Methylfenidaat? ’t Zegt u waarschijnlijk niets, lieve lezer, maar ’t is een drug dat mijn leven bepaald heeft. Zonder methylfenidaat was er geen sprake van geweest dat ik ooit het diploma van doctor in de genees-, heel- en verloskunde zou behaald hebben. Doctor in de verloskunde! Een titel die ik mocht dragen toen ik zelfs nog niet één simpele vaginale bevalling had “begeleid”. Heden ten dage trekken toekomstige artsen naar Zuid-Amerika om er stage te doen in de verloskunde alwaar ze zelfstandig keizersnedes uitvoeren. En dan nóg krijgen ze allerminst de titel van “doctor in de verloskunde”. Maar dit ter zijde…

Hoe kon ik het klaarspelen toen ik, nu welhaast 59 jaar geleden naar de universiteit trok, om volop van het studentenleven te genieten en toch ieder jaar in de eerste zittijd geslaagd te zijn? Dat volop genieten bracht mee dat heel wat lessen gebrost werden en dat er tot eind april maar weinig werd gestudeerd. In de maanden mei en juni moest alles in de frêle hersenen gepropt worden. En alle examens werden in die tijd afgelegd op twee op elkaar volgende voormiddagen: in mijn eerste jaar was dat op 17 en 18 juli. Voor een goed begrip wens ik te vermelden dat er geen sprake was van “partiële examens” in de loop van het jaar, en dat wie voor één of meerdere vakken niet geslaagd was, álles diende over te doen in de tweede zittijd. Ik was één van de weinige armemensenkinderen die de zware geneeskundestudies aangingen in 1957, met een studiebeursje en wat centjes van vader. Een jaar óverdoen had ik mij niet kunnen permitteren. De eerste mei, dag van de arbeid, was voor mij het sein om er keihard tegenaan te gaan. Geslaagd in de eerste zittijd. En zo is het ook gegaan in de daaropvolgende jaren: nooit een tweede zittijd moeten doen. Dat eerste jaar was ik één van de 45 gelukkigen (op de 192). Hoe was ik daarin geslaagd, waar zo vele niet minder begaafde medestudenten die het hele jaar goed hadden gestudeerd en trouw de lessen hadden gevolgd, mislukt waren? Methylfenidaat!

En nu uw interesse gewekt is, lieve aandachtige lezer, wil ik wel een boekje open doen over het wondermedicijn “methylfenidaat” – de gegevens haal ik uit mijn Farmaceutisch Compendium. Een stimulerend middel van het centraal zenuwstelsel, met meer uitgesproken effect op de mentale dan op de motorische activiteiten. Men veronderstelt dat dit stimulerend effect toe te schrijven is aan een activatie van de hersenschors en misschien van de formatio reticularis van de hersenstam. Frequent optredende bijwerkingen zijn (naast tal van andere, vaak ernstige doch minder frequente bijwerkingen): hoofdpijn, duizeligheid, dyskinesie, buikpijn, misselijkheid, braken, droge mond, hartkloppingen, hartritmestoornissen, veranderingen in bloeddruk en hartfrequentie. Met methylfenidaat ging het leren bij mij als vanzelf en de behoefte aan slaap werd tot een minimum herleid. Eén keer slechts – ik zat toen in ’t derde of ’t vierde jaar – heeft zich in de examenperiode een serieus ongemak voorgedaan. ’t Was rond twee of drie uur in de morgen. Ik zat al enige dagen aan het methylfenidaat en had in die dagen nauwelijks een paar uurtjes geslapen. Ik kreeg een aanval van duizeligheid, ik zag zwarte vlekken en bliksemschichten en ik kreeg een gevoel van slaperigheid. Ik ging op mijn bed liggen, maar het slapen lukte niet en het docht mij dat ik behoefte had aan wat frisse buitenlucht. Mij niet bewust van het feit dat ik in pyjama liep, ging ik een wandeling maken in de Aaigemstraat. Stelt u zich mijn angst voor toen naast mij een politieauto met piepende remmen stopte, twee agenten mij vastgrepen en in de auto duwden. Identiteitspapieren? Ik had ze niet bij, vanzelfsprekend. Ik kon alles uitleggen, ze brachten mij naar mijn kot, controleerden mijn identiteit en lieten mij verder met rust. Het voorval had bij mij een shock teweeggebracht, waardoor in mijn hersenen alles blijkbaar op zijn plooi was gekomen. Ik voelde mij weer fit en studeerde verder de hele nacht door: anatomie, embryologie, bacteriologie… of iets van die strekking. Alle kennis vloeide weer vlotjes naar binnen, om er na ’t examen weer even vlot uit weg te vloeien…

Laten we nu even terugkeren tot dat eerste jaar. Een student uit Zeeuws-Vlaanderen had methylfenidaat meegebracht uit Nederland. Daar was het goedkoop en gemakkelijk verkrijgbaar. Stel dat alle honderdtweeënnegentig het hadden genomen, dan hadden ze allen – laat het er nu maar honderdvijftig geweest zijn – de vereiste 12 op 20 gehaald. Dat zou veel te veel geweest zijn, ze zouden hun normen verhoogd hebben en… dan was ik weer uit de boot gevallen. Géén diploma dus, want onrechtmatig door doping verkregen. Ik neem mij voor dat ezelsvel te vernietigen, de dag dat Maria Sharapova geschorst wordt. En ik zet vanaf heden nooit nog “dr” vóór mijn naam en ik wil ook nooit meer “doctor” genoemd worden.

Ach, da’s waar, ik heb de spanning er tot het einde willen inhouden en nu was ik het bijna vergeten: methylfenidaat is niets anders dan Rilatine, hét medicijn voor hyperkinetische en aandachtgestoorde kinderen, ADHD’ers dus. In Nederland heet het Ritaline en dat was het wat ik toentertijd kreeg van mijn Nederlandse kennis. Hij woonde in De Klinge en hij had een lief die Rita heette en van Wachtebeke was. Dat een mens toch zulke futiliteiten onthoudt…