren één en dezelfde.

- Het lijkt wel of je schrikt bij ’t horen van zijn naam? zei ze.

- Ik heb iemand met exact dezelfde naam gekend, in de kostschool in P.

- Dat klopt. Hij is daar op kostschool geweest.

- Hij was twee jaar ouder.

- Heb je geen goede herinneringen aan hem?

- We waren allesbehalve goede vrienden. Hij pestte mij.

- Vertel mij over die tijd. Evano spreekt daar eigenlijk nooit over.

- Ik doe het liever niet. Het maakt mij triestig en… kwaad.

- Vanwege Evano?

- Ja, vanwege Evano. Tegenover jou wens ik geen kwaad over hem te zeggen.

- We staan op scheiden, zei ze. In feite zijn we nu al gescheiden, van tafel en bed. Letterlijk. We praten nog nauwelijks tegen elkaar.

- Hebben jullie kinderen?

- Géén. Ook zijn eerste huwelijk was kinderloos. ’t Moet aan hem gelegen hebben… Vertel mij nu maar over zijn pesterijen. Pestte hij alleen jou of pestte hij ook nog anderen?

- Hij had het vooral op mij gemunt. Jaloezie, denk ik. Ik was altijd de eerste van de klas, Evano was een zeer matige student. Ik herinner mij dat ik tijdens het middagmaal per ongeluk soep morste op zijn jas. Hij nam de hete pot soep en goot die leeg op mijn hoofd. Opschudding in de refter. Alle surveillanten waren bang van Evano en alleen ík kreeg straf, omdat ik was “begonnen”. En Evano sloeg mij daar nog een bloedneus bovenop omdat ik hem verklikt had. En zo zijn er tientallen voorvallen geweest…

- Jij hebt hem ongetwijfeld gehaat?

- Ik haat hem nog steeds. Drie van mijn mooiste jeugdjaren heeft hij vergald.

Ze keek mij aan met een staalharde blik:

- Ik haat hem evenzeer, zei ze, terwijl ze in mijn arm kneep. Ga hem opzoeken, komende week, dan ben ik er niet. Het adres is: Kerkstraat 36 in M. En neem een fles Amontillado mee, zijn lievelingsdrank.

Ze gaf mij haar visitekaartje: Evano en Angel CUYCK-MARLEVEDE met adres en telefoonnummer.

- Ik voel daar, eerlijk gezegd, niet veel voor.

- Doe het tóch, zei ze. Doe het voor mij. Je hoeft niet bang te zijn. Hij is erg verzwakt. Hij lijdt aan de ziekte van Thorwaldsen-Graufield, een spierziekte die vooral de onderste ledematen aantast. Al meer dan twee jaar zit hij in een rolstoel. Maar de ziekte lijkt de laatste tijd te stagneren en de professor die hem behandelt denkt dat hij nog gemakkelijk tien tot twintig jaar te leven heeft.

- Toch zie ik er héél erg tegen op. Ik wil je niets beloven. Waar ben jij komende week?

- In Berlijn. Ik vertrek overmorgen. Er is een congres over “opvoedingsmoeilijkheden bij jonge kinderen”.

Ze aarzelde even, legde haar hand op mijn hand en zei, zonder mij aan te kijken:

- Ik wou dat je met mij meekon.

Ik zag het als een liefdesverklaring. Nooit hebben woorden mij meer opgewonden…

Drie dagen later belde ik Evano op. Ik zei dat ik onlangs kennis had gemaakt met Angel en dat zij erop aangedrongen had dat ik hem tijdens haar afwezigheid een bezoek zou brengen. Hij bleek niet op de hoogte te zijn. Angel had niets gezegd en hij meende zich mij slechts heel vaag te herinneren. Hetgeen niet wegnam dat ik hartelijk welkom was, eender welke dag. Ik stelde vrijdag voor, de dag vóór de terugkeer van Angel.

Dezelfde dag kocht ik een fles Amontillado in het beste wijnhuis dat Z rijk is… De ontvangst op vrijdag in M, Kerkstraat 36, was hartelijk. Evano opende de deur, gezeten in zijn rolstoel. Ik zou hem niet meer herkend hebben na al die jaren: die satanische glimlach was van zijn gezicht verdwenen. Hij bewoog zich heel gezwind doorheen het huis. Een vrij luxueus huis met ouderwetse meubels. Ik kreeg een gemakkelijke zetel aangeboden en of ik wat wenste te drinken? Een Blonde Leffe, als je dat in huis hebt, zei ik, dat praat makkelijker. Ik werd op mijn wenken bediend en ik haalde mijn fles Amontillado uit mijn aktetas:

- Angel vertelde mij dat het uw lievelingsdrank is.

- Angel is een schat van een vrouw, zei hij, terwijl hij aanstalten maakte om de fles te ontkurken. Ze kent mij door en door.

- Merkwaardig toch hoe smaken verschillen, zei ik. Ik lust bijvoorbeeld helemáál geen sherry.

- Inderdaad, hoogst uitzonderlijk. Was jij vroeger ook al geen buitenbeentje?

- Misschien in die zin dat ik toen nog geen alcohol dronk en niet rookte.

- Hoe is je naam ook weer?

- Depierpont.

- Neem me niet kwalijk, maar die naam meen ik mij niet te herinneren. En hoe is je voornaam?

- Staf. Toen was het Gustaaf, maar dat vond jij geen geschikte naam voor mij. Jij noemde mij Adriaan. Op het sinterklaasfeestje in de kostschool zong jij het liedje van “Adriaan met zijn kleuterspaan”, over een naïef onnozel knaapje, en je keek daarbij voortdurend in mijn richting. Iedereen lachte mij uit, ook de studiemeesters. Had ik toen een wapen gehad, ik had ze allemaal neergeknald. Sindsdien noemde iedereen mij Adriaan en ik was voorgoed de risee van de school.

- Ja, Adriaan! Daarvan is mij nog wel iets bijgebleven. Was jij niet ieder jaar de eerste van de klas?

- Jazeker, ook dat jaar waarin ik de hele Paasvakantie straf heb moeten schrijven door jouw schuld.

- Ook dáár weet ik niets meer van. Maar laten we eerst wat drinken.

Hij schonk zichzelf een glas Amontillado in en tikte ermee tegen mijn glas Blonde Leffe.

- En vertel nu maar hoe ik er toen in geslaagd ben uw Paasvakantie te verknallen. En… mag ik hopen dat je het mij vergeven hebt, na al die jaren?

- Vergeven wel, maar… zoiets vergeten kan een mens niet.

Of hij zich nog iets herinnerde van de chocoladeverkoop? Ja, dat wist hij nog. Hij bracht de repen mee en verdeelde ze onder een twaalftal “internen” – ik was er één van. We dienden de repen te verkopen aan de “externen” à vijf frank per stuk. Elke verkochte reep bracht drie frank op. Dat geld moest dienen om eens flink te fuiven op ’t einde van ’t jaar. Ondanks de woekerwinst ging de chocolade vlot van de hand. Tot de directie van de school onraad rook en Evano aan de tand voelde. Evano was zich van geen kwaad bewust maar stelde een “huiszoeking” voor op mijn kamer. Men vond er inderdaad repen chocolade en er werd mij een onmenselijke straf opgelegd: de “Oratio pro Milone”, een boek van ettelijke pagina’s, in de conjunctief schrijven. Ik kreeg van de schooldirecteur een donderspeech van een uur, nul op twintig op mijn rapport voor gedrag en de verzekering dat ik het enkel aan mijn uitstekende schoolresultaten te danken had dat de toegang tot de school mij niet definitief ontzegd werd.

- Heb ik dat werkelijk allemaal op mijn geweten? vroeg Evano. En voel je nu geen rancune meer?

- Niet in het minst.

Hij had zich misschien even op zijn ongemak gevoeld, maar hij leek nu weer gerustgesteld. Hij dronk zijn glas helemaal leeg en schonk zichzelf een tweede maal in. Ik nam nog een flinke slok van mijn Blonde Leffe en vertelde toen verder:

- Dat jaar was ik ondanks alles toch weer de eerste van de klas. Ik had de hele Paasvakantie gestudeerd voor mijn eindexamen, van de morgen tot de avond. ’s Nachts had ik mijn strafwerk gemaakt. Dat het stráfwerk was waar ik ’s nachts mee bezig was heb ik vader niet verteld. Dat ik misschien de enige was die niet achter de chocoladeverkoop stond en dat ik het enkel gedaan had onder dwang van ene Evano Cuyck zou hij nooit geloofd hebben. Toen ik na de Paasvakantie mijn strafwerk ging afgeven aan de directeur bleek dat het uitgelekt was dat ik niet de enige schuldige was. Niet één van die anderen kreeg straf, niet één kreeg op zijn rapport een punt minder voor gedrag en mijn strafwerk waar ik zovele nachten op gezwoegd had werd achteloos in de papiermand geworpen. Geen excuses van de directeur: ik mocht hem nog steeds dankbaar zijn dat hij mij toen niet van school gestuurd had. En nogmaals: had ik op dat moment over een wapen beschikt…

Ik had mijn best gedaan om geen emotie te tonen. Was het mij niet helemaal gelukt? Evano bleek er nog niet gerust in:

- Weet je ’t heel zeker dat je nu geen wrok meer koestert?

Ik lachte zijn ongerustheid weg terwijl hij zijn derde glas Amontillado inschonk:

- Natuurlijk niet. Ik zou wel een zeer haatdragend mens moeten zijn. Na ál die jaren. Hoe lang is het nu geleden? Dertig jaar!...

Mijn woorden stelden Evano klaarblijkelijk wat meer op zijn gemak. Er verscheen een glimlach op zijn gezicht. Ik herkende in die glimlach dat sadistisch trekje van weleer. Een vermoeide glimlach. Vanwege de Amontillado. Of hij zich nog herinnerde dat wij twee jaar lang aan dezelfde tafel gezeten hebben in de eetzaal? Neen, daarvan herinnerde hij zich niets meer. Hoogtijd om zijn geheugen ook op dat punt even op te frissen…

- We zaten aan grote tafels, een twaalftal, acht man per tafel. De oudsten en de stoutmoedigsten – zoals jij! – zaten vooraan, aan de kant waar het eten werd opgediend. De onmondigen – zoals ik! – zaten achteraan. Het eten werd op de tafels gezet en de leerlingen moesten het zelf verdelen. Ge ziet van hier hoe er verdeeld werd! De stukken vlees waren van ongelijke grootte. Altijd viel het kleinste stukje mij ten deel. Het gebeurde dat ze mij zelfs dat klein stukje niet gunden. Eén keer ben ik zo vermetel geweest daarover mijn beklag te doen bij de studiemeesters. Het haalde niets uit. Integendeel. Het resultaat was dat ik daarna dagen lang vrijwel niets meer te eten kreeg. Mijn straf omdat ik geklikt had. Daar heb jíj toen voor gezorgd… ’s Avonds was er vaak smeerkaas voor op de boterham. Zo goed als niemand vond dat lekker. Ik evenmin. Toch was ik blij als er 's avonds smeerkaas was, want dan kreeg ik meestal de portie van de anderen ter compensatie van het biefstuk dat ze mij 's middags hadden afgepakt en zo kon ik dan mijn hongerige maag nog enigszins vullen. Soms werd ik overladen met smeerkaas: de risee van de school. Ook de studiemeesters leken het allemaal wel grappig te vinden. Tot er besloten werd tot een "smeerkaas-boycot". Er werd overeengekomen dat iedereen zijn kaasje na het avondmaal zou meenemen naar buiten en het tijdens het daaropvolgend recreatie-halfuurtje tegen één van de schoolmuren zou plakken. Lafaards zoals ik, van wie vaststond dat ze dat tóch niet durfden, mochten hun kaas ook aan een ander geven, die dan de klus voor hen zou klaren. Op een afgesproken teken werden de smeerkazen tegen de muren gekwakt, onder luid gejoel van al de kostschoolgangers. Ik joelde mee. Was ik te laf om zelf tot actie over te gaan, ik zou tenminste blijk geven van enige sympathie met de oproermakers. Het huilen stond mij nochtans veel nader dan het lachen. Daar bengelde mijn kaas tegen de muren van het internaat. Ik had er hem zó willen  aflikken. Mijn maag deed pijn van de honger. Maar ik lachte, ik durfde niet anders. Jij maakte één van de studiemeesters er op attent dat ik stond te lachen. De studiemeester pakte me bij de kraag en bracht me bij de econoom van het internaat. Waarom ik? Omdat ik zowat de enige was van wie de studiemeesters niets te vrezen hadden. En toch. Wie zegt dat ik hem geen mes tussen de ribben had geduwd als ik daar op dat ogenblik over beschikt had? Een moegetergd dier maakt soms rare sprongen… Ik was "op heterdaad betrapt". Ik zwoer met zóveel klem dat ik niets gedaan had, dat mij uiteindelijk alleen maar het openlijk sympathiseren met de actie ten laste werd gelegd. En… dat was al even subversief als de rest. Ik was de enige die moest boeten voor de smeerkaas-affaire: voor straf één week-end in de kostschool binnenblijven! Mijn ouders werden op de hoogte gebracht van mijn wangedrag. Vader slikte alles wat de kostschoolautoriteiten hem meedeelden. Hij vond het opperbest dat ze mij hardhandig aanpakten. Op zíjn medewerking mochten ze rekenen en… ze konden gerust zijn, híj zou er nog wel een straf bovenop doen. Meer dan ooit raakte vader ervan overtuigd dat ik op die kostschool op mijn plaats zat en dat ze mijn misdadige neigingen daar wel in de kiem zouden smoren. Als ik toen over een revolver had beschikt en het hele zootje, mijn vader inbegrepen, had neergeknald, dan had niemand daar enig begrip voor kunnen opbrengen. Alleen de Almachtige God had immers weet van de verzachtende omstandigheden. Voor hetzelfde geld had ik de grootste massamoordenaar uit de geschiedenis kunnen zijn. Ik was veertien jaar.

Evano had dit verhaal gewillig aanhoord. Enkele keren had hij het hoofd geschud en daarbij gemompeld dat hij zich niets meer kon herinneren. Hij tilde zijn rechter arm op. Ik zag dat hij daar moeite mee had. Hij wilde de fles Amontillado grijpen en zijn glas ten vierde male vullen. Ik toonde mij bereidwillig en schonk in voor hem. Zijn hand beefde toen hij het glas aan de lippen bracht. Nog vóór hij een slokje kon nemen begon hij te trillen over zijn hele lichaam, zijn arm viel slap, het glas viel aan scherven en de kostbare drank maakte een enorme vlek op het tapijt. Evano zakte een beetje onderuit in zijn rolstoel.

- Is er wat, Evano?

- Ik heb plots geen kracht meer. Ik kan mijn armen niet meer bewegen. ’t Is alsof ik verlamd ben over mijn hele lichaam. Van binnen sta ik in brand. Het doet overal pijn. Mijn hoofd barst.

- Als je het mij vraagt: het is de Amontillado…

- Onzin… ik ben… veel grotere… hoeveelheden… Amontillado… gewend…

De woorden kwamen er nu plots hortend en stotend uit. Vanwege de pijn of doordat zijn spraakvermogen was aangetast?

Ik probeerde te glimlachen, maar ik weet zeker dat het lachje dat ik produceerde er een was dat in hoge mate het sadistisch lachje van Evano moet benaderd hebben, zoals ik mij dat herinnerde uit de kostschooltijd.

- Maar deze fles Amontillado, is er één uit de duizend…. Een euphemisme, mijn beste, want zo is er geen tweede. Geen mens die aan deze Amontillado kan wennen, geen mens ook die er verslaafd aan kan geraken, geen mens die het zal kunnen navertellen als hij het eenmaal gedronken heeft.

Evano zat nu helemaal doorgezakt en bewegingloos in zijn rolstoel. Zijn ogen puilden uit, waren bloeddoorlopen. Afgrijzen en pijn stonden op zijn gezicht te lezen. Medelijden was het laatste wat ik voor deze man voelde:

- Weet je nog, Evano, hoe knap ik was in scheikunde? Tijdens mijn doctoraatsjaren ben ik een tijdje assistent geweest bij professor Decoewachter, op de afdeling farmacodynamica. In mijn vrije tijd en met de kennis die ik daar heb opgedaan ben ik er in geslaagd een product samen te stellen dat naar mijn bescheiden mening tot de dodelijkste giften mag gerekend worden: trichloortrifenyltetrachloorpentaan, een kleurloze, reukloze en ook smaakloze vloeistof, kortweg “T3P”. Het gif heeft een buitengewoon sterke affiniteit voor het zenuwstelsel. Een half uur tot een uur na het innemen manifesteren zich de eerste tekenen: zenuwpijnen over het hele lichaam, dewelke steeds erger worden en gepaard gaan met verlamming van alle dwarsgestreepte spieren. Het laatst worden de ademhalingsspieren aangetast. Dat leidt tot een langzame verstikkingsdood. 

Hij schuimbekte van de pijn:

- Breng mij… naar het ziekenhuis… red mijn leven… eens heb ik… ook joúw leven gered… je was bijna verdronken… dat weet je toch nog?... ik kan véél voor je doen… ik smeek je…

Het gaf mij een oppermachtig gevoel: Evano die in doodsangst tot mij smeekte! Evano die zich plots een en ander uit die kostschooltijd scheen te herinneren.

- Merkwaardig dat je dát nu wél onthouden hebt, Evano! Ik weet het maar al te goed. Je had mij zélf in het water geduwd, aan de kant waar het zwembad het diepst is. Je wist dat ik niet zwemmen kon. Toen ik met mijn hoofd weer boven water kwam heb je mij weer kopje onder geduwd. Pas toen ik niet meer bovenkwam heb jij schrik gekregen en heb je mij er uitgehaald. Ik was toen al bewusteloos. Ik ben er bovenop gekomen. En jij bent lustig doorgegaan met je pestgedrag. Ik was meer dan ooit de risee, de idioot die bij elke ondervraging tien op tien haalt voor wiskunde, maar in het diepe springt zonder te kunnen zwemmen. Jou kan ik helaas niet redden, ook al zou ik het willen.

Evano zat helemaal ineengekrompen met gebalde vuisten. Zijn pijn moet ondraaglijk geweest zijn. Hij wilde nog iets zeggen, maar het lukte niet meer. Tot mijn verbazing voelde ik nog steeds geen zweem van medelijden met de ellendeling. Ik nam de fles Amontillado - ze was nog méér dan halfvol - en goot ze uit in de afwasbak. Evano was niet meer in staat armen of benen te bewegen. Zijn ademhalingsspieren waren ook al verzwakt, want hij begon naar adem te snakken. Maar ik denk dat hij nog helder van geest was en dat de pijn nog onverminderd doorzinderde.

- Ik laat je nu alleen, Evano, zei ik. Over een uur ben je dood. Het wordt nog een harde doodstrijd. Al de pijn die ik drie jaar lang heb moeten verduren, moet jij nu doorstaan. Dat heet “gerechtigheid”. Zoals jij tot op heden niet gestraft bent voor wat je mij hebt aangedaan, zo zal ook ik ongestraft blijven. Niemand zal het voor je opnemen en al zeker je vrouw niet. En, à propos, zoals jezelf al zei, Angel is een schat. Ze zal zich maar al te zeer over je dood verheugen. Je overlijden zal niet verdacht zijn, er zal geen lijkschouwing zijn. Voor iemand met jouw aandoening ligt een hartstilstand, vooral na een hele fles Amontillado, in de lijn der verwachtingen.

’s Anderendaags belde Angel mij op. Bij haar thuiskomst had ze haar echtgenoot dood aangetroffen, met naast hem de lege fles Amontillado. Ze vroeg mij haar te helpen bij het regelen van de begrafenis. Zes maanden later zijn we getrouwd. We hebben zielsveel van elkaar gehouden. Twintig jaar en zeventien dagen heeft ons geluk geduurd. Op een onbewaakte overweg, ergens op het platteland is ze met haar auto gegrepen door een trein. Zelfmoord, werd gefluisterd, maar dat weiger ik te geloven…

Epiloog. Op 4 juni was het exact dertig jaar geleden dat Evano Cuyck zijn gerechtvaardigde straf heeft ondergaan. Men zou het “moord met voorbedachten rade” kunnen noemen. Noem het gerechtigheid. Of wraak. Wat hetzelfde is natuurlijk. Of straf? Op Staf Depierpont alvast niet meer van toepassing, want… verjaard, sedert 4 juni. Nu hij dat onbevreesd wereldkundig kan maken, is zijn wraak – noem het gerechtigheid – compleet. Nu zal hij in vrede kunnen leven. Laten we dat tenminste hopen…

30-07-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Stel… U gaat op reis met de auto naar de Adriatische kust. Uw reisweg gaat via het meer van Genève. Ter hoogte van het stadje Vevey dient u een sanitaire stop te maken vanwege een plots opkomende mictiedrang (zoek dat maar even op in “de Dikke”). Geen openbaar toilet in de buurt, natuurlijk. U doet het dan maar in een berm tegen de omheining van een uitgestrekt landgoed. Geen levende ziel in de omtrek. De kans dat u bij die gelegenheid kennismaakt met Europa’s grootste filmacteur aller tijden is nihil, want die acteur is overleden in 1982…

Het is ons (mijn vriend Robert en mijzelf) overkomen in de zomer van 1978. Het mictieproces (hebt u het woord ondertussen opgezocht?) was nog niet helemaal afgelopen toen we aan de andere kant van de omheining en op enige afstand een grote witte hond zagen opdagen en even later een man, kennelijk de eigenaar van het domein. De meest logische reflex was er zo snel mogelijk van onder te muizen en Robert begreep maar niet waarom ik geen aanstalten maakte om de plaats van het delict te verlaten: ik herkende die man!

- Die man is Curd Jürgens, zei ik.

Curd Jürgens was de grootste Europese filmacteur aller tijden, en dat is hij heden ten dage nog steeds, ten minste als we mogen afgaan op het aantal hoofdrollen in beroemde films. Oostenrijker van geboorte, wereldburger, meer dan honderd grote films op zijn actief.

- Onzin, zei Robert. Wat in godsnaam zou Curd Jürgens hier lopen doen? Hij lijkt er niet eens op.

- Gij kent niets van film. Vraag het maar eens aan Christiane.

Christiane en Amandine hadden ondertussen de veilige beschutting van de auto verlaten, benieuwd als zij waren naar de reden van ons talmen na de plaspauze.

- Hij lijkt erop, zei Christiane, maar ’t ís hem niet.

De man en zijn hond waren nu op korte afstand genaderd.

- Goede middag, zei de man.

Wij groetten terug, alle vier in koor. Nu vraag ik het hem meteen op de man af, dacht ik.

- Bent u Curd Jürgens?

- Dat ben ik. Zijn jullie toeristen?

- Wij zijn op weg naar Rimini. Wij zijn Vlamingen.

- Ja, dat dacht ik al. Ik hoorde jullie praten. Daarom dat ik jullie meteen in jullie taal begroette.

- U spreekt de taal perfect. U moet wel véél talen kennen.

- Ja, dat zijn er heel wat. Alle talen van West-Europa, met inbegrip van de Skandinavische. En ook Russisch.

We slaakten alle vier een kreet van ongeloof en bewondering, weer in koor.

- Een prachtig groot domein hebt u hier. U wóónt hier?

- Hier, maar ook elders, op verscheidene plaatsen in Europa en ook in Amerika. Weet u dat Charlie Chaplin hier eveneens een buitengoed heeft, een paar kilometer verderop? Hij verblijft er vaak.

Op een teken van mij diepte Amandine haar fototoestel op uit haar handtas. Of we een foto van hem mochten nemen? Ja, zeker was hij bereid een foto van ons te nemen. Verkeerd begrepen: of WIJ een foto van HEM mochten nemen? Ah zó, geen enkel bezwaar natuurlijk. En dat heeft geresulteerd in onderstaande foto:

Op de foto ziet u van links naar rechts: mezelf, de hond Raspoetin, Curd Jürgens, Robert Forêt. De reden waarom ik nu pas met dit verhaal kom opdraven? Het heeft te maken met het feit dat mijn plan om de stad Kortrijk, waar ik vijfenveertig jaar geleden ongelukkiglijk verzeild ben geraakt, om te ruilen voor mijn geboortedorp, weldra lijkt verwezenlijkt te zullen worden. Verhuizen dus. Van onder andere een hele boel rommel. En tussen al die rommel werd de - verloren gewaande - foto opgediept. Zonder de foto had ik dit verhaal nooit geschreven. Ik had een kopie van de foto beloofd aan Robert en nu zal ik mijn belofte kunnen inlossen, achtendertig jaar na datum. Robert is al een eind in de tachtig en nog in leven, net als ik overigens (of wat had u gedacht?). Dat kan niet gezegd van de anderen op de foto. Curd Jürgens zelf stierf reeds in 1982, amper zesenzestig jaar oud. Raspoetin was reeds gestorven enkele weken of hooguit enkele maanden na de bewuste foto. In het toentertijd zeer populaire weekblad “ZIE magazine” stond op de voorpagina een foto van Curd Jürgens, die overmand was door verdriet vanwege het overlijden van zijn beste vriend Raspoetin. Binnenin stonden foto’s van de grote acteur met de hond, over drie volle pagina’s. Zo er ook maar de minste twijfel geweest was of we wel degelijk de echte Curd Jürgens hadden ontmoet, bij deze was alle twijfel verdwenen.

Een week na onze reis kwamen Robert en ik samen om na te kaarten. De grote vakantie liep op zijn allerlaatste benen en we kwamen op het idee om een loopkoers te organiseren voor de kinderen uit de streek. Het waren er zeven. Met Robert en ikzelf waren dat negen deelnemers. Uit die loopkoers is drie jaar later Vlaanderens mooiste stratenloop “Dwars door Grijsloke” ontstaan. De eerste tien jaar is Robert voorzitter van het organiserend comité geweest. Het laatste jaar van zijn voorzitterschap waren er tweeduizend deelnemers!

Van dat loopkoersje (uit 1978) met de negen deelnemers bestaat een foto: alle negen na de wedstrijd op het podium. Als ook dié foto opduikt zal ik u die niet onthouden, net zo min als de fotoreportage  uit “Zie magazine” over Curd Jürgens en Raspoetin, als ook dié opduikt… 

21-07-2016 om 10:22 geschreven door kris vansteenbrugge  

Het voetballand België is in shock. Het is uitgeschakeld in de strijd om de titel van Europees kampioen. Rouwstemming. Dat is allemaal de schuld van de trainer Marc Wilmots. En komt mij daar Jan Mulder, de gewezen stervoetballer, niet beweren dat Wilmots geen schuld heeft aan de nederlaag tegen Wales, maar dat het de schuld is van de spelers! De schuld van spelers? Hoe komt Mulder erbij om zoiets te verklaren, een man die zichzelf expert-voetbalkenner durft te noemen? Alsof een biljart- of snookerspeler aan ’t eind van een verloren partij zou beweren dat het niet zijn schuld is, maar de schuld van de ballen. Mulderke, Mulderke toch… het is toch zonneklaar, die spelers zitten daar voor niets tussen, alleen Wilmots treft schuld, Wilmots en niemand anders! Dixi.

02-07-2016 om 21:04 geschreven door kris vansteenbrugge  

Boekhandel De Slegte in de Volderstraat, naast de aula van de universiteit… Geen plek in Gent waar ik vaker “toevalligerwijze” een oude kennis uit de studententijd ben tegengekomen. Die studententijd, dat is het einde van de jaren vijftig en de eerste helft van de jaren zestig: als dát geen eeuwigheid geleden is! Er stond een man te zoeken bij de afdeling “woordenboeken”, een afdeling die de laatste jaren nog weinig klanten aantrekt. Het gezicht van die man kwam mij niet helemaal onbekend voor. Een zeventiger, van míjn leeftijd ongeveer. Ik heb niet de gewoonte een wildvreemde aan te spreken, maar deze man was iemand die ik moest gekend hebben in hetgeen men wel eens “een vorig leven” noemt.

- Woordenboeken kennen nog weinig aftrek, zei ik.

- Ja, da’s waar, antwoordde hij, zonder mij aan te kijken. Dat komt door ’t internet. Ge tikt een woord in en in een oogwenk krijgt ge de vertaling in welke taal dan ook. Wat ik zoek is een handig zakwoordenboekje Zweeds-Nederlands en vice versa.

Hij keek mij pas aan nadat ik gezegd had: ken ik u ergens van?

- Mijn naam ik Yvan Marchoe, zei hij. Maar gij komt mij óók niet helemaal onbekend voor. Ik wéét het! Kris… Vansteenbrugge. We waren goede vrienden. ’t Is méér dan vijftig jaar geleden!

Yvan Marchoe! Afgestudeerd als licentiaat in de wetenschappen in 1964. Daarna hebben we elkander uit het oog verloren. In weerwil van een verschillende studierichting - ik studeerde “medicijnen”, hij “chemie” -  trokken we vaak met elkaar op. We waren geen van beiden blokbeesten, geen modelstudenten, en we hebben ongetwijfeld méér uren doorgebracht in studentenclubs, in café’s en dancings dan op de banken van de auditoria. En toch waren we ieder jaar geslaagd, zij het zonder glans, met de hakken over de sloot. Yvan ging er prat op dat hij een bierkenner was. Een fijnproever die het edele Deense gerstenat dat Tuborg heette honderd keer liever dronk dan het bier van Meiresonne. Niettemin vergeet ik nooit hoe we in de Casbah een pint gingen drinken: het was mijn beurt om te betalen en Tuborg kostte een paar franken meer dan Meiresonne. Omdat Yvan eerst snel een plasje ging doen, bestelde ik twee Meiresonnes met het verzoek er één in een Tuborg-glas te doen. Yvan dronk zijn Meiresonne uit het Tuborg-glas en liet niet na zijn bier te prijzen en er zijn verwondering over uit te drukken hoe ik in godsnaam die kattezeik van een Meiresonne in mijn lijf kreeg…

- Hebt ge véél of weinig tijd? vroeg ik. In het eerste geval nodig ik u uit om samen een pint te drinken en wat bij te praten.

- Tijd zat, zei Yvan. Maar bier mag ik niet meer drinken vanwege een lever die het een beetje laat afweten. Een koffie, dát moet kunnen.

Ik stelde de Mokabon voor, de koffieshop in de Donkersteeg. Omdat de koffie er prima is en omdat het interieur er nog gezellig ouderwets is, net zoals in de jaren zestig, toen wij véél liever bier dronken en er desondanks met ons eerste lief een keer koffie zijn gaan drinken. We liepen tot aan het eind van de Volderstraat en sloegen de Mageleinstraat in, dan de eerste links, de Bennesteeg, en dan weer de eerste rechts: de Heilige Geeststraat! Dáár was  mijn eerste studentenkot en op de hoek van de Heilige Geeststraat en de Bennesteeg was de Wapy, een… hoere(n)kot, en daar tegenover was nóg een hoere(n)kot, de Lantaarn. Op een winterse nacht werden de uitbaatsters van de beide “huizen van plezier” vermoord en nooit werden de daders gevonden. Yvan had mijn verhaal over die dubbele moord in de Bennesteeg al meerdere keren moeten aanhoren en toch luisterde hij weer geboeid: hij is nog steeds de tactvolle knaap van weleer… Aan ’t einde van de Heilige Geeststraat gekomen hoefden we nog slechts het Braunplein en het Gouden Leeuwplein over te steken om de Donkersteeg te bereiken. De Mokabon bleek helemaal vernieuwd te zijn. Gedaan met de donkere hoekjes, de ouderwetse meubels en dito gezelligheid. Een jaar geleden was het nog anders geweest. Toen zat dit koffiehuis nog vol mensen, voor ’t merendeel bejaarde Gentenaren, mannen en vrouwen, die er de sfeer van vóór de oorlog kwamen opsnuiven. Nu zat hier zo goed als niemand. We gingen zitten aan een tafeltje waar een krant lag, met een foto van de coach van onze nationale voetbalploeg, die de hele voorpagina in beslag nam. De coach kijkt sip want zijn ploeg heeft verloren en de alles overheersende vraag die de natie zich omtrent zijn persoon stelt is: heeft de coach schuld aan de nederlaag? had hij zijn ploeg niet anders moeten opstellen? heeft hij de juiste tactiek gevolgd? Voor het bloedbad dat de vorige dag in Amerika werd aangericht door een dolle schutter was begrijpelijkerwijze geen plaats meer op die voorpagina.

- Blij dat de Belgen verloren hebben, zei Yvan. Ik had gehoopt dat het eeuwig gezeik over dat voetballen daardoor een beetje zou luwen. Maar kijk, ’t is allemaal voetbal wat de klok slaat.

- Ze beweren dat het allemaal de schuld is van de trainer.

- Was dat schot van Loekakoe, dertig centimeter naar links, in het doel terecht gekomen, dan hadden de Belgen de wedstrijd misschien gewonnen en had de krant over evenveel pagina’s de loftrompet gestoken over de trainer.

We telden de pagina’s die uitsluitend over voetbal gingen: vijfendertig!

Anderhalf uur en twee koppen koffie later hebben we de Mokabon verlaten, allebei met vochtige ogen vanwege de nostalgische verhalen die we hadden opgedist, uit lang vervlogen tijden, toen we als jonge gezonde kerels deze stad bevolkten en op het punt stonden de wereld te veroveren.   

16-06-2016 om 12:34 geschreven door kris vansteenbrugge  

Het Laatste Nieuws van 25 mei.

De betoging in Brussel is voorpaginanieuws. De betogers zijn leden van de twee grote vakbonden: de roden en de groenen. Er wordt betoogd voor onder andere een betere verdeling van de inkomstenbelastingen: niet alleen de inkomsten uit arbeid maar ook die uit kapitaal moeten belast worden. Een logische eis toch! En als er dan toch een paar de dans mogen ontspringen, dan bij voorkeur de voorzitters van de twee vakbonden, als dank voor hun grenzeloze inspanningen ten bate van de werkende mens. Er staat ook een gruwelijke foto van een zwaar gewonde en bewusteloze hoofdcommissaris Vandersmissen. Aangevallen door een rode militant. De rode vakbondsvoorzitter vindt het een laffe daad die zeker zwaar moet bestraft worden: hij vraagt noch min noch meer dat de dader van deze moordpoging uit de vakbond wordt gezet. Als dat geen drastische sanctie is!...

“Zevenduizend studenten slikken elke dag blokdoping”. Dat staat op pagina drie. Het gaat uitsluitend over het product methylfenidaat ofte Rilatine. Morgen zal het exact twee maand geleden zijn dat ik een artikel gewijd heb aan mijn persoonlijke dopingperikelen in mijn studententijd. Ik heb daarin aangetoond dat ik hiermee, in tegenstelling tot wat de reporter en de gemiddelde observator geneigd zijn daarover te  denken, wel degelijk nadeel berokkend heb aan de medestudenten, en dat ik dan ook bereid ben mijn onrechtmatig verkregen diploma in te leveren van zodra mij dat zou gevraagd worden (zie www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=2866768).

Op pagina zes staat dat een vrouw haar zoontje van twee jaar doodgeschoten heeft met het wapen van haar man en daarna met datzelfde wapen de hand aan zichzelf  heeft geslagen. Tja… die vuurwapens…

Op pagina negen staat een merkwaardige foto, genomen vanuit een helikopter tijdens een rit van de Giro d’Italia. Daar staat op de weg geschilderd: ERDOGAN IS EEN GEITENNEUKER. Het schijnt dat Erdogan daar helemaal niet mee opgezet, ja zelfs zeer boos is en ermee dreigt een proces in te spannen tegen diegenen die hem beschuldigen van… geitenneukerij. Als ik van Erdogan was, ik maakte mij daar helemaal niet druk over en dat om meerdere redenen. Ten eerste: dat van die geitenneukerij, dat gelooft toch geen mens en wie een dergelijke beschuldiging uit, maakt zich onsterfelijk belachelijk. En ten tweede: als het nu nog waar was, als Erdogan werkelijk een geitenneuker was, wie doet hij daar dan kwaad mee? Het zou toch totaal irrelevant zijn. Anders ware het natuurlijk indien op de weg geschilderd stond: “Erdogan is een tiran” of “Erdogan schendt de mensenrechten” of meer van die dingen waaraan een machtige president zich wel eens zou durven bezondigen. En ten slotte: alleen de waarheid kwetst en als Erdogan zich zo boos maakt gaat de man in de straat misschien toch gaan geloven dat hij een je-weet-wel is.

Eveneens op pagina negen staat te lezen dat niet minder dan drieëntwintigduizend agenten tijdens de komende Tour de France zullen opgetrommeld worden om de veiligheid te verzekeren. De schrik voor wraakacties vanwege de slechte behandeling die een dader van de terroristische aanslagen van de laatste maanden, moet ondergaan in een Franse gevangenis. Hij staat er namelijk onder voortdurende camerabewaking en dat is illegaal. Dat hij de lippen stijf op elkaar houdt als de rechters hem een vraag stellen is overigens zijn goed recht: zwijgrecht, NIET illegaal dus.

En op pagina 23 beweert de 86-jarige Roger Moens dat hij een beetje hartepijn heeft voor de Borlée-broers, omdat hun zus Olivia haar zilveren medaille van de Olympische Spelen van 2008 waarschijnlijk weldra zal mogen inruilen voor een gouden medaille, en dat zijzelf, die nochtans op een veel hoger niveau stonden dan de zus, nooit Olympisch eremetaal hebben behaald. Ach, ik denk dat Roger, die één van onze allergrootste atleten is geweest – ja, groter dan de Borlée’s – zelf een beetje jaloers is op Olivia: Roger heeft nooit méér dan zilver behaald op de Spelen... Jonathan en Kevin Borlée zullen hun zusje die gouden medaille in de estafetteloop 4 x 100 meter heus wel gunnen, wel wetende dat hun eigen ereplaatsen hoger aangeslagen worden dan pakweg een gouden medaille in het kleiduifschieten of in één of andere ploegsport…

Pagina zevenentwintig is één van die talloze pagina’s gezwam over voetbal waarmee ze ons blijven bestoken. “Wat als Zlatan ‘boe’ roept?” is de titel van een artikel van Stephan Keygnaert. Zlatan moet een speler van niet-Westeuropese afkomst zijn, en niet één van de minste, maar wat er precies gebeurt als hij ‘boe’ roept is mij na het lezen van het verhaal nog steeds niet duidelijk.

Voetbal. Ik heb ervan gehouden, jááren geleden, toen het mij minder agressief opgedrongen werd in de media en toen F.C. Zuienkerke nog voor minstens tachtig procent uit échte Zuienkerkenaren bestond. Ik weet het wel, er zijn alternatieven: De Morgen, De Standaard, De Tijd. Maar die kranten zijn duurder en vooral geschikt voor mensen die uit hoofde van hun beroep de abonnementsprijs in onkosten kunnen brengen. Daarenboven zou ik dan verstoken blijven van een aantal prachtige reportages, zoals wij er een vinden op de laatste pagina: Guy Van Sande (wie is dat?) is getrouwd met zijn Nathalie. Het artikel (mooie foto’s incluis) neemt vrijwel de hele pagina in beslag en is interessant door onder meer het leeftijdsverschil (vijfentwintig jaar!) tussen de beide tortelduifjes. De plegers van het artikel zijn Filip Spoelders en Annelies Roebben. En als ik het na ongeveer vijftig jaar trouw lezerschap van Het Laatste Nieuws nu toch eens over een andere boeg gooi (mijn abonnement loopt overmorgen ten einde): in godsnaam, Het Nieuwsblad dan maar… 

26-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Jeanneke, de buurvrouw, kwam via het tuinhek mijn erf opgewandeld. Ze is precies één dag jonger dan ik. Dat schept een band. Ze had geweend.

- Is er iets Jeanneke? zei ik. Een overbodige vraag. Het was overduidelijk dat er iets op haar lever lag.

- Is me daar iets overkomen, snikte ze – ze begon waarachtig weer te wenen. Gisteren, op de begrafenis van nonkel Victor, loop ik Imelda tegen het lijf. Ge weet wel, Imelda van Lochristi, die getrouwd is met de oudste zoon van tante Maria. We hadden elkaar niet meer gezien sedert de begrafenis van  Amedee, en dat is al van in tweeduizend en tien. Mens, wat is Imelda oud en lelijk geworden en dat voor iemand van vooraan in de zestig. En ‘t eerste wat ze tegen mij zei, ge raadt het nooit…

Haar stem stokte even. Ze moest eerst dringend haar neus snuiten, vooraleer ze de gruwelijke mededeling kon overbrengen.

- … ze zei dat ze mij haast niet herkend had. Dat ik fel verouderd ben, dat mijn gezicht vol rimpels zit! Vindt gij dat ook?

Ik verzekerde haar dat het nogal meeviel en dat was een beetje huichelen, want Jeannekes gezicht heeft erg veel mee van een accordeonnetje, of laten we het op een plooirokje houden…

- En dat uitgerekend zíj mij dat in mijn gezicht zegt! Ze heeft verdorie meer rimpels dan ik en ze is pas vooraan in de zestig!

- Ach, zei ik, een rimpeltje hebben we allemaal, op onze leeftijd, maar dat hoeft niet lelijk te zijn.

- Nu ge dát zegt – haar gezicht kreeg iets vrolijks – gij hebt er óók!

Ja, ik heb er óók. En óf ik dat weet!

- Ik doe er nochtans álles aan, ging ze verder en ze haalde uit de zak van haar schort een doosje Nivea anti-rimpel crème te voorschijn. Ik gebruik dat al jaren, iedere dag, ’s avonds vóór het slapen gaan. Ik weet het wel, het is niet de duurste crème. Er zijn er véél duurdere. Deze kost elf euro en negenendertig cent, in de Carrefour. Misschien moet ik toch maar eens een duurder merk uitproberen. Kent gij misschien een beter merk?

Dat ze dat aan míj vroeg, zal u, beste lezer, misschien minder verbazen als u weet dat ik “in een vorig leven” keel-neus-oorarts geweest ben en dat “mijn domein” dus wel degelijk in de buurt van die rimpels gelegen was. Ik antwoordde noch ja noch neen op haar vraag, maar ik vroeg haar of ze mij het doosje wilde geven en ik zei dat ik de zaak eens zou bestuderen. Ze verliet mijn erf, véél blijer dan ze gekomen was…

Op de zijkant van het doosje las ik de samenstelling van de “Nivea anti-rimpel oogcontourcrème”, een quasi onmogelijke taak voor iemand die aan die crème toe is en niet myoop is – ik bedoel maar: zo klein zijn de lettertjes…

Aqua, glycerin, cyclomethicone, methylpropanediol, glyceryl stereate, dimethicone, caprylic/capric triglyceride, cetearyl alcohol, octyldodecanol, C12-15 alkyl benzoate, hydrogenated vegetable oil, nylon-12, tapioca starch, 1,2-hexanediol, ubiquinone, creatine, 1-methylhydantoin-2-imide, cera microcristallina, potassium cetyl phosphate, paraffinum liquidum, hydrogenated palm glycerides, ethylhexylglycerin, trisodium EDTA, sodium acrylates/C10-30 alkyl acrylate crosspolymer, carbomer, phenoxyethanol, CI 77891. 

Indrukwekkend, nietwaar. U begrijpt er natuurlijk geen snars van, beste lezer, maar u staat wél eventjes paf. Als dát niet helpt!

En dan, de capriolen van het toeval…  Geen vierentwintig uur later – ik was boodschappen aan het doen in den Aldi – valt mijn oog op een doosje “Revital anti-rimpel oogcontourcrème” van het merk Biocura, inhoud 15 milliliter, precies evenveel als de Nivea-crème. Er staat ook nog op de verpakking “voor de rijpere huid” en dat vind ik persoonlijk geen goed idee: het zou wel eens afschrikwekkend kunnen zijn voor dametjes die zichzelf nog niet “rijp” achten. Overigens een samenstelling om van te duizelen, wel twee keer zoveel ingrediënten als bij de Nivea-crème:

Aqua, octocrylene, glycerin, caprylic/capric triglyceride, cetearyl olivate, cetearyl alcohol, sorbitan olivate, calcium pantothenate, argana spinosa kernel oil, vitis vinifera seed oil, C12-15 alkyl benzoate, butylmethoxydibenzoylmethane, propanediol, biosaccharide gum-1, tocopheryl acetate, glycine soja oil, glycine soja germ extract, lecithin, hordeum distichon extract, chondrus crispus powder, serine, tocopherol, ascorbyl palmitate, dimethicone, melissa officinalis leaf extract, acetyl hexapeptide-8, glucose, rosmarinus officinalis leaf extract, glyceryl stearate, arginine, proline, disodium rutynil disulfate, citric acid, caprylyl glycol, glyderyl oleate, pectin, ubiquinone, hydrolized vegetable protein, butylene glycol, tetra sodium EDTA, alcohol denat., ethylhexylglycerin, dimethylmethoxy chromanol, xanthan gum, sodium acrylate/sodium acryloildimethyl taurate copolymer, parfum, phenoxyethanol, sodium benzoate, benzylalcohol, potassium sorbate.

Als dát geen vertrouwen wekt! Twee keer zoveel ingrediënten als bij de Nivea crème! Alleen dat butylmethoxydibenzoylmethane al! En toch, de prijs: twee euro negenennegentig… Een dezer dagen breng ik de Biocura crème naar Jeanneke. Ze krijgt het cadeau en ik hoop maar dat ze niet te weten komt hoe weinig ik ervoor betaald heb. Anders kiepert ze het stante pede in de vuilnisemmer. Gelukkig komt ze bij mijn weten nooit in den Aldi….

* Voetnoot voor diegene onder mijn lezers die zich niet kan voorstellen dat een cosmeticum dat vijf, tien of twintig maal goedkoper is dan een ander, toch even “werkzaam” kan zijn: klik hier even op www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=2775359, maak de nodige deducties en trek de nodige conclusies en… de rest laat ik over aan uw gezond verstand.

22-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Thomas en ik hadden ons voorgenomen een bezoek te brengen aan het gezelligste café van elk van de zestien deelgemeenten van de Zeeuwse fusiegemeente Sluis. Maar zoals het er nu uitziet zullen we een tandje moeten bijsteken. We hadden er tot vóór het voorbije weekend slechts drie op de teller. Ons laatste “bruincafébezoek” dateerde al van oktober 2013: café “Bon Ami” in Schoondijke. Sinds de dag dat Thomas zich wat meer in hogere kringen beweegt, heeft hij het, denk ik, niet meer zo erg begrepen op volkse café’s. Maar, goeie ziel zoals hij uiteindelijk toch is, heeft hij mij dit weekend vergezeld naar Hoogplaat en IJzendijke, twee dorpen in het Noordoosten van Sluis, op zoek naar twee nieuwe trofeeën. Met mijn excuses voor IJzendijke, dat vanwege oude verworven rechten “stad” mag genoemd worden, en wier inwoners dientengevolge waarschijnlijk niet de naam willen hebben in een “dorp” te wonen. Overigens zijn er van de zestien deelgemeenten van Sluis nóg vier die zich “stad” mogen noemen, nl. Oostburg, Aardenburg, Sluis (stricto sensu) en Sint-Anna-ter-Muiden. Deze laatste “stad” moge dan amper een vijftigtal inwoners rijk zijn… De andere elf deelgemeenten zijn dus gewoon dorpen. Het zijn, in alfabetische volgorde: Breskens, Cadzand, Eede, Groede, Hoofdplaat, Nieuwvliet, Retranchement, Schoondijke, Sint-Kruis, Waterlandkerkje en Zuidzande. In vroegere tijden zijn het alle zelfstandige gemeenten geweest, met een burgemeester, en zo… Men heeft hier ook “buurtschappen”, een stuk of negentig. Dat zijn wijken, waarvan sommige maar twee boerenhoven groot zijn, maar soms ook even groot zijn als een volwaardig dorp. Iedere buurtschap behoort in feite tot één van de hogergenoemde zestien dorpen of steden. Het hele zooitje wordt bestuurd door de burgemeester en wethouders (wat wij schepenen noemen) van fusiegemeente Sluis, die zetelen… in Oostburg. Indien ik tenminste goed ben ingelicht.

We starten met onze “kroegentocht” vanuit Nieuwvliet, door iedere rechtgeaarde Zeeuw gekend onder de naam Sinte-Pier. Dan via Groede (De Groe in het Zeeuws) en Breskens (Bresjes) naar Hoofdplaat. Eerst moeten we door drie buurtschappen, achtereenvolgens Nummer Eén, Slijkplaat en Hoogeweg. Nummer Eén en Hoogeweg stellen niet veel voor, maar in Slijkplaat staat een in onbruik geraakte katholieke kerk met ernaast een kerkhof. De namen op de graven klinken erg Vlaams (Geernaert, Steijaert, Vercruysse, Blaakman, Senesael…) en dat is niet te verwonderen, want toen dit gebied aan de Westerschelde, vele jaren geleden, droog gelegd werd waren het voornamelijk mensen uit ons - katholieke - Meetjesland die de “plaat” kwamen bevolken.

De Hoofdplaat is duidelijk meer dan een buurtschap: een achthonderdtal inwoners en… een café!  Het café draagt de naam “’t Krikje” en men drinkt daar voor een prikje staat er geannonceerd. Op ’t eerste gezicht lijkt het café gesloten en als we toch een poging doen om er binnen te gaan zijn we verwonderd dat het lukt. Rond een grote tafel zitten wel vijftien mannen van middelbare leeftijd – allen Hoofdplaters, denk ik – gezellig te praten. Achter de toog staat niemand om voor ons een pint te tappen. Er hangt wel een klokje met een klepel en daaraan een touwtje. En net als ik op het punt sta om aandacht te vragen door aan het touwtje te trekken, verschijnt er plots wél iemand: een blozende goedlachse bazin. We vragen waartoe het klokje dient. “Dat wordt enkel gebruikt” zegt ze “door wie een tournée générale wenst te geven”. Oef, daar zijn we dus mooi aan ontsnapt! We drinken ons bier en we knopen een gesprek aan met een koppel uit Amsterdam dat even na ons is binnengekomen. Onderwerp van het gesprek: de schoonheid en de rust van dit stukje Nederland, dat voor hen zo ver weg is en voor ons zo nabij. Wij Vlamingen moesten dit stukje Zeeland toch maar weer annexeren, zeggen we lachend. Ze protesteren niet en het dunkt me dat ze ons die gebiedsuitbreiding wel zouden gunnen. Tijdens het gesprek met de Amsterdammers zijn we overgeschakeld naar het Hollands: voor Thomas en mij een koud kunstje. Als we het café verlaten, niet zonder de Hoofdplaters nog eens hartelijk gegroet te hebben in het Vlaams, voelen wij ons echte polyglotten.   

Eveneens in het Oostelijk gedeelte van Sluis, bezuiden Hoofdplaat ligt IJzendijke, met meer inwoners en meer stedelijke allure. Op het plein in het dorpscentrum – of moet het “stadscentrum” zijn? – zit aan een tafeltje, achter een groot schaakbord, prins Maurits van Oranje. Een dikke vierhonderd jaar geleden werd IJzendijke door de prins veroverd. Prins Maurits staat bekend als een groot strateeg, op het slagveld én achter het schaakbord. Hij nodigt mij uit. De partij eindigt op remise, een resultaat waarmee ik in vrede kan leven.

14-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Vandaag is het weer eens vrijdag de dertiende. De media hebben er de mond van vol. Alsof dit een uiterst zeldzaam “verschijnsel” zou zijn. Dat de dertiende van de maand op een vrijdag valt komt nochtans  éénmaal voor om de 213 dagen (om precies te zijn: éénmaal om de 213,495625 dagen). Vrijdag de dertiende is een dag waar velen bevreesd voor zijn. Voor die vrees bestaat een naam: paraskevidekatriafobie. Als we de kranten erop naslaan lijkt het wel een nieuwe naam te zijn voor een eeuwenoude fobie. Dat klopt van geen kanten. Het woord is zo oud als de straat, misschien nog ouder. Tien jaar geleden (op 28 april 2006 om precies te zijn) heb ik een uitgebreide studie gepubliceerd op mijn blog (www.bloggen.be/kris) over deze “aandoening”. U kan daarvoor terecht op www.bloggen.be/kris/archief.php?ID=114 (en naar beneden scrollen tot 28.4.2006). Mocht dat niet lukken, dan raad ik u aan mijn boek te kopen (Eerste BLOGBOEK: schrijvelarij) via www.shopmybook.com. U vindt er het fenomeen in geuren en kleuren beschreven op pagina 45 onder de titel… “Paraskevidekatriafobie”.

13-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

De laatste tijd word ik minder en minder vaak opgebeld. Vroeger is dat wel anders geweest. Vaak verwenste ik de telefoon, die mij geen rust liet, maar nu ik bejaard ben, gepensioneerd en inactief en van geen tel meer voor de maatschappij, rinkelt de telefoon nog maar zelden. En áls het nog eens gebeurt verheug ik mij daar zelfs over. Behalve gisteren, de elfde mei om 15 uur 33’. Ik  was een boomtak aan ’t afzagen in mijn tuin, een karwei die mijn krachten ietwat te boven ging, toen die drommelse GSM zich liet horen. De zware kettingzaag neergelegd, de werkhandschoenen uitgetrokken en

- Hallo, met Vansteenbrugge.

- Bent u de heer Chrystiaen Vansteenbrugge?

Een Hollander! Bekakt, arrogant en zijn keel te pletter schurend op die “ch” in mijn voornaam, die er nu eenmaal hoort te staan op alle officiële documenten die op mijn persoon betrekking hebben. Ook de “y” en de “ae” horen erbij, want zó heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand het ingevuld op mijn geboorteakte, toen ik mij nog niet kon verweren door te zeggen dat ik als “Kris” door het leven wenste te gaan.

- Jawel, zei ik.

- Bent u bij Luminus voor wat betreft uw energielevering?

Ik moest even nadenken. Luminus, Eandis, Telenet, Internet, Farys, Belgacom, Electrabel, Proximus... ik haal het allemaal een beetje door elkaar. Ik ben per slot van rekening vijfenzeventig…

- U bedoelt de leverancier van gas en elektriciteit? Ja, dat zal wel. Luminus. Ja, dat weet ik wel zeker.

- Precies… (Hollanders gebruiken dit woord erg vaak en ze kennen er vermoedelijk een andere betekenis aan toe dan wij Vlamingen)… Mag ik u een vraag stellen?

- Laat horen.

- Wat zou ú doen als u ’s avonds laat thuiskomt en… er is geen warm water?

Van zo’n vraag hoor je dan “paf” te staan. Géén warm water als je ’s avonds laat thuiskomt! Kan men zich iets ergers indenken dan “géén warm water als je ’s avonds laat thuiskomt”?

- Dan behelp ik mij met koud water, gesteld dat ik überhaupt behoefte heb aan water…

- Koud water, mijnheer Vansteenbrugge? Neemt u een bad met koud water?

- Tja, ik wacht dan wel met dat bad tot ’s anderendaags.

Om eerlijk te zijn, ik neem uiterst zelden een bad en al helemáál nooit een stortbad (“douche” voor de Nederlanders) omdat ik watervrees heb. Maar dat zei ik niet: wat zouden de mensen wel niet van u denken, zegt mijn vrouw.

- Maar u verlangt ’s avonds toch zeker wel naar een heerlijk warm bad, vooraleer u naar bed gaat?

- U hebt gelijk, loog ik. Maar als de drang naar een heerlijk warm bad dermate groot wordt, kan ik altijd nog bij mijn zoon terecht. Die woont twee huizen verder, in dezelfde straat.

- Maar die heeft óók geen warm water. De gastoevoer in de straat is afgesloten…

- Ik geef het op, zei ik. Zeg mij wat het goede antwoord is.

- Wij zijn van Luminus en wij bieden een service aan tegen 7 euro in de maand, BTW niet inbegrepen. Als u voor die dienst intekent, komen wij uw probleem onmiddellijk en gratis oplossen, op elk uur van de dag en de nacht, ook in de weekends.

- Zeven euro per maand voor gegarandeerd warm water, dus?

- O, maar het gaat veel verder. Stel dat u ’s avonds thuiskomt en u stelt vast dat er van uw huis één of meer dakpannen afgewaaid zijn. Een vakman die u na 16 uur of in ’t weekend uit de nood helpt zult u nergens vinden. En weet, mijnheer Vansteenbrugge, dat sommigen voor het verwerken van de oproep en voor het opmaken van een dossier tot vierhonderd euro durven vragen?

- Bij mij is er nog nooit een dakpan afgewaaid.

- Maar het kán gebeuren, nietwaar?

- En gesteld dat een omgewaaide boom op mijn dak is gevallen en een enorme ravage heeft aangericht: herstelt u dat dan ook gratis?

- Zoiets valt toch maar zelden voor in Vlaanderen…

- Ja, maar het kán gebeuren, nietwaar?

De man kuchte en zei:

- Denkt u dat u van deze dienst gebruik wilt maken?

- Eerst wil ik weten welke schade nu precies (daar hebt ge’t) gedekt wordt. Stuur mij dat maar eens op, via de post.

- U kan het vinden op de website van Luminus, mijnheer Vansteenbrugge, onder comfortdiensten. Eens zo makkelijk.

- Oké, da’s goed.

- Dus… mag ik noteren dat u van die dienst gebruik wilt maken? Voor ú gaat het dan al in vanaf één juni. Vanaf één juni kunt u dan helemaal op uw gemak zijn.

- Nééé, zei ik. Ik wil eerst die website raadplegen en daarna bel ik u terug… misschien, als het mij aanstaat.

- Dag mijnheer Vansteenbrugge.

Ik heb deze morgen Luminus opgebeld, in de overtuiging dat de warmwaterprofeet een oplichter of een grappenmaker was. En in de vaste overtuiging dat ze bij Luminus afstand zouden nemen van die kerel met zijn “agressieve verkooptechniek”. Wat blijkt: die “comfort-service” bestaat écht! De man was dus geen oplichter, doch een eerlijke verkoper: hij had mij tenminste niet opgegeven als nieuwe gebruiker van de comfort-dienst van Luminus. En als ik in de toekomst op een avond zal thuiskomen en er blijkt geen warm water uit de kraan te komen, dan zal ik het maar op mijn eentje moeten rooien…   

12-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Uit HAN (Het Allerlaatste Nieuws) van 5 mei 2036.

Vandaag is het precies 20 jaar en 34 dagen geleden dat het eerste pictaiku-boek verscheen. De ouderwetse haiku was toen pas over zijn hoogtepunt heen. De pictaiku kende een enorm succes: een schot in de roos, een gat in de markt! De term die helemaal nieuw was werd binnen de kortste keren opgenomen in de Dikke Van Dale en in de jaren die volgden rolden in tientallen landen de pictaiku-boeken in groten getale van de pers en als zoete broodjes gingen ze over de toonbank. Alhoewel het boek in feite bedoeld was voor de ‘beau monde’ (*de term is van mevr. P. Vanlichtervelde, syn. de ‘upper class’), vanwege zijn prijs (26,64 euro voor amper 92 pagina’s en dat in crisistijd), bleek er toch meer dan gewone interesse te bestaan bij de ondercategorie (*de term is van Willy Naessens, syn. de gewone man, het klootjesvolk). Een ware hype! De bedenker van de pictaiku had zoiets wellicht nooit durven dromen, bij het schrijven van zijn voorwoord: “Wat is een pictaiku? Dat het iets te maken heeft met ‘haiku’ had u allicht reeds begrepen. In 2011 werd de ‘plagiaiku’ gelanceerd. Ook dat had iets met haiku te maken. En alhoewel het als grap bedoeld was kende de plagiaiku een zeker succes, zij het in mindere mate dan de ‘nouvelle cuisine’ die oorspronkelijk eveneens als grap bedoeld was. Deze laatste kende een enorm succes bij zelfverklaarde fijnproevers met een kleine honger en een grote beurs. Daar hoorde ook de slogan bij ‘het oog wil ook wat’. Naar analogie met de nouvelle cuisine richt de pictaiku zijn pijlen op de literaire fijnproever met een kleine leeshonger en wiens oog ook eens wat wil. Bent u er zo één?”

Op de omslag van dat eerste boek prijkte een uiltje, dat net zoals het uiltje uit de Fabeltjeskrant één oog dichtknijpt. Het uiltje bestaat nog steeds: het is op dit ogenblik in het bezit van een steenrijke kunstverzamelaar in Cadzand (deelgemeente van het Zeeuwse Sluis). Het uiltje werd net als het boek dermate populair dat het woord ’pictaiku-uil’ weldra eveneens zijn intrede deed in de Dikke Van Dale. Op een foto van twintig jaar geleden staat de auteur van het allereerste pictaikuboek met in zijn hand het beroemde pictaiku-uiltje.

05-05-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Ene Annemie Verbeiren heeft, zo lees ik op pagina 3 van Het Laatste Nieuws van heden 19 april, een boze brief geschreven ter attentie van Kris Peeters. De minister zou namelijk verklaard hebben, in een interview met genoemde krant, dat we in België (of is het in Vlaanderen?) met zijn allen boven onze stand leven. Schandalig van de minister om zoiets te beweren, zegt Annemie, die ondanks een behoorlijke wedde van voltijdse leerkracht in armoede leeft, zegge de grootste moeite van de wereld heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Het kabinet van de minister – een minister reageert via zijn kabinet – heeft daarop, steeds volgens de krant, het volgende verklaard: “De opmerkingen van mevrouw Verbeiren zijn bijzonder pertinent en de minister zou graag willen uitleggen dat hij helemaal niet bedoeld heeft dat alle Belgen boven hun stand leven, wel de staat als geheel”. Het komt er dus op neer dat meneerke Peeters zich wat ongelukkig uitgedrukt heeft, dat zijn woorden verkeerd geïnterpreteerd werden, dat hij zijn woorden niet voldoende gewogen en gewikt heeft… ’t Was “de manier waarop het gezegd werd” die het hem gedaan heeft en de minister zal in ’t vervolg wel beter opletten. Het kabinet gaat verder: “Daardoor zullen er nog forse maatregelen moeten genomen worden en worden er solidaire bijdragen verwacht van iedereen, óók van de beter gegoeden”. Oók van de beter gegoeden! Weet u, beste lezer, hoe Annemie en ikzelf deze woorden aanvoelen, van een kabinet dat zijn woorden ongetwijfeld wél goed weegt en wikt? Dat de “slechter gegoeden” natuurlijk (en vanzelfsprekend en in eerste instantie) zullen bijdragen, maar dat nu ook zal geprobeerd worden om de beter gegoeden een beetje te laten bijdragen. Terwijl het de bedoeling van de minister zal geweest zijn om iedereen te laten bijdragen, óók (maar misschien in mindere mate) de minder gegoeden. En als men nu eens enkel diegenen liet bijdragen met een netto-inkomen van pakweg twee duizend euro (of meer) in de maand: de minder gegoeden zouden ongetwijfeld de dans ontspringen?

Annemie schat het inkomen van Kris Peeters op zo’n tienduizend euro in de maand. Dat is veel, al zal Kris dat ongetwijfeld anders zien. Zijn er immers niet véél mensen, véél minder getalenteerd dan hij, die een nog véél groter inkomen hebben? En wat dan nog? Kunt u mij, geachte lezer, één ernstige reden geven waarom het inkomen van Kris Peeters groter moet zijn dan dat van Annemie Verbeiren? Omdat hij méér uren werkt zou een reden kunnen zijn, maar ís dat zo? En als het al zó is: hoeveel tijd blijft er dan nog over voor hem om van dat hoger inkomen te genieten? Voor een gehuwd koppel volstaat een maandelijks inkomen van 1668,82 euro (zijnde 834,41 euro per persoon) om rond te komen, tenminste… als er niet boven de stand geleefd wordt.  Die mening ben ik toegedaan op basis van “ervaringsdeskundigheid”.  Tweeduizend euro in de maand zou voor iedereen moeten volstaan, vind ik. Ik weet het wel, ik ga de communistische toer op en de geschiedenis heeft bewezen dat het communisme niet werkt. En hoe komt dat? Mijns inziens een gevolg van ’s mensen egoïsme en omdat eenieder die de top bereikt (ook de communist) corrupt wordt of anders door de corrupte subtop weggemaaid wordt.

Laat de slotsom van dit alles zijn dat Kris Peeters geen blaam treft met zijn uitspraak  over de Belg die boven zijn stand leeft. Hij heeft er willen op wijzen dat wij met zijn allen – of bijna allen – arme sukkelaars aan ’t worden zijn en dat een arme sukkelaar al gauw boven zijn stand leeft. Bij de geringste bokke(n)sprong.

Nog even terzijde… Er is nóg een minister die een laakbare uitspraak heeft gedaan: Jambon! Hij wil een onderzoek instellen naar leden van de moslimgemeenschap die feest gevierd zouden hebben naar aanleiding van de recente aanslagen in Brussel. En hij is niet eens zeker of die “feestelijkheden” wel degelijk hebben plaatsgevonden: de minister heeft het maar van horen zeggen. Ach, er zal wel iets van waar zijn, denk ik, want waar rook is, is er doorgaans ook vuur. Maar wat ik minister Jambon kwalijk neem is dat hij met de vinger wijst naar de moslimgemeenschap. Had hij een speurtocht willen richten naar “feestvierders zonder meer”, iedereen was hem bijgetreden.

En dan nog meer terzijde. Ik verneem uit niet altijd zeer goed ingelichte bron dat de honderdduizenden West-Vlamingen die een eeuwigdurende straf uitzitten in het hellevuur omdat zij de naam van God oneerbiedig gebruikt hebben tijdens hun leven (toen “godverdomme” zeggen nog een doodzonde was), een herziening willen van de strafmaat. Hét argument dat zij naar voor brengen is: zij hebben, weliswaar vaak talloze keren, “hotverdomme” gezegd, maar daarin komt de naam van God niet voor. Zij hebben Walter Vansteenbrugge onder de arm genomen, één van Vlaanderens meest gerenommeerde advocaten. Of er tussen Walter en mij familieverwantschap bestaat? Zéér zeker, al zijn wij dan slechts héél, héél, héél verre familie van elkaar. Familie in de achtendertigste graad. Gelukkig  gaat onze beider stamboom heel ver terug in de geschiedenis, tot in het begin van de 14^e eeuw. Welnu, er is een gemeenschappelijke voorouder gevonden: ene Vincent Vansteenbrugge die geleefd moet hebben rond het jaar 1400…

19-04-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Methylfenidaat? ’t Zegt u waarschijnlijk niets, lieve lezer, maar ’t is een drug dat mijn leven bepaald heeft. Zonder methylfenidaat was er geen sprake van geweest dat ik ooit het diploma van doctor in de genees-, heel- en verloskunde zou behaald hebben. Doctor in de verloskunde! Een titel die ik mocht dragen toen ik zelfs nog niet één simpele vaginale bevalling had “begeleid”. Heden ten dage trekken toekomstige artsen naar Zuid-Amerika om er stage te doen in de verloskunde alwaar ze zelfstandig keizersnedes uitvoeren. En dan nóg krijgen ze allerminst de titel van “doctor in de verloskunde”. Maar dit ter zijde…

Hoe kon ik het klaarspelen toen ik, nu welhaast 59 jaar geleden naar de universiteit trok, om volop van het studentenleven te genieten en toch ieder jaar in de eerste zittijd geslaagd te zijn? Dat volop genieten bracht mee dat heel wat lessen gebrost werden en dat er tot eind april maar weinig werd gestudeerd. In de maanden mei en juni moest alles in de frêle hersenen gepropt worden. En alle examens werden in die tijd afgelegd op twee op elkaar volgende voormiddagen: in mijn eerste jaar was dat op 17 en 18 juli. Voor een goed begrip wens ik te vermelden dat er geen sprake was van “partiële examens” in de loop van het jaar, en dat wie voor één of meerdere vakken niet geslaagd was, álles diende over te doen in de tweede zittijd. Ik was één van de weinige armemensenkinderen die de zware geneeskundestudies aangingen in 1957, met een studiebeursje en wat centjes van vader. Een jaar óverdoen had ik mij niet kunnen permitteren. De eerste mei, dag van de arbeid, was voor mij het sein om er keihard tegenaan te gaan. Geslaagd in de eerste zittijd. En zo is het ook gegaan in de daaropvolgende jaren: nooit een tweede zittijd moeten doen. Dat eerste jaar was ik één van de 45 gelukkigen (op de 192). Hoe was ik daarin geslaagd, waar zo vele niet minder begaafde medestudenten die het hele jaar goed hadden gestudeerd en trouw de lessen hadden gevolgd, mislukt waren? Methylfenidaat!

En nu uw interesse gewekt is, lieve aandachtige lezer, wil ik wel een boekje open doen over het wondermedicijn “methylfenidaat” – de gegevens haal ik uit mijn Farmaceutisch Compendium. Een stimulerend middel van het centraal zenuwstelsel, met meer uitgesproken effect op de mentale dan op de motorische activiteiten. Men veronderstelt dat dit stimulerend effect toe te schrijven is aan een activatie van de hersenschors en misschien van de formatio reticularis van de hersenstam. Frequent optredende bijwerkingen zijn (naast tal van andere, vaak ernstige doch minder frequente bijwerkingen): hoofdpijn, duizeligheid, dyskinesie, buikpijn, misselijkheid, braken, droge mond, hartkloppingen, hartritmestoornissen, veranderingen in bloeddruk en hartfrequentie. Met methylfenidaat ging het leren bij mij als vanzelf en de behoefte aan slaap werd tot een minimum herleid. Eén keer slechts – ik zat toen in ’t derde of ’t vierde jaar – heeft zich in de examenperiode een serieus ongemak voorgedaan. ’t Was rond twee of drie uur in de morgen. Ik zat al enige dagen aan het methylfenidaat en had in die dagen nauwelijks een paar uurtjes geslapen. Ik kreeg een aanval van duizeligheid, ik zag zwarte vlekken en bliksemschichten en ik kreeg een gevoel van slaperigheid. Ik ging op mijn bed liggen, maar het slapen lukte niet en het docht mij dat ik behoefte had aan wat frisse buitenlucht. Mij niet bewust van het feit dat ik in pyjama liep, ging ik een wandeling maken in de Aaigemstraat. Stelt u zich mijn angst voor toen naast mij een politieauto met piepende remmen stopte, twee agenten mij vastgrepen en in de auto duwden. Identiteitspapieren? Ik had ze niet bij, vanzelfsprekend. Ik kon alles uitleggen, ze brachten mij naar mijn kot, controleerden mijn identiteit en lieten mij verder met rust. Het voorval had bij mij een shock teweeggebracht, waardoor in mijn hersenen alles blijkbaar op zijn plooi was gekomen. Ik voelde mij weer fit en studeerde verder de hele nacht door: anatomie, embryologie, bacteriologie… of iets van die strekking. Alle kennis vloeide weer vlotjes naar binnen, om er na ’t examen weer even vlot uit weg te vloeien…

Laten we nu even terugkeren tot dat eerste jaar. Een student uit Zeeuws-Vlaanderen had methylfenidaat meegebracht uit Nederland. Daar was het goedkoop en gemakkelijk verkrijgbaar. Stel dat alle honderdtweeënnegentig het hadden genomen, dan hadden ze allen – laat het er nu maar honderdvijftig geweest zijn – de vereiste 12 op 20 gehaald. Dat zou veel te veel geweest zijn, ze zouden hun normen verhoogd hebben en… dan was ik weer uit de boot gevallen. Géén diploma dus, want onrechtmatig door doping verkregen. Ik neem mij voor dat ezelsvel te vernietigen, de dag dat Maria Sharapova geschorst wordt. En ik zet vanaf heden nooit nog “dr” vóór mijn naam en ik wil ook nooit meer “doctor” genoemd worden.

Ach, da’s waar, ik heb de spanning er tot het einde willen inhouden en nu was ik het bijna vergeten: methylfenidaat is niets anders dan Rilatine, hét medicijn voor hyperkinetische en aandachtgestoorde kinderen, ADHD’ers dus. In Nederland heet het Ritaline en dat was het wat ik toentertijd kreeg van mijn Nederlandse kennis. Hij woonde in De Klinge en hij had een lief die Rita heette en van Wachtebeke was. Dat een mens toch zulke futiliteiten onthoudt…

26-03-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

En weer is er één hemelwaarts. Eén van mijn vrienden en niet één van de minste: Willy Debyser.

Zijn leven begon in de Westhoek. Als een sprookje. Als zevenjarig knaapje – de jongste uit een boerengezin -  liep Willy onbevreesd met twee zware boerenpaarden langs de Ieperlee. ’t Was rond het einde van de tweede wereldoorlog. 

Maar het jongetje was te slim voor de boerenstiel en toen hij de leeftijd bereikt had waarop men heden ten dage als volwassen beschouwd wordt, toog hij naar Leuven om er voor dokter te studeren. Hij ging er op kot bij een kleermaker in de Naamsestraat. Hij werd er verliefd op Lieveke, ’s kleermakers dochter, en … vice versa. Een verhouding, een katholieke universiteit onwaardig. Willy stond voor de keuze: Lieveke de rug toekeren of een ander kot zoeken. Hij koos voor het laatste, deed schitterende studies en trok zeven jaar later met Lieveke naar Sint-Kruis Brugge alwaar hij een bloeiende huisartsenpraktijk opbouwde en ook nog tijd vond om vier kinderen te verwekken. De Sint-Kruisenaren waren in de wolken met hun dokter, die evenwel naarmate de jaren vorderden minder vast op zijn benen leek te staan en bij wijlen een waggelende gang vertoonde. “Jammer” zeiden ze “zo’n goede en bekwame dokter, jammer dat hij aan de drank is”. Maar de dokter wás niet aan de drank. Wel integendeel, Willy dronk nooit alkohol. Hij had een ziekte onder de leden die hij al een hele tijd had voelen aankomen en waar tot op heden geen kruid tegen gewassen is: multiple sclerose (MS!)

Het werd erger met de jaren, lopen werd strompelen en de florissante dokterspraktijk moest opgegeven worden. Wat nu? Een “zittend beroep” drong zich op: klinisch bioloog…  Daartoe diende Willy nog vier jaar zware studies te doen aan de universiteit. Moeilijke opdracht. Maar zijn helder verstand en zijn doorzettingsvermogen waren nog onaangetast. Hij was zevenendertig toen hij na wéér vier jaar universiteit en een leven met vrouw en kinderen in het Leuvens begijnhof, naar de streek van Kortrijk verhuisde alwaar hij een aanstelling tot specialist in de klinische biologie had bekomen aan het Onze-Lieve-Vrouw Hospitaal. En er was ondertussen een vijfde kindje bijgekomen. Ook bij de familie Debyser was de appel blijkbaar niet ver van de boom gevallen: alle vijf haalden ze een universitair diploma en hogere academische graden, en een paar brachten het zelfs tot professor.

In ’t hospitaal had Willy zijn bureau naast mijn consultatiekamer. Af en toe, als er weinig patiënten waren, ging ik bij Willy een babbeltje slaan. Of hij bij mij.   Nooit vergeet ik die keer dat hij mij daardoor eens zwaar in verlegenheid heeft gebracht. We praatten wat over koetjes en kalfjes en over de streek van Bachten de Kupe en over de tijd van de bosgeuzen, van dewelke hij een verre afstammeling was, toen een patiënt zich aanmeldde voor een ooronderzoek. Willy wilde opstappen, maar doordat hij zo slecht te been was vroeg ik hem te blijven en rustig als collega mijn consultatie bij te wonen: de patiënt had er allerminst bezwaar tegen. Ik noteerde de naam van de patiënt, maar toen ik zijn voornaam vroeg liep het mis… Om reden van privacy vermeld ik hier die voornaam niet, maar die was zó hilarisch dat ik wel enig begrip kan opbrengen voor Willy’s reactie:  hij schoot in een onbedaarlijke slappe lach. Het duurde misschien maar een minuut, maar het leek wel een eeuw. Ik wist niet waarheen te kijken en even had ik wel van de wereld willen zijn. Ik heb de patiënt later ook nooit meer teruggezien. Of ik het Willy ooit kwalijk genomen heb? Bijlange niet: daarvoor waren wij véél te goede vrienden  en ondertussen waren ook onze respectievelijke halve trouwboeken (persoonsgebonden materie, zou mijn zwager zeggen, die ook van Bachten de Kupe is) met elkaar bevriend geworden.

Het werk als klinisch bioloog viel hem hoe langer hoe zwaarder. Toch hield hij het uit tot aan de pensioenleeftijd. Een moediger man dan Willy heb ik niet gekend. Hij is bijna achtenzeventig geworden: geboren in de maand juli van ’t jaar 1938 en overleden in maart l.l., telkens de dertiende van de maand. Mijn echtgenote en ik hebben hem na zijn pensionering verscheidene malen bezocht, thuis en later in de verzorgingsinstelling. Zijn kinderen bezorgden hem zestien kleinkinderen, een weelde waarin hij een groot genoegen schepte, al kon hij zich hun namen nog maar zelden herinneren. Hoe zwaar hij op ’t laatste ook aftakelde, nooit is een klacht aan zijn mond ontsnapt. Het laatste wat hij tegen me zei was: “Of ge ’t gelooft of niet, ik ben nog steeds niet depressief”. Hij was toen nagenoeg helemaal verlamd en zijn stem was zwak. Maar er was blijkbaar nog te veel dat hem aan het leven bond en het weze nog eens herhaald: een moediger man dan Willy Debyser heeft er nooit bestaan. Geen één!

25-03-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Had ik het niet gevreesd! Mijn vast voornemen, bij de aanvang van het nieuwe jaar, om definitief te stoppen met al die schrijvelarij, zeverarij, kortom met al die literaire onzin, ligt aan diggelen. Welgeteld achtenzestig dagen heb ik het volgehouden. Achtenzestig dagen in totale onthouding geleefd. Weerstaan aan alle verleidingen die op mijn pad zijn gekomen: van de niet te stuiten stroom van sexuele misbruiken tot de evenmin te stuiten stroom van mensen op de vlucht voor de honger en het oorlogsgeweld. Misschien is het wel beter zó. Uiteindelijk zou ik wel weer een te grote oorzakelijke rol toebedeeld hebben aan de angstwekkende toename van de wereldbevolking. Malthusianist als ik ben…

Maar aan de meldonium-affaire van Maria Sharapova, daar kan ik écht niet aan voorbij. Dat de wondermooie Aphrodite van de tenniscourts – engelen kunnen niet mooier zijn – haar salaris van enkele tientallen miljoenen euro’s drastisch dreigt te zien verminderen, tot daar nog aan toe. Maar het idee dat we deze sierlijke nimf misschien nooit meer zullen zien zweven op het TV-scherm, verlamt mijn lijf en leden en ontneemt mij de eetlust. Een levenslange schorsing hangt Maria immers boven het hoofd wegens doping, zijnde het gebruik van meldonium. Meldonium? Nooit van gehoord. Niet te verwonderen: in Europa is het medicijn onbekend. En het is alleszins niet terug te vinden in het “Gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium”, zijnde het groene boekje dat bestemd is voor de artsen en apothekers van ons land. Uit krantenartikels en uit wat ik kan vernemen via ’t internet meen ik te mogen concluderen dat het een medicijn is dat de doorbloeding in de organen – en in ’t bijzonder het hart en de hersenen? – verbetert en zodoende prestatiebevorderend zou zijn, voornamelijk bij sportlui. En dat het schadelijk zou zijn voor de gezondheid – of misschien wel integendeel? -, daarover bestaat blijkbaar geen eensgezindheid. Tot vóór een paar maanden was er met meldonium overigens geen vuiltje aan de lucht en de laatste tien jaar zouden atleten uit het oostblok er gebruik van gemaakt hebben dat het een lieve lust is. Maar… schadelijk of niet, en in de veronderstelling dat het de sportprestatie positief beïnvloedt, het gebruik ervan in de sport is oneerlijk in zoverre de een er wél en de andere er géén gebruik kan van maken. Men heeft meldonium dan maar op de dopinglijst van verboden dopingproducten geplaatst en die lijst werd in ’t begin van ’t jaar doorgestuurd naar alle sporters, inclusief Maria Sharapova. Maria heeft eerlijk bekend dat ze in fout is en wel omdat ze verwaarloosd heeft de lijst door te nemen en zodoende niet op de hoogte was. Dat stelt haar natuurlijk niet straffeloos, net zomin als iemand die tegen 120 per uur voorbij een schoolpoort raast, daarbij het bord “max.30” negerend. Dat hij eerlijk bekent te snel gereden te hebben en dat het komt doordat hij niet op de hoogte was omdat hij het verkeersbord niet opgemerkt heeft, zal hem daarbij nauwelijks helpen… denk ik. Laten we ons dus maar stilaan op het ergste voorbereiden: dat we het voortaan zullen moeten stellen zonder Maria Sharapova, de knapste sportvrouw aller tijden.

En tenslotte: wie zonder schuld is werpe de eerste steen. Ik zal er alvast geen werpen. Maar over mijn persoonlijke dopingperikelen zal ik het nog wel eens hebben, later. Want… ik vrees dat het hek nu echt weer van de dam is en dat u van nu af weer kunt “genieten” (1) van mijn pennevruchten.  

(1) Het woord is van Hendrik, mijn geliefde zwager.

10-03-2016 om 23:23 geschreven door kris vansteenbrugge  

24-02-2016 om 19:57 geschreven door kris vansteenbrugge  

01-01-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge