Nu de strijd in Japan verloren lijkt, vragen de slachtoffers zich af: Waarom worden wij zo meedogenloos gestraft door de goden? Wat hebben wij misdreven?

Niets ongewoons, beweert één van onze Vlaamse filosofen (*klik hier: www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=1121682 ). De gelovige vertrouwt erop dat alles wat hem ten deel valt “van boven komt”: beloning en straf. Hij weigert te geloven dat een ramp hem onverdiend te beurt valt, zomaar, zonder dat er een macht is, een god, die hem dit onheil laat overkomen. Want dat zou betekenen dat er ofwel géén god bestaat, of dat die god zich van zijn lot niets aantrekt, met andere woorden dat die god onrechtvaardig is. Welnu, leven met de gedachte dat er geen rechtvaardige god bestaat, is voor die gelovige nog ondraaglijker dan het besef dat hijzelf schuldig is en moet boeten.

Dat verklaart waarom de oude Grieken, die een gelovig volk waren, niet nalieten hun goden te raadplegen, via het orakel, telkens als een ramp hen overviel: epidemieën, massale veesterfte, oorlogen…  Het orakel gaf uitsluitsel, zij het vaak in omfloerste termen. Een ramp was het dat de Grieken met hun oorlogsschepen niet konden uitvaren naar Troje, bij gebrek aan een gunstige wind (*klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=129 ). Het orakel legde de schuld bij Agamemnon, de legeraanvoerder, die de woede van de godin Artemis had opgewekt, door aan alle goden een offer te brengen, behalve aan háár. Die fout kon Agamemnon slechts goedmaken door zijn dochter Iphigineia te offeren. Het was een vergetelheid geweest van Agamemnon, geen opzettelijke fout…

Wie bij een spoorwegovergang het rood licht negeert, het weze door onoplettendheid, kan daarvoor zwaar gestraft worden, zijnde met de dood. Wie omkomt in een auto-ongeval, zonder schuld te hebben aan het ongeval, wordt gestraft omdat hij niet de trein heeft genomen. En wie omkomt in een treinongeval heeft eveneens de foute keuze gemaakt: indien hij de verplaatsing met de auto had gedaan, was hij wellicht niet omgekomen. Laten we het hier bij houden: rampen overkomen ons door foute keuzes, door onszelf gemaakt of door anderen, al dan  niet opzettelijk.

De vrome Japanner, die zich via het orakel tot zijn god wendt met de prangende vraag wat zozeer de woede van de godheid heeft opgewekt, krijgt wellicht te horen:

- Hybris! In uw overmoed hebt gij de wereld overbevolkt. In uw overmoed hebt gij alle uithoeken van de wereld ingepalmd: de woestijnen en de poolgebieden, plaatsen waar uw soort niet gedijt, waar het voor mensen onleefbaar is. Gij gaat er prat op dat gij het enig levend wezen zijt dat op deze wereld alomtegenwoordig is!

- Is mijn land dan “onleefbaar”? vraagt de vrome Japanner weer.

- Misschien niet helemáál onleefbaar, maar leefbaar slechts voor honderd keer minder mensen dan nu het geval is. Honderd keer minder mensen zouden er dan omkomen bij een aard- en zeebeving. En kerngeneratoren zouden dan niet eens nodig zijn.

- En wát dan met de negenennegentig percent anderen?

- Evacueren! Naar Vlaanderen bijvoorbeeld, waar klimaat en bodemgesteldheid veel geschikter zijn, en de kansen op een kernramp veel geringer.

- En geraakt Vlaanderen dan niet overbevolkt?

- Heel zeker wél! Want er zijn niet alleen de Japanners: de Ethiopiërs en de Kenianen, de Tsjetsjenen en de Kosovaren, de Koerden en de Afghanen, de Marokkanen en de Turken, de Ottomanen en de Albanezen, de Tolmeken en de Tolteken, de Birmanen en de Pyromanen, de Irakezen en - nezen, de Azteken, de Beloetsjistanezen…

- En wordt de ramp dan niet verplaatst naar Vlaanderen?

- Natuurlijk wél! Vlaanderen wordt dan super-overbevolkt. Het wordt vol gebouwd met wolkenkrabbers om al dat volk een onderdak te geven: de ene wolkenkrabber tegen de andere, óók in Limburg en in de Westhoek. Om al dat volk de nodige energie te geven waarop ze recht hebben, zullen er honderden kernreactoren moeten gebouwd worden. En omdat de mensen allen zo dicht opeengepakt zullen zitten, zal één ontplofte kernreactor misschien wel volstaan om er een paar miljard te liquideren. Maar laten we serieus wezen: we hebben de strijd verloren. We zullen allen gestraft worden door de goden omdat we een verkeerde keuze gemaakt hebben. Malthus had ons nochtans gewaarschuwd…

- Hebben we dan tóch gezondigd tegenover de goden door niet te doen wat Malthus ons heeft voorgehouden?

- Welneen! Ik heb mij onvoorzichtig uitgedrukt. Vergeet even de goden en de straf en laat ik het als volgt stellen:

Een paar honderd jaar geleden heeft Malthus deze ramp voorspeld. Hij heeft de mens voor de keuze gesteld: geboortebeperking of niet. En de mens heeft de verkeerde keuze gemaakt. Dat was geen zonde, want de mens was zich van geen kwaad bewust. Wat nu gebeurt kan dus geen straf zijn van de goden: het is enkel de consequentie van een verkeerde keuze.

- En hybris…

- Juist! Ja, ook hybris. Menselijke hybris, het doet de goden huiveren.

18-03-2011 om 22:36 geschreven door kris vansteenbrugge  

HLN (Het Laatste Nieuws) bracht dit week-end  niet alleen verslag over de burgeroorlog in Libië en de catastrofe in Japan: er was ook nog ander nieuws, leuk en minder leuk nieuws.

Laten we beginnen met het leuk nieuws: ons koninklijk huis is weer met een eenheid uitgebreid. Er is nog een dochter opgedoken van koning Leopold de derde, een zusje dus van onze koning Albert de tweede en van wijlen koning Boudewijn. Ze heet Ingrid, is zeventig jaar oud en woont in Amerika, in Florida als ik mij niet vergis. Ze is getrouwd met een man die nog steeds iedere dag gaat werken, en dat vindt HLN bijzonder. Maar wat is daar nu zo bijzonder aan? Ook in ons landje is het zogenaamde “bijklussen” schering en inslag. Voorbeelden van bijklussende mannen boven de zeventig zijn legio: Willy Claes, Jean-Luc Dehaene, Wilfried Martens. Een centje bijverdienen ter aanvulling van het ouderdomspensioen, dat, zoals iedereen weet, in ons land nogal aan de magere kant is.

HLN is dus, in de persoon van Philippe Ghysens, naar Florida getrokken, maar tot een interview met prinses Ingrid is het niet gekomen. De prinses staat namelijk ook niet afkerig tegenover een-centje-bijverdienen: ze vraagt vijfenzeventigduizend euro cash voor een interview en dat kan of wil HLN niet betalen. En, eerlijk gezegd, ik vind vijfenzeventigduizend euro een beetje schrokkerig. Het is bijna het dubbele van wat ikzelf vraag aan het Davidsfonds om een voordracht te houden over de Griekse mythologie. En daar zijn de verplaatsingskosten dan nog inbegrepen, en uren voorbereiding.

Maar laten we daar niet treurig om zijn. Dat interview komt er ongetwijfeld nog wel. En een extra centje zal Ingrid nu ook wel kunnen inbrengen in ’t huishouden. Als lid van ons koningshuis heeft zij ongetwijfeld recht op een dotatie, en… met terugwerkende kracht.

Er is evenwel ook minder leuk, zelfs ronduit droevig nieuws. De vermiste Kortrijkse deken Marc Gesquière is dood teruggevonden in de Leie: dood door verdrinking. Men vermoedt dat het hier een wanhoopsdaad betreft. Terloops gezegd, met “wanhoopsdaad” bedoelt men “zelfmoord”. De laatste jaren worden meer en meer termen en uitdrukkingen gebruikt om de werkelijkheid minder cru te laten klinken: men staakt niet meer voor opslag, maar voor “verhoging van de koopkracht”, een falende minister neemt geen ontslag, maar “hij trekt zijn conclusies”. Aanvankelijk heb ik geen geloof gehecht aan de thesis “zelfmoord”, want zelfmoord, zo heeft men mij in de katholieke school altijd voorgehouden, is een zware doodzonde. Even zwaar als moord. Maar in feite véél erger. Want een moordenaar, zelfs de grootste massamoordenaar kan vergiffenis voor zijn zonden krijgen en aldus de eeuwige straf van het helse vuur ontlopen, als hij maar te biechten gaat, of zelfs maar een oprecht akte van berouw prevelt. En dat is nu net wat een zelfmoordenaar niet kán: na de zondige daad kan hij niet meer te biechten gaan of een akte van berouw bidden, want hij ís er gewoon niet meer. Zelfmoordenaars zijn in feite de enige zondaars, waarvan met zekerheid geweten is dat zij niet “in staat van genade” sterven. Dat is de reden waarom zelfmoordenaars vroeger geen uitvaartdienst in de kerk kregen en in ongewijde grond begraven werden. Voor “gewone moordenaars” lag dat anders. Niemand wist of zij niet tot Onze-Lieve-Heer gebeden hadden om vergiffenis – die zij, gezien Gods oneindige goedheid, uiteraard steeds gekregen hadden – en omdat niemand het dus wist, verdienden zij het voordeel van de twijfel. In mijn kennissenkring  heb ik twee zelfmoordenaars gekend die in ongewijd pierenland zijn terecht gekomen: een jongeman en een vrouw in de menopauze, allebei depressief…

En ik dacht bij mezelf: wie, beter dan zo'n deken, weet dat hel en eeuwige verdoemenis het enige is wat de pleger van een wanhoopsdaad te wachten staat? Maar nu blijkt – ’t is mijn overbuur, de diaken, die het mij deze morgen heeft gezegd – dat de hel niet meer bestáát, net zo min als de biecht en de doodzonde! Wanneer hebben ze dat allemaal afgeschaft? Is het van de ene dag op de andere gebeurd, of is het geleidelijk gegaan? De diaken weet het ook niet precies. Waarom werd het ons, katholieken die geabonneerd zijn op Kerk en Leven, nooit ondubbelzinnig meegedeeld? Of was het niet belangrijk genoeg, misschien? In eeuwigheid branden in het helse vuur, daar wordt zomaar ineens de spons over geveegd, zelfs zonder te biechten te gaan! Zelfs ’t vagevuur bestaat niet meer! En dat ik dat nú pas te weten kom, nu de nieuwe regel al járen in voege blijkt te zijn!...

14-03-2011 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge