De Hoofdplaat is duidelijk meer dan een buurtschap: een achthonderdtal inwoners en… een café!  Het café draagt de naam “’t Krikje” en men drinkt daar voor een prikje staat er geannonceerd. Op ’t eerste gezicht lijkt het café gesloten en als we toch een poging doen om er binnen te gaan zijn we verwonderd dat het lukt. Rond een grote tafel zitten wel vijftien mannen van middelbare leeftijd – allen Hoofdplaters, denk ik – gezellig te praten. Achter de toog staat niemand om voor ons een pint te tappen. Er hangt wel een klokje met een klepel en daaraan een touwtje. En net als ik op het punt sta om aandacht te vragen door aan het touwtje te trekken, verschijnt er plots wél iemand: een blozende goedlachse bazin. We vragen waartoe het klokje dient. “Dat wordt enkel gebruikt” zegt ze “door wie een tournée générale wenst te geven”. Oef, daar zijn we dus mooi aan ontsnapt! We drinken ons bier en we knopen een gesprek aan met een koppel uit Amsterdam dat even na ons is binnengekomen. Onderwerp van het gesprek: de schoonheid en de rust van dit stukje Nederland, dat voor hen zo ver weg is en voor ons zo nabij. Wij Vlamingen moesten dit stukje Zeeland toch maar weer annexeren, zeggen we lachend. Ze protesteren niet en het dunkt me dat ze ons die gebiedsuitbreiding wel zouden gunnen. Tijdens het gesprek met de Amsterdammers zijn we overgeschakeld naar het Hollands: voor Thomas en mij een koud kunstje. Als we het café verlaten, niet zonder de Hoofdplaters nog eens hartelijk gegroet te hebben in het Vlaams, voelen wij ons echte polyglotten.   

Eveneens in het Oostelijk gedeelte van Sluis, bezuiden Hoofdplaat ligt IJzendijke, met meer inwoners en meer stedelijke allure. Op het plein in het dorpscentrum – of moet het “stadscentrum” zijn? – zit aan een tafeltje, achter een groot schaakbord, prins Maurits van Oranje. Een dikke vierhonderd jaar geleden werd IJzendijke door de prins veroverd. Prins Maurits staat bekend als een groot strateeg, op het slagveld én achter het schaakbord. Hij nodigt mij uit. De partij eindigt op remise, een resultaat waarmee ik in vrede kan leven.

Het meest voor de hand liggende café op het dorpsplein is “’t Cachot”. Ze hebben er op zijn minst honderd, misschien wel tweehonderd biersoorten. En elk bier wordt er geserveerd in zijn geëigend glas. Ik een Kasteelbier. Thomas een blonde Leffe: hij is dol op alles wat blond is. Van blond gesproken: achter de toog staat een knappe blondine, jonger maar minder communicatief dan de waardin uit ’t Krikje. Achteraan in ’t café, in een donker hoekje, verborgen achter een muurtje, staat een geraamte. Griezelig. We durven geen uitleg vragen aan de blonde dame over het geraamte en als we ’s avonds die uitleg gevonden hebben op ’t internet zijn we maar wát blij dat we ’t niet gedaan hebben…

De tweede dag van ons Zeeuws weekend neemt Thomas voor zijn rekening. Hij neemt ons mee – Mylène, Genoveva en ik – naar Retranchement (Truzement in ’t Zeeuws), één van de kleinste dorpen van Sluis en gelegen helemaal aan de westkant, tegen de Belgische grens. Thomas zal met ons de wandelroute van de walletjes doen in Truzement. Eventjes komt bij mij de gedachte aan de Amsterdamse walletjes op, maar hier gaat het vanzelfsprekend om echte wallen die lang geleden werden opgetrokken om het dorp te beschermen tegen het wassende Noordzeewater. Thomas legt het haarfijn uit. Hij is een geboren gids. Het feit dat hij enkele jaren geleden gezakt is voor zijn gidsenexamen doet daar niets van af: ’t was op een haar na en de jury was afgeknapt op het feit dat hij op de vraag “hoe Maria van Boergondië aan haar einde is gekomen” het antwoord moest schuldig blijven… Maar vandaag krijgt hij van mij grote onderscheiding voor de manier waarop hij deze vier-en-een-halve kilometer lange wandeling op de Truzementse wallen aanpakt. Een schitterende mélange van heerlijk rustig natuurschoon met bijwijlen een snuifje historiek. Hierna geven we de benen rust en gaan we onze dorst lessen en de inwendige mens versterken in “De Parlevinker”, één van de succesvolste etablissementen van Zeeuws-Vlaanderen. Uitbaatster is Ria. Haar café-restaurant is op toeristische dagen bijna steeds volzet. Zo ook nu. Op één tafeltje na, en daar maken we gretig gebruik van. Dat een parlevinker een soort leurder is, dat weten we, maar Ria geeft er een meer specifieke definitie van: een kleinhandelaar op ’t water. Wij onder elkaar – Genoveva, Mylène, Thomas en ik – durven het wel eens hebben over “het café van de Dikke Lippe”, als we de “De Parlevinker” bedoelen. Die “Dikke Lippe” is Ria en toch… ze hééft niet eens dikke lippen! Ze zijn wel fel geaccentueerd met een lippenstift van het felste rood dat men zich kan indenken, en vooral: buiten de lijntjes gekleurd, op zijn minst één centimeter, boven en onder. We durven hierover geen uitleg vragen natuurlijk, al kunnen we ons daar wel een idee over vormen. Ze moet zich jaren geleden, in een baldadige bui, eens in ’t café vertoond hebben met te royaal beschilderde lippen. Sinds die dag moet de klandizie van de Parlevinker enorm toegenomen zijn en daar moet Ria haar conclusie uit getrokken hebben: nimmer is ze daarna nog in haar bistro verschenen zonder die barokke overdadig beschilderde rode lippen, haar handelsmerk, en ’t heeft haar geen windeieren gelegd. Klaarblijkelijk…

Tegenover de parlevinker staat een schoolgebouw, nu niet meer in gebruik, vrij indrukwekkend en veel te groot voor een dorp van drie à vierhonderd inwoners. Langs een aanpalende rij huisjes drentelt een klein meisje van een jaar of zeven. Ik sla een praatje met het kind - een vrij riskante onderneming in dit post-Dutroux tijdperk. Ze heet Amy. Waar ze naar school gaat? Naar het naburige Cadzand. In het hoeveelste leerjaar ze zit? Die vraag begrijpt ze niet zo best. Ze zit in de “onderbouw” en ze legt mij uit dat de lagere school ingedeeld is in drie compartimenten: twee jaar “onderbouw”, twee jaar “middenbouw” en twee jaar “bovenbouw”. Toch niet helemaal meer zoals in de tijd van Theo Thijssen dus. Maar evengoed zes leerjaren zoals bij ons in Vlaanderen. Ik kan mij steeds minder van de indruk ontdoen dat wij dit “verloren” stukje Vlaanderen weer moeten annexeren…