Gisteren heb ik mij weer eens geërgerd aan een artikel in de krant. Neen, beste lezer, geen artikel over een zoveelste terreurdaad of over die CEO die een jaarbonus van tien miljoen euro krijgt bovenop zijn armzalige wedde van drie miljoen. Waar het dan wel om gaat? Een artikel, op pagina drie van Het Nieuwsblad, van mijn voornaamgenoot Christiaan Vanhoorebeke, oud politierechter: “De jonge generatie rechters is net veel strenger voor zij die een dodelijk ongeval veroorzaken”. De tekst staat in ’t rood en in ’t vetjes. Er staat een fout en dat had de eindredacteur moeten zien: er staat “voor zij” en het had “voor hen” moeten zijn. Ná een voorzetsel volgt in ’t Nederlands altijd een accusatief en de accusatief van “zij” (3e persoon meervoud) is “hen”. Ik weet het wel, als de betrekkelijke bijzin (“die een dodelijk ongeval veroorzaken”) er niet was geweest had Christiaan ongetwijfeld “hen” geschreven…  Ach, de fout komt wel meer voor, ’t is eigenlijk een slechte gewoonte die wel vaker komt piepen als een betrekkelijke bijzin volgt na “hen”: dan wordt “hen die” wel eens “zij die”, t.t.z. de voorwerpsvorm wordt onderwerpsvorm, en dat is… fout! En wat zegt de Taalunie daarover? Vergoelijkend: “het is geen standaardtaal”. Het is dus wel degelijk FOUT! In de streek van Kortrijk – ik heb er 46 jaar gewoond – hebben ze overigens geen bijzin nodig om die fout te maken: “ik zing een liedje voor gij, luister naar ik”. En in Rotterdam – ik heb daar 4 jaar gewoond – springen ze al even dartel om met het persoonlijk voornaamwoord: zonder blikken of blozen gebruiken ze “hun” als nominatief, bv. “hun hebben het gezegd”.

Ik erger mij overigens uitermate aan het feit dat ó zo weinigen in het Nederlands taalgebied – zowel Nederlanders als Vlamingen – weten wanneer zij “hen” of “hun” moeten gebruiken. En ’t is nochtans poepsimpel: “hen” is accusatief, al de rest is “hun”. En wanneer is ’t accusatief? Als ’t lijdend voorwerp is (bv. ik heb hen gezien) of na een voorzetsel (bv. doe het voor hen). Een kleine oefening: vraag het hen of vraag het hun? Het tweede is juist want “het” is het lijdend voorwerp en er is geen voorzetsel. Gesnopen?  

Ik zag deze middag een kennis. Zijn vrouw heeft hem verlaten sinds de dokters hem ongeneeslijk ziek hebben verklaard. Ik sprak hem over de ergerlijke taalfout van Christiaan Vanhoorebeke, oud politierechter, op pagina drie van Het Nieuwsblad van 9 januari. Ach, er zijn wel erger dingen in ’t leven, zei hij.

10-01-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge