In een vorig verhaal heb ik het reeds aangekondigd, een droevig verhaal uit mijn prille studententijd. Het staat hieronder en het is letterlijk (met de lapsus calami "Lamstraat" i.p.v. "Lammerstraat") overgenomen uit het boek “O jerum jerum jerum…”, 2006, uitg. Free Musketeers, pag. 90-91. Mocht het hele verhaal (mijn memoires) u interesseren: het is te koop bij de uitgever, of u kunt het lenen in iedere openbare bibliotheek en sedert kort ook in de bibliotheek van de Gentse universiteit (de boekentoren).

Wandel van het Wilsonplein in de richting van de Vooruit via de Lammerstraat. Na een paar tientallen meters ziet u aan uw rechterkant de trappen naar de Platteberg. Naar beneden? Inderdaad. Dit wijst erop dat men in Gent indertijd moeite heeft moeten doen om, zoals de meeste grote wereldsteden,  zeven heuvelen bij elkaar te krijgen om hun stad op te bouwen: de Blandijnberg, de Sint-Kwintensberg, de Kantienberg, de Kattenberg, de Kalandenberg, de Hoveniersberg… en de Platteberg.

15-10-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

‘k Voel mij opperbest vandaag. Wat dat voor een 77-jarige ook moge betekenen… Telkens als ik zo’n dag heb, als ik in mijn nopjes ben, met het goede been uit bed ben gestapt, moet ik denken aan de woorden die Rik Van Steenbergen ooit gesproken heeft na een overwinning in de Gentse Zesdagen: “Een jonge coureur kan al eens een slechte dag hebben; een oude coureur kan al eens een goede dag hebben”. Rik was toen al een eind in de veertig en dus al een héél oude coureur.  Die dag was ik aanwezig in ’t Kuipke en ik heb hem die historische woorden horen zeggen. Hoe zeldzaam moeten de “goede dagen” dan niet zijn op mijn leeftijd? En jawel, vandaag heb ik er één. En omdat alles altijd een oorzaak heeft: ik heb weer eens mijn portie Gent gehad….

De laatste veertien dagen al drie keer naar Gent geweest. De eerste keer om de “promotie” van acht professoren uit de faculteit geneeskunde bij te wonen. Tot professor emeritus! En te bedenken dat die gepensioneerde professoren pas in ’t eerste middelbaar zaten toen ik het diploma van “doctor in de genees-, heel- en verloskunde” al op zak had. Die dag moest ik ook een sweatshirt voor Amy ophalen aan de balie van het rectoraat. Helaas, ik had mijn  Bancontact-kaart niet bij en betalen met contant geld kon onder geen beding…  Twee dagen later ben ik dan weer naar Gent getrokken, mét kaart, want dat shirt was dringend.

En gisteren was ik dus ten derde male in Gent. De hele stad was in feest, ter gelegenheid van “Iedereen UGent”, de viering van het 200-jarig bestaan van de Gentse universiteit. Mét partner. We waren uitgenodigd door Radio 1, voor een  drie uur durende live uitzending, in de grote zaal van de universitaire bibliotheek. Er waren interviews met een pleiade aan BV’s – wat zeg ik? zeker wel twéé pleiaden – , er was een live band “School is cool”, een mooi en waardevol verrassingspakket voor alle aanwezigen en last but not least een copieus en gevarieerd ontbijt. Eén van de interviews gold het rectors-duo Van de Walle-De Paepe. Een sympathiek duo, en dat vinden ze van zichzelf ook, denk ik. Allebei een en al glimlach. De één al wat sympathieker dan de andere. De één is dan Van de Walle, Rik Van de Walle. “Zeg maar gerust Rik, ik ben weliswaar rector, maar ik blijf Rik voor iedereen”. Zoiets heb ik pro-rector De Paepe nooit horen zeggen: “Zeg maar gerust Anne, ik blijf Anne voor iedereen”. Even een vergelijking tussen dit duo en de rector vóór hen, Paul Van Cauwenberghe. De pro-pro-rector dus. Van Cauwenberghe lachte maar zelden en ik weet niet of iedereen "Paul" mocht zeggen. Ik mocht het wel, omdat ik hem kende, beroepshalve. Maar toen hij, rector zijnde, door onze studentenclub Laetitia uitgenodigd werd op de cantus ter gelegenheid van de viering van ons tachtigjarig bestaan, is hij daar met veel enthousiasme op ingegaan. Hij was toen al heel dicht bij de pensioenleeftijd, maar aan studentikoziteit had hij niets ingeboet. Tijdens die cantus is mij de eer te beurt gevallen om samen met hem een “ave confrater” op te voeren. Eén van mijn aangenaamste herinneringen, één die ik eeuwig blijf koesteren. Vijf jaar later was er weer een lustrumcantus ter gelegenheid van het vijfentachtigjarig bestaan van de club. Anne De Paepe die Paul Van Cauwenberghe had opgevolgd als rector, werd uitgenodigd. Dat ze niet is opgedaagd verraste niemand en we waren al opgetogen over het feit dat ze onze uitnodiging had beantwoord. Ze liet zelfs weten waarom ze verstek moest geven en ze verontschuldigde zich daarenboven ook nog. En komend jaar bestaat Laetitia  negentig jaar: weer een lustrum. Wedden dat Rik niet komt?! Hij is tijdens zijn studentenleven nooit of te nimmer – niet één keer! – naar een fuif geweest, heeft hij gisteren eigenmondig verklaard voor Radio 1. ’t Zou dus zijn eerste keer zijn. En… waarom niét eigenlijk? Maar laten we realistisch zijn: als Rik, net als Anne, een lieve brief schrijft om zijn afwezigheid te rechtvaardigen, zullen de Laetitianen al meer dan blij zijn. Denk ik.

Na de middag  zijn er 327 (of is het 237?) evenementen. Veel te veel om ze alle mee te maken.  We hebben ons bezoek beperkt tot een gebied waarvan de uiterste punten zijn: in ’t Zuiden de Boekentoren en in ’t noorden de nieuwe stadsbibliotheek  De Krook. Vóór de middag is er nog weinig volk in de stad: ideaal om rustig een foto te nemen van het Studentenplein in de Sint-Pietersnieuwstraat, alwaar pas na 17 uur het geweld zal losbarsten, en van de Krook waarvan de deuren pas rond 12 uur opengaan en waar men na de middag  op de koppen zal kunnen lopen.

Het studentenplein in de ochtend

Op het Miriam Makebaplein (aan de Krook)

De nieuwe indrukwekkende (!) stadsbibliotheek is genoemd naar de oude, sombere, verloederde stadswijk: de Krook, ook wel Waalse Krook genoemd. Deze wijk ligt in een (haakse) bocht van de Schelde (of is het de Leie?). Vele vele jaren geleden meerden hier schepen aan en was er bedrijvigheid op de Krook. Namen van straten die de Krook in het Oosten en in het Westen begren­zen, respectievelijk de Kuiperskaai en de Grote Huidevettershoek verwijzen naar die bedrijvigheid. “De Krook” is afgeleid van die bocht in de rivier: een knik of een kraak, hetgeen door de meeste Oost-Vlamingen als “krok” wordt uitge­sproken en door de meeste West-Vlamingen als “krak”, maar in het Gents luidt als “krook”. De Krook was tot voor kort toegankelijk langs de Grote Huidevet­tershoek en de Korianderstraat, allebei zijstraten van de Walpoortstraat. Op de hoek van Koriander- en Walpoortstraat ga ik een Blonde Leffe van ’t vat drinken in het café Marimain. M neemt, zoals gewoonlijk, een koffie. Het café bevindt zich naast de Minardschouwburg, zeer bekend bij de oude Gentenaars van­wege de volkse toneelstukken van Romain Deconinck die er gespeeld werden. Romain zit daar nog steeds aan de ingang van zijn geliefde schouwburg. In brons weliswaar. De patron van het café vertrouwt ons toe dat er in de Minard nog zeer intensief stukken worden gespeeld. De Marimain is echter niet langer het stamcafé van de spelers. Een derde toegangsweg tot de Krook is via de Lammerstraat: de trapjes van de Platteberg. Die trapjes brengen mij mijn eerste en pijnlijk contact met de Gentse flikken in herinnering. Stof voor een nieuw cursiefje in de zeer nabije toekomst. Maar dé toegangsweg tot de Krook is op heden via de Kuiperskaai en de nieuw gebouwde brug. Via die brug bereiken we het Miriam Makebaplein, dat speciaal voor de nieuwe stadsbibliotheek werd aangelegd op de plaats waar een groot deel van de oude stadswijk met de grond werd gelijkgemaakt. Het plein is genoemd naar een Zuid-Afrikaanse zan­geres, tevens anti-apartheidsstrijdster, waarvan de naam mij – ik moet het tot mijn scha en schande bekennen – onbekend was. Op het plein staat een beeld: 4 personen, meer dan levensgroot, die de koppen bij elkaar steken. Van de meest rechtse persoon ontbreekt een arm, maar dat zie je niet op de foto. Dat het zo bedoeld was en dat daar een diepere betekenis aan gegeven wordt? Het zal wel, maar weet je wat ík ervan denk? Dat de arm  per ongeluk afgebroken is en dat de breuk moeilijk te herstellen was…  Het roze huis tussen mij en het beeld is “De Zolder”van weleer, maar het is al lang geen café meer. De café’s van vroeger, ze zijn allemaal weg. De café’s van de Kuiperskaai. Gevoelens die mijn hart doen breken.     

We zijn een les gaan bijwonen in het UFO-gebouw, in het grootste auditorium van ’t land. Voor mij was het pure nostalgie naar de lessen van vroeger, waarvan ik er veel te weinig heb bijgewoond. Het was een les van professor Eva Brems, bekend in gans Vlaanderen van haar tongkus met Bart Peeters. Het was een voordracht over internationaal recht, als ik mij niet vergis. Ik heb er alvast niets van begrepen. M evenmin. De rest van het  gebouw bulkte van de wetenschap dewelke vaak op een speelse manier werd bijgebracht. Er was ook een band van violisten: drie jongeheren en één jongedame, keurig uitgedost. Ik meen te weten dat er ook lessen werden gegeven door oude professoren, professoren emeriti. Echter géén die ik nog gekend heb. Dié zijn allemaal dood en zo er nog één in leven mocht zijn… het les geven zou niet meer lukken. Denk ik.

09-10-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Beste Firmin,

Wat ik u te vertellen heb had ik best ook onder vier ogen kunnen doen of via de telefoon, maar teneinde beter de gedachten te kunnen ordenen doe ik het liever langs deze weg. Ik wil het met u hebben over “de zwangere man”. Onmogelijk of verre-toekomstmuziek? Geen van beide. De zwangere man behoort nú al tot de mogelijkheden. Dat beweert niet alleen Petra Desutter, professor gynecologie aan de Gentse universiteit en wereldautoriteit op het gebied van de reproductieve geneeskunde, maar ook uw dienaar is al vele jaren die mening toegedaan. Nergens voor nodig, hoor ik u al zeggen, en misschien hebt ge wel gelijk. Maar misschien laat gij u ook in bewonderende termen uit over hetgeen waartoe de geneeskunst op de dag van heden allemaal in staat is. ’t Is natuurlijk allemaal relatief, mijn beste Firmin. Amper een week geleden overleefde een gezonde achtenveertigjarige man een kleine ingreep aan het hart niet in het nochtans meest gerenommeerde hartziekenhuis van het land. En niet minder dan drie patiënten bleven in die zelfde week, na een routine-ingreep aan het oog, achter met een totaal blind oog. In een universitair ziekenhuis! En om in mijn eigen specialiteit te blijven… Hoevele duizenden patiënten zijn na een “gehoorsverbeterende operatie” niet het slachtoffer geworden van oorsuizen, al of niet gepaard met volledige doofheid aan de geopereerde kant? Ik zeg u dit alles om uw gebeurlijke bewondering voor de geneeskunde een beetje te temperen. Artsen – de “geneesheren” van vroeger – zijn geen goden. Waren ze dat wel, dan was “de zwangere man” nu wellicht nog slechts een routine-ingreep. De Griekse mythologie leert ons hoe de oppergod Zeus met de hulp van de god Hermes, zwanger werd van een kind dat niemand minder bleek te zijn dan Dionysos, de god van de wijn. Dit verhaal staat te lezen in mijn boek “Uit het schuim van de zee”, hoofdstuk 14 De geboorte van Dionysos. Desgewenst wil ik u het boek wel eens uitlenen, maar ge kunt het ook lenen bij de gemeentelijke bibliotheek. Hier alvast een uittreksel uit hoofdstuk 14:  

Semele was een dochter van koning Kadmos van Thebe. Niemand minder dan de oppergod Zeus liet zijn oog vallen op deze mooie maagd. Hij benaderde haar in de gedaante van een knappe jonge man en hij had geslachtelijke omgang met haar. In alle oprechtheid vertelde hij haar dat hij niemand minder was dan Zeus, in menselijke gedaante. Semele dacht dat haar geliefde slechts een grapje maakte, maar diep in haar binnenste knaagde toch de twijfel. Ze vertelde alles aan haar zusters, die het verhaal belachelijk vonden. Ze zeiden: als hij werkelijk Zeus is, dat hij zich dan eens vertone in zijn goddelijke gedaante, al is het maar één enkele keer. En toen de jongeman haar weer benaderde en haar volop zijn liefde betuigde, zwoer hij haar in een onbezonnen ogenblik, dat hij haar, als bewijs van zijn liefde, alles zou geven wat zij maar wilde. Zij wenste maar één ding: dat hij zich, al was het maar één enkele keer, aan haar zou vertonen in zijn goddelijke gedaante, in zijn schitterend gewaad, met staf en bliksem en al. Zeus was niet weinig geschrokken door die wens. Hij wist immers dat geen enkele sterveling de aanblik van de oppergod in zijn ware gedaante kon doorstaan. Hij smeekte haar een andere wens te doen. Maar Semele bleef vastbesloten en wat Zeus plechtig beloofd had, daaraan moest hij nu voldoen. Hij deed nog zo zijn best om zijn geliefde een vreselijk lot te besparen: hij haalde zijn minst schitterende kleed uit de kast en uit de kist waarin hij zijn bliksems bewaarde, diepte hij zijn allerkleinste bliksempje op... Alles tevergeefs. Toen Semele de oppergod in al zijn glorie aanschouwde, vatten haar lijf en leden vuur en smeulend ging zij ten onder. Zeus realiseerde zich nu dat zij zijn kind droeg. Hij riep zijn trouwe zoon Hermes ter hulp en gebood hem de ongeboren vrucht via een keizersnede uit de buik van de moeder te halen. Daarna liet Zeus de foetus bij zichzelf inplanten in het losmazig weefsel aan de binnenkant van de dij, om hem daar verder te laten groeien. Toen de tijd van voldragenheid gekomen was, verloste Hermes zijn vader Zeus van een zoon, Dionysos, die aldus ten tweede male werd geboren.

De door Hermes toegepaste techniek laat zich raden. De bevruchte baarmoeder werd uit het dode lichaam van de moeder gehaald en de arteriën en venen van de baarmoeder werden verbonden met de dijslagader resp. de dijader van de oppergod. Pas op het ogenblik van de voldragenheid werd de baarmoeder ingesneden. Een keizersnede in twee tijden dus. Overigens hebben wij kennis van nog een andere keizersnede die op meesterlijke wijze door Hermes werd uitgevoerd, en hierbij verwijs ik naar hoofdstuk 47 van mijn hogergenoemd boek. Alvast een kort uittreksel:

De god Apollo raakte verliefd op de nimf Koronis en maakte haar zwanger. Desondanks begon Koronis een verhouding met een sterveling, Ischys genaamd. Apollo werd echter op de hoogte gebracht van die ontrouw door één van zijn lievelingsvogels, de raaf, die toen nog een witte vogel was. In blinde woede deed Apollo beroep op zijn zuster Artemis en gaf haar de opdracht Koronis met haar pijlen te doorboren. Toen de dode Koronis reeds op de brandstapel lag, waaraan men doden toevertrouwt, zag Apollo het zinloze van zijn daad in en hij vervloekte nu de raaf, die vanaf dat ogenblik zwart werd. Apollo realiseerde zich nu ook dat Koronis zíjn kind droeg en hij ontbood Hermes om hem te helpen het kind alsnog te redden. Hermes paste een keizersnede toe op het dode lichaam. Het kind was Asklepios, de god van de geneeskunde.

Maar keren we terug tot de zwangere man. Het zal wellicht de bedoeling zijn vooraf een baarmoeder in te planten bij de man en later – in een tweede tijd, zoals dat luidt – een “in vitro” bevruchte eicel in die baarmoeder in te brengen. Wat de plaats van de baarmoederimplantatie betreft is de dij wellicht een mogelijkheid, maar uit oogpunt van comfort voor de draagvader lijkt de buikholte ongetwijfeld te verkiezen. Na negen maanden een keizersnede en ’t is zó gepiept. Wist gij overigens waar de naam “keizersnede” ofte “sectio caesarea” vandaan komt? Van Julius Caesar die volgens de legende met een keizersnede ter wereld zou gekomen zijn.

Gaarne wil ik mij tot slot ook nog even buigen over uw gezondheidstoestand. Ge hebt het over spanning, rusteloosheid, overspanning en ge wijt het zelf aan de prangende onzekerheid over de toekomst van Hein Vanhaezebrouck, ex-trainer van AA Gent, en van Nicolas Frutos, interim-trainer bij RSC Anderlecht. De grote verantwoordelijke voor uw klachten blijkt de krant te zijn waarop gij geabonneerd zijt: de Morgen. Uw krant besteedt inderdaad véél te weinig aandacht – amper twee pagina’s – aan het probleem waardoor gij al te zeer in het ongewisse blijft. Die onzekerheid, daardoor raakt een mens overspannen. Ga nu toch eindelijk eens inzien dat ge veel beter af zijt met Het Laatste Nieuws, dat niet twee, maar reeds ettelijke tientallen pagina’s heeft gewijd aan wat iedere Vlaming zo pijnlijk bezighoudt en naar de keel grijpt. 

Moge het snel weer goed gaan met u,

Kris.   

01-10-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

21-09-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Deze zomer ging de reis naar Texel, Nederlands grootste Waddeneiland. En spreek het daar alstublieft uit als Tessel en niet als Teksel, anders beschouwen ze u daar als een analfabeet, net zo analfabeet als zou je Enschede uitspreken als Enschede en niet als Enschedee, of Deventer als Devénter en niet als Deeventer. Ik heb een vriend die Willy Deventer heet en die wil geen Deeventer genoemd worden. Bij onze Engelstalige buren kennen ze er overigens ook wat van: geen leek die de namen van Worcestershire, Leicestershire, Gloucestershire, en vermoedelijk nog een aantal shires ook maar bij benadering perfect kan uitspreken. Het is evenwel niet ongepast te dezer gelegenheid, en in navolging van Alice Nahon, een keer in ’t eigen hart te kijken: hoe, denkt ge, plegen de inwoners van Koningshooikt de onuitspreekbare naam  van hun gemeente uit te spreken? Jut!

Maar hemeltje lief, wat dwalen wij af! Ik wou het dus hebben over mijn reis naar Texel.  Amper vierhonderd kilometer ver. Een hele degradatie als we dat vergelijken met vorig jaar toen ik de Provence heb afgereisd in de voetsporen van Alphonse Daudet en waarvan u als fanatieke lezer van mijn blog natuurlijk uitgebreid hebt meegenoten. En toen was ik ook al zesenzeventig…

Texel bereik je met de veerboot – geen kleintje! –  vanuit Den Helder. Alle vroegere gemeentes van het eiland, een stuk of zeven, zijn nu gedegradeerd tot de status van dorpen die gefusioneerd zijn tot één enkele gemeente: Texel, met als hoofdplaats Den Burg. Daar resideert, naar mijn vermoeden, de burgemeester, daar zullen de administratieve diensten van de gemeente Texel zich bevinden alsook de enige middelbare school die het eiland rijk is. Den Burg is ook de meest centrale plaats van het eiland, een leuk stadje eigenlijk met mogelijkheden tot vertier die men misschien niet op zo’n Waddeneiland zou verwachten. Dat er officieel amper zevenduizend inwoners zijn, ongeveer de helft van de totale eilandbevolking, wekt ook mijn verwondering. Hotels bij de vleet. Het toerisme is hier een belangrijke bron van inkomsten. Wij logeren evenwel zuidelijker in het plaatsje Den Hoorn, niet ver van ’t Horntje, het haventje waar we met de veerboot het eiland zijn binnengevaren. In hotel “Huus op Diek”. Dat betekent: “Huis op de dijk”. Ik denk dat we hier met ons West-Vlaams een heel eind zouden komen. Maar we doen ons best om met de “inheemse” bevolking bekakt Nederlands te praten, de taal die zij geleerd hebben op school. De tweede taal zal hier ongetwijfeld Duits zijn: alles is hier in twee talen, Nederlands en Duits. Het lijkt wel of we in Zeeuws-Vlaanderen zijn. In de tweede wereldoorlog werd hier lelijk huis gehouden. Tussen Den Hoorn en het kustdorp Oudeschild, aan de Zuid-Oostkust, staat een monument dat herinnert aan een bloedige strijd die zich hier aan ’t einde van de tweede wereldoorlog heeft afgespeeld tussen een Georgisch legioen en de Duitsers. Vijfhonderdvijfenzestig Georgiërs, honderdtwintig Tesselaars en rond de achthonderd Duitsers lieten hier het leven. Er staat een monument voor de gesneuvelden. Een jong koppel staat commentaar te geven, in de taal van Goethe. Iemand van mijn gezelschap die blijkbaar geen hoge pet opheeft van de Duitsers, zegt halfluid: “Ja, Sie haben etwas angerichtet im Krieg”. Ze zullen het wel niet gehoord hebben en daarenboven loopt de zin taalkundig mank, denk ik. Hebben de Tesselaars alles al lang vergeven of heerst er hier een soort haat-liefde verhouding?

Oudeschild heeft alles wat men verwacht van een lieflijk toeristisch vakantiedorp: leuke huisjes oude stijl, een mooi kerkje, een molen en… een jachthaven. Halverwege tussen Oudeschild en Den Burg is de Hoge Berg. Die moeten we over en daar zetten we de motor van onze e-bike eventjes in zijn hoogste stand. Dit is wat Texel gemeen heeft met de Kanarische eilanden: een hoge berg, in ’t midden. Eén verschil, deze hoge berg is amper vijftien meter hoog. Zo zie je maar dat alles relatief is.

De schapenboerderij die gelegen is aan de rand van de Hoge Berg is een bezoek overwaard. Wat een weelde! Wat een schapenrassen! Ze hebben hier zelfs Ouessantjes, dwergschaapjes, zoals mijn eigen Blanche en Brownie. Er zijn heel dure schapen bij. Ik ben benieuwd naar de kostprijs van de Ouessant-schaapjes. O, die? Die kosten eigenlijk niets. D’r is weinig vlees aan, geven weinig melk en hun wol wordt niet gegeerd. Worden gratis meegegeven met de kooplui. En als ik er nu één zou willen kopen? Voor 15 euro kan ik er stante pede eentje krijgen. Dat valt mij bitter tegen: mijn teergeliefde gezelschapsdiertjes Blanche en Brownie, zo goed als niks waard! Hoe durven ze?! Het eerste wat ik doe als ik thuis kom is hun allebei een heerlijk stukje volkorenbrood geven: ze lusten het zo graag. Plus een dikke knuffel. Van knuffelen gesproken: in deze boerderij is een authentieke “knuffelhoek”. Je kan hier naar hartelust een schattig lief lammetje knuffelen. Volwassen mannen die de middelbare leeftijd al voorbij zijn, staan ervoor in de rij. Het bezoek aan de schapenboerderij is allesbehalve gratis (5 euro) en in acht genomen het groot aantal bezoekers, lijkt me dit wel een mooie bijverdienste voor het bedrijf. Ach, zegt de bazin, dat denkt u maar, “schapengeld is gauw geteld”. Zo zie je maar dat niet alleen in Vlaanderen de boeren klagen. En gelukkig maar, want er is ook een spreekwoord dat zegt: “als de boeren niet langer klagen zal de wereld vergaan”.

Aan de westkust van het eiland ligt het stranddorp – badstadje, zo u wil – De Koog. Dat betekent zoveel als “De Polder”. Van lopen in het zand heb ik een afkeer en dat heeft te maken met mijn drie ellendige kostschooljaren in Oostende. Zand overal, tussen de tenen, in de haren, in de oren: ik mag er niet aan denken. Er is ook een naaktstrand, maar dat kan mij evenmin bekoren: als ik nog dat mooi gespierd lichtjes gebrozeerd Adonis-lijf had gehad van een halve eeuw geleden en als er niet zo’n koude zeebries woei, dan misschien…

Een fietstocht, langs fraaie fietspaden waarop de Nederlanders zo fier mogen zijn, van onze residentie “Op Diek” in den Hoorn, alover Den Burg en de kleinere dorpjes De Waal en Oosterend tot het meest Noordelijk punt van het eiland, bedraagt algauw veertig kilometer. Maar ons traject is zo vlak als een biljarttafel – we gaan niet over de Hoge Berg – en daarenboven is onze fiets electrisch aangedreven. Zodus… Het meest Noordelijk gelegen dorp van Texel is De Cocksdorp. Van hieruit vertrekt de veerpont naar Vlieland en er staat een vuurtoren. Amper een driehonderdtal inwoners telt het dorp. Het is genoemd naar ene meneer De Cock en de schrijfwijze van ’s mans naam doet vermoeden dat hij van Vlaamse afkomst was. Enig opzoekingswerk leert ons dat het een Antwerpenaar betreft, Nicolas Joseph De Cock. Een gelegenheid om even te grasduinen in de ontstaansgeschiedenis van ons eiland. Het begon allemaal 847 jaar geleden op een Allerheiligennacht…

Op 1 november van ’t jaar 1170 is het allemaal geschied. Vóór die datum bestond het eiland Texel niet. Althans het was geen eiland, maar een deel van het vasteland. Een immense vloedgolf, waarbij duizenden mensen omkwamen, de  beruchte Allerheiligenvloed van 1170, heeft ervoor gezorgd dat een Noordelijk stuk van de provincie Noord-Holland werd afgescheiden. Zo is dus Texel ontstaan. Of toch niet helemaal…  Ten Noorden van Texel lag nóg een eilandje, Eierland. Een voortvarende Antwerpenaar is erin geslaagd het eilandje bij Texel te voegen door “inpoldering”. Die Antwerpenaar was de al eerder genoemde Nicolas Joseph De Cock en dat het dorpje in het Noorden  van het eiland naar hem is genoemd komt hem dus zeker toe. En mocht er enige historische of geografische onjuistheid schuilgaan in mijn verhaal, beste lezer, dan vraag ik u nederig mij hiervoor te willen verontschuldigen.

Doch laten wij nu even terugkeren naar Den Hoorn, alwaar wij gehuisvest zijn in “het huis op den dijk”. Niet het meest toeristisch dorp, maar voor mij zeker niet de minst aantrekkelijke plaats op het eiland. Vanwege de Herenstraat, bulkend van historiek en nostalgie, en vanwege het kerkje annex kerkhof. Voor het kerkje gebruik ik het verkleinwoord omdat het maar een halve kerk lijkt, althans het schip van de kerk is maar een half schip. Oordeel zelf maar beste lezer. Geldgebrek zal naar mijn gevoel aan de basis gelegen hebben. Niettemin vind ik het een bijzonder aardig ding. En ongetwijfeld velen met mij. En of het nu al dan niet Rooms is kan mij geen fluit schelen.

Een vakantiereis is, wat mij betreft, niet écht geslaagd zonder een uitgebreid bezoek aan een kerkhof. Ik weet het wel, ik hoor u al denken: senilitas? dementia? Verkeerde diagnose, mijn beste lezer, ik hád dat al, vijftig jaar geleden! Al wil ik toegeven dat het in de loop der jaren mogelijks misschien een heel klein beetje “erger” is geworden. Hier is wel een héél “leuk” kerkhof, met niets dan leuke namen van wie ongetwijfeld leuke mensen moeten geweest zijn – nomen est omen, toch?

Neeltje Lap ligt hier begraven, samen met haar man Jan Bruin, haar zoon Cornelis en diens echtgenote Engelina Trooster, de troostende engel…

Ook vrouwtje Cupido-Hutjes ligt hier begraven, alleen in het gezelschap van haar zoon Jan. Meneertje Cupido ligt er niet bij. Had die zijn pijltjes misschien op een ander verschoten? We hebben er het raden naar.

En Klaas Heerschap dan en Pietertje Hoep. Pietertje heeft haar man tweeëntwintig jaar overleefd; ze was dan ook twaalf jaar jonger. Een raar heerschap die Klaas? En een vrouwtje van lichte zeden met een mannetjesnaam? Nomen est omen? Ik denk dat de Latijnen het voor één keer niet bij het rechte eind hadden. Klaas en Pietertje zullen best een trouw en vroom koppel geweest zijn, met kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.

Het graf van Simon Zijm en zijn vrouw Martje Lap was al onderwerp van een pictaiku (www.bloggen.be/zerar/archief.php?ID=3011440).. Maar… bis repetita placent  (en dit komt van Horatius en niet van Cicero zoals mijn buurman Firmin misschien meent te weten). Overigens lijkt Zijm mij een nogal typisch Texelse naam te zijn. Hier lopen ze nogal hoog op met een gewezen ster-voetballer Zijm, die ooit hoge ogen zou gegooid hebben of, zo ge wilt, de pannen van het dak heeft gespeeld. Evenwel: nooit van die dekselse Zijm gehoord. Een Texelse hand is blijkbaar gauw gevuld.

Niet alle grafzerken zijn hier volgens het klassiek model. Soms is het een eenvoudig rotsblok. Neem nu het graf van Margriet Lap (lap! weer een Lap). Wél zo treffend.

Op dezelfde leest geschoeid is het graf van Beer. Het is niet eens twee jaar oud. En wie mag dan die beer wel zijn?

Opvallend: op zowat de helft van de grafstenen komt de naam Lap voor. Het doet mij denken aan de tijd toen wij – ikzelf met vrouw en de kinderen – in Nederland woonden, in Capelle aan de IJssel, bij Rotterdam. We woonden er amper enkele weken en omdat ik een nieuwe broek nodig had en er in het winkelcentrum van Capelle een mooie grote kleerwinkel was, ging ik daar de broek kopen. De naam van de winkel was “Piet Lap”. Ik zei dus tegen de jonge winkeljuffrouw: “ik wil een broek kopen”. Ze werd rood, als de vuurtoren van De Cocksdorp, tot achter de oren, en ze riep een oudere winkeldame ter hulp: “ik denk dat mijnheer een pantalon wil kopen”. Ja, zoals ik al zei, ik woonde er pas en ik wist toen nog niet dat “broek” in Holland een heel vies woord is, althans in zekere omstandigheden… Piet Lap vond ik overigens een passende naam voor een kleerwinkel, maar ik had nooit gedacht dat “Lap” een echte persoonsnaam was. Tot nu dus…

Meer kom ik te weten tijdens mijn wandeling in de Herenstraat. Op de voorgevel van een huis staat een plaat met als opschrift: Geboorteplaats Cornelis Lap (°1869), oprichter herenkledingzaken te Rotterdam. Omgekomen bij het bombardement op de marinierskazerne op 12-5-1940. 

05-09-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Beweren dat Johan één van Grijslokes beste clubleden was is hem schromelijk tekort doen: hij was DE beste. In zijn jeugd was hij een beloftevolle loper geweest, maar dat was lang voorbij toen DDG boven de doopvont werd gehouden. Hij was toen 37 jaar en meteen is hij op de kar gesprongen, voor nog eens 37 jaar. Tot de laatste snik heeft hij volgehouden. Geen zondagse training wilde hij aan zich laten voorbijgaan, ook niet toen op ’t einde die twintig meter te voet van zijn auto tot aan zijn tafel in de Kleine Kluis te veel waren voor zijn door ziekte ondermijnd lichaam. Quasi iedere zondagmorgen om 9 uur waren we present voor de looptraining: in de winter alover de Vaamse wegen in ’t land van Streuvels en van zodra de lente voorgoed in ’t land kwam op het parcours van de echte Dwars door Grijsloke. Bij het begin van de training ging het er rustig aan toe en er werd gebabbeld, meestal over de natuur om ons heen, maar toen de laatste helling in zicht kwam begon het competitiebeest in ons naar boven te komen en we pijnigden ons lichaam om de ander op de top van de berg de loef af te steken. Ach, als pijn ooit als een genot ervaren werd, dan dit wel.

Na de inspanning komt de cooling down. Onontbeerlijk voor het behoud van een A(nima) S(ana) I(n) C(orpore) S(ano). Johan heeft de cooling down nooit verwaarloosd. In de cantine van de club tot 12 uur en als de afkoeling nog niet helemaal naar wens was verlopen werd die al eens verder gezet in een andere gespecialiseerde instelling in de buurt. Maar altijd met inachtneming van de deadline, door moeder thuis gesteld: één uur. Die cooling down periode was zonder meer de interessantste. Alle registers werden opengetrokken. Op pagina één kwam de eigen conditie aan bod, de forme van de dag, de pijntjes aan knieën en heupen. Op pagina twee kwamen de lopers van de club aan bod, hoe wij hun conditie inschatten en hun mogelijkheden en daarbij ging onze aandacht evenzeer uit naar de vrouwelijke leden van de club. Op pagina drie kwam de politiek, op pagina vier de grote wereldproblemen zoals de milieuvervuiling, het terrorisme, de godsdienst, de hongersnood, de wereldoverbevolking, de oorlogen. Pagina vijf was voorbehouden aan de liefde…

Maar er is een tijd van komen en een tijd van… inbinden. De laatste jaren stelde ons lichaam zijn veto. Het werd anderhalf uurtje wandelen op zondagmorgen, in plaats van lopen. En dat had zo zijn voordelen. Wandelen is óók sport en tijdens het wandelen kon er al eens wat beter gepraat worden: een inleiding op wat tijdens de après-run aan bod moest komen. Ja, er werd wat afgepraat in de kantine van de Kleine Kluis. Wijze woorden, die de wereld moesten verbeteren. We durfden onszelf wel eens “de macho’s” van Grijsloke noemen en we hadden een club in de club willen stichten, met Johan als voorzitter, omdat hij de wijste was. Maar Johan was daarvoor te bescheiden en daardoor is die club er nooit gekomen.

En plots. Hoe lang is ’t geleden? Niet lang. Als een donderslag bij klaarlichte dag. Johan was ongeneeslijk ziek. Ten dode opgeschreven. Wij waanden ons nog op de pagina van de liefde en we waren al op de pagina van de dood. Tot het echt niet meer ging bleef Johan naar Grijsloke komen. Het wandelen was er niet meer bij. Alleen nog de après-run. Zijn geest bleef onaangetast. Geen klacht liet hij zich ontvallen. Teneinde onze gevoelens te sparen. Tien dagen voor zijn dood zei hij: “’t is jammer dat ik mijn geliefden moet verlaten…”. De laatste woorden die ik hem heb horen zeggen. Hij zou niet eerder sterven dan dat de 37^e Dwars door Grijsloke achter de rug was…

Een mens is een lichaam en een geest. Johans lichaam is dood, maar iedere zondagmorgen zal er in de kantine van de club over hem gepraat worden – daar wil ikzelf borg voor staan – en als er over iemand gepraat wordt leeft zijn geest voort  in de gedachten van de mensen en dan is hij niet echt dood…

Onze gedachten en ons medeleven in hun onmetelijk verdriet gaan naar Rosette, zijn lieve echtgenote, naar de drie dochters, de kleinkinderen en alle familieleden die zoveel van Johan hielden als wij van hem.

Vaarwel, Daantje. Wat hadden we je toch gaarne terug in ons midden!...

03-09-2017 om 14:39 geschreven door kris vansteenbrugge  

In mijn brief aan Jan Bauwens van een paar weken geleden had ik het over professor Van Togenbirger (voluit prof. Omsk van Togenbirger de Waelekens), met wie J.B. een zéér uitvoerig gesprek heeft gehad, hetwelk hij heeft neergeschreven op zijn blog www.bloggen.be/tisallemaiet. Het is uiteindelijk een verhaal in zeven delen geworden en ik kan het aan al mijn lezers ten zeerste aanbevelen.

In deel 5 wijst Jan Bauwens de professor op zijn “nogal sombere” levensvisie. Het antwoord van Van Togenbirger:

Het is opvallend: telkens iemand wijst op de ernst van de toestand, wordt hij beschuldigd van zwartgalligheid, alsof de waarschuwingen helemaal niet ter zake waren. Maar uitgerekend die onverschilligheid is rampzalig! Het gemak waarmee de wandaden van deze tijd onder de mat worden geveegd tart elke beschrijving. Heb ik u dan niet al eens verteld over de fameuze zeven uitvindingen die als vooruitgang geboekstaafd staan maar die in wezen een grote ramp zijn voor de wereld?

En dan somt hij ze nog een keer op: 1° de auto, die luchtverontreiniger die hart- en vaatziekten in de hand werkt en daarenboven als voertuig contraproductief is; 2° het geld dat het onrecht in de wereld brengt, de hebzucht voedt en het rampzalige tijdperk van het kapitalisme heeft ingeluid; 3° de massamedia die de mens vereenzamen; 4° de democratie die de meerderheid het recht geeft om te beslissen wat waar is en niet waar; 5° de plastics; 6° het kernafval; 7° de vergiften die dodelijk zijn voor levende wezens: insecticiden, herbiciden, antibiotica…

Van zwartgalligheid gesproken… In deel 4 legt Van Togenbirger het artsenkorps en de “pillenindustrie” op de rooster:

Vandaag zijn artsen helaas verworden tot winkeliers, tot handlangers van de meest rendabele industrie ooit: de industrie die teert op de angst voor pijn en de dood. En is deze industrie niet sterk verwant met haar voorgangster welke eeuwenlang munt sloeg uit de angst voor de folteringen van het hellevuur?

Dit laatste is ongetwijfeld een veeg uit de pan naar onze moeder, de Heilige Kerk, van wie Van Togenbirger dus geen al te hoge pet schijnt op te hebben. En als Bauwens wat verder aandringt met “het alternatief, professor, het alternatief?”:

Artsen zouden aan hun patiënten kunnen zeggen: eet wat minder en beweeg wat meer, onthoud u van alcohol en tabak, laat geen haat toe in uw hart, draag zorg voor de vrede maar maak u geen zorgen over dingen die geen mens veranderen kan, wees tevreden met weinig en bied hulp waar gij kunt, behandel anderen zoals ook gij wilt dat zij u behandelen.

Amen. In deel 7 gaat het over Malthus en zijn leer over de dreigende wereldoverbevolking en de catastrofe die daarmee gepaard gaat. De familieleden van mijn moeders kant waren de theorie van Malthus toegedaan. ’t Is te zeggen, ze waren het er met Malthus over eens dat het met de wereld de verkeerde kant opging indien er niets gedaan werd om de stijging van de wereldbevolking af te remmen. Mijn grootouders, Aloïs Vantieghem en Leonie Vancraeynest hadden drie zonen en drie dochters. Vijf ervan zijn gehuwd en één is vrijgezel gebleven. Eén kleinkind slechts. Dat was ík. Geboren in ’t begin van de tweede wereldoorlog, in volle blitzkrieg. Toen nonkel Roger vernam dat mijn moeder een kind verwachtte kon hij het niet laten er op te wijzen dat zij voor “kanonnenvlees” aan ’t zorgen was. Dat blijkt uit een brief die hij schreef aan zijn ouders, waarvan ik melding maak in mijn memoires (“O jerum jerum jerum…”, 2006) op pagina 12. Nonkel Roger noemde zichzelf een malthusianist en die term heb ik van hem overgenomen. Malthus was voor ons een soort profeet, een heilbrenger met zijn theorie over de overbevolking. Hoe weinig bevroedden wij welke oplossingen Malthus voorstelde om het probleem op te lossen. Abortus: moord op het ongeboren kind. De allerarmsten laten uithongeren: moord op pasgeborenen en kinderen. “Euthanaseren” van gebrekkigen: moord op de minst weerbare medemensen. En dus niet enkel door “voorbehoedsmiddelen”… Mijn ooms en tantes  hebben zich nooit verdiept – ik evenmin – in de wijze waarmee Malthus het probleem wenste aan te pakken. Zij waren geen belezen mensen. Waren ze dat wel geweest dan hadden ze nooit zo hoog opgelopen met hun “profeet” Malthus en hadden ze zich nooit “malthusianist” genoemd. Zij waren geen moordenaars. Vruchtafdrijving vonden ze verwerpelijk en als een vrouw weer eens zwanger was zeiden ze enkel: waarom laten ze het toch altijd zover komen? Waar een hongerlijdend kind was trachtten ze te helpen in de mate van het mogelijke. Tante Jenna, die een kruidenierswinkeltje had, schold niet zelden schulden kwijt aan moeders van arme kroostrijke gezinnen. Hoe bewonderenswaardig is hun inzet geweest voor een buurjongen die zowel geestelijk als lichamelijk zwaar gehandicapt was. Ze zeiden: die jongen moet geholpen worden, het is niet zijn schuld dat hij op de wereld gezet werd. En ze zeiden ook: hij was er beter nooit geweest. Maar euthanasie kwam nooit in hun gedachten. Neen, mijn ooms en tantes waren geen moordenaars. En nu professor Omsk van Togenbirger de Waelekens, aan wiens kennis en waarachtigheid niet hoort getwijfeld te worden, de ogen geopend heeft zweer ik hierbij het woord “malthusianist” niet meer te zullen gebruiken voor de leden van mijn familie, in ’t bijzonder voor de kinderen van Aloïs Vantieghem en Leonie Vancraeynest, allemaal zaliger. Het waren simpelweg eenvoudige mensen die bekommerd waren om de toekomst van de mensheid en het goede voorbeeld wensten te geven.

En ja, beste lezer, hoe zit het nu met die wereldoverbevolking en met de catastrofe die door Malthus voorspeld was? De wereldbevolking is sterk toegenomen, doch niet exponentieel zoals door Malthus voorspeld. In een deel van de wereld werd een rem op die toename gezet door in hoofdzaak voorbehoedsmiddelen. In een ander deel door in hoofdzaak moorddadige – zegge hitleriaanse en, na Van Togenbirger gehoord te hebben, ook malthusiaanse –  middelen, zijnde uithongering…  

11-08-2017 om 22:35 geschreven door kris vansteenbrugge  

Beste Jan,

Uit uw interview met professor Van Togenbirger hebben een paar uitspraken van de geleerde mij getroffen.

Ten eerste is er de bewering dat het begrip “niet-exacte wetenschap” een contradictio in terminis inhoudt. Ik kan het met de professor eens zijn maar dan slechts op voorwaarde dat we wetenschap vereenzelvigen met absolute zekerheid wat betreft de stellingen en de uitkomst van onderzoeken. Met “absoluut” bedoel ik 100 percent en niet bijvoorbeeld 99,999999999% .  Mag ik opmerken dat honderd percent het absolute maximum is en dat ik een uitspraak als “hij zet zich voor tweehonderd percent in voor zijn vak” belachelijk vind – en wat dan met iemand die zich voor driehonderd percent inzet? Maar dit terzijde… Toch hecht ik eraan, alvorens echt helemáál ter zake te komen, nog even te wijzen op het “absolute” van die honderd percent en van zijn tegenhanger de nul procent. Een voorbeeld. Enige tijd geleden stelde ik iemand de vraag hoe groot hij de kans achtte dat ik op mijn achtenzeventigste, of later, nog de “Tour de France” zou kunnen winnen. Hij aarzelde geen seconde: nul procent! En daarna vroeg ik hoeveel kansen hij mij gaf om ooit eerste minister te worden. Het antwoord was even kordaat: nul procent! En dan volgde een derde en cruciale vraag: wat van de twee zal ik met de meeste zekerheid nooit worden, eerste minister of winnaar van de Tour? Het antwoord kwam na enige aarzeling maar uiteindelijk toch beslist: winnaar van de Tour! Laten we aannemen dat de kans dat ik ooit in Parijs op een podium sta te pronken met de gele trui nul percent is – minder kan niet. Hieruit en uit het antwoord op de derde vraag valt af te leiden dat mijn kansen om ooit eerste minister te worden toch niet helemaal nul zijn, zij het dan slechts bijvoorbeeld 0,000000001%.

Hanteren we het begrip “absolute zekerheid” bij het bepalen van de norm om toegelaten te worden tot de groep van de “exacte wetenschappen” dan blijft er uiteindelijk maar één over: de wiskunde. Zo is bv. 2+2 = 4 en dat is absoluut zeker en nooit bij benadering. Dat één geheel gelijk is aan acht achtsten, daar twijfelt niemand aan, maar of die vlieger ook opgaat bij een sinaasappel? We moeten hier namelijk rekening houden met een niet onaanzienlijk sapverlies bij de verdeling in acht parten. En dat we er in geen duizend jaar zullen in slagen  om te delen door nul en de wortel te trekken uit, of de logaritme te nemen van een negatief getal, ook dat lijkt een zekerheid… tot superieure geesten  op de proppen komen met hun “irreële getallen”. Dat een willekeurige hoek in drieën verdelen wiskundig onmogelijk is, tot daar aan toe, maar dat de kortste afstand tussen twee punten A en B niet de rechte AB zou zijn? En toch…

En de fysica (natuurkunde stricto sensu)? Laten we het alleen nog maar hebben over het vriespunt van water. Nul graden Celsius, zegt u? En u zegt erbij dat dit exact, onveranderlijk en absoluut is, althans wanneer er niet geknoeid wordt met luchtdruk en zo? Hoe deerlijk vergist u zich! In de eerste kandidatuur al leerde ons professor Roger (sic!) Moens, befaamd natuurkundige, dat water bij afkoeling onder bepaalde omstandigheden pas ijs wordt bij twee of drie graden onder nul. De verklaring die de geleerde professor Moens gaf leek mij eerder filosofisch: als dat water zich bevindt in trillings- en stofvrije geluidloze omgeving, vervalt het in een soort slaaptoestand, waarbij het de thermometer uit het oog verliest! En zo is de overgang naar de filosofie maar een klein sprongetje. En is de filosofie niet de moeder van alle wetenschappen, het weze dan nog een alfa-wetenschap, zijnde één van de minst exacte onder de wetenschappen? Qua “exactheid” zit de geneeskunst als wetenschap ergens tussen de wiskunde en de filosofie. Mijns inziens. Een “half-exacte wetenschap” dus, een term waar de geleerde heer Van Togenbirger zich hopelijk mee kan verzoenen.

Verder komt hier en daar, soms in omfloerste uitspraken, de anti-malthusianistische houding van de professor naar boven. Het feit dat de grote wereldcatastrofe die Malthus voorspeld had indien de bevolkingsaangroei niet door geboortebeperking werd geremd, er op heden nog niet is, of althans niet in dié mate, is koren op de molen van Van Togenbirger. Er IS op heden geen overbevolking, meent hij te weten. Méér zelfs: hij suggereert dat het met de wereldbevolking de andere kant zou kunnen opgaan. Tenminste als dat de reden is waarom hij een mediabericht citeert waarin beweerd wordt dat in de Westerse wereld de mannelijke vruchtbaarheid de laatste tientallen jaren fel achteruitgegaan is, vanwege het feit dat het aantal zaadcellen in het sperma met zowat de helft verminderd is. Oorzaak: de luchtvervuiling. Het fenomeen doet zich overigens niet voor in de “derde wereld”. Een foutje van de natuur, wellicht? Diezelfde natuur die ervoor zorgt dat er veel meer stuifmeel (pollen) in de lucht hangt dan jaren geleden toen de lucht nog zuiverder was en de kwaliteit van het stuifmeel – wat bevruchting betreft – groter. Je zou enige consequentie vanwege de natuur mogen verwachten: een toéname van het aantal spermacellen. Maar hun aantal dáált. Uitgerekend in dat deel van de wereld waar al geruime tijd kunstmatige geboortebeperking van toepassing is…

Ach, mijn beste Jan, ik weet het allemaal niet zo goed. Ik ben alleen nog in staat tot wat onsamenhangend gezwets en alleszins véél te oud om de wereld te veranderen. Maar jij, misschien…?

Mijn allerbeste groeten,

Kris.   

28-07-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Al jaar en dag schrijven Jürgen Froidmont en ikzelf wetenschappelijke artikels voor de almanak “De Pruymelaer”, onder een schuilnaam weliswaar.  Ten einde onder de radar van de fiscus te blijven, zegt mijn buurman Firmin, al betwijfel ik of hij dat echt meent. Ons ereloon bestaat uit welgeteld vijf gewone Pruymelaertjes plus twee luxe-edities. Dit jaar, ter gelegenheid van het ik-weet-niet-meer-hoeveel-jarig bestaan van ”De Pruymelaer”, waren wij beiden uitgenodigd op een etentje door de CEO van de almanak. Ter kennismaking, want hoe onwaarschijnlijk het ook moge klinken, ondanks de vele jaren van vruchtbare samenwerking hadden noch die CEO, noch Jürgen, noch ikzelf elkaar ooit “in levenden lijve” ontmoet. ’t Is te zeggen dat het tussen ons drieën nooit  tot intiemer contact dan telefonisch en via e-mail was gekomen. De kennismaking is zeer gemoedelijk verlopen.  Toen de CEO ons vertelde dat hij aan het hoofd staat van een zeer kroostrijk gezin maakten Jürgen en ik daar grapjes over, hetgeen de CEO zich maar al te zeer liet welgevallen. Toen we erop zinspeelden dat hij flink had bijgedragen tot de wereldoverbevolking die volgens de Britse demograaf en hoogleraar Malthus onvermijdelijk tot een catastrofale wereldwijde hongersnood zal leiden, kregen we een uiteenzetting over de ongegrondheid van de leer van Malthus. Hoofdfiguur in het betoog was de ecologische voetafdruk, die in de rijke wereld zowat tien keer groter is dan in de arme wereld. Die voetafdruk moet  naar beneden, tot het niveau van de derde wereld en dan zal onze planeet tien keer meer mensen kunnen voeden dan op heden het geval is. Misschien wel twintig keer. En hoe we dat voor elkaar gaan krijgen? Als iedereen vegetariër zou worden is er al een grote stap gezet in de goede richting. Wie hoor ik dan nog zeuren over overbevolking en de nood aan anticonceptie? Daar was geen speld tussen te krijgen natuurlijk. Na de heerlijke maaltijd  - de CEO een vegetarische schotel, Jürgen en ik een “cocq au vin” - en nog wat bijpraten over de Pruymelaer, namen wij afscheid van de CEO. In opperbeste stemming vanwege de kennismaking en in het besef dat de wereld  gered was van de ondergang en we nu onze voorraad condooms en anticonceptiepillen naar het containerpark konden brengen.

We zijn nu drie dagen verder. Naar ’t containerpark ben ik nog niet geweest. Aangezien ik deze morgen toch niets om handen had heb ik een kleine berekening gemaakt. De berekening gaat uit van de veronderstelling dat een hetero-koppel, zonder voorbehoedsmiddelen gemiddeld tien nakomelingen baart, en dat een eeuw drie generaties voortbrengt, dat de gemiddelde levensduur 75 jaar is en dat de wereldbevolking op heden 7,5 miljard (7.500.000.000) bewoners telt. De vraag: hoeveel zullen het er zijn over honderd, tweehonderd en driehonderd jaar? En nu de berekening… Over honderd jaar zullen er 3.840.000.000.000 mensen op aarde zijn, over tweehonderd jaar zullen het er  1.966.080.000.000.000 zijn en over driehonderd jaar zomaar eventjes 1.006.632.960.000.000.000. Ik ben bang dat het op dees aard voor onze achterkleinkinderen niet meer leefbaar zal zijn, laat staan voor onze achter-achter-achter-achterkleinkinderen en a fortiori voor onze achter-achter-achter-achter-achter-achter-achterkleinkinderen.  De uitslag van mijn berekening moet ik dringend melden aan Jürgen.  De condooms en de anticonceptiepillen blijven in ieder geval en tot nader order nog even in het nachtkastje liggen…

Het doet nu wel niets ter zake, maar een leuk weetje wil ik u niet onthouden – ik zou het niet fijn vinden als u ’t van een ander hoort: na een proefabonnement van een half jaar op een andere krant ben ik weer abonnee geworden van “Het Laatste Nieuws”! Oude liefde roest immers niet en meer dan ooit ben ik ervan overtuigd dat géén andere krant aan HLN kan tippen qua interessante artikels. Neem nu de krant van het voorbije weekend:

In lyrische bewoordingen beschrijft Herman Brusselmans, Vlaanderens populairste en succesrijkste schrijver de gretigheid waarmee hij iedere dag de TV-reportage van de rit in de Tour de France volgt. Niet zozeer om de sportieve prestaties van de renners, maar vooral vanwege de prachtige natuurlandschappen. Telkenmale bekruipt hem dan de lust om in een vliegtuig of helikopter te stappen en zich onmiddellijk naar dat landschap te begeven om daar achter een struik te schijten…

En Willy Naessens dan, Vlaanderens populairste en succesrijkste zakenman… Is maar tot zijn veertiende jaar naar school geweest, nooit enig diploma behaald. Hoe hij het dan zo ver heeft kunnen brengen? Door hard werken natuurlijk. En hard werken, dat doet hij nu nog steeds: iedere morgen opstaan om 5u30, alle dagen tot tien uur werken. Op zijn achtenzeventigste… De titel van het artikel in HLN luidt overigens: “Het wat rustiger aan doen? Ik leef te graag”. Waarin zijn werk dan wel bestaat? We laten Willy aan ’t woord in HLN op pagina 40: “Mijn taak in het bedrijf? Ik ben voorzitter van de Raad van Bestuur. Ik kijk er vooral op toe dat ze niet met mijn geld gaan lopen”. Wat zegt u? Dat u dat óók doet, erop toekijken dat ze niet met uw geld gaan lopen? Laat mij niet lachen, lieve lezer… Met dat lilliputterinkomentje van u…     

19-07-2017 om 21:43 geschreven door kris vansteenbrugge  

Remi Deneuker, een verre buurman, is een zestal weken geleden ter ziele gegaan. Een naamgenoot van Remi, met name Edgard Deneuker, heeft vorige week Remi’s weduwe, Alma, opgebeld met het vriendelijk verzoek hem een doodsprentje van Remi te laten geworden. Edgard is woonachtig in Z., Melchiorstraat 51. Iedereen, of toch bijna iedereen, in W. weet dat ik mij één keer in de week naar Z. begeef, voor zaken. Zo ook Alma. En daar ze toevallig noch over een enveloppe noch over een postzegel beschikte, heb ik dus die taak op mij genomen.

Melchiorstraat 51 te Z. Er stond een klein meisje op de oprit toen ik de enveloppe met het doodsprentje in de brievenbus wilde stoppen.

- Ik heb een brief voor je papa, zei ik.

- Die woont hier niet, meneer. Mijn oma, dié woont hier.

- En Edgard?

- O ja, mijn opa, dié woont hier ook.

Het meisje rende naar achter. Ik hoorde haar roepen:

- Pépé, er is iemand voor u.

Een bejaarde gezette man kwam opdagen, sigaar in de mond.

- Ik heb een doodsprentje voor u, van Remi Deneuker. U hebt zijn weduwe opgebeld…

- O ja, kom binnen.

Hij bracht mij naar een kamer die vol stond met beeldschermen, computers, printers…

- Mijn werkkamer.

- U bent nog zeer actief, liet ik mij ontvallen.

- Nóg? reageerde hij, gemaakt verontwaardigd.

- Nu ja, u bent geen drie maal zeven meer…

- Da’s waar. Hoe oud schat u mij?

- Zesenzeventig, zei ik zonder aarzelen.

- Doe er maar nog dertien bij.

Hij vertelde mij dat hij al sinds jaar en dag voorzitter was van de Heemkundige Kring van Z. Dat hij verscheidene weblogs beheerde: over de café’s in Z., over de pastoors, de burgemeesters, de boerderijen… door de eeuwen heen, alles in zijn geliefde Z. Hij had een paar boeken gepubliceerd en hij werkte aan een nieuw boek dat hij hoopte klaar te krijgen tegen zijn negentigste verjaardag. Ook met genealogie hield hij zich onledig. Hij liet mij één van zijn boeken zien: “DE WINDMOLENS VAN Z. door REMI DENEUKER”. Zijn naam stond op de kaft in even grote letters als de titel van het boek.

- Ik ben niet beschaamd over mijn naam, zei hij. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken is er niets schunnigs aan. Tot mijn dertiende – ik zat toen in ’t tweede middelbaar – had ik mij nooit afgevraagd wat mijn familienaam zou kunnen betekenen. Het was mijnheer Merlevede, onze leraar Nederlands die het op een dag in zijn hoofd kreeg de betekenis van onze familienamen uit de doeken te doen… Jacques Deleersnijder, Leon Detollenaere, Adrien D’Huyvetter: dat was zo klaar als pompwater, hun namen verwezen naar beroepen, ouderwetse beroepen weliswaar. Ook voor Jo en Lode Devos, voor Johan Dhaene en Albert D’Hondt was er geen twijfel mogelijk: hun namen verwezen naar dieren. En dat Jean-François Degroote de grootste van de klas was, was als de logica zelve. Maar Edgard Deneuker? Een beroep? U moet weten dat er in die tijd, driekwart eeuw geleden, in Vlaanderen nog niet “geneukt” werd. De term werd pas later in onze streek ingevoerd, onder Noordnederlandse invloed. De verklaring van de oorsprong van mijn naam werd door mijnheer Merlevede met  beide handen aangegrepen om ons de eerste begrippen van de sexuele opvoeding bij te brengen.

- En u voelde zich natuurlijk voor schut gezet, belachelijk gemaakt?

- Bijlange niet. Nooit voorheen was ik door mijn medeleerlingen zo voor vol aangezien geweest als vanaf die dag. Ik had immers gedaan alsof ik alles al lang wist. Hetgeen aannemelijk leek: met zó’n naam! Het was een geluk dat bijna iedereen zich schroomde om thuis te vertellen wat ze die dag in de school hadden geleerd en dat de naam van Edgard Deneuker niet echt naar een beroep verwees. Anders was ik misschien wel een “te mijden” jongetje geworden. En waren er al enkelen die hun vader of moeder gingen polsen naar hun bekendheid met het woord “neuken” en tot de vaststelling kwamen dat het woord hun ouders te enen male onbekend was, dan werd daar al gauw de conclusie uit getrokken dat wij, leerlingen van ’t tweede middelbaar, op het gebied van sexuele kennis al een stuk verder stonden dan onze ouders.

- In alle opzichten een interessant en bovendien “leuk” verhaal, zei ik. Echt stof voor een cursiefje op mijn blog. Indien geen bezwaar van uwentwege, natuurlijk.

- Zeer zeker, maar grootmeester Frans Debrabandere heeft later een serieuze domper gezet op de vreugde: “de neuker” is afgeleid van “de neuter” of “de noter” en dat is hetzelfde als “de notenboom” of “de notelaar” – hoe prozaïsch kan het zijn! De naam Denecker heeft overigens dezelfde oorsprong, steeds volgens Debrabandere. Weet ge dat de naam Deneuker alleen nog leeft in het oosten des lands, zegge in hoofdzaak in Limburg? Alle andere Vlamingen hebben hun naam laten omvormen tot Denecker. Behalve Remi en ik. Remi heeft nooit kinderen gehad en ikzelf heb drie dochters. Het moge dus duidelijk zijn dat onze mooie naam alhier zo goed als uitgestorven is.

Of ik iets wilde drinken? Ik sloeg het aanbod af, vriendelijk doch beslist. Het was duidelijk dat Edgard nog iets in petto had. In het “Woordenboek van de Familienamen” van Debrabandere had hij, vele jaren later, naar de verklaring gezocht van de naam “Merlevede”. “Merle” blijkt afgeleid te zijn van “melle”, wat “slap” betekent en “vede” is een ander woord voor “penis”. Zou mijnheer Merlevede, die toen al zaliger was, dat geweten hebben? En hoeveel interessanter had hij, desgevallend, die les dan niet  kunnen maken? Edgard laat opmerken dat vroeger ook de familienaam “Standvede” moet bestaan hebben, hetgeen “precies het tegenovergestelde” betekent, maar… reeds lang overal in Vlaanderen uitgestorven. Hoe contradictorisch dat ook moge klinken, voegt Edgard eraan toe.

We hadden zo nog wel even kunnen doorgaan, maar iemand riep:

- Edgard, Herman is daar voor u.

- Herman is mijn huisdokter. Ik ben helemaal niet ziek, maar hij komt uit voorzorg. Bloeddruk meten, iedere woensdagmorgen. Jammer, ik kan Herman niet laten wachten. Maar als ge nog eens langs komt, weet dan dat ge altijd welkom zijt.

30-06-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Bijlagen:
DSC01301.JPG (135.6 KB)   

Het boek “Pictaiku” is vorig jaar verschenen (zie www.bloggen.be/zerar/archief.php?ID=2379304). Het is een bundeling  van 80 pictaiku’s  waarvan u de meeste nog steeds kunt vinden op mijn blog www.bloggen.be/pictaiku (van 8 januari 2014 tot 23 juni 2015). De pictaiku’s kenden een buitengewoon succes en de verkoopcijfers van het boek bleven geenszins onder de verwachtingen. De vraag naar nieuwe pictaiku’s  was groot en kwam uit alle hoeken. De vraag uit de meest onverwachte hoek kwam vorige week, van niemand minder dan professor Van Togenbirger (voluit: Omsk Van Togenbirger de Waelekens). Welaan dan: over enkele dagen op www.bloggen.be/zerar. Zerar is er nu immers al lang niet meer...

31-05-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een prachtige deal, in extremis.

Er was geen mogelijkheid om de eetplaats mee te nemen naar onze nieuwe woning: een grote zware tafel, zes stoelen, dressoir met opzetstuk en een barkast, alles in massieve notelaar en in perfecte staat. Het huis in Elsegem was al flink bemeubeld, om niet te zeggen óverbemeubeld en daarenboven was de living in Elsegem net iets te klein voor een eetplaats van dergelijk formaat. Het was met tegenzin dat we de meubelen te koop zetten op ’t internet: “prachtige eetplaats, massief, zelf af te halen, bieden vanaf 750 euro”. Een spotprijs. Maar er kwam geen bod. Ook niet toen we de prijs verlaagd hadden tot 250 euro en zelfs niet nadat we, ten einde raad, de eetplaats gratis aanboden, zelf af te halen (op de eerste verdieping). Die eerste verdieping was er blijkbaar te veel aan, en dat gold in ’t bijzonder ook voor de kringloopwinkel.

De dead line was woensdag 15 maart. Tegen de avond moest het huis leeg zijn. We hadden een verhuiswagen besteld voor het geval de eetplaats de dinsdagavond nog niet weg zou zijn. Die dinsdag 14 maart waren Desdemona en mijn altijd gedienstige zwager Hendrik gekomen om te helpen bij de verhuis: allerlei klein gerief in grote kartonnen dozen stoppen, vooraleer het via Hendriks camionnette definitief het oude huis zou verlaten, richting Elsegem. Hendrik bleek goed geluimd en in topconditie. Hij schepte er genoegen in iedere voorbijganger op straat aan te spreken: “Geen zin in een degelijke, massief notelaarhouten eetplaats? In perfecte staat en hélemaal gratis!” Iedereen moest er om lachen en niemand die op het aanbod inging. Tot er een jongeman voorbij kwam gereden met de fiets. Wel wetende dat dit geen klant kon zijn, en tegen beter weten in dus, deed mijn zwager aan de jongen hetzelfde voorstel: gratis slaapkamer. Tot zijn niet geringe verwondering hield de jongen halt en vroeg, na er zich van overtuigd te hebben dat het  geen grap was, of hij de eetkamer kon bezichtigen. De jongeman was in de wolken en “de koop” was meteen gesloten.

- Op voorwaarde dat je de meubelen vandaag nog meeneemt, zei ik.

- Geen nood, ik bel zo dadelijk mijn vader op en over een uur of twee is alles weg.

- En hoe denk je die grote tafel naar beneden te krijgen? De traphal is vrij smal…

- We moeten natuurlijk eerst het tafelblad losmaken.

- Maar dat is nu precies het probleem: het blad ís niet los te maken.

- Natuurlijk wel!

Hij gleed met zijn hand onder het tafelblad en…

- Voel hier maar, zei hij. Bij deze soort tafels zitten de bouten nogal verdekt. Je hebt er ook een speciale sleutel voor nodig. Die heb ik.

Het blad zat inderdaad op vier punten vast aan de rest van de tafel. In de veertig jaar dat de tafel bij ons was, waren we daar niet achter gekomen.

- En de dressoirkast. Twee en een halve meter lang. Hoe krijgen we die naar buiten?

Hij aarzelde geen ogenblik:

- Langs het venster.

- Een verdieping lager? Is daar geen verhuislift voor nodig?

- Nee hoor! Laat dat maar aan ons over. Mijn vader en ik hebben verstand van dit soort dingen.

- Ik wil je geloven. Zit jij soms in de verhuisbranche?

- Bijlange niet. Maar ik heb nu eenmaal overal verstand van. Ik heb een diploma van loodgieterij en automechaniek.

- Ik dacht dat jij student was aan de univ?

- Bén ik ook: derde jaar geneeskunde, ieder jaar grote onderscheiding.

De jongen leek allerminst last te hebben van valse bescheidenheid. Desdemona, die ons gesprek had afgeluisterd, kwam naderbij. Ze pakte de jongeman bij de schouder, keek hem diep in de ogen en sprak hem aan met een voor haar doen ongewone vrijpostigheid:

- Jij bent er één van Oost-Europa, zei ze met overtuiging.

Hij glimlachte innemend en schudde haar de hand:

- Proficiat, mevrouw. Ik kom uit Albanië. Woon hier sinds mijn prille jeugd. Hoe dat u het weet?

- Ten eerste, zei Desdemona, ik hóór het. Aan uw taal. Ik heb ervaring met Oost-Europeanen. Ik heb met ze gewerkt.

Ikzelf – en, zoals hij later zei, Hendrik evenmin – had iets opgemerkt aan zijn taal. Ze was op en top Vlaams, zelfs met een vleugje Westvlaams dialect.

- Ten tweede, ging zij verder, ik zié het. Zoals ik al zei, ik heb ervaring met Oost-Europeanen.

Wat mij betreft zag de knaap er niet anders uit dan iedere andere Vlaamse jongeling.

- En ten derde en vooral: jij hebt overal verstand van. Dat is typerend voor jullie, Oost-Europeanen. Zoals ik al zei, ik heb ervaring met de Oost-Europeanen. Ik heb met ze gewerkt.

Twee uur later was onze living leeg. Een akelig gevoel dat ons naar de keel greep. Alles vakkundig opgeruimd door de jongen uit Albanië en zijn vader. Het heeft ons geen cent gekost. Wij zijn er Hendrik en, bij uitbreiding, Desdemona heel dankbaar voor…

30-05-2017 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een bevroren schouder.

Als u niet bekend bent met het “rotator cuff syndroom” of met de “bevroren schouder”, of – laten we het algemener stellen – als u nog nooit last hebt gehad van de schouder(s), dan hoeft u dit verhaal niet verder te lezen om de simpele reden dat het dan nauwelijks een meerwaarde voor u inhoudt. En met wat geen meerwaarde te bieden heeft – en hier citeer ik mijn gewaardeerde zwager Hendrik – kunt u zich beter niet inlaten.  Al staat het u natuurlijk vrij niet naar goede raad te luisteren…

Twintig jaar geleden, à peu près, ben ik gezegend geweest met zo’n rotator cuff syndroom, maar het kan ook een bevroren schouder – een “frozen shoulder” –  geweest zijn. Eigenlijk kan het mij niet  zo bijzonder veel schelen wát het nu precies was, ook al omdat beide termen ongeveer dezelfde lading dekken, laat staan twee verschillende namen zijn voor één en dezelfde aandoening, al komt het mij voor dat de frozen shoulder de meer chronische en minder omkeerbare vorm van de aandoening is. Pijn in de schouder, uitstralingen in de bovenarm en ook nog wel verder tot in de hand, en de (bijna) onmogelijkheid om de arm tot boven het niveau van de schouder op te tillen. Ik heb mij toen wat verdiept in de ziekte die de ingewijden “rotator cuff syndroom” noemen. Het betreft een letsel – een kneuzing, een scheur, een ontsteking… – van een aantal pezen die min of meer vergroeid zijn met de kapsel van het schoudergewricht en aldus een soort pezig dak vormen voor de schouder. Ga daar maar eens mee naar een orthopedisch chirurg en, tien tegen één, er komt een operatie van. En dat is nu net wat ik koste wat het kost wilde vermijden. Daar waren twee redenen voor. Ten eerste, ik was toen zelf chirurg – voor neuzen en oren – en, het zal u misschien bekend zijn, chirurgen zijn doorgaans niet de meest vragende partij als het erop aankomt zelf geopereerd te worden. Ten tweede, Martin, een verre neef van mij, was toen pas ontslagen uit de kliniek na een operatie aan de halswervelzuil wegens hardnekkige pijn in één van zijn armen. Resultaat van de operatie: de arm is voor tachtig procent verlamd en de pijn is… niet verminderd. En Martin had nog zó gevraagd aan de chirurg of hij ervaring had met dat soort operaties en of de operatie geen risico inhield. “Een routine-operatie” had de chirurg geantwoord “een operatie die ik regelmatig doe, om zo te zeggen met mijn ogen dicht”. Martin heeft het niet kunnen laten de dokter er achteraf op te wijzen dat hij toch beter… zijn ogen had open gehouden. In een boek over schouderproblemen  vond ik dat de klachten, wanneer men alles op zijn beloop laat, tot anderhalf jaar kunnen duren. Het proces was toen al een jaar aan de gang en daarom heb ik nog maar even afgewacht. Enkele weken later was ik genezen.

Redenen te over dus om nog wat geduld te oefenen: we zijn immers nog maar een paar maanden ver. Ja, ’t  is weer zo ver! ’t Is gekomen door het zeulen met die boeken naar ’t containerpark zoals beschreven in mijn vorig verhaal (neem maar eens een kijkje op (www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=2988199). En maar pijn lijden dus, nog een jaar misschien, en alle bewegingen vermijden die de pijn doen toenemen:  jas aan en uit doen, autorijden, vliegen meppen, Mantequilla  een halve meter optillen, en honderd andere.

28-05-2017 om 17:28 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een boek is nooit vuil.

Een oude boom moet men niet verplanten, zegt het spreekwoord. Dat betekent dat men oude mensen niet uit hun vertrouwde omgeving moet halen. Het gevaar bestaat dat ze net als die verplante oude boom zullen wegkwijnen. Desalniettemin….

In december was er een koper gevonden voor het huis in Kortrijk, het huis waar wij, Mantequila en ik en de kinderen meer dan veertig jaar gelukkig zijn geweest. Niet vanwege Kortrijk, maar omdat we jong en gezond waren. Het compromis werd getekend en meteen werd de datum vastgelegd waarop wij definitief vaarwel dienden te zeggen aan het huis aan de Sint-Denijsestraat 191 b. Death line 15 maart, precies 2061 jaar na de moord op Julius Caesar: de Iden van maart…

Mensen verhuizen meestal van een “vol” huis naar een “leeg” huis. In ons geval was dat van een vol huis naar een ander vol huis. Onze oude woonst in Kortrijk was van onder tot boven bemeubeld en volgestouwd met boeken en onze “nieuwe” woonst in Elsegem moest daar niet voor onderdoen. De helft van de boeken moest weg; de helft van de meubelen ook. Het is met pijn in ’t hart dat ik ze naar ’t containerpark heb gedaan: prachtig mooi ingebonden romans en geschiedenisboeken van Lekturama, medische naslagwerken, woordenboeken en encyclopedieën, jaarboeken, boeken met schitterende illustraties en op glanzend papier over de werelddelen, de steden, het dieren- en plantenrijk, boeken over schilderkunst met fijne reproducties, oude leerboeken… Vele honderden zijn het er geweest; tussen de drie- en de vierduizend naar mijn schatting. Niemand is nog geïnteresseerd in boeken, de Slegte niet en de Kringloopwinkel al evenmin. Iedereen kan nu alles vinden op ’t internet. Boeken zijn nergens meer voor nodig. Geen hond die ze wil. En ook geen kat. Edoch!...

’t Was één van mijn laatste ladingen boeken die ik ging deponeren op het containerpark aan de Maandagweg. Ik wou net de laatste kartonnen doos boeken uit de autokoffer nemen toen een vriendelijke allochtone man van iets meer dan middelbare leeftijd naar mij toe kwam en vroeg of ik ál die boeken had uitgelezen en of ze daarom nu weg moesten.

- Ik heb er maar weinige gelezen, zei ik. Maar ze moeten weg, want ik ga verhuizen en ik heb er geen plaats meer voor.

Hij keek in de doos. Bovenaan lagen een paar Franstalige boeken.

- Jammer, zei hij, ik ken geen Frans.

- O, die Franse boeken, het zijn er maar een paar. De meeste zijn Nederlandstalig.

Ik legde de Franse boeken opzij. Bovenaan lag “De doos van Pandora”.

- Wilt u het hebben?

- Natuurlijk, zei hij gretig.

- Weet u wel wat de doos van Pandora is?

- Natuurlijk, zei hij weer. Dat is die doos uit de Griekse mythologie waarin alle deugden waren opgesloten.

Hij wilde mij nog wel meer vertellen over de doos van Pandora, maar ik presenteerde hem al een ander boek, “De nacht van de sperwer”.

- Weet u wat een sperwer is? vroeg ik.

- Het is een vogel, zei hij, een róófvogel.

Ik stond versteld van zijn algemene kennis en in ’t bijzonder van zijn kennis van de Nederlandse taal. Zijn accent en een paar grammaticale foutjes verraadden dat Nederlands niet zijn moedertaal was. Wat dan wel zijn moedertaal was? Hindi. Ik had hem eerder voor een Noord-Afrikaan gehouden. En Engels was zijn tweede taal. Nog beter dan zijn Nederlands? Ja zeker, nog beter. Waarom had ik deze man onderschat? Vanwege zijn allochtoon en eerder sjofel voorkomen? Hij legde de boeken in de koffer van zijn auto die vlak naast de mijne stond en hij vroeg of hij de rest van de boeken óók mocht bekijken. Ik zei dat hij rustig de boeken kon uitkiezen die hij interessant vond.

- Ik neem ze allemaal, zei hij, ze zijn allemaal interessant.

Eén voor één nam hij de boeken en legde ze zorgvuldig in zijn koffer. Het moeten er rond de veertig geweest zijn. Ondertussen had ik er enkele onder de arm genomen: de Franse en een paar met een vetvlek op de kaft of waar bladen uit losgescheurd waren.

- Wat doet u met dié boeken? vroeg hij.

- Die Franse, die gooi ik wel in de container. U kent immers toch geen Frans.

- Maar ik heb twee dochters en die kennen héél goed Frans. Geef die ook maar.

Ik hield er nog drie over. Omdat die hun beste tijd hadden gehad. Beduimelde boeken met vetvlekken en zo, kortom “vuile” boeken.

- Die neem ik er ook bij. Wat zegt u daar? Vuile boeken? Een boek is nóóit vuil!

Een echte bibliofiel. Ze zijn nog met weinigen. Wat jammer dat ik de man niet eerder ontmoet heb…

Hoeveel boeken ik nu nog overhoud? Drieduizend? In hoofdzaak boeken van mijn geliefde schrijvers – Stijn Streuvels, Ernest Claes en Alphonse Daudet op kop – en honderden boeken in verband met de klassieke cultuur en de Griekse mythologie. Sportboeken ook en leerboeken waar ik uit sentimentele overweging geen afstand van kan doen. En dan de boeken waarmee ik thuiskwam na de prijsuitreiking op de middelbare school. Wat was ik daar blij mee! De meeste ervan heb ik tot op heden niet gelezen en ik ben ook niet van zins om het ooit nog te doen. Maar ze wegdoen? Nooit. Ze zijn ooit mijn trots en mijn geluk geweest en ik heb daar toentertijd zó hard voor gewerkt.



Mijn allereerste prijsboek: “Simon Turchi” door Hendrik Conscience. “Exemplaar vriendelijk aangeboden door Het Laatste Nieuws”. Eerste prijs geschiedenis, eerste jaar latijn-wiskunde, schooljaar 1951-52. Gedrukt op een soort krantenpapier, alleszins papier van de allerlaagste kwaliteit. ‘k Heb er nooit één woord in gelezen en dat maakt dat ik u niet kan vertellen wie Simon Turchi was, al laat de tekening op de kaft vermoeden dat het een Spaanse edelman moet geweest zijn uit de tijd van Keizer Karel, die niet bang was van een robbertje degenvechten. Een vreemd en absurd gevoel belet mij dit boek te lezen, het gevoel dat ik het zou ontheiligen door het te lezen. Ik denk dat ik het voor geen enkel ander boek ter wereld zou willen ruilen.

Dat zelfde jaar kwam ook de eerste prijs wiskunde mij toe. “Frans Notelaars, Staatsingenieur” door Tobie Claes, ere-inspecteur van Bruggen en Wegen. Uitg. Fecheyr, Gent 1949. Met onze oprechte gelukwensen. Kortrijk, de 28 Juni 1952. De Willems-Fonds-Afdeling, get. L. Colpaert, Voorzitter. Ook dát boek heb ik dus nooit gelezen en tot een half uur geleden heb ik niet geweten dat Frans Notelaars en Tobie Claes één en dezelfde zijn. Een autobiografisch werk dus…

05-05-2017 om 12:28 geschreven door kris vansteenbrugge  

Oef! Een last is van mijn schouders gevallen. Een zoete last weliswaar: de geschiedenis van “Dwars door Grijsloke” ofte DDG, Vlaanderens mooiste stratenloop. Sorry, ’s werelds mooiste stratenloop. Dit jaar is DDG aan zijn 37^e editie toe, zoals steeds de laatste zaterdag van augustus. De geschiedenis behelst dus de eerste zesendertig jaar, een geschiedenis in 38 afleveringen. Het laatste verhaal zal - net als de 37 voorgaande -  verschijnen in het clubblad van de loopclub en op  www.bloggen.be/kris en het eindigt met een stukje poëzie dat ik “ontleend” heb (plagiaat!) aan het gedicht over Boerke Naas van Guido Gezelle, en waarin ik de wens uitdruk dat over enkele decennia een historicus of historica met veel nostalgisch gevoel het verhaal zal schrijven van nog eens zesendertig DDG’s. Iemand die op dit ogenblik misschien nog niet geboren is.

Wat nu volgt is om te voorkomen dat ik weldra overstelpt word met vragen over de historische achtergrond van Boerke Naas…  Het gaat hier allerminst om een sprookjesachtige figuur, zoals bijvoorbeeld Sneeuwwitje of Roodkapje of Doornroosje, van wie we niet weten waar en wanneer hun verhaal zich zou afgespeeld hebben. Naas is eerder een legende met een belangrijke historische achtergrond. Hij was een klein boertje, een “koehouderke”, en hij woonde in Denderwindeke. Die wijsheid wordt ons bijgebracht door Jos Gabriëls in zijn boek “Keizer Karel en Boerke Naas”. Het boek leert ons niet of “Naas” boerkes voornaam (van Donaas of Ignaas) dan wel zijn achternaam was (met “Boerke” als voornaam?). Er weze terloops vermeld dat in België slechts drie personen deze familienaam dragen, nl. twee in Brussel en één in Ecaussines. Tijdgenoot zijnde van Keizer Karel moet ons boerke dus geleefd hebben in de eerste helft van de zestiende eeuw (en ook een beetje op ’t einde van de vijftiende). Hoe hij bevriend geraakte met de keizer en hoe deze hem uiteindelijk aanstelde tot burgemeester van Denderwindeke staat te lezen in het boek van Gabriëls. Rond die tijd beviel Boerkes vrouw van een zevende kind. Het voorval dat Gezelle ons in zijn gedicht over Boerke Naas voorschotelt heeft zich ongetwijfeld een aantal jaren daarvóór afgespeeld…

Gezelle begint met de stelling dat Boerke Naas geen “leeuwenhert” was, waarmee hij ongetwijfeld bedoelt dat Boerke geen held was. Maar toch, zo gaat de dichter verder, “hij was niet dwaas”, wat in deze context zonder enige twijfel betekent dat hij slim was.

Het verhaal speelt zich voorzeker af in de tijd toen Boerke Naas nog in de fleur van zijn leven was en nog niet lang getrouwd. Hij was naar de stad getrokken met twee runderen om die daar te verkopen. De stad… Ninove? De verkoop was naar wens verlopen en met een zwaar beladen beurs keerde Naas blij naar huis terug. Hoeveel de verkoop precies had opgebracht wil de dichter ons niet onthouden: zeshonderd frank, toentertijd een héél serieus bedrag. Maar, zoals reeds gezegd, Naaske was slim en ook heel erg vooruitziend: hij kocht een zevenschot (*) en stak er kogels in. (*)vlgs. mijn buurman, “levende encyclopedie” Firmin, is een zevenschot een revolver waarmee zeven kogels na elkaar kunnen afgeschoten worden, in tegenstelling tot de gangbare zes…

Welgemutst stapt Boerke Naas aldus huiswaarts met de beurs en het zevenschot, goed verborgen onder zijn jas. De weg is lang en Boerke denkt: ‘k wou dat ik al thuis en in mijn bedde waar… Plots hoort hij geritsel in het struikgewas. Angst overvalt hem. Twee vuisten grijpen hem vast en eer hij het goed beseft ligt hij neergeveld. Een geweer staat op hem gericht en een stem zegt “ik schiet zo gij niet op staande voet uw beurs geeft met al uw geld”. Men kan zich voorstellen hoezeer het angstzweet hem uitbreekt: u moet weten dat ons boerke alle dagen een serie Onze Vaders bidt om lang te mogen leven…

- ‘k Zal u alles geven, tot de laatste cent, stamelt hij. Maar wat zal mijn vrouw zeggen als ik zonder geld thuiskom?! Nooit zal ze mij geloven als ik haar zeg dat ik overvallen ben. Ze zal denken dat ik al het geld verdronken heb. “De zatlap” zal ze zeggen. Ach, wees zo goed een kogel door mijn hoed te schieten zodat zij zien kan dat ik ternauwernood aan de dood ben ontsnapt.

De rover, die nog niet van de kwaadste was, deed wat hem werd gevraagd.

- Dank u wel, zei Naaske. Ach, schiet er voor alle zekerheid nog één door de slippe van mijn jas.

Weer werd aan zijn wens voldaan.

- Nog ééntje alstublieft, meneer de struikrover, fleemde ’t boerke. Schiet nog een kogel door de pijpe van mijn broek. Dan is mijn vrouwke vast en zeker overtuigd van ’t lijfsgevaar waaraan ik ben blootgesteld.

- Dit was de laatste keer, sprak de rover, nadat hij ten derde male had geschoten. Geef nu maar uw beurze gauw. Mijn geduld is op en ‘k en heb geen kogels meer.

- Ik wel, zei Boerke Naas.

Vliegensvlug haalde hij zijn zevenschot van onder zijn jas en richtte het op de bandiet.

- Ik wel! En als gij niet zorgt dat ge op staande voet van hier verdwijnt, schiet ik uw stomme kop in gruis. En als ik u een goede raad mag geven: als gij boer Naas nog eens beroven wilt, laat dan uw verstand niet thuis.

En lópen dat die rover dee…

De twintigste en laatste strofe – de strofe waaruit ik mijn inspiratie heb gehaald – luidt als volgt:

En ziehier wat ik ervan gemaakt heb:

En weest nu allen welbedankt.

27-04-2017 om 18:17 geschreven door kris vansteenbrugge  

Dit verhaal is geschreven rond het midden van de korte maand, op de trein tussen Gent en Kortrijk. De verhuis van Kortrijk naar mijn geboortestreek Elsegem heeft mij zozeer in beslag genomen dat ik nu pas de tijd gevonden heb om het op de blog te zetten. Mijn pen is een beetje verroest, maar ik denk dat het al bij al nogal meevalt en we dus weer gelanceerd zijn.

Ik weet het, beste lezer, ik heb beloofd mij niet meer te bemoeien met de Gentse politiek. Nu ze het evenwel al te gortig maken kan ik het moeilijk laten toch nog eens de neus aan het venster te steken. Doe altijd wat ge niet laten kunt, zei mijn tante Irma zaliger - ze zou nu 112 jaar oud zijn. Zodus…

In de Arteveldestad hebben ze daar in de gemeenteraad een belangrijk raadslid het leven zuur gemaakt. Zó zuur dat de man ontslag heeft genomen. De belangrijkste kandidaat voor de toekomstige burgemeesterssjerp! Zijn naam? Laat ik u een hint geven: ga het zoeken bij de Drie Koningen of bij de voorzitter van F.C. De Kampioenen. De reden? De man heeft een miljoen euro per jaar verdiend en dat was een moeilijk te verteren gegeven voor allerlei jaloersaards. Eén miljoentje in ’t jaar. Helemaal terecht, zegt de Gentse burgervader, want vorig jaar heeft betrokkene tien miljoen binnengehaald om de stadskas te spijzen en dit jaar zal daar nog 43 miljoen bijkomen. Eén miljoen dus tegenover 53 miljoen: de rekening is gauw gemaakt.

Vroeger konden de mensen het allemaal veel beter verkroppen als een hardwerkende intellectueel betaald werd voor dienstbetoon. Vele tientallen jaren geleden was er in onze contreien – de contreien van Elsegem/Anzegem – een dokter die voor 25.000 frank ervoor kon zorgen dat aan de militaire dienstplicht niet hoefde voldaan te worden. Die som kwam ongeveer overeen met een half jaarloon van een werkman. Voor wie het geld bezat was het een zeer lucratieve zaak. Niet in het minst voor de dokter. Niemand die er een kwaad woord over zei…

En wie al maanden wachtte op zijn pensioen, waarop hij recht had, wendde zich tot Maurice Veys, die in Brussel werkte op het ministerie van pensioenen. Maurice zocht dan in de stapel met pensioenaanvragen het dossier van zijn “cliënt” op en legde het bovenaan op de stapel. De zaak was zo gepiept. Maurice vroeg daar zevenduizend frank voor. Mij is nooit ter ore gekomen dat iemand daar graten in zag. In die zevenduizend frank en in het feit dat Maurice, als eenvoudige bediende op het ministerie, een beetje boven zijn stand leefde. Maurice had “invloed” en invloed verdient gehonoreerd te worden. Toen waren de mensen niet zo jaloers.

05-04-2017 om 10:06 geschreven door kris vansteenbrugge  

29-01-2017 om 19:13 geschreven door kris vansteenbrugge  

‘t oude jaar was weeral niet zo best

’t nieuwe zal wel beter wezen

- ’t en ware dat ik mij wéér vergis -

laten wij alvast de hoop niet varen

dan hebben wij tenminste dát

Dat het oude jaar niet zo best was hoef ik u, beste lezer, zeker niet te vertellen. ’t Was ál aanslagen en oorlogen wat de klok sloeg. Daarover hoef ik niet in detail te treden: u hoort het beter te weten dan ik, want uw ktg (kortetermijngeheugen) is gegarandeerd beter dan het mijne. En wie is er ons al niet ontvallen dit jaar? Een opsomming van hun namen zou ons te ver leiden en het is niet nodig want ook hier moet mijn ktg het ongetwijfeld afleggen tegen het uwe. Of hebt uzelf ook zo’n gebrekkig ktg en bent u net als ik bang dat u op een dag een stempel opgeplakt krijgt: “Dement”? Ach, iedereen vergeet al eens iets en dientengevolge is iedereen dement, zij het misschien maar voor 0,1 %. Terwijl de man die zich de naam van zijn eigen vrouw niet meer herinnert wellicht een percentage van boven de 90 % dient toegekend te worden. En waar ligt nu de grens tussen het al of niet dement zijn? Bij 30%, 60%, 90%? Er ís geen duidelijke grens, net zo min als er een duidelijke grens is tussen oud en jong, tussen dom en intelligent. Het is geen zwart-wit geschiedenis, het is een kwestie van gradatie, een Gauss-curve, een spectrum. Enkele dagen geleden was ik op bezoek bij een oude vriend, Martin. Ik was er samen met Erna, de vrouw van Martin. Een verpleegster die net binnenkwam voelde zich geroepen om aan te tonen hoe erg het wel gesteld was met Martin:

- Zeg eens, Martin, hoe heet uw vrouw?

Die vraag was weliswaar te hoog gegrepen voor Martin, maar de manier waarop hij zich uit die benarde positie heeft weten te werken dwong mijn bewondering af. Het antwoord dat volgde zou ik zonder meer als geniaal durven omschrijven:

- Ze zit hier naast mij. Vraag het haar toch zélf!

Op 22 december was er in het AZ Groeninge, ter gelegenheid van de afscheidsviering van mijn zeer gewaardeerde collega dr. Meersman, een symposium over dementie. Er waren drie sprekers, waaronder twee échte professoren. De eerste twee voordrachten gingen mijn petje te boven. Dat zal voorzeker te maken hebben met de plaats waar ik mij op ’t ogenblik bevind in het dementie-spectrum, of simpelweg met mijn geboortejaar, of omdat ik mijn aandacht wilde sparen voor de derde voordracht die ging over de behandeling van de ziekte. En dáár heb ik wel degelijk iets van opgestoken: er ís geen behandeling… Althans nú nog niet, maar er wordt aan gewerkt, er is hoop. De hoop die u terugvindt in mijn nieuwjaarsgedicht.

Samen met kanker en hartziekten betekent dementie de grootste bedreiging voor de menselijke gezondheid. In de behandeling van kanker werd reeds flinke vooruitgang geboekt. Niettemin heb ik deze laatste maand definitief afscheid moeten nemen van twee jonge mensen – dat zíjn 50-ers en 60-ers toch voor iemand van mijn leeftijd – die de ziekte niet overwonnen hebben. Er zijn méér mensen dan ooit die genezen van kanker, maar verhoudingsgewijs zijn er nog véél meer die de ziekte krijgen en dat resulteert in een verhoogd sterftecijfer. Noem het een ingreep van de natuur die op die manier haar steentje bijdraagt om de wereldbevolking niet uit de hand te laten lopen…

In november is mijn notelaar omgewaaid. Het heeft mij meer gepakt dan alle andere ellende in de wereld. Misschien omdat het dichter bij mijn bed was. Die notelaar werd geplant in de zomer van ’t jaar 1940, ter gelegenheid van mijn geboorte en van vaders terugkeer uit de oorlog. De notelaar en ik, we waren beiden drie jaar oud toen wij naast elkander fier poseerden voor de foto. Toen  vorig jaar de lente kwam en alle bomen groene scheutjes begonnen te dragen, liet mijn boom verstek gaan. Een bomendokter werd erbij gehaald: de notelaar was dood. Maar hij stond nog recht. Tot een felle windstoot hem fataal is geworden… Misschien laat ik hem in planken zagen om er een doodskist van te maken waarin ze mij kunnen begraven. Een origineel idee? Bijlange niet! Vele jaren geleden had de Tiegemse schrijver en dichter Torie Mulders, boezemvriend van Stijn Streuvels, zo’n boom. Toen de boom geen vruchten meer droeg, sprak Torie: “Ha, vriend, gij en wilt niet dragen, maar ik zeg u dat gij míj zult dragen”. En zo is geschied…

Eergisteren is Ferdy Kübler overleden en een dag eerder Debbie Reynolds. Wie zou mijn jeugd méér opgevrolijkt hebben dan die twee? Of ’t zouden Gino Bartali zaliger of Fausto Coppi, eveneens zaliger, moeten zijn. Of Brigitte Bardot… Laat Brigitte nu ook niet spoedig heengaan, lieve Heer, gun haar nog wat tijd… Alstublieft.

31-12-2016 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Ik heb een mini-enquête gehouden bij zeventien Vlamingen verscheidener pluimage. De vragen waren vijverlei:

1° Wat is de hoofdstad van Vlaanderen?

2° Wat is de hoofdstad van Wallonië?

3° Wat zijn de drie meest voorkomende familienamen in Vlaanderen?

4° Wat zijn de drie meest voorkomende familienamen in Wallonië?

5° Wat zijn de vier  meest voorkomende familienamen in Brussel?

Het resultaat van de enquête heeft mij verbaasd. Mag ik ze ook eens aan u voorleggen, beste lezer?(*) Voor de eerste en de tweede vraag zijn 5 punten te verdienen. Voor de derde, de vierde en de vijfde vraag zijn 2 punten te verdienen per familienaam. De beste tien antwoorden (wie dus de meeste punten behalen op een totaal van 30) krijgen het boek “Grijslokes Olympiade” gratis toegezonden. De juiste antwoorden, alsook de uitslag van de enquête verschijnt in januari op deze blog.

(*) Gelieve te antwoorden via mail  kvansteenbrugge15@gmail.com 

01-12-2016 om 15:57 geschreven door kris vansteenbrugge