In mijn vorig verhaal heb ik u beloofd, beste lezer, nog even door te bomen over de begrippen “zonde”, “biecht”, “hel”, en dies meer. Nu ja, beloofd… Het zal u misschien wel worst wezen. In dat geval moet u dit maar ongelezen laten.

Het heeft natuurlijk bijna alles te maken met de catechismus van het jaar 1894, uit de nalatenschap van mijn schoonvader, de legendarische “meester Albert”, die het boek ongetwijfeld glad van buiten moet gekend hebben en decennia lang zijn best heeft gedaan om die kennis op zijn leerlingen over te brengen. En het feit dat die catechismus mij onlangs toevallig onder ogen is gekomen, op dezelfde dag waarop ik uit betrouwbare bron verneem dat de hoger aangehaalde begrippen geheel achterhaald zijn. En het heeft natuurlijk ook te maken met… professor X uit mijn vorig verhaal. Hoeveel héérlijke zonden zou de professor “niet bedreven” hebben uit schrik voor de eeuwige verdoemenis, de hel? En hoeveel oudere gelovigen – mensen van mijn leeftijd – die in hetzelfde geval verkeren? Zonder te spreken over de vreselijke angsten die uitgestaan werden als men dan toch eens over de schreef was gegaan: de vrees om plots te sterven met een doodzonde op het geweten, ’t is te zeggen zonder dat men de kans gekregen had die zonde te belijden en men dus veroordeeld was om eeuwig te branden in de hel. En dan te vernemen dat de hel niet meer bestaat! Uitgelachen te worden door je kleinkinderen als je met begrippen als “zonde”, “biecht” en “hel” voor de dag komt. Waarom heb ik dat nooit vernomen, de dag dat de zonde, de biecht en de hel werden afgeschaft? Dat was toch wereldschokkend nieuws! Is er ooit iets ingrijpenders geschied in het leven van zoveel miljoenen christenen dan dát. Of is de afschaffing geleidelijk gebeurd? Onzin! Dat kán toch niet. Het moet van de ene dag op de andere gegaan zijn. Gisteren was Jantje veroordeeld om eeuwig te branden in de hel als hij onder de juffrouw haar rok geloerd had, want dat was een zware doodzonde. Maar vanaf vandaag mág het: de zonde en de hel zijn afgeschaft! Zo van de ene dag op de andere. Of zou de maatregel “met terugwerkende kracht” zijn? Ik ben geneigd om “neen” te antwoorden op die vraag. Wie betrapt is op een snelheidsovertreding is gehouden zijn boete te betalen ongeacht het feit dat de snelheidsbeperking de dag erna opgeheven wordt.

In het vorig verhaal heb ik u laten “genieten” van twee lessen over de zonde. Over de biecht staan er vier hoofdstukjes, namelijk: Van de biecht in ’t algemeen, Van het berouw, Van de belijdenis, Van de absolutie en de voldoening. Eén slechts pik ik er uit:

VAN DE BELIJDENIS.

1. Wat zult gij denken als gij in den biechtstoel zijt?

Dat ik als een misdadige aan de voeten van Jezus zit, om Hem vergiffenis te vragen van mijne zonden.

2. Wat doet gij als de biechtvader u de benedictie geeft?

Ik maak een kruis en ik zeg de voorbiecht.

3. Zeg de voorbiecht.

Ik belijd aan God almachtig, aan de H. Maagd Maria, aan alle Heiligen en aan u, Vader, dat ik gezondigd heb met gepeinzen, woorden en werken, door mijne schuld, door mijne schuld, door mijne allergrootste schuld; mijne laatste biecht is geleden ééne week, ééne maand, enz.

4. Als gij de voorbiecht gezeid hebt, wat doet gij dan?

Ik belijd mijne zonden.

5. Welke zonden moeten wij belijden?

Alle doodzonden die wij na een neerstig onderzoek gevonden hebben en indachtig zijn, daarbijvoegende het getal en alles wat de zonde mag veranderen of zeer bezwaren.

6. Welke zonden moet men eerst biechten?

Die men wil; nochtans is het geraadzaam de grootste zonden eerst te biechten, om die niet te vergeten of uit vrees achter te laten.

7. Hoe moet men zijne zonden biechten?

Met getal en omstandigheden.

8. Wat is zonden biechten met getal?

Zeggen hoe dikwijls men iedere zonde gedaan heeft.

9. Als men het getal niet zeker weet, wat doet men dan?

Men zegt het naaste getal, daar bijvoegende ‘min of meer’.

10. Mag men altijd bijvoegen ‘min of meer’.

Neen; maar alleenlijk als men twijfelt.

11. Wat is biechten met omstandigheden?

Dat is zóó biechten, dat men niet alleenlijk de zonde in haar zelve belijde, maar ook nog verklare al wat de zonde mag veranderen of zeer bezwaren.

12. Moet men de dagelijksche zonden ook biechten?

Neen; maar het is zeer geraadzaam en voordeelig.

13. Mag men uit vrees of schaamte ene doodzonde achterlaten?

Neen; men moet de vrees overwinnen, en de schaamte verduldig verdragen.

14. Hoe zal men de vrees van eene doodzonde te biechten best overwinnen?

Met den H.Geest om gratie te bidden, en te denken dat het beter is rechtzinnig te biechten dan eene kwade biecht te doen, eene knagende consciëntie te hebben, en bijaldien men in dezen staat kwame te sterven, in de Laatsten Dag des oordeels vóór alle menschen beschaamd te staan, en eeuwig te lijden in de Hel.

15. Als iemand uit schaamte of anderszins vrijwillig in de biecht eene doodzonde achterlaat, doet hij eene goede biecht?

Neen; integendeel hij bedrijft ene heiligschenderij.

16. Als men onvrijwillig eene doodzonde vergeet, doet men dan eene goede biecht?

Ja.

17. Wordt die vergetene zonde met de andere zonden vergeven?

Ja.

18. Indien men die zonde daarna indachtig wordt, moet men ze biechten en wanneer?

Ja, en dat in de naaste biecht.

19. Waarom moet men die zonde biechten, alhoewel zij vergeven is?

Omdat, volgens het gebod van Christus, alle doodzonden moeten gebiecht worden.

20. Wat zal men doen, als men sedert zijne laatste biecht geene zonden gedaan heeft, en geerne de absolutie zou ontvangen, bij voorbeeld, om enen vollen aflaat te verdienen?

Men moet ene zonde van het voorgaande leven biechten.

21. Waarop moet men dan letten?

Dat men daarover een nieuw berouw verwekke.

22. Waarom moet men nog een berouw verwekken, daar nochtans die zonde vergeven is?

Omdat het berouw een noodzakelijk deel is van de biecht, zonder hetwelk deze van geener weerde is.

Mijn vader, die amper tot zijn twaalfde jaar naar school is geweest – naar de nonnekensschool – en naar hij beweert in die school niets anders heeft geleerd, op een beetje rekenen na, dan… catechismus, besloot zijn enige zoon naar het niet-katholiek onderwijs te sturen. Biecht, hel en zonde, ik heb er nooit écht in geloofd. Als kind al zag ik dat als een soort folklore. Als onkuise gedachten – doodzonden! – mijn brein benevelden bekroop mij niet de angst voor de hel. “Godverdomme” was een doodzonde en ’s zondags de mis verzuimen ook, maar niet voor mij. Maar misschien is het altijd al geweest zoals mijn kleindochters mij voorhouden: zonde, biecht, hel en hemel, ’t is iets persoonlijks en ieder moet voor zichzelf maar uitmaken wat hij daarvan gelooft. Jammer voor de professor… Een verontschuldiging “urbi et orbi” vanwege de paus namens de Heilige Kerk voor al het zieleed dat de mensen is aangedaan, ware nochtans niet misplaatst.  

19-07-2012 om 10:54 geschreven door kris vansteenbrugge