Twee dagen geleden vond ik in mijn mailbox het bericht dat prof. dr. Paul Vanhoutte op 23 augustus in Parijs overleden is. De afzender: Marc Van Hoye. Marc en ik behoren samen met Paul Vanhoutte tot de lichting 1965, zijnde de afgestudeerde doctoren in de genees-, heel- en verloskunde aan de Gentse universiteit. Paul Vanhoutte: de primus van dat jaar en grote onderscheiding. Marc en ik: op voldoende wijze. Dat Paul het ver zou schoppen, daar twijfelde niemand aan. Niet één keer heb ik hem, na het behalen van het diploma in 1965, nog ontmoet. In medische kringen kwam zijn naam wel eens ter sprake. Soms met een eerbiedig gefluister: hoe belangrijk hij wel was! Professor aan de prestigieuze Mayo-kliniek in Amerika, later ook professor in Hong-Kong en in Parijs, een wetenschapper op het allerhoogste niveau, een wereldster. De mail van Marc bevatte ook een link naar een "in memoriam" van de hand van ene Jean-Christophe Sergère, een fransman wiens naam mij onbekend is, doch ongetwijfeld geen onbekende in wetenschappelijke kringen. De tekst is in 't Frans en in 't Engels. Ik maak hierbij van de gelegenheid gebruik om dit "in memoriam" te vertalen in 't Nederlands (een beetje in 't kort en een beetje in 't "vrij"):

Hij was één van de grootste genieën die ik gekend heb. Hij genoot internationale erkenning en publiceerde meer dan duizend wetenschappelijke artikelen en is desondanks een nederig man gebleven. Hij slaagde erin de moeilijkste concepten op een eenvoudige manier uit te leggen.

In de Nobelprijs 1998, die werd toegekend aan Furchgott, Ignarro en Murad, had hij een groot aandeel. Hij ging vooral prat op zijn werk omtrent het belang van de endoteliale cellen en hun rol in o.a. het cardiovasculair stelsel. Aan talrijke universiteiten was Paul doctor honoris causa, in talrijke universiteiten in alle uithoeken van de wereld heeft hij zijn kennis gedeeld en heeft hij een blijvend spoor nagelaten.

Ook de pharmaceutische industrie heeft veel aan hem te danken. Hij was raadgever van grote namen als Pierre Fabre, Jacques Servier en Paul Janssen. Hij was bevoegd op vele gebieden, in het bijzonder de cardiovasculaire ziekten, maar ook diabetes, obesitas en cancerologie.

Hij had een passie voor Azië. Dit bracht hem ertoe de universiteit van Hong-Kong te vervoegen in 2003. Hij stichtte en leidde er het Biopharmaceutical Development Center van de medische faculteit en hij had er ook de leiding van het Department of Pharmacology and Pharmacy.

Maar wat belangrijker is, hij was één en al menselijkheid en liefde, ofschoon zijn professionele activiteiten hem daarin vaak gekortwiekt hebben. Hij sprak over zijn familie met de grootste genegenheid. Over zijn geliefde vrouw Jacqueline en over zijn kinderen en kleinkinderen, die zo ver van hem verwijderd waren, maar zó dicht bij zijn hart. Het volstaat om zijn wenskaarten te bekijken die hij ieder jaar stuurde tussen Kerst en Nieuwjaar...

Uw vriend JC (JEAN-Christophe Sergère)

Kan ik het helpen dat een gedicht van Guido Gezelle mij voor de geest komt? Een gedicht waarvan ik de eerste strofe nog uit het hoofd kan afdreunen:

Hoe zeere vallen ze af,

de zieke zomerblâren,

hoe zinken ze, altemaal,

die eer zo groene waren,

te grondewaart !

Hoevelen zouden er reeds afgevallen zijn van die veelbelovende lichting 1965. De helft? Wellicht méér... Met vierenvijftig waren we (drieënvijftig jonge mannen, één vrouw). Vier waren er met grote onderscheiding, met Paul Vanhoutte op kop. Marc en ikzelf behoorden tot de grootste groep, die het niet verder gebracht hadden dan "voldoening". Of we jaloers waren op de primussen? Neen, maakten we onszelf wijs. Maar dat wás niet zo. Als ik mijn memoires er op na lees heb ik zelfs de indruk dat ik éénenveertig jaar later, toen ik die memoires schreef, nóg jaloers was:

(Paul Vanhoutte behoorde tot... ) het groepje studenten die alle dagen trouw de lessen bijwoonden en de rest van hun tijd besteedden aan eten, slapen en studeren. Dat waren de modelstudenten, die zich gedroegen zoals iedere rechtgeaarde ouder dat van zijn kinderen verlangt. Ikzelf behoorde tot de tegenovergestelde groep: het hele jaar uitgaan, feestvieren, lessen brossen en op 't einde van 't jaar in ijltempo studeren en de leerstof toch nog in 't kopke krijgen op amper twee maanden tijd, waar de anderen een heel jaar over deden. De "ernstige" groep keek ongetwijfeld met enige minachting neer op de "losbandige" groep. Zij vonden ons opportunisten die met onvoldoende kennis door de brede mazen van het examennet wisten te glippen. Met lede ogen zagen ze hoe de meesten van ons telkenjare slaagden in 't examen en regelrecht op het diploma afstevenden. Of verbeeld ik mij dat alleen maar? Zeker is dat de losbandigen zelf - ik noem ze liever " de studentikozen" - smalend spraken over de "blokbeesten", van wie wij beweerden dat zij de smaak van het bier niet kenden. We waren er overigens heilig van overtuigd dat als wíj het hele jaar zouden blokken, wij veel betere resultaten zouden behalen dan zíj...

... en - zo schrijft Marc in zijn mail - toen waren er nog... WIJ.

Voor hoelang nog, Marc? 

De lichting 1965: 1) Paul Vanhoutte  2) Marc Van Hoye  3) ikzelf

EPILOGO:

- Hadden wij het ook zo ver kunnen brengen, Marc, als we wat meer ambitie hadden gehad en wat meer studax waren geweest en wat minder student?

- Wie weet?

- En hadden we dan een gelukkiger leven gehad?

- Wie weet?

- En waren wij er dan nu überhaupt nog geweest?

- Wie weet?

- Dank u, Marc. In dubio veritas!

26-09-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge