‘t oude jaar was weeral niet zo best

’t nieuwe zal wel beter wezen

- ’t en ware dat ik mij wéér vergis -

laten wij alvast de hoop niet varen

dan hebben wij tenminste dát

Dat het oude jaar niet zo best was hoef ik u, beste lezer, zeker niet te vertellen. ’t Was ál aanslagen en oorlogen wat de klok sloeg. Daarover hoef ik niet in detail te treden: u hoort het beter te weten dan ik, want uw ktg (kortetermijngeheugen) is gegarandeerd beter dan het mijne. En wie is er ons al niet ontvallen dit jaar? Een opsomming van hun namen zou ons te ver leiden en het is niet nodig want ook hier moet mijn ktg het ongetwijfeld afleggen tegen het uwe. Of hebt uzelf ook zo’n gebrekkig ktg en bent u net als ik bang dat u op een dag een stempel opgeplakt krijgt: “Dement”? Ach, iedereen vergeet al eens iets en dientengevolge is iedereen dement, zij het misschien maar voor 0,1 %. Terwijl de man die zich de naam van zijn eigen vrouw niet meer herinnert wellicht een percentage van boven de 90 % dient toegekend te worden. En waar ligt nu de grens tussen het al of niet dement zijn? Bij 30%, 60%, 90%? Er ís geen duidelijke grens, net zo min als er een duidelijke grens is tussen oud en jong, tussen dom en intelligent. Het is geen zwart-wit geschiedenis, het is een kwestie van gradatie, een Gauss-curve, een spectrum. Enkele dagen geleden was ik op bezoek bij een oude vriend, Martin. Ik was er samen met Erna, de vrouw van Martin. Een verpleegster die net binnenkwam voelde zich geroepen om aan te tonen hoe erg het wel gesteld was met Martin:

- Zeg eens, Martin, hoe heet uw vrouw?

Die vraag was weliswaar te hoog gegrepen voor Martin, maar de manier waarop hij zich uit die benarde positie heeft weten te werken dwong mijn bewondering af. Het antwoord dat volgde zou ik zonder meer als geniaal durven omschrijven:

- Ze zit hier naast mij. Vraag het haar toch zélf!

Op 22 december was er in het AZ Groeninge, ter gelegenheid van de afscheidsviering van mijn zeer gewaardeerde collega dr. Meersman, een symposium over dementie. Er waren drie sprekers, waaronder twee échte professoren. De eerste twee voordrachten gingen mijn petje te boven. Dat zal voorzeker te maken hebben met de plaats waar ik mij op ’t ogenblik bevind in het dementie-spectrum, of simpelweg met mijn geboortejaar, of omdat ik mijn aandacht wilde sparen voor de derde voordracht die ging over de behandeling van de ziekte. En dáár heb ik wel degelijk iets van opgestoken: er ís geen behandeling… Althans nú nog niet, maar er wordt aan gewerkt, er is hoop. De hoop die u terugvindt in mijn nieuwjaarsgedicht.

Samen met kanker en hartziekten betekent dementie de grootste bedreiging voor de menselijke gezondheid. In de behandeling van kanker werd reeds flinke vooruitgang geboekt. Niettemin heb ik deze laatste maand definitief afscheid moeten nemen van twee jonge mensen – dat zíjn 50-ers en 60-ers toch voor iemand van mijn leeftijd – die de ziekte niet overwonnen hebben. Er zijn méér mensen dan ooit die genezen van kanker, maar verhoudingsgewijs zijn er nog véél meer die de ziekte krijgen en dat resulteert in een verhoogd sterftecijfer. Noem het een ingreep van de natuur die op die manier haar steentje bijdraagt om de wereldbevolking niet uit de hand te laten lopen…

In november is mijn notelaar omgewaaid. Het heeft mij meer gepakt dan alle andere ellende in de wereld. Misschien omdat het dichter bij mijn bed was. Die notelaar werd geplant in de zomer van ’t jaar 1940, ter gelegenheid van mijn geboorte en van vaders terugkeer uit de oorlog. De notelaar en ik, we waren beiden drie jaar oud toen wij naast elkander fier poseerden voor de foto. Toen  vorig jaar de lente kwam en alle bomen groene scheutjes begonnen te dragen, liet mijn boom verstek gaan. Een bomendokter werd erbij gehaald: de notelaar was dood. Maar hij stond nog recht. Tot een felle windstoot hem fataal is geworden… Misschien laat ik hem in planken zagen om er een doodskist van te maken waarin ze mij kunnen begraven. Een origineel idee? Bijlange niet! Vele jaren geleden had de Tiegemse schrijver en dichter Torie Mulders, boezemvriend van Stijn Streuvels, zo’n boom. Toen de boom geen vruchten meer droeg, sprak Torie: “Ha, vriend, gij en wilt niet dragen, maar ik zeg u dat gij míj zult dragen”. En zo is geschied…

Eergisteren is Ferdy Kübler overleden en een dag eerder Debbie Reynolds. Wie zou mijn jeugd méér opgevrolijkt hebben dan die twee? Of ’t zouden Gino Bartali zaliger of Fausto Coppi, eveneens zaliger, moeten zijn. Of Brigitte Bardot… Laat Brigitte nu ook niet spoedig heengaan, lieve Heer, gun haar nog wat tijd… Alstublieft.

31-12-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge