De laatste dag van het schooljaar (1956-57) hebben wij, de “kamerheren”, afscheid van elkaar genomen. Dat dit voor de meesten onder ons een definitief afscheid was en dat we elkaar wellicht nooit meer zouden terugzien, drong niet goed door, denk ik. Ik was blij dat de kostschooltijd voorbij was, want al bij al vond ik het geen gelukkige tijd. Ik wijd er tien pagina’s aan in mijn boek “O jerum jerum jerum…” (1), in het hoofdstuk “Oostende, drie jaar ellende. Niettemin bekruipt mij op heden – ik heb nimmer gedacht dat dit ooit zou gebeuren – een gevoel van heimwee naar die tijd, naar die vrienden van de kostschool. Wat is er van hen geworden? En van hun eventueel nageslacht? Waar zijn ze terecht gekomen? Welk geluk is hun ten deel gevallen? Welke tegenslagen? Hoevelen van hen zijn er nog in leven?

Slechts twee heb ik er nog ooit teruggezien. Eric Goormachtig heb ik één of hoogstens twee keer ontmoet aan de universiteit. Hij zat in ’t eerste jaar farmacie. Nooit had ik hem dáár verwacht. Ik had hem te enen male ongeschikt geacht voor het hoger onderwijs: Eric was in Oostende, op zijn zachts gezegd, een zeer matige leerling geweest, had zelfs een jaar moeten overdoen. En toch… Eric Goormachtig heeft schitterende studies gedaan aan de universiteit. Telkenjare geslaagd met onderscheiding. De wonderen zijn de wereld niet uit. Als mijn bronnen betrouwbaar zijn heeft Eric zich later als apotheker gevestigd in Roeselare: hij stond er aan het hoofd van een apothekersbedrijf met een aantal apothekers “onder zich”. Maar helaas, al jaren geleden overleden… 

De enige die ik na de kostschooltijd vaak teruggezien heb, waarmee ik zelfs een vriendschapsband had, was Edgard Goethals. We noemden hem “Garten”. Dat was aan de Gentse universiteit. Vaak zijn we “als roldersbazen” op de zwier geweest. In mijn boek “O jerum jerum jerum…” (1) wijd ik een paar pagina’s aan Garten in het hoofdstuk “Philippine”. Het gaat over een clubavond (heden ten dage heet dat “cantus”) in het mosseldorp Philippine in Zeeland. Niet met bier, maar met… Bols: rauw, realistisch, maar toch ook respectvol – naar mijn mening.

En dan was er Garten, de bijzonderste van het hele gezelschap. Garten was eveneens extra muros, van de kanten van Kortrijk. Ik kende hem al van in de kostschool in Oostende. Een zeer begaafd en veelzijdig student. Wiskunde was een van zijn zeer sterke kanten en in dat vak haalde hij ook steeds goede punten. Hij had evenwel een paar serieuze handicaps. Hij leed aan een "congenitale nystagmus" wat betekent dat zijn ogen voortdurend naar alle kanten sloegen. Bij het studeren hield hij het blad op een paar centimeters vóór zijn gezicht en daarbij slingerde zijn hoofd heen en weer. Meetkundig tekenen viel hem bijzonder zwaar vanwege zijn slechte ogen. En dan was er nog die glimmend rode schilferige huid die hem een onophoudende jeuk bezorgde zodat hij van 's morgens tot 's avonds zat te krabben - "Garten is weer aan 't scharten", zeiden we dan -.

Garten had ingenieur willen worden, maar zijn handicaps waren er de oorzaak van dat hij van die studies moest afzien. Hij ging dan maar economie studeren en ook daarin blonk hij uit. Erg gelukkig was Garten me dunkt niet, ook al omdat hij weinig succes had bij de meisjes vanwege zijn ogen en zijn huidziekte. Al van toen hij nog in 't middelbaar zat is hij beginnen drinken en dan bedoel ik niet het studentikoze sociale drinken waar we ons allemaal aan bezondigden, maar het drinken in eenzaamheid, op het kot, het drinken om te vergeten.

Tenslotte had Garten ook ernstige karakteriële afwijkingen. Als hij kwaad was, en daar hoefde hij niet dronken voor te zijn, kon hij minuten lang op de grond staan te stampen en met zijn vuisten op muren en deuren slaan. Toch was hij populair in het studentenmilieu. Hoe anders verklaren dat hij het tot "stier" en preses van 't Zal heeft gebracht en tot preses van 't Vlaams Economisch Verbond? Garten was mijn vriend. Dat ik dat alles over hem vertel kan hij mij niet kwalijk nemen: hij is al jaren ter ziele gegaan, jong nog, amper in de veertig. Zijn ziel zal niet in de hemel zijn want een groter godslasteraar dan Garten heb ik van mijn leven niet gekend.

Garten vond het een eer dat hij met onze bus mee mocht naar Zeeland. Wij van onze kant vonden het een eer dat hij ons wilde vergezellen.

Hierna volgt een elf pagina’s lange beschrijving van wat zich in Philippine en op de terugtocht naar Gent heeft afgespeeld. Niet fraai alleszins en het had best dramatisch kunnen aflopen.

...

De meesten sukkelden op eigen kracht van de bus. Met mijzelf ging het ondertussen wat beter en ik ontfermde mij over Garten. Die was zo steen-stom-straaldronken dat hij van God noch van de wereld meer wist. Met de hulp van Etienne Planchon kreeg ik hem op de begane grond. Maar rechtop staan was er niet meer bij. We besloten hem met zijn tweeën naar zijn kot te slepen, in de Ketelpoort. De Ketelpoort is aan de achterkant van het Justitiepaleis: eerst de Kortrijksepoortstraat door en vervolgens de Nederkouter. Voor iemand die vlot te been is, is dat hooguit tien minuutjes lopen. Voor Etienne en voor mij, die Garten moesten meeslepen, terwijl we zelf nog nauwelijks uit onze ogen zagen van zattigheid, was het een bijna onoverkomelijke afstand.

Halverwege de Kortrijksepoortstraat, waar de straat een lichte bocht naar links maakt, bevond zich, rechts van de weg, het café-restaurant Sint-Arnold. Er brandde nog licht. We legden Garten neer, op de tramsporen. In den Arnold gingen we kijken of daar misschien iemand zat die ons kon helpen Garten naar zijn kot te brengen. Maar in den Arnold zat niemand meer. De baas was bezig het café op te ruimen. En terwijl Garten op de tramsporen lag kwam er waarempel een tram aangereden. De tram reed zonder passagiers richting tramstation. Dat was de andere richting uit. Er was dus geen sprake van dat hij Garten zou kunnen meenemen.

Toen we Garten van de tramrails wegrolden, begon hij plots iets te prevelen - we schrokken ervan -:

- Ik heb dorst, laten we een pint drinken in den Arnold.

- Den Arnold is gesloten, man! Probeer liever recht te staan.

- Maar ik heb zo'n dorst… godverdomme!

Hij bonkte met zijn hoofd tegen de trottoirband en verzonk weer in een diepe slaap. Wij gingen er moedeloos bij zitten. We zochten in de zakken van Garten of hij soms geld bij zich had, voor een taxi - wíj hadden er geen - . Hij had geen rooie duit op zak.

Hoe we uiteindelijk op Garten zijn kot geraakt zijn weet ik niet meer. Wel weet ik dat we geprobeerd hebben hem via de trap naar de eerste verdieping te krijgen alwaar zijn kamer was. Maar toen we drie of vier treden hoog waren gleed hij uit onze handen en we hebben hem dan maar laten liggen, in de hal, aan de voet van de trap. Naar ik achteraf vernomen heb moet Garten een uur of twee later wakker geworden zijn en als een wilde tekeer zijn gegaan, stampend tegen alle deuren en verwensend  God en al zijn engelen.

Hartelijk dank, Etienne Van De Casteele. Je brief en foto hebben heel wat emotie losgemaakt.

(1) Het boek "O jerum jerum jerum..." (2006)  kan ontleend worden in de universitaire bibliotheek Gent en in alle openbare bibliotheken in Vlaanderen (het ISBN-nummer is 90-8539-440-6).