Juni is een themamaand, met speciale aandacht voor acceptatie en emancipatie van mensen van de LGBTQIA+ gemeenschap. Tenzij gij, beste lezer, geboren zijt vóór, tijdens of kort na de tweede wereldoorlog, zal de term LGBTQIA u niet als latijn in de oren klinken. Het kleinste kind is er immers mee vertrouwd: vanaf het eerste leerjaar wordt die kennis hun op school bijgebracht. Dat is meteen de reden waarom ik er hier niet over ga uitweiden. Voor die onwetende tachtig-plussers hoef ik het alleszins niet te doen: wie maalt er nu om tachtig-plussers?

De maand juni wordt gekenmerkt door tal van pride parades. Het zijn uitbundige carnavaleske optochten waarbij de mensen uiting geven aan hun tevredenheid betreffende hun vrijheid in de beleving van hun sexualiteit. Men zou deze parades kunnen vergelijken met de 1 mei-optochten van de arbeidende klasse die daarmee uiting geven aan hun blijdschap met de reeds lang verworven rechten. Wij, tachtig-plussers, durven die pride parades wel eens smalend afdoen als opdringerig en provocerend. Maar ach, laten wij dit alles met de mantel der liefde bedekken.

Sta mij toe dat ik het nu even heb over de + , waarmee alle andere sexuele oriëntaties en genderidentiteiten dan degene die vallen onder LGBTQIA, bedoeld worden. Ik had de term parafilieën willen gebruiken, maar dat zou wel eens té dicriminerend kunnen klinken uit de mond van een tachtig-plusser. Ik stelde onlangs de vraag aan een achternichtje van mij, die al in het zesde leerjaar zit(!) of zij mij een paar van die parafilieën (oei! nu zeg ik het tóch) kon opnoemen. Ze kende er niet één... Daarom neem ik nu de gelegenheid te baat om hier enkele sexuele voorkeuren op te noemen, die vallen onder de + :

- pedofilie: voor kinderen;

- senofilie: voor oude mensen;

- necrofilie: voor lijken;

- zoöfilie: voor dieren;

- heterofilie: voor personen van het "ander geslacht" (cf. het ouderwets man/vrouw begrip);

... waarmee ik geen aanspraak maak op volledigheid, maar laten wij het een basispaket noemen voor het lager onderwijs.

20-06-2024 om 09:25 geschreven door kris vansteenbrugge  

De laatste 75 jaar is de wereldbevolking met 400 % gestegen: van twee naar acht miljard. Aan dat tempo zullen er in 't jaar 2100 tweeëndertig miljard mensen zijn op aarde. En dat ondanks het feit dat de natuur op allerhande manieren haar best doet om die bevolkingstoename af te remmen:

1/ EPIDEMIEËN: Covid19 heeft niet veel bijgedragen. De mens is de pandemie te slim af geweest zouden we kunnen zeggen. Maar wees gerust, de natuur heeft nog wel meer virussen in petto...

2/ OORLOGEN: Zolang de bevolking blijft aangroeien en de mensen steeds maar dichter op elkaars lip gaan zitten zullen ze elkaar blijven uitmoorden. De vele duizenden doden in Oekraïne, Israël, Afrika... blijken slechts een druppel op een hete plaat te zijn: er zullen nucleaire wapens aan te pas moeten komen.

3/ HONGERSNOOD: In de voedselarme gebieden - vooral in Afrika - waar anticonceptie aangerekend wordt als een zwaardere misdaad (= zonde) dan de moord, zijnde de hongerdood, op zovele honderdduizenden, blijkt de bevolking desondanks nog het snelst aan te groeien. En dat ofschoon velen hun land ontvluchten naar "rijkere" streken, alwaar zij ook daar zorgen voor een sterke aanwas van de bevolkingscijfers.

4/ NATUURRAMPEN: Aard- en zeebevingen, vulkaanuitbarstingen, overstromingen... kunnen voorlopig (!) het verschil niet maken.

De wereldbevolking zal dus nog stijgen, zonder evenwel ooit de tweeëndertig miljoen te bereiken, met als gevolg een onvermijdelijke stijging van de hoeveelheid koolzuurgas (hét broeikasgas) waardoor de temperatuur op aarde gaat stijgen en het ijs op de polen gaat wegsmelten. Er komt een beetje natuur- en scheikunde aan te pas om dit te begrijpen, maar dat daardoor het zeeniveau gaat stijgen zult gij, waarde lezer, wellicht kunnen aanvaarden... en dat ons of wie na ons komen een akelige verdrinkingsdood te wachten staat. Het tijdperk is aangebroken waarop het héél slecht zal beginnen gaan met de wereld, volkomen in de lijn van hetgeen de Britse econoom en demograaf Thomas Malthus (1766-1834) voorspeld heeft, tenzij er een strenge beperking van de voortplanting toegepast wordt. Dit laatste is jammer genoeg onmogelijk en wel om de volgende redenen:

1° niemand is geneigd tot het nemen van maatregelen waarvan het effect zich pas na tierntallen jaren zal manifesteren;

2° geen enkele natie of godsdienst... is bereid maatregelen op te leggen waardoor hun ledenaantal zal verminderen.

Begrijpt gij nu, lieve lezer, waarom ik u al een paar keer, bij het begin van 't jaar, geen gelukkig nieuwjaar meer durf te wensen?

En dan? vraagt ge mij. Ja, en dan?

Hang down your head and cry.

02-06-2024 om 12:42 geschreven door kris vansteenbrugge  

We zetten een stapje terug in de tijd en we houden halt in de zomer van het jaar 1966. Ik had toen al een jaar het diploma van doctor in de genees-, heel- en verloskunde op zak en in mijn geboortedorp was ik gestart met een huisartsenpraktijk. Wie heden ten dage met succes zijn studies in de geneeskunde heeft beëindigd is doodgewoon "arts", geen sprake meer van een ronkende doctorstitel. Stel u dan ook maar niet al te veel voor van die doctorstitel, de geneeskunde stond nog in zijn kinderschoenen, geen sprake van scan en MRI, endoscopische ingrepen, coronaire by-pass, pacemakers, DNA-onderzoek en zoveel méér. Het was ook nog de tijd van de militaire dienstplicht: vijftien maanden, waarvan een achttal weken opleiding als "soldaat milicien". De opleiding - in de Leopoldskazerne in Gent - bestond in het leren marcheren, het aanleren van de militaire groet, omgaan met en demonteren van allerlei schietgeweren, bivakkeren en ook een theoretische cursus in de krijgskunde en de werking van de medische hulpdiensten in geval van oorlog, waarover een schriftelijk examen diende afgelegd te worden op het einde van de opleiding. Mijn examen was behoorlijk en omdat ik gehuwd was en vader van een zoon en weldra ook van een dochter, en daardoor aanspraak kon maken op enige prioriteit, hoefde ik mijn verdere militaire dienst niet in het buitenland te vervullen. Wat een opluchting! Een betere bestemming had ik niet kunnen dromen, niet naar een kazerne in Duitsland moeten! Een jaar lang als luitenant-geneesheer in het CRS (het Centrum voor Recrutering en Selectie) in de kazerne "Het Klein Kasteeltje" in Brussel: drie halve dagen in de week recruten onderzoeken, één keer in de maand inslapen en een paar keer present zijn bij het koninklijk paleis en in de kazerne aan de Leuvense steenweg waar alle grote officieren verbleven: majoors, kolonels, generaals... En vooral, ik kon mijn huisartsenpraktijk in mijn dorp verder zetten en alzo een aardige cent bijverdienen.

In mijn kazerne kreeg ik drie assistenten toegewezen, jonge kerels van negentien of twintig jaar die er net als ikzelf hun dienstplicht vervulden: Aloïs, Valeer en Jos. Men had mij verteld dat alle miliciens die daar hun legerdienst vervulden er terecht waren gekomen vanwege de faciliteiten die ze er kregen omwille van een vedettenstatus die ze al bereikt hadden of teminste aan het opbouwen waren, geen doodgewone jongens dus, jongens met pit. Maar waar die pit zat merkte ik niet zo meteen, althans niet bij Valeer en Jos. Aloïs was andere koek: een flamboyante jongeman, type Elvis Presley. Hij was hét type van de charmezanger, en dat bleek hij ook te zijn. Ik vernam het al de eerste dag na onze kennismaking. Aloïs was een jongen uit de Kempen en daar genoot hij al een behoorlijke populariteit. Hij had al enkele plaatjes op zijn palmares staan: meezingertjes, singeltjes. onder de naam Bobby Ranger, wat veel beter paste bij zijn vedettenstatus dan... Aloïs Verhoeven. Na mijn legerdienst ben ik de carrière van Bobby Ranger blijven volgen. Hij bleef zeer actief in de wereld van het lichte lied en toonde zich daarbij erg veelzijdig: hij schreef al zijn liedjes zelf, nam ze op en stond ook ik voor de productie van zijn platen. Ook voor andere Vlaamse zangers schreef hij liedjes, bij dozijnen...

Waaraan Valeer zijn plaats in 't Klein Kasteeltje te danken had was voor mij een raadsel. Hij had niets van een artist en zeker niets van dat play-boyachtige van Aloïs. Hij kwam uit hartje Limburg en zoals iedere Limburger sprak hij traag, een beetje zangerig, en achteraf gezien was dat misschien de reden waarom ik hem een slome vond, een trage... alleszins geen sportman. Het duurde een paar weken voor ik zijn familienaam leerde kennen: Van Sweevelt. Die naam was mij allerminst onbekend. Valeer Van Sweevelt was de naam van één van 's lands beste jonge wielrenners, zoniet de allerbeste. Samen met Roger Devlaeminck heerste hij in de jongerencategorie die nu "beloften" heet en toenmaals "liefhebbers". Ik vroeg aan Valeer of hij misschien familie was van de beroemde Valeer Van Sweevelt. Ik geloofde hem eerst niet toen hij zei dat hij het zélf was: deze trage slungel, die in wielermiddens bekend stond om zijn vlijmscherpe eindsprint, waar niemand tegen opgewassen was!... Maar hij was wel degelijk dé Valeer Van Sweevelt. Na de middag kreeg hij iedere dag vrijaf om te trainen en in de week-ends was hij zo vrij als een vogel en kon hij naar hartelust aan koersen deelnemen. We gingen algauw erg vriendschappelijk met elkaar om. Als ik iets ging drinken in de mess - iets wat gewone miliciens zoals Valeer niet toegestaan was - vroeg hij vaak: "bring es un limena-a-at mi-i-it fur mi-i-ich". Ik deed het telkens met plezier. Op vrijdag vroeg hij mij meerdere malen of ik hem een inspuiting wou geven: vitamine B! Daar was niets mis mee en ik deed het dan ook zonder tegenstribbelen. Maar... "voor wat, hoort wat" en ik vroeg of ik dan na het weekend zijn bloementrofee mocht krijgen als hij de koers gewonnen had.Gaarne! Maar omdat hij bijna elke koers won en omdat mijn vrouw niet opgezet was met al die plastieken bloemen, is het bij drie ruikers gebleven. Ze hebben jarenlang bovenop mijn kleerkast gelegen.

Zo mogelijk nog meer verrast was ik toen ik de familienaam leerde kennen van Jos: Schoeters! En of die dan dé Jos Schoeters was die evenals Valeer tot de "top" van 's lands beloftevolle wielrenners behoorde en veertig koersen gewonnen had? Jazeker! Jos was een vriendelijke, beleefde, eerder frêle en ietwat verlegen jongeman, een lieve knappe jongen van wie ik nooit zou vermoed hebben dat hij in feite een stoere topsporter was. Dat ook hij tot de top van de lichting 1967 behoorde bleek toen de Belgische wielerbond de vier beste wielrenners bekendmaakte die ons land zouden vertegenwoordigen op het wereldkampioenschap: Valeer Van Sweevelt die dat jaar Roger Devlaeminck en Jean-Pierre Monseré had verslagen in de strijd om de titel van Belgisch kampioen, Roger Devlaeminck die zou uitgroeien tot een van de beste wielrenners aller tijden, André Diericks die ook een uitstekend beroepsrenner is geworden, en jawel... ook Jos Schoeters.

En hoe het mijn assistenten-wielrenners verder vergaan is? Valeer Van Sweevelt heeft de torenhoge verwachtingen niet écht ingelost. Tijdens zijn eerste jaar als beroepsrenner won hij weliswaar met brio Luik-Bastenaken-Luik, wellicht de zwaarste klassieke eendagskoers, alsook nog enkele andere mooie koersen, maar het ging algauw bergaf met Valeer en na een jaar of vijf heeft hij er de brui aan gegeven. Nog minder goed is het Jos Schoeters vergaan: geen enkele grote koers meer gewonnen bij de beroepsrenners en eveneens na een jaar of vijf gestopt met koersen.
Alois, Valeer en Jos: niet één van de drie heb ik na de militaire dienst nog teruggezien. Voor zover mij bekend zijn de eerste twee nog in leven. Jos blijkt vrij jong gestorven te zijn: op 1 mei 1998, amper 50 jaar oud, vandaag exact 26 jaar geleden. Te zijner nagedachtenis heb ik dit verhaal geschreven...

Jos Schoeters zaliger, toen hij nog een beloftevol wielrenner was...

01-05-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Mooi zijn alle vrouwen...

Het is de titel van één van Luc Steenoo's grootste schlagers. Luc Steenoo, een Vlaamse zanger... Ikzelf vind het een "afknapper": ga eens met zo'n lied en een tuil rozen naar je allerliefste en zeg "je bent mooi". En wat dan nog? Alle vrouwen zijn toch mooi...

Natuurlijk zijn niet alle vrouwen "per definitie" mooi. Neem nu de heks uit "Sneeuwwitje". Is die mooi? En de heks uit "Klein Duimpje"? Ik weet het wel, schoonheid is een subjectief iets, maar dat men zelfs met de beste wil van de wereld niet alle vrouwen mooi kan noemen lijkt mij een axioma dat boven alle stelregels staat, logische en mathematische. Als we het over de vrouwelijke schoonheid hebben moeten we een aantal factoren in ogenschouw nemen. Laten we ons beperken tot de factor "leeftijd", zowel van het te "beoordelen goed" als van de "beoordeler". Ik verklaar mij nader. Toen ik een jaar of vijftien was en wij nieuwe buren hadden gekregen zei ik tegen mijn moeder dat ik het buurmeisje Sonia een mooi ding vond. Natuurlijk is ze mooi, zei moeder, ze is immers jong. Ik was het daar niet mee eens: ik vond toen bijlange niet alle jonge meisjes mooi, nog niet één op de tien. Nu, op mijn vierentachtigste, heb ik begrip voor wat moeder toen zei. Leeftijd speelt een rol...

En er zijn gradaties. Van aartslelijk, alover gewoon lelijk, zo-zo, mooi en beeldschoon tot goddelijk mooi. Tot deze laatste soort reken ik er amper drie: Aphrodite, Helena van Troje en Brigitte Bardot.

Laten we het eerst hebben over Aphrodite, een godin, want ontsproten uit het zaad van de oergod Oeranus, waar het zich vermengde met het water van de Middellandse Zee in de buurt van het eiland Cyprus. Ze is dus, in tegenstelling tot wat sommige betweters beweren, niet de dochter van de oppergod Zeus. Ze is ouder dan Zeus, en zoals alle goden is ze onsterfelijk en in het bezit van de eeuwige jeugd. Haar schoonheid is onbeschrijflijk, zodat ik mij aan geen beschrijving waag. Ze was de godin van de liefde en in 't bijzonder van de lichamelijke liefde. Wie die liefde bedreef was haar welgevallig en ze beloonde wie haar eerde. Zo was er op Cyprus een beeldhouwer, Pygmalion, die een levensgroot marmeren beeld maakte van de godin? Hij werd verliefd op het beeld en nam het iedere avond mee in zijn bed. Aphrodite bracht het beeld tot leven. Pygmalion noemde zijn geliefde Galathea. ze leefden lang en gelukkig... In de antieke wereld noemde men "de liefde bedrijven" wel eens "offeren aan Aphrodite". Wie weigerig stond tegenover de lichamelijke liefde werd vaak door haar wreed gestraft. Door de wil van de oppergod Zeus was ze, fel tegen haar zin, getrouwd met Hephaistos, de lelijke god van de smeden. Nooit heeft ze haar echtgenoot toegelaten haar bed te betreden. Talloos evenwel waren de sterfelijken en de onsterfelijken met wie ze dat bed wél heeft gedeeld - niet bij benadering te schatten. Het aantal kinderen dat uit die verhoudingen zijn voortgekomen wordt geschat op een vijftiental, al kunnen het er ook een paar méér zijn geweest. Haar bekendste minnaar is Ares, de god van de oorlog. Ze heeft er een aantal nakomelingen aan overgehouden; de bekendste is Eros, het gevleugelde liefdesgodje dat met zijn pijltjes het liefdesvuur in menig hart liet ontbranden. En dan is er Adonis. De liefdesgodin was hartstochtelijk verliefd op deze mooie jongeling en dat wekte zozeer de jaloersheid op bij Ares dat hij zichzelf omtoverde tot een everzwijn en in die gedaante Adonis tijdens een boswandeling aanrviel en doodde. Waar Adonis' bloed de aarde bevochtigde begonnen bloemen te groeien: anemonen. Al wordt ook wel beweerd dat anemonen ontstsproten zijn uit de tranen van de ontroostbare godin. Een andere sterveling die haar hart had gestolen was Anchises, een prins uit het koningshuis van Troje. Hieruit kwam Aeneas voort, de legendarische stichter van de stad Rome. Eén van haar kinderen was Hermaphroditos die zowel man als vrouw was en die ze had overgehouden uit een verhouding met de god Hermes. En dan is er nog Priapos, de zoon was van Aphrodite en Dionysos, de god van de wijn. Priapos was een wanstaltige - zij het goddelijke - dwerg, met een hangbuik, een dikke tong en een enorme penis. Hoe het kwam dat de wondermooie een gedrochtelijk kind had gebaard en hoe het Priapos verder is vergaan staat in geuren en kleuren beschreven in mijn boek "De Griekse mythologie in 136 verhalen" alwaar ook meer te lezen staat over het liefdesleven van Aphrodite. Dat de drie Gratiën - de Charites uit de Griekse mythologie - eveneens kinderen zouden zijn van Aphrodite en Dionysos, wordt wel eens beweerd door sommige mythologen: zij vergissen zich, want die gratieuze drieling is voortgekomen uit de vereniging van de oppergod Zeus met de nimf Eurynome....

Dat Aphrodite van een onovertrefbare en zelfs niet te evenaren schoonheid is, hoort u te weten, beste lezer. En dat ze daarenboven, godin zijnde, onsterfelijk is en in het bezit van de eeuwige jeugd... En dat ze zich, net als de andere Griekse goden, teruggetrokken heeft om plaats te laten voor andere goden. Ooit komt ze terug. Wanneer dit zal geschieden? Geen mens die het durft voorspellen. Net zo min als iemand zou weten wanneer haar geboorte - uit het schuim van de zee ! - heeft plaats gevonden. Anders is het gesteld met die andere, wier schoonheid het meest die van Aphrodite benadert: Helena van Troje. Zij was de dochter van niemand minder dan de oppergod Zeus en ze was dus van goddelijken bloede. Maar omdat haar moeder Leda, ofschoon koningin van Sparta, toch maar een sterfelijke vrouw was, kon Helena zich slechts verheugen in de titel van "halfgodin" en was ze dus ook niet onsterfelijk. Laat ik hier even vermelden dat Zeus zich getransformeerd had in de vorm van een zwaan en alzo Leda had "genomen". Leda, die ook al zwanger was van haar echtgenoot Tyndareos, koning van Sparta, baarde uiteindelijk een vierling, of twee tweelingen... Een bizarre geschiedenis die u best kan begrijpen na het lezen van mijn eerder reeds vermeld boek. Van die vier was Helena het meesterstuk, want van een onbeschrijfelijke schoonheid, zoals de wereld er in de komende drieduizend jaar géén meer zou kennen, dit is tot in de twintigste eeuw na Christus - de geboorte van Helena kunnen we situeren omstreeks het einde van de dertiende eeuw vóór Christus. Ze was nog een puber toen haar schoonheid bekend was in heel Griekenland. Alle koningszonen dongen naar haar hand en zij drongen er bij haar vader op aan dat hij zijn dochter zo snel mogelijk zou uithuwelijken. Deze beloofde dat hij hun wens zou inwilligen als zij allen eerst onder ede zouden beloven dat zij zijn keuze zouden eerbiedigen en dat zij te allen tijde in opstand zouden komen tegen degene die het huwelijk tussen zijn dochter en de uitverkorene in de weg zou komen te staan. Allen verklaarden zich daarmee akkoord en koning Tyndareos schonk zijn dochter aan Menelaos van Mykene die weldra ook de koningstroon van Sparta van zijn schoonvader zou overnemen. Alles zou verder in peis en vrede verlopen zijn, ware het niet dat op een kwade dag - wij schatten rond het jaar 1184 v.C. - Paris, een prins uit het koningshuis van Troje naar Sparta was gekomen voor wat wij heden tendage een "diplomatiek bezoek" zouden noemen. Maar, o schande en hoe ondankbaar voor het gulle onthaal dat hem aan het hof van Menelaos was ten deel gevallen... Paris schaakte de wondermooie jonge koningin Helena en nam haar mee naar Troje. Eerlijkheidshalve dient erbij gezegd te worden dat Paris geen geweld had hoeven te gebruiken en dat Helena zich vrij gewillig had laten ontvoeren door de goedogende prins. Niettemin moest deze daad gewroken worden en alle vorstenhuizen van Griekenland - herinner u de eed die zij gezworen hadden - verzamelden troepen en trokken met duizend oorlogsschepen op tegen Troje teneinde Paris' laffe daad te wreken en Helena terug te halen. Ziedaar de aanleiding tot de Trojaanse oorlog, de beroemdste uit de geschiedenis. Hoe die oorlog verder verlopen is en hoe Helena het ervan afgebracht heeft, daarvoor verwijs ik nogmaals naar mijn hogervermeld boek...

 Brigitte Bardot
Het duurde tot in 1934: in Parijs werd Brigitte Bardot geboren. Geen vrouw, zo aantrekkelijk, zo mooi, zo volmaakt, zo sexy, had de Aarde bevolkt sedert Helena van Troje. In haar kinderjaren was het al duidelijk dat ze van goddelijke makelij was. Toen in 1956 de succesrijke film "Et Dieu créa la femme" uitkwam, waarin zij de hoofdrol speelde, drong het tot eenieder door dat zij inderdaad door God eigenhandig was geschapen. Een nieuwe liefdesgodin voor wie de liefde bedrijven het allerhoogste gebod was: met honderden mannen heeft zij het bed gedeeld, met een paar tientallen heeft ze een echte - zij het niet langdurige - relatie gehad en met vier onder hen heeft ze een huwelijk aangegaan. Enkele keren is B.B. zwanger geweest en één keer heeft ze een kind gebaard, een ongewenst kind, want het moederschap was niet aan haar besteed. Nog vóór haar veertigste zegde zei haar filmcarrière vaarwel. Zij die altijd ook een dierenliefhebster was geweest ging nu haar leven wijden aan de dieren. In haar autobiografie schrijft ze: "mijn jeugd heb ik geschonken aan de mannen, mijn wijsheid schenk ik nu aan de dieren". Over enkele maanden wordt zij negentig jaar. Zou het kunnen dat God haar naast de goddelijke schoonheid ook de onsterfelijkheid heeft geschonken? Maar dan heeft Hij - sorry, lieve God - wel een cruciale fout gemaakt door haar niet meteen de eeuwige jeugd te schenken, want ik kan het verhaal van Eos en Tithonos moeilijk uit mijn hoofd zetten... Het hart van Eos, de godin van de dageraad, was in liefde ontbrand voor Tithonos, een buitengewoon knappe sterveling - en verder citeer ik uit mijn boek "De Griekse Mythologie in 136 verhalen" (hoofdstuk 114)...

"Eos vroeg aan Zeus de onsterfelijkheid voor haar geliefde. Haar wens werd ingewilligd maar zij had vergeten de eeuwige jeugd erbij te vragen, als toemaatje... En Tithonos werd stokoud en hij schrompelde met de jaren zodanig ineen, dat het niet mooi meer was om aan te zien. Iedere dag stond Eos op, vóór dag en dauw, om hem niet meer te moeten aanschouwen. Toen Tithonos heel klein geworden was en nog weinig menselijks meer had, sloot zij hem op in een donker hok, alwaar hij stilaan veranderde in een krekel".

Ik mag er niet aan denken...

30-04-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

We hadden enkele dagen geleden mijn goede vriend Karel en zijn allerliefste echtgenote Emmy op bezoek voor een etentje, een drankje en een gezellige babbel. Karel heet officieel Karel-Lodewijk, maar het tweede deel van zijn naam gebruikt hij - omdat het moet - enkel bij het invullen van officiële documenten. Met Emmy is er iets gelijkaardigs aan de hand: officieel heet zij Emmerence. Die naam heeft ze te danken aan haar tante Emmerence zaliger, die ook haar doopmeter was. Soms noem ik haar óók zo, enkel om haar te plagen, want ik weet dat ze een hekel heeft aan die naam. Maar dan zeg ik dan ook telkens "sorry" want Emmy oogt nog jong en fris en de naam Emmerence verdient ze zeker niet.

Tussen het dessert en de koffie had Karel zich eventjes teruggetrokken. Toen hij een half uur later nog niet weergekeerd was begon ik mij zorgen te maken. Hij zal in het toilet in slaap gevallen zijn, zei Emmy, gebeurt wel meer. Ik was er écht niet gerust in en ik ging een kijkje nemen. Hij zat er, ingedommeld: ik zat te mijmeren over Purmerend, zei hij. Was het wartaal, als gevolg van een voorbijgaande stoornis van de bloedtoevoor naar de hersenen, hetgeen wel meer voorkomt bij helden uit vervlogen tijden? Ik weet dat hij een jaar gestudeerd heeft aan de universiteit van Amsterdam en dat hij toen een tijdje goed "bevriend" was met een meisje uit Purmerend...

In zijn bovenkamer bleek niets mis te zijn, want na de koffie hebben Karel en ik nog een spelletje kaart gespeeld - manillen met zijn tweeën, wat we in onze studententijd zo vaak gespeeld hebben - en van de verpletterende nederlaag die hij mij toegediend heeft ben ik tot op de dag van heden nog niet bekomen: honderdentwaalf - nul !!!

29-04-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Wanneer is een familienaam belachelijk? Of grappig? Van der Kloot bijvoorbeeld: in West-Vlaanderen zou ik niet graag zo heten, in Antwerpen en Vlaams-Brabant daarentegen lijkt de naam eerder doodgewoon te zijn. In de jaren dat ik een ziekenhuisopleiding volgde in Rotterdam was daar een landgenoot van mij in opleiding tot spoedarts. Hij heette Van Ongevalle. De Hollanders lachten zich een kriek met die naam, terwijl ze de namen van twee van de verpleegsters van de afdeling, Zoetemelk en Naaktgeboren, helemaal oké vonden. In de jaren die volgden zijn wij in Vlaanderen de naam Zoetemelk eveneens heel normaal gaan vinden, na de prachtige prestaties van Jopie, één van Nederlands grootste wielerkampioenen. En ik heb twee mensen gekend met de naam Merlevede, een naam die klinkt als van iemand van de betere klasse, alvast heel wat chiquer dan Van der Kloot. Ze moesten eens weten wat die naam betekent! En dan die onschuldige Cloet: het is de middeleeuwse schrijfwijze van Kloot...

Het voorgaande dient als inleiding, om u Bienvenue Blauwblomme voor te stellen. Ik heb hem leren kennen in Gent. Het moet in 1957 of '58 geweest zijn. Hij was een paar jaar ouder dan ik. We zaten niet in dezelfde studierichting; hij studeerde voor landbouwingenieur, ik studeerde geneeskunde. Maar we waren van dezelfde streek: de zuid-oostelijke hoek van West-Vlaanderen. Ik vond zijn voornaam "grappig", maar in Gent lachte men met zijn achternaam, want de Blauwblommes waren toen nog allerminst doorgedrongen tot buiten de grenzen van het stukje grond tussen Leie en Schelde waaruit zij ontsproten waren. Professor Verplancke zou hem op 't examen plantkunde - expres en om hem belachelijk te maken, zegt Bienvenue - een vraag gesteld hebben over een blauwe bloem, wier moeilijke latijnse naam ik mij niet herinner. Landbouwingenieur is Bienvenue niet geworden. Na het tweede jaar hield hij het voor bekeken en helemaal op eigen initiatief is hij een bloemenkwekerij begonnen in eigen streek, een succesrijk bedrijf dat nu gerund wordt door zijn dochter, nu hijzelf al geruime tijd met pensioen is.

Een dag of tien geleden was ik in Blauwblommes bloemenzaak om een boeket te kopen voor mijn jarige vrouw. Ik zag er Bienvenue. Ik had hem nooit eerder in de winkel gezien. Misschien had ik hem wel nooit meer gezien sedert onze tijd in Gent. Desalniettemin herkende ik hem direct. En hij herkende mij. Dat we nog "herkenbaar" waren op onze gevorderde leeftijd deed deugd? Ik herinnerde hem eraan dat we dezelfde lessen plantkunde kregen van professor Verplancke. Dat herinnerde ook hij zich nog goed. En dat hij een vraag gekregen had over een blauwe bloem. Het was de wilde hyacinth, de boshyacinth ofte hyacintha non scripta. Een klein blauw bloemetje dat bloeit in de lente langs wegen en velden en in bossen. Er is ook een witte variant.

De hyacinthen die in winkels verkocht worden - hij wees er mij een aan - dragen tot tientallen heerlijk geurende bloempjes per plant en ze bestaan in vrijwel alle kleuren. Ik vroeg hem of hij wist dat de hyacinth volgens de Griekse mythologie ontstaan is uit het bloed van een jonge prins en dat er op de bladeren van de plant iets te lezen staat dat de god Apollo zelf er heeft opgeschreven. We hebben het samen nagekeken en niets gevonden. Misschien staat het op de bladeren van de wilde hyacinth, zei Bienvenue. Ik zal in mijn tuin op zoek gaan naar een wilde hyacinth en ... of dáár iets op geschreven staat.

....

Toen Apollo en Hyakinthos zich eens verlustigden in het spel met de discus, deed de jaloerse Zephyros een door Apollo geworpen discus van zijn koers afwijken en met kracht terecht komen tegen het hoofd van de geliefde prins. Deze viel dood ter aarde neer en wat Apollo ook beproefde, hij slaagde er niet in Hyakinthos levensgeesten weer op te wekken. Uit het bloed van de dode jongeling liet Apollo, door verdriet overmand, een bloem spruiten, de hyacinth, op wier bladeren hij schreef "AI-AI", de weeklacht van de treurende god. [uit mijn boek "Uit het schuim van de zee", hoofdstuk 74, pag. 210]

Apollo en de stervende Hyakinthos (schilderij van Alexandre Kisseliov)

17-04-2024 om 18:03 geschreven door kris vansteenbrugge  

Proficiat Joe !

... Omdat ge de hulpverlening aan de oorlogsslachtoffers van de oorlog in Israël niet langer in de weg staat. Hierdoor worden levens gered van mensen, die door uw beslissing nog een mooie toekomst in het vooruitzicht hebben, al zullen ze het dan moeten doen met een paar dierbare familieleden en een paar ledematen minder.

... En ook vanwege de blijvende stroom van wapenleveringen, waardoor de strijd onverminderd kan doorgaan, hetgeen een bijdrage levert tot het vertragen van ´s werelds bevolkingstoename dewelke de oorzaak is van alle ellende.

Maar uw bijdrage is onvoldoende, mijn beste Joe! Dat kan iedereen toch zien! De wereldbevolking blijft in snel tempo toenemen, al doet de natuur zijn best om daar middels allerlei ingrepen een stokje voor te steken: aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, epidemiën, hongersnoden, overstromingen, oorlogen... En wij? Wij dwingen de natuur om een tandje bij te steken... 't Zal een wrede bedoening worden. En te bedenken dat het allemaal zo véél vreedzamer zou kunnen gaan: anticonceptie! Maar niemand die dat durft promoten... Dan nog liever een atoombommetje.

06-04-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

De Karreweg is een straatje, een zijweg van de Beekstraat. Het houdt het midden tussen een aardeweg en een grindweg. Af en toe komt er een wielertoerist door het straatje gereden en die zal zich dan waarschijnlijk op één van de Strade Bianche wanen in Italië. Af en toe zie je er ook eens een eenzame wandelaar of een jong koppeltje met een kinderwagen. Voor autoverkeer is de Karreweg te smal. Toch is het een officiële straat. Er staat één huis en daar woont een bejaard koppel: René Boudrengien en zijn ziekelijke vrouw Euphrasie ("Uffra") Sustronk. Uffra komt nooit buiten. René doet de boodschappen en staat in voor de allernoodzakelijkste contacten met de buitenwereld. Gisteren wandelde ik voorbij het huisje aan de Karreweg, nummer één.

Het is mij niet onbekend wat in het dorp gefluisterd wordt over René: dat hij de laatste tijd een beetje "raar" doet. Maar wat ik zag deed mij schrikken. René stond in de deuropening op zijn sokken en verder enkel maar een T-shirtje aan. "Met zijn klokkenspel bloot", zou mijn omaatje zaliger gezegd hebben. Ik deed mijn best om mijn alteratie niet al te zeer te laten blijken, ik zei gewoon gedag en...

- Aan 't afkoelen, René?

- Ik ben mij aan 't voorbereiden voor een demonstratie.

- Een demonstratie?

- Voor "kom op tegen teelbalkanker". Mijn broer Omer, die gij wellicht nooit gekend hebt, is aan de ziekte gestorven. Hij was amper twintig jaar. En dat de media nu vol staan met vrouwen die met de borsten bloot gaan voor "kom op tegen borstkanker" heeft mij op het idee gebracht eindelijk iets te kunnen doen voor mijn overleden broertje... zestig jaar na datum.

- Mooi idee, zei ik. En ga nu maar gauw naar binnen, dat ge geen kou vat. Anders komt er van die hele demonstratie misschien niets in huis.

28-03-2024 om 16:23 geschreven door kris vansteenbrugge  

28-02-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

In de krant van gisteren donderdag 8 februari trok een artikel van ene Jan Claeys, op pagina 4, mijn bijzondere aandacht: op 17 maart komt Amerika's oud-president Barak Obama naar Puurs, een Vlaamse gemeente van zowat twintigduizend inwoners, om er te speechen in het Studio 100 Pop-Up Theater, ter gelegenheid van een technologiefestival. De auteur van het artikel neemt de gelegenheid te baat om de bedragen uit de doeken te doen die de Amerikaanse oud-presidenten en first lady’s vragen om als spreker op te treden. Ziehier...

- Donald Trump: 139.343 tot 2.300.000 euro;

- Bill Clinton: 232.238 tot 464.477 euro;

- Hillary Clinton: 185.791 euro;

- George W. Bush: 92.895 tot 162.567 euro;

- Barack Obama: 400.000 tot 600.000 euro;

- Michelle Obama: 185.714 euro.

Dat de bedragen allesbehalve "rond" kunnen genoemd worden (die van Barack Obama niet te na gesproken) is ongetwijfeld te wijten aan het feit dat ze oorspronkelijk in dollars zullen geweest zijn.

Die bedragen intrigeren mij omdat ikzelf tientallen keren - het moeten er ongeveer honderd geweest zijn - opgetreden ben als spreker voor allerlei verenigingen: service-clubs, studentenclubs, artsenverenigingen, bejaardenclubs en dies meer. Dat ik het niet kan laten de "vergoeding" van mijn Amerikaanse collega-sprekers te vergelijken met die van mij, zullen mijn trouwste lezers mij hopelijk niet kwalijk nemen.

Het is mij uiterst zelden overkomen dat ik na een voordracht met lege handen, zegge zonder fles rode wijn, huiswaarts getogen ben: twee of hooguit drie keer. Steengoed vond ik mijn voordracht voor die serviceclub (d.i. een club die goede doelen steunt en waarvan de meeste leden behoren tot de "beau monde") waarvan ik de naam hier niet wens te noemen. Het onderwerp van mijn speech was "De Olympische Goden", waartoe ik ook Dionysos rekende, de god van de wijn. Het toeval wil dat ik bij het betreden van de zaal op een klein tafeltje in een hoek een fles rode wijn had zien staan en ik had een ijzersterk vermoeden dat die fles voor mij bedoeld was, na afloop van de speech: er was immers een strikje rond de hals van de fles. Ik zag de gelegenheid schoon om, toen ik het onderwerp Dionysos aansneed, mij te laten ontvallen dat ikzelf geen wijnliefhebber was en alleszins geen rode wijn lustte. De voordracht was een enorm succes, er waren veel aanwezigen en iedereen had zich blijkbaar goed geamuseerd: ik hou het meestal erg ludiek. Ik kreeg enorm veel applaus en een warme bedanking van de voorzitter. Hij had goed begrepen dat ik geen rode wijn lustte en laat dat nou precies hetgeen zijn dat ze voor mij in petto hadden, als bedanking... Jammer, nochtans één van de beste Bordeaux-wijnen. Hadden ze dat maar eerder geweten, dan hadden ze wel voor een fles witte gezorgd! De fles rode werd, als bewijs van de goede intenties, te voorschijn gehaald, maar ze werd mij niet overhandigd. De voorzitter had evenwel een beter idee, iets wat mij ongetwijfeld meer plezier zou doen dan welk geschenk dan ook: nogmaals een geweldig applaus van allen die zo zalig genoten hadden van de voordracht. Dat tweede applaus kwam er. Ik had de indruk dat het iets zwakker was dan de eerste keer...

Ik laadde mijn dia's, mijn diaprojector en mijn scherm in mijn autokoffer. Er was niemand om mij daarmee te helpen. Ik droop af, zonder enige vergoeding (het dubbel applaus niet te na gesproken) voor de dertig kilometer verplaatsingkosten, het gebruik van mijn diaprojectiemateriaal en vooral de uren voorbereiding die de voordracht mij had gekost. Maar ik had mij goed geamuseerd. Ik was dankbaar...

Ik heb meerdere keren mijn sprekerstalent aangewend ten bate van goede doelen. Die keer van "Kom op tegen Kanker" herinner ik mij nog levendig. De belangstelling was niet al te groot, wellicht niet vanwege de spreker of het onderwerp (kanker!) die een drietal maanden van te voren waren aangekondigd, maar omdat er een belangrijke voetbalmatch was op TV. Het applaus dat ik kreeg was ook maar matig. Het dankwoord van de voorzitter maakte echter veel goed. Hij vond het een uitstekende voordracht en hij vond mij een vlotte spreker. Hij realiseerde zich maar al te goed dat aan de voordracht veel voorbereidend werk was voorafgegaan en het leek wel of woorden hem te kort schoten om mij te danken voor de vele uren van mijn kostbare tijd die ik er had in gestoken. En de fles rode wijn die hij mij overhandigde was, zei hij, meer dan verdiend. Ik dankte op mijn beurt. Aan een tafeltje achteraan in de zaal zat een lid van de "goede-doelen-club" stickers te verkopen voor "Kom op tegen Kanker". Ik voelde mij verplicht zo'n sticker te kopen. Voor wat ik voor die sticker betaald heb had ik een fles "liebfraumilch" kunnen kopen, de enige wijn, wit en zacht en zoet, die ik nog enigszins lust. Ik heb de sticker op de fles rode wijn geplakt en die in mijn kelder geplaatst tussen mijn andere flessen. Het was een fles van hoge kwaliteit. Twintig of dertig jaar later heb ik ze naar boven gehaald, de sticker zat er nog op. Wijn verbetert met het ouder worden, maar van deze was de houdbaarheidsdatum blijkbaar overschreden...

Eén keer heb ik aan één van mijn voordrachten een nogal bittere nasmaak overgehouden. Het was op een namiddag midden in de week, voor een "seniorenclub". Ik had er twee patiënten voor afgebeld. Ik herinner mij nog levendig het onderwerp van mijn speech: "Het Peter principe", waarom alles zo slecht gaat in de wereld. De stelling is van ene professor Lawrence J. Peter. Die geleerde man heeft zijn best gedaan om alles wat fout gaat in de wereld terug te brengen tot die ene oorzaak: dat eenieder in ons hiërarchisch bestel ernaar streeft om zijn niveau van incompetentie te bereiken. Er werd met meer aandacht naar mijn spreekbeurt geluisterd dan men doorgaans van een ouder publiek zou verwachten. De ludieke tint die ik er had ingelegd zal daar ongetwijfeld ook toe bijgedragen hebben. Na afloop van het verhaal kwamen er vragen en opmerkingen uit het publiek: een bewijs dat men aandachtig geluisterd had. Iemand merkte op dat toch niet iederéén deel uitmaakt van een hiërarchie, waarop ik antwoordde dat het mij óók dwars zat en dat ik de stelling in dezer voege zou willen wijzigen: "dat eenieder ernaar streeft om een niveau van insufficiëntie te bereiken". Dat moest dan maar "Het Peter-Vansteenbrugge principe" heten. Iedereen was daar blij mee, ik kreeg applaus en een fles rode wijn. Een heerlijke namiddag ondanks een kleine valse noot in het begin. Ik had namelijk vier dia's meegebracht en men had mij verzekerd dat het nodige projectiemateriaal ter plaatse zou zijn. Dat wás ook het geval... maar de diaprojector bleek defect te zijn. De voordracht had ook best gekund zonder die dia's, maar omdat ik het zonde vond vanwege het werk dat ik erin gestoken had ben ik nog snel naar huis gereden - het was amper zes kilometer - om mijn eigen diaprojector te halen, en in een wip was ik terug. En dan hoor ik u al vragen: waarom dan die bittere nasmaak? Welnu...Twee dagen later vond ik een pro-justicia in mijn brievenbus. Ik had bij het ophalen van mijn projector de toegelaten snelheid met een paar kilometer overschreden. Een boete dus. Ik had ermee een paar flessen wijn en een paar bakken Duvel kunnen betalen...

De voordracht die ik gehouden heb voor een vereniging van classici (mensen die affiniteit hebben voor de klassieke cultuur) zal ik niet licht vergeten, niet zozeer vanwege de voordracht zelf, doch veeleer vanwege de fles wijn achteraf. De voordracht zelf was overigens vlekkeloos verlopen: een vrij talrijk publiek dat aandachtig gedurende bijna drie uur geboeid was blijven luisteren naar mijn uiteenzetting over de mythologische oorsprong van de Panhelleense Spelen. Ik had er veel voorbereidend werk aan gehad en ik had mijn voordracht geïllustreerd met bijna honderd dia’s. Voor alle zekerheid had ik nu ook mijn eigen projectiemateriaal meegenomen alsook mijn zwager om de diaprojector te bedienen. De dag tevoren hadden wij overigens een beetje gerepeteerd opdat alles gesmeerd zou lopen. Er volgde een warm applaus en een dito dankwoord van de voorzitter. Mijn beloning, om mij niet met lege handen huiswaarts te laten keren, was een klein flesje (hooguit 33 cl) retsina-wijn. Ze hadden het niet vooraf geweten dat ik een assistent zou meegebracht hebben, anders had die ook zo een flesje gekregen. Als u, beste lezer, geen hellenofiel bent en ook geen wijnkenner dan weet u misschien niet wat retsina is: een bleke goedkope wijn met een afschuwelijke smaak, een harssmaak, een verschrikking! Het flesje retsina was ongetwijfeld bedoeld als beloning voor mijn optreden en als vergoeding voor uren voorbereidend werk plus honderdveertig kilometer verplaatsingskosten en het etentje in een Grieks restaurantje (de "Zorba") waarop ik mijn zwager enkele dagen later heb getracteerd omdat ik hem dat verschuldigd meende te zijn voor de puike assistentie.

Die memorabele laatste spreekbeurt was er teveel aan. Het was een van de eerste dagen van de decembermaand van ´t jaar 2022. Ik was die dag precies tweeëntachtig-en-eenhalf jaar oud geworden. Ik had al een paar jaar niet meer "opgetreden" en ik dacht er niet over om het nog ooit te doen. De ouderdom had mij al flink in de greep: lumbartrose en spinaalkanaalstenose (*voor de leek: zoek dat maar eens op in het woordenboek). Dat resulteerde in chronische rugpijn, moeite om lang op eenzelfde plaats rechtop te blijven staan en gangstoornissen, al kon ik dat laatste - die mankepoot - nog tamelijk goed camoufleren als het tenminste slechts over een korte afstand ging. Maar het aanbod was zó aanlokkelijk: een voordracht in het universitair ziekenhuis voor de alumni van de geneeskunde! Er zouden verscheidene professoren en ex-professoren (emeriti dus) aanwezig zijn. Wat een eer om voor zo’n elite te mogen spreken! Ik had al twee keer mogen spreken in de aula van de universiteit, maar dit leek mij nóg mooier. Om mijn carrière in opperste schoonheid af te sluiten, de kroon op het werk. Maar... In de drie of vier jaar dat ik mijn hobby van "conferancier" niet meer beoefend had was er veel veranderd... Dia's waren uit de mode en er diende nu een power point gemaakt te worden. Wist ik véél wat een power point was. Mijn kleinkinderen hebben het mij geleerd en ze zijn zo vriendelijk geweest een power point van mijn voordracht te maken. Jammer was ook dat het "event" plaatsvond in volle coronatijd en er dus weinig toehoorders zouden zijn, maar... de techniek staat voor niets: de voordracht werd opgenomen zodat de afwezige alumni, zij die het coronagevaar niet durfden trotseren, alles rechtstreeks van in hun luie zetel konden volgen op hun computerscherm. Ik moest spreken voor hooguit 15 aanwezigen, over "De geneeskunde bij oude Grieken". Kwantiteit ondermaats dus. De kwaliteit daarentegen: allemaal gewezen professoren, op een paar uitzonderingen na! Voor het eerst in mijn leven voelde ik mij nerveus bij de aanvang van een voordracht: spreken voor zo´n mini-publiek heeft mij nooit gelegen. Maar het ergste was dat ik de hele tijd moest rechtop blijven staan en niet een beetje heen en weer mocht wandelen om mijn rug wat te ontlasten, omdat ik anders uit het beeld van de camera kwam, via dewelke mijn voordracht werd opgenomen terwille van de thuisblijvers. Ik had er niet op gerekend dat de voordracht niet langer dan een uur mocht duren (er moest nog tijd overblijven voor vraagstelling achteraf) en halverwege afronden viel mij moeilijk al dient gezegd dat twee uren rechtopstaand spreken zonder van plaats te mogen veranderen wellicht niet uit te houden zou geweest zijn vanwege de hevige rugpijn. Dat was dus wel degelijk mijn laatste voordracht, het was de voordracht teveel!...

In mijn kelder staan nog enkele flessen rode wijn, te oud om nog drinkbaar te zijn. Ze hebben nog enkel historische waarde. Van een paar weet ik nog waar ik ze "verdiend" heb. Ik had ze moeten voorzien van een etiket met plaats en datum en de naam van de gulle schenker...

18-02-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Wat mogen we ons gelukkig prijzen met een jonge politieker in ons dorp, die zal zorgen dat alles anders - 't is te zeggen "beter" - wordt na de verkiezingen. Tenminste als hij en zijn partij het voor het zeggen zullen hebben? Ik denk van wel...

Ik had afgelopen weekend de gelegenheid een rustig gesprek met Jerco te kunnen voeren. Vijfentwintig jaar geleden heb ik Jerco's amandelen verwijderd en ik heb de indruk dat hij nog steeds met respect opkijkt naar deze vergeetachtige drieëntachtigjarige. Hij nam rustig de tijd om mij uit te leggen hoe hij, en uiteraard zijn partij, staat tegenover alle problemen die de mensen bekommeren. De oorlogen in Oekraïne en in Gaza: hij is er tegen, bravo Jerco! De hongersnood in sommige delen van de wereld en de opwarming van de aarde: hij is er tegen, weer bravo Jerco! De daling van ons onderwijsniveau, de prijzen in de rusthuizen die stilaan onbetaalbaar worden, de gebreken in de kinderopvang: Jerco zal het oplossen, nogmaals bravo Jerco! En hij belooft ook paal en perk te stellen aan de ongelijkheid tussen de pensioenen, de graaibonussen van sommige politiekers en de optimalisatietechnieken van de grootverdieners. En dan is er nog zijn belangrijkste stokpaardje: de ellendige levensomstandigheden van de boeren waarvoor hij zich wil inzetten met iedere vezel van zijn jong lichaam - zijn grootvader zaliger was boer... Over het probleem van de migratie en de overbevolking spreekt hij niet spontaan, maar als 'malthusianist' voel ik mij verplicht het probleem even ter tafel te leggen. Hij lijkt er geen pasklare oplossing voor te hebben, maar dat hebben de andere partijen ook niet - één partij terzijde gelaten, maar dat is een extremistische partij wier naam hij zelfs niet wil uitspreken. Maar het verschil tussen Jerco en de andere politici ligt wel in het feit dat de anderen er niet eens wakker van liggen en Jerco wel! En ik had nochtans gezworen dat ik niet meer zou gaan stemmen. Maar niets weerhoudt mij om op die eed terug te komen en de toekomst van mijn nageslacht en dat van al mijn Vlaamse broeders en zusters in handen te leggen van Jerco...

24-01-2024 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Dat het jullie goed ga in het nieuwe jaar hoop ik van ganser harte. Wensen doe ik niet, aan wensen hebben jullie niets. Maar ´k beloof dat ik bij tijd en wijle vol genegenheid aan jullie denken zal en dat ik vriendelijk zal zijn als ik jullie op mijn weg ontmoet. Zolang ik nog bij zinnen ben...

En of het goed gaat in de wereld? ´k Zou ´t geloven, we boeren goed! De wereldbevolking is weer flink gestegen ondanks de vele slachtoffers van oorlogen, hongersnoden, epidemieën, natuurrampen, en dies meer. Ons aardbolleke geraakt, door al die mensen, oververhit en moet dus weer het loodje leggen. Maar ´t heeft alleszins nog gruwelijker pijltjes op zijn boog: wat we ´t voorbije jaar hebben meegemaakt is, vrees ik, nog maar klein bier geweest.

Laten we nu geen gelukkig nieuwjaar wensen, maar beloven dat we elkaar liefdevol zullen bejegenen het hele jaar lang en ook daarna nog... als het ons gegund is.

31-12-2023 om 14:10 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een maand of zes geleden heb ik op zolder in een berg oude geschriften van mijn hand vier toneelstukken gevonden uit de jaren ’70 van de vorige eeuw. Ik moet ze achteraf zelf totaal ongeschikt gevonden hebben voor publicatie of opvoering. Maar nu ze onverwacht weer opgedoken zijn vind ik er minstens twee best genietbaar, alsof ze niet door mij maar door een gerenommeerd toneelauteur geschreven zijn - Shakespeare? Ik heb ze te lezen gegeven aan de regisseur van de lokale toneelvereniging. Na zes maanden heb ik niets meer van die regisseur gehoord. Ik denk dat hij erover zal geoordeeld hebben zoals ikzelf in de jaren ´70... Al put ik wat troost en hoop uit de overweging dat het thema van „De Twistappel“ de doorsnee toneelbezoeker minder goed ligt en dat het bij „Een dochter voor het leven“ vooral te maken heeft met de rolverdeling (2 vrouwen, 5 mannen) ofschoon de rol van de postbode ook door een vrouw kan gespeeld worden zonder één woord aan de tekst te wijzigen. En dan is er nog voer voor de zuurpruim die de humor niet kan smaken: hoe iemand het natuurlijk kind kan zijn van twee verschillende vaders. Een wetenschappelijke primeur!

1° DE TWISTAPPEL.

Voor een goed begrip gaan we eerst vele eeuwen terug in de geschiedenis, om precies te zijn tot ongeveer 1200 jaar vóór het begin van onze tijdrekening, toen de oppergod Zeus volop regeerde over hemel en aarde (de zee viel onder de bevoegdheid van de god Poseidon, de hel onder die van Hades). Zeus had zijn oog laten vallen op Leda, de echtgenote van Tyndareos, koning van Sparta. Teneinde onopvallend met haar betrekking te kunnen hebben veranderde hij zichzelf in een zwaan, en zo geschiedde het dat Leda enige tijd later - laten wij het op negen maanden houden - twee eieren baarde. Vermeld dient nog te worden dat zij dezelfde dag van haar gemeenschap met de zwaan ook „het bed had gedeeld“ met haar echtgenoot Tyndareos. Uit elk van de twee eieren kwam een tweeling te voorschijn: uit het ene ei kwamen Pollux en Helena, die kinderen van Zeus waren, uit het andere ei kwamen Castor en Klutaimnestra, kinderen van Tyndareos. Over Castor en Pollux wil ik hier enkel maar kwijt dat zij na hun dood door Zeus als sterrenbeeld aan het firmament werden geplaatst. Klutaimnestra trouwde later met koning Agamemnon van Mykene en Helena groeide op tot de mooiste vrouw die de wereld ooit heeft gekend... tot onze eigen god het in zijn hoofd heeft gehaald Brigitte Bardot te scheppen. Zo goed als alle Griekse koningen dongen naar Helena’s hand. Uiteindelijk werd Menelaos, broer van Agamemnon, haar echtgenoot waardoor hij meteen ook haar vader Tyndareos opvolgde op de troon in Sparta. De goddelijke schoonheid van Helena zou uiteindelijk catastrofale gevolgen hebben: ze zou leiden tot meest beruchte oorlog aller tijden, de oorlog van Troje. En hier kunnen we ons toneelstuk „De Twistappel“ een aanvang laten nemen...

Op de bruiloft van Peleus, koning van Iolkos, met de bekoorlijke nimf Thetis, waren alle goden uitgenodigd, behalve één, Eris, de godin van de twist. Eris kwam toch en ze had zelfs een geschenk bij, een gouden appel, die ze in de feestzaal wierp, waarna ze vertrok. Op de appel stond geschreven „voor de mooiste“. Drie van de aanwezige godinnen eisten de appel voor zich op: Hera, Athena en Aphrodite. Wie van de drie uiteindelijk aan het langste eind trok en hoe dit de aanleiding zou worden tot de Trojaanse oorlog leert ons „De Twistappel“, toneelstuk in 2 bedrijven.

2° EEN DOCHTER VOOR HET LEVEN.

In meer recente tijd - de tweede helft van de 20e eeuw - speelt het toneelstuk „Een dochter voor het leven“ zich af. In een ouderwets dorpscafé in een onooglijk boerendorp spelen de cafébaas, de meid, de postbode, de pastoor, de dokter, de notaris, de cafédochter en haar jonge geleerde vriend de hoofdrollen.

26-12-2023 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

09-12-2023 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Lieve Astrid,

Reeds vele tientallen jaren ben ik verslaafd aan „2 voor 12“, de onovertroffen quiz op de Nederlandse TV. Ook een beetje verslaafd aan de even onovertroffen presentatrice: jij dus... Noem het gerust „verliefdheid“: je lieve glimlach, je aanlokkelijke stem, je stielkennis. En toch ben ik bang dat er na al die jaren een beetje sleet begint te komen op mijn verliefdheid. Sta mij toe dat ik het uitleg...

In den beginne vond ik geen graten in het feit dat jij „srijven“ zei omdat je de „schr“ niet kon of niet wilde uitspreken. Integendeel. Ik vergaf je veel, zoals dat gaat onder jonge verliefden, die elkaars fouten met de mantel der liefde bedekken, ja, er zelfs door opgewonden raken. Er was overigens een goede verklaring voor dat „spraakgebrek“ van jou: niemand zal immers ontkennen dat „srijven“ gemakkelijker uit te spreken is dan „schrijven“. Een ander spraakgebrek waar ik opgewonden door raakte was de manier waarop jij „vier“ uitsprak: „fieë“! Al zie ikzelf „fieë“ moeilijker uitspreekbaar dan „vier“. Tot hier niets aan de hand dus. Edoch...

Laten we even teruggaan in de tijd, toen de Nederlander Joop Zoetemelk één van de beste wielrenners ter wereld was. De Nederlanders spraken zijn naam uit als „Soetemelk“ en daar kon ik nog wel enig begrip voor opbrengen. Als naam en voornaam in één adem uitgesproken worden, is „Joop Soetemelk“ de enige correcte uitspraak en zelfs de enige „technisch mogelijke“ uitspraak, d.i. zonder gevaar de tong te breken. Of je zou er „Joob Zoetemelk“ moeten van maken, maar dat is taalkundig niet toegelaten. Toch is dàt hetgeen een vrijgevochten sportjournalist er jaren geleden van maakte: enkel „Zoetemelk“ met „z“ als er „Joob“ vóór kwam, in alle andere gevallen was het „Soetemelk“. Ik wond er mij mateloos over op. Onlangs hoorde ik jou „lieve Astrid“ tijdens een „2 voor 12“ iets vertellen over een „grood zwaard“. Vroeger zou ik het je niet kwalijk genomen hebben. Maar onze liefde begint te tanen, vrees ik..

Kris.

19-11-2023 om 11:51 geschreven door kris vansteenbrugge  

Al vijfenzeventig jaar, dat is vanaf mijn prille kinderjaren, ben ik een liefhebber van de wielersport. Als kleine jongen had ik ook wel interesse voor de voetbalsport, maar die interesse is er nu niet meer en dat geldt voor alle ploegsporten. Ik herinner mij nog dat de voetbalploeg van Beveren-Waas - ´t is enkele tientallen jaren geleden - een belangrijke wedstrijd speelde. Hoeveel van de elf spelers van de ploeg waren Bevernaren, denkt ge? Niet één! Hoeveel Vlamingen, denkt ge? Niet één! Hoeveel Europeanen, denkt ge? Precies, niet één. Ik kon mij daar moeilijk mee verzoenen en sedert die dag gaat mijn interesse nog vrijwel uitsluitend uit naar individuele sporten, in ´t bijzonder de atletieksport en de wielersport.

De koers! Hoe zeer hebben ze mijn dagen opgevrolijkt: de Ronde van Frankrijk en de grote ééndagskoersen op de weg. En toch is er iets wat mij niet bevalt aan de wielersport. De ploegen! Wielrennen is toch een individuele sport! Waarom dan ploegen? Die mooie sport wordt er toch door geschaad. Zo ken ik een renner uit een naburig dorp, Kluisbergen - Devenijns is zijn naam -, die een uitstekend renner is geweest en rond deze tijd afscheid heeft genomen van de sport. Hij heeft als sportman goed zijn brood verdiend want hij was van grote waarde voor zijn ploeg, als helper van een kopman die hij tijdens de koers uit de wind diende te zetten of met wie hij van fiets diende te wisselen als die banden- of andere pech had. En als die kopman dan de koers won tegen een tegenstrever die zich geen knecht als Devenijns kon permitteren, is dat eerlijk, is dat geen koersvervalsing? En is het eerlijk dat Devenijns, door zichzelf altijd voor anderen te moeten opofferen, zo goed als nooit zelf een koers gewonnen heeft? Vraag mij enkele wielerploegen op te noemen en ik moet mij beperken tot Jumbo-Visma - waarvan ik enkel weet dat de eerste een winkelketen is - en Quickstep, die staat voor vloerbekleding. Die ploegen zijn er nodig zegt men want zij zijn het die de sport met hun sponsoring, in ruil voor reklame, leefbaar houden. Zou die reklame, zo vraag ik mij af, niet kunnen gevoerd worden zonder dat gedoe met ploegen? En zou er één klant zijn die bij Jumbo koopt of zijn vloer door Quick-step laat bekleden omdat een renner van de ploeg een koers (het weze nog de Tour de France) gewonnen heeft? Eerder denk ik dat het te maken heeft met fiscaliteit, optimalisatie... Omdat de namen van de wielerploegen, voor zover mij bekend, niets te maken hebben met fietsmerken spreekt men van extra-sportieve merken, in tegenstelling tot de autosport waar de ploegen namen dragen als Ferrari, Renault, Mercedes, enz. Vóór de tweede wereldoorlog droegen de wielerploegen vrijwel uitsluitend de naam van een fietsmerk (Mercier, Alcyon, Groene Leeuw) en pas daarna zijn de extra-sportieven op het toneel verschenen. Het was de tijd van de wielergoden Vansteenbergen, Van Looy, Merckx, Kübler, Koblet, Bobet, Anquetil, Coppi, Bartali... Hun prestaties staan in mijn geheugen gegrift, ik zou hun erelijsten zó kunnen opdreunen. Vraag mij nochtans niet voor welke merkenploegen ze gereden hebben. Ik herinner mij amper twee namen van merkenploegen uit die na-oorlogse tijd: Faema en Molteni. Faema was een merk van commerciële koffiezetapparaten - daar ben ik pas laat achter gekomen - en waarvoor Molteni stond heb ik nooit geweten...

Enkele dagen geleden heb ik de voet gezet in een Jumbo-warenhuis. Jumbo gaat ongetwijfeld prat op de wielerploeg die hun naam draagt en ongetwijfeld uitstekende renners - vraag mij niet wie - in de rangen telt. De eer moeten ze nochtans delen met de medesponsor die Visma heet en een viswinkelketen zou kunnen zijn - maar van dat laatste ben ik allesbehalve zeker. Ik kan u alvast mededelen dat de kennismaking met Jumbo uitermate is meegevallen en dat om drie redenen. Er is ten eerste een toilet dat voor ieder toegankelijk is. Op de deur staat de klassieke afbeelding van een mannetje en een vrouwtje, maar daarnaast ook nog van een gender-neutraaltje (halfman-halfvrouw), van een baby´tje en een figuurtje dat het midden houdt tussen een kwajongen met stekelhaar en een mindervalide. Allernuttigst voor iemand van drieëntachtig die al eens vaker moet plassen dan iemand van driemaalzeven. Ten tweede is er de gratis koffiebar-met-koekje. Welke klant gaat niet door de knieën voor zo’n fijne attentie? En toch was er, desalniettemin, maar weinig volk aan de kassa, maar ´t was nog vroeg na de middag - helemaal geen spitsuur dus en dat verklaart veel - en er zat een uitermate lieve en charmante jongedame die belust was op een babbeltje:

- Slecht weer vandaag, zei ze.

- Dat mag je wel zeggen, zei ik, en in ´t weekend belooft het niet beter te worden.

- Wat doe je in ´t weekend? vroeg ze.

Daar schrok ik een beetje van.

- We gaan met de familie samen uit eten.

- Hier in de stad?

- Neen in Kluisbergen: „The golden Wing“.

- Goed restaurant, zei ze.

Ik betaalde met de Visa-kaart. Ik voelde mij licht en vrolijk. En toch... Had ik niet moeten vragen wat háár plannen waren voor het weekend? Ik neem mij voor die fout goed te maken bij mijn eerstkomend bezoek aan Jumbo, in de hoop dat zíj weer aan de kassa zit. Hoe zeer ik ook dweep met de huidige wielergoden - Evenepoel, Van Aert, Kopecki, Vandepoel, Alaphilippe, Pidcock, Pogacar, Roglic, Vingegaard... - van geen van allen wens ik te weten of zij misschien lid zijn van de Jumbo-ploeg. En als ik vanaf heden zweer bij de Jumbo-winkel dan heeft dat niets te maken met de wielersport, maar alles met het WC-tje, de koffie-bar en bovenal met dat schatje aan de kassa.

22-10-2023 om 14:21 geschreven door kris vansteenbrugge  

Jacques Uyttebrouck en ik zijn goede kennissen, ofschoon we elkaar vrijwel uitsluitend ontmoeten in het ziekenhuis, gezegend als wij beiden zijn met allerlei kwaaltjes die eigen zijn aan de ouderdom. Ik ben geboren tijdens de Blitzkrieg van 1940 en Jacques is nog een jaartje ouder. Tijdens onze kinderjaren woonden we in hetzelfde dorp en we gingen naar dezelfde school, de kloosterschool bij de nonnetjes.

We zaten in de wachtkamer van dokter Onckels, uroloog, Jacques en ik -´t moet een week geleden zijn - allebei met een gelijkaardig probleem: „moéten plassen, niet kunnen plassen en tóch plassen“.

- Ik heb mij gisteren laten ontdopen, zei Jacques.

Ik schrok daar even van. De Uyttebroucks waren zo katholiek als de pest. Jaak heeft nooit andere dan katholieke scholen bezocht, tot aan de universiteit toe. De Rijksuniversiteit Gent (RUG) was vlakbij, maar Jaak moest van zijn ouders naar de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) en ik meen mij te herinneren dat studeren aan de univ van Gent toenmaals rook naar zonde, ja doodzonde.

- Ik heb ál te veel naar de pijpen van die zwartrokken moeten dansen tijdens mijn collegejaren, zei Jacques, en na wat ik de laatste tijd in de media verneem over hun grensoverschrijdend gedrag, kon ik het niet met mijn geweten overeenstemmen om nog bij die club te horen.

- De club van „de gelovigen“?

- Precies. Tot die club heb jij nooit behoord, veronderstel ik. Want toen wij nog samen naar de nonnenschool liepen ging jij al niet meer iedere zondag naar de mis en later ben jij naar het gemeenschapsonderwijs getrokken, een school zonder God. Toen al geloofde jij niet in God.

- Ik ben gedoopt - zo heeft men mij toch verteld - en ik heb altijd in God geloofd. Nu nóg.

- Wat vertel je mij nu? Geloof jij dat God bestaat?

- Ja zeker, God bestaat. Maar niet écht hé.

- Waar heb je die onzin opgeraapt?

- Geleerd van mijn kleindochter. Ze moet een jaar of zeven geweest zijn. Ik vroeg haar of ze dacht dat Sinterklaas bestaat. Hij bestaat, zei ze. Maar niet écht, hé, voegde ze er aan toe. Toen ze precies eender bleek te denken over God stond ik paf. Ze ging toch naar een katholieke school? Het heeft haar niet belet ieder jaar een brief te schrijven naar Sinterklaas tot ze een jaar of vijftien was, en regelmatig naar de mis te gaan. Ook ík durf mij nog af en toe in de mis vertonen, zelfs na al die heisa rondom het kindermisbruik door priesters. En ik denk er niet aan mij te laten ontdopen. Waarom zou ik? Zou ik geen vlees meer eten omdat ik weet heb van een pedofiele beenhouwer? Met zoete nostalgische gevoelens denk ik vaak terug aan mijn kinderjaren, toen God nog bestond - niet écht natuurlijk! - en iedereen ter kerke ging. Neen, ik laat mij niet ontdopen, ik blijf lid van de club. Erelid...

- Maar jij bent nooit misbruikt geweest!

- Da´s waar. Ik begrijp het.

05-10-2023 om 13:59 geschreven door kris vansteenbrugge  

Nostalgie is "het idealiserend terugverlangen naar wat geweest is", zo leert ons de dikke Van Dale. Ik zou het niet beter kunnen verwoorden....

In 1948, driekwart eeuw geleden, hadden de Olympische Spelen - de eerste na-oorlogse - plaats in Londen. Ik was acht jaar oud en ik verslond de sportpagina's van de krant. De heldin van die Spelen was een dertigjarige Hollandse huisvrouw, moeder van twee kinderen. Ze veroverde op die Spelen vier gouden medailles in de atletieksport en, afhankelijk van het uurrooster van de verschillende atletiekdisciplines hadden her er nog meer kunnen zijn. Ik heb haar nooit kunnen vergeten en als ik terugverlang naar véél vroeger, dan is het naar de jaren van Fanny Blankers-Koen, de vliegende Hollandse huismoeder. Nostalgie! Geen sportvrouw heeft in de laatste vijfenzeventig jaar haar tegenstandsters in die mate overklast als Fanny Blankers-Koen tijdens de Spelen van 1948, in de sprintnummers, het hordenlopen en het vèrspringen. En daar duikt er eentje op, een lief pretentieloos drieëntwintigjarig meisje, dat Fanny wel eens naar de kroon zou kunnen steken. Haar naam is Femke Bol, haar beste nummer is de 400 meter horden en daarin is het meesterschap over haar concurrenten zo mogelijk nóg groter dan dat van Fanny Blankers-Koen. Toevallig weer een Hollandse en met dezelfde initialen als haar voorgangster: F.B. Ze heeft een Belgische "vriend", Ben Broeders, onze beste polsstokspringer, B.B. dus. In mijn studententijd heeft verscheidene jaren lang een foto van B.B. - maar nu heb ik het wel over Brigitte Bardot - boven mijn bureau gehangen. Het was een foto uit de toentertijd zeer succesrijke film "et dieu créa la femme". Met haar lieve glimlach heeft Gods mooiste creatuur mij in moeilijke momenten er vaak bovenop geholpen. Nostalgie... 

En nu ik het toch over mijn studententijd heb... In mijn faculteit had ik een vijftal zeer goede vrienden.  Vier van hen zijn reeds overleden. Met mijn echtgenote en met Rita, de weduwe van Coen, heb ik een paar weken geleden een bezoek gebracht aan Jo, de weduwe van Raymond. Vijfenzestig jaar geleden zaten Raymond, Coen en ik kaart te spelen in den Amber, Gents populairste café-dancing. Lieve meisjes hadden vijf francs in de joke-box gestoken en kwamen ons ten dans vragen, maar wij bleven kaarten. Geen van ons drieën had toen al een relatie. Stel dat Raymond en Coen dat toen zouden geweten hebben dat ik vijfenzestig jaar later, met hun echtgenoten een aangename dag zou doorbrengen... Het stemt mij droef te moede. Nostalgie van de bittere soort...

21-09-2023 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

10-09-2023 om 18:48 geschreven door kris vansteenbrugge  

30-08-2023 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge