Achthonderd jaar geleden… Margrietje was veertien jaar. Ze woonde met haar ouders in een armoedig huizeke aan de oevers van de Dijle, in Leuven. ’t Was de 12^e maart van ’t jaar 1221, op de feestdag van de heilige Gregorius, dat de hemelsluizen zich openden boven Leuven. Nooit geziene massa’s hagel en regen overvielen de stad, de Dijle trad buiten haar oevers, er was hoge watersnood, tweeduizend woningen stonden onder water. Zo ook het huisje waar Margrietje woonde met haar ouders. Ze slaagden erin te vluchten naar een hoger gelegen gedeelte van de stad en alzo aan de verdrinkingsdood te ontsnappen. Ze kregen tijdelijk onderdak bij een oom en tante van Margrietje, die in een hogergelegen deel van de stad  de deftige herberg “Sint Joris” uitbaatten. Enkele weken later keerden Margrietjes ouders terug naar hun woning die nu weer bewoonbaar was. Het viel oom en tante echter moeilijk om  te scheiden van het lieve, levenslustige Margrietje, dat zij als hun oogappel hadden lief gekregen. En ze konden het meisje best gebruiken als dienster in  de herberg. En Margrietje bleef. Ze was gedienstig en vriendelijk voor de klanten. Tegelijk was ze een toonbeeld van eerbaarheid. Ze had immers haar hart aan God geschonken en ze had belofte van eeuwige zuiverheid afgelegd. ”Wanneer de eene of de andere haar wat te ongepast durfde naderen, of haar wat al te vrijpostig in de oogen keek, richtte zij het hoofd op, met zulk een fierheid in gansch haar houding, dat de vermetele beschaamd afdroop”. En om die reden stond ze al gauw in de hele stad bekend als “de fiere Margriet”. In de herberg was ze geliefd en tegelijkertijd werd ze gerespecteerd… tot er op een kwade dag – Margrietje was toen achttien jaar en een jaar of vier in dienst – iets vreselijks gebeurde. Zeven booswichten dringen op een nacht de herberg binnen, vermoorden oom en tante en stelen al het geld en de kostbaarheden die ze in het huis kunnen vinden. Ze binden Margrietje vast en slepen haar mee naar hun rovershol aan de Dijle, alwaar de buit wordt verdeeld. En Margrietje? “Ze staat onderwijl ademloos in een hoek te sidderen, vreezend niet den dood, maar een gevaar erger dan duizend dooden. Doch zij bidt tot God met betrouwen. En zie, de ellendelingen, na te hebben beraadslaagd, besluiten haar te vermoorden. Nu is Margrietje gerust, haar kleur keert weer, haar oogen schitteren van geluk, de martelkroon tegen”.

Vooraleer verder te gaan met dit verhaal, moet het mij van het hart… Wie heeft Margrietje zo geïndoctrineerd dat zij het gevaar dat zij vreest – zij vreest verkracht te worden, voor wie dat nog niet mocht begrepen hebben – erger acht dan duizend “doden”. En als er een God bestaat die zich zoiets laat welgevallen lijkt Hij mij, op zijn zachtst gezegd, rijp voor een psychiatrische behandeling… De “martelkroon”: waar hebben wij dat de laatste tijd nóg gehoord?

Margrietje smeekt om gedood te worden, doch één van de rovers, bewogen door haar jeugd en haar schoonheid stelt haar voor met hem te trouwen en te beloven nooit iemand van hen te verraden, maar “Fiere Margriet antwoordt onverschrokken: Nooit! Ellendige moordenaars! Mijn bruidegom is Jezus. Hem blijf ik tot den dood getrouw”. Hiermee is haar doodvonnis getekend. Eén van de booswichten ploft een mes in het hart van de jonge martelares. Ze slepen haar lijk naar buiten, werpen het in de Dijle en vluchten daarna in alle richtingen, elk met zijn buit. Het is de nacht van 2 op 3 september van ’t jaar 1225….

De volgende nacht begint in Leuven plots de stormklok te luiden: vier stadswachters hebben op het water van de Dijle het lijk van een meisje zien drijven. Het lichaam drijft tegen de stroom op, naar de stad toe, en een schitterend licht gaat ervan uit. Weldra begint ook de triomfklok van de hoofdkerk te luiden en dat brengt heel de stad op de been. Men herkent Fiere Margriet. Haar lichaam wordt door de priesters opgenomen en in triomf naar de Sint-Pieterskerk gedragen alwaar het ter verering neergelegd wordt in een kostbaar schrijn.

In 1982 kreeg Fiere Margriet een standbeeld in de Tiense straat, op de hoek met de Muntstraat, een liggend naakt in brons. Erg eerbiedig werd er door de studenten van de Alma Mater niet omgesprongen met de reine maagd: vaak werd de kuise Margriet besmeurd met mayonnaise en andere viezigheden, bij voorkeur op haar meest gevoelige delen. Er werd dan ook besloten haar daar weg te halen. In 2013 kreeg zij haar definitieve plaats aan de Dijleboorden. Waar ze in feite thuishoort…

(1) en (2): de illustraties zijn van de Leuvense grafisch kunstenaar Leo Meurrens (1905-1966), uit het nummer 81 van de "Vlaamsche Filmkens".