Op 7 februari 2015, precies honderd jaar geleden, werd Odilon Debakker geboren. Hij was chirurg in een middelgrote provinciestad. De mijne. Zijn chirurgische mogelijkheden waren beperkt en dat is wellicht één van de redenen waarom de Nobelprijs geneeskunde hem nooit is te beurt gevallen. Men noemde hem “Bakkerke”, want hij was klein geschapen. Maar ook met die handicap had hij een grote naam kunnen hebben. Neem nu de kleine gynecoloog-verloskundige IJzerbijt – in tegenstelling tot de grote IJzerbijt die ortopedisch chirurg was – die nog een naam had als een dijk toen hij al in de tachtig was. ’t Waren in die tijd bijna allemaal beroemdheden, de specialisten in mijn stad. De meesten hadden zichzelf tot specialist uitgeroepen na gedurende enkele maanden in de leer te zijn geweest bij één of andere “meester”. Hun chirurgische opleiding stelde dus meestal niet veel voor, wat niet wegnam dat ze gerespecteerde heren waren: aan hun voordeur hing meestal een grote koperen plaat, niet zelden in “de andere landstaal”: Docteur X., chirurgien, ancien assistant des hôpitaux de Paris.

Wat een hoogtepunt had kunnen zijn in de heelkundige loopbaan van Odilon Debakker is uiteindelijk uitgemond in het tegendeel: een dieptepunt! Ik heb het verhaal uit een tamelijk betrouwbare bron: dokter Derammelaere, eveneens chirurg in dezelfde stad en tijdgenoot van Bakkerke. Derammelaere stak, letterlijk en figuurlijk, met kop en schouders uit boven zijn bescheiden collega. ’t Was kort na de tweede wereldoorlog. Een rijke boer – rijk geworden in de oorlog – had Bakkerke ontboden bij het ziekbed van zijn achttienjarige dochter. Het meisje ijlde, had extreem hoge koorts en leed helse pijnen. Op sterven na dood. De vader beloofde de dokter een miljoen Belgische franken als hij zijn dochter kon genezen, een fortuin, in die tijd. De diagnose luidde: appendicitis. Bakkerke opereerde het meisje en redde alzo haar leven. En dat miljoen? Kon hij nu aanspraak maken op zo’n onbehoorlijk hoge som? Hij ging te rade bij collega Derammelaere. “En waarom niet?” zei Derammelaere. “Die boer heeft het toch beloofd en een woord is een woord. En die boer kán daar tegen en bovendien gaat het om zwart geld, woekergeld, op onrechtmatige wijze verkregen tijdens de oorlog”. Maar Bakkerke durfde geen miljoen te vragen. “Vraag dan honderdduizend” raadde Derammelaere hem aan. Bakkerke vond het nog steeds een onbehoorlijk hoge som. Niettemin raapte hij al zijn moed bijeen en stuurde zijn honorariumnota naar de boer: honderdduizend frank. Drie dagen later stonden drie mannen in zijn kabinet: de boer en twee heren die met het gerecht te maken hadden. Het honorarium was buiten alle proporties. Honderd keer te hoog. Daar zou het gerecht werk van maken. Hoe het verder allemaal gelopen is wist Derammelaere niet te vertellen. Wel dat het voorval Bakkerke getekend heeft voor het leven en dat hij de kleine brave heelmeester Odilon Debakker daarna nooit meer heeft zien lachen.  

Odilon Debakker was de zoon van een kleine middenstander. Noch zusters noch broers. Zelf heeft hij, ofschoon gehuwd, geen nakomelingen gehad. Een kwarteeuw geleden heeft hij er het bijltje bij neergelegd. Er was maar weinig volk op de begrafenis. Ik was er. En dat ik dit verhaal nu uit mijn pen schud heeft te maken met het toevallige feit dat ik bij het opruimen van mijn zolder Bakkerkes overlijdensbericht vind tussen hopen oude tijdschriften. Uitgerekend op de dag dat hij honderd jaar zou zijn geworden…

07-02-2015 om 16:09 geschreven door kris vansteenbrugge