Remi Deneuker, een verre buurman, is een zestal weken geleden ter ziele gegaan. Een naamgenoot van Remi, met name Edgard Deneuker, heeft vorige week Remi’s weduwe, Alma, opgebeld met het vriendelijk verzoek hem een doodsprentje van Remi te laten geworden. Edgard is woonachtig in Z., Melchiorstraat 51. Iedereen, of toch bijna iedereen, in W. weet dat ik mij één keer in de week naar Z. begeef, voor zaken. Zo ook Alma. En daar ze toevallig noch over een enveloppe noch over een postzegel beschikte, heb ik dus die taak op mij genomen.

Melchiorstraat 51 te Z. Er stond een klein meisje op de oprit toen ik de enveloppe met het doodsprentje in de brievenbus wilde stoppen.

- Ik heb een brief voor je papa, zei ik.

- Die woont hier niet, meneer. Mijn oma, dié woont hier.

- En Edgard?

- O ja, mijn opa, dié woont hier ook.

Het meisje rende naar achter. Ik hoorde haar roepen:

- Pépé, er is iemand voor u.

Een bejaarde gezette man kwam opdagen, sigaar in de mond.

- Ik heb een doodsprentje voor u, van Remi Deneuker. U hebt zijn weduwe opgebeld…

- O ja, kom binnen.

Hij bracht mij naar een kamer die vol stond met beeldschermen, computers, printers…

- Mijn werkkamer.

- U bent nog zeer actief, liet ik mij ontvallen.

- Nóg? reageerde hij, gemaakt verontwaardigd.

- Nu ja, u bent geen drie maal zeven meer…

- Da’s waar. Hoe oud schat u mij?

- Zesenzeventig, zei ik zonder aarzelen.

- Doe er maar nog dertien bij.

Hij vertelde mij dat hij al sinds jaar en dag voorzitter was van de Heemkundige Kring van Z. Dat hij verscheidene weblogs beheerde: over de café’s in Z., over de pastoors, de burgemeesters, de boerderijen… door de eeuwen heen, alles in zijn geliefde Z. Hij had een paar boeken gepubliceerd en hij werkte aan een nieuw boek dat hij hoopte klaar te krijgen tegen zijn negentigste verjaardag. Ook met genealogie hield hij zich onledig. Hij liet mij één van zijn boeken zien: “DE WINDMOLENS VAN Z. door REMI DENEUKER”. Zijn naam stond op de kaft in even grote letters als de titel van het boek.

- Ik ben niet beschaamd over mijn naam, zei hij. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken is er niets schunnigs aan. Tot mijn dertiende – ik zat toen in ’t tweede middelbaar – had ik mij nooit afgevraagd wat mijn familienaam zou kunnen betekenen. Het was mijnheer Merlevede, onze leraar Nederlands die het op een dag in zijn hoofd kreeg de betekenis van onze familienamen uit de doeken te doen… Jacques Deleersnijder, Leon Detollenaere, Adrien D’Huyvetter: dat was zo klaar als pompwater, hun namen verwezen naar beroepen, ouderwetse beroepen weliswaar. Ook voor Jo en Lode Devos, voor Johan Dhaene en Albert D’Hondt was er geen twijfel mogelijk: hun namen verwezen naar dieren. En dat Jean-François Degroote de grootste van de klas was, was als de logica zelve. Maar Edgard Deneuker? Een beroep? U moet weten dat er in die tijd, driekwart eeuw geleden, in Vlaanderen nog niet “geneukt” werd. De term werd pas later in onze streek ingevoerd, onder Noordnederlandse invloed. De verklaring van de oorsprong van mijn naam werd door mijnheer Merlevede met  beide handen aangegrepen om ons de eerste begrippen van de sexuele opvoeding bij te brengen.

- En u voelde zich natuurlijk voor schut gezet, belachelijk gemaakt?

- Bijlange niet. Nooit voorheen was ik door mijn medeleerlingen zo voor vol aangezien geweest als vanaf die dag. Ik had immers gedaan alsof ik alles al lang wist. Hetgeen aannemelijk leek: met zó’n naam! Het was een geluk dat bijna iedereen zich schroomde om thuis te vertellen wat ze die dag in de school hadden geleerd en dat de naam van Edgard Deneuker niet echt naar een beroep verwees. Anders was ik misschien wel een “te mijden” jongetje geworden. En waren er al enkelen die hun vader of moeder gingen polsen naar hun bekendheid met het woord “neuken” en tot de vaststelling kwamen dat het woord hun ouders te enen male onbekend was, dan werd daar al gauw de conclusie uit getrokken dat wij, leerlingen van ’t tweede middelbaar, op het gebied van sexuele kennis al een stuk verder stonden dan onze ouders.

- In alle opzichten een interessant en bovendien “leuk” verhaal, zei ik. Echt stof voor een cursiefje op mijn blog. Indien geen bezwaar van uwentwege, natuurlijk.

- Zeer zeker, maar grootmeester Frans Debrabandere heeft later een serieuze domper gezet op de vreugde: “de neuker” is afgeleid van “de neuter” of “de noter” en dat is hetzelfde als “de notenboom” of “de notelaar” – hoe prozaïsch kan het zijn! De naam Denecker heeft overigens dezelfde oorsprong, steeds volgens Debrabandere. Weet ge dat de naam Deneuker alleen nog leeft in het oosten des lands, zegge in hoofdzaak in Limburg? Alle andere Vlamingen hebben hun naam laten omvormen tot Denecker. Behalve Remi en ik. Remi heeft nooit kinderen gehad en ikzelf heb drie dochters. Het moge dus duidelijk zijn dat onze mooie naam alhier zo goed als uitgestorven is.

Of ik iets wilde drinken? Ik sloeg het aanbod af, vriendelijk doch beslist. Het was duidelijk dat Edgard nog iets in petto had. In het “Woordenboek van de Familienamen” van Debrabandere had hij, vele jaren later, naar de verklaring gezocht van de naam “Merlevede”. “Merle” blijkt afgeleid te zijn van “melle”, wat “slap” betekent en “vede” is een ander woord voor “penis”. Zou mijnheer Merlevede, die toen al zaliger was, dat geweten hebben? En hoeveel interessanter had hij, desgevallend, die les dan niet  kunnen maken? Edgard laat opmerken dat vroeger ook de familienaam “Standvede” moet bestaan hebben, hetgeen “precies het tegenovergestelde” betekent, maar… reeds lang overal in Vlaanderen uitgestorven. Hoe contradictorisch dat ook moge klinken, voegt Edgard eraan toe.

We hadden zo nog wel even kunnen doorgaan, maar iemand riep:

- Edgard, Herman is daar voor u.

- Herman is mijn huisdokter. Ik ben helemaal niet ziek, maar hij komt uit voorzorg. Bloeddruk meten, iedere woensdagmorgen. Jammer, ik kan Herman niet laten wachten. Maar als ge nog eens langs komt, weet dan dat ge altijd welkom zijt.