Pasi Sahlberg, woordvoerder en propagandist van Fins onderwijsmirakel, maakt zich vandaag op zijn blog grote zorgen over het Fins onderwijs
Blog Finnish education reform: Two Finnish Icons: Education and Nokia
...Some observers argued that 10 years ago Nokia had reached a state of complacency with its domination of the worlds mobile phone market. There were those who believed that Nokia had lost much of its creative capacity to come up with new ideas when set goals had been realized.
This is a also potential risk for the Finnish education system as it moves on as a celebrated model of public education in the world. The fourth PISA study in 2009 conveyed the first signs of possible turn of the course of the Finnish comprehensive school, although the overall performance is still excellent.
Certain complacency and inability to build joint and inspiring vision of the future in Finnish education will serve as factors that inevitably lead the system into trouble.
Sahlberg bereidt de lezers blijkbaar al voor op een zwakkere PISA-2012-uitslag. Hij zal wel al op de hoogte zijn van de uitslag die pas op 3 dec. bekend gemaakt mag worden. Sahlberg verzwijgt dat uit studies van de universiteit van Helsinki (2006 en 2013) al gebleken is dat de Finse 15-jarigen voor de Finse tests wiskunde e.d. eerder zwak scoren en opvallend zwakker dan 10-15 jaar geleden. Ook al voor TIMSS 2003 (meer echte wiskunde dan PISA) scoorden de Finse leerlingen opvallend zwakker dan Vlaanderen (dat nochtans veel meer anderstalige migrantenleerlingen telde). . In 2005 deden ook 200 Finse docenten wiskunde hun beklag over de geringe wiskundekennis van de 18-jarigen.Uit TIMSS 2011 bleek ook dat Finland opvallend weinig toppers telt
Lieten propagandisten als Sahlberg en co zich misleiden door de (controversiële) PISA-test? Waarom verzweeg Pasi de negatieve berichten over Finland?
Waarom liepen onze beleidsmakers, hervormers s.o., Klasse, onderwijssociologen, persmensen, Panorama ... zo hoog op met Sahlberg , met de fantastische leerresultaten van de Finse leerlingen, met de comprehensieve lagere cyclus, met het beperktere aantal lesuren, met de (al te theoretische) masteropleiding van de Finse leraars (regenten) voor de lagere cyclus s.o. ...?
De nieuwe 'Onderwijskrant' is uit, nr. 167 Bestellen via owkrant@hotmail.com ( 6)
Inhoud:
*Recent ongenoegen leraars s.o. en professoren over hervormingen
C-attest
voor onderwijsbeleid voorbije decennia
*Leraars
wijzen eens te meer hervorming s.o.af (Knack-enquête)
Hervormers
beschuldigen leraars van zelfgenoegzaamheid, onwetendheid...
*Prof. Wim Van den Broeck: geen
structuurhervorming nodig, maar meer kennis- en cultuuroverdracht
*
Kritiek van Philip Brinckman op hervorming secundair onderwijs
en
grootschalige scholengroepen
*Waarom
is de leraar de vijand van de hervormers geworden?
Opiniebijdrage
van Peter De Roover, leraar tso
*Dirk
van Dammes (OESO) zelfbetrokken reconstructie hervorming s.o.
*Strategische
bekering Mieke Van Hecke
van
tegenstander (2004-2011) naar fervent voorstander structuurhervorming s.o.
*Klasse
& hoofdredacteur Pieter Lesaffer samen met
Smet en co
in
de strijd tegen kritische leraren (september 2013)
*VLOR-rapport van 2008
& VLOR-memorandum 2004 over competentiegericht onderwijs
*STEM-maatregelen:
topministers voeren Vlaamse
windmolen-
en watertoren -wiskunde en-wetenschappen in!
*Ondermaats
rapport over beleidsevaluatie lerarenopleidingen
Raf Feys, hoofdredacteur Onderwijskrant
P.S. Op onze website www.onderwijskrant.be
staan honderden bijdragen over onderwijs en onderwijsbeleid. De website werd de voorbije vijf jaar al 313.000 keer bezocht.
We verspreiden ook bijna dagelijks berichten en
commentaar bij de onderwijsactualiteit via facebook onderwijskrant actiegroep
en via tweets raf feys. Reacties en bijdragen zijn steeds welkom: owkrant@hotmail.com
Onderwijs. Spectacularie daling van leerprrstaties in Finland
Spectaculaire daling
van leerprestaties in Finland & debat over (nefaste) gevolgen
van comprehensieve, lagere cyclus s.o. in Finland, Zweden ... Onze beleidsmakers, Klasse van september
2013, stellen(comprehensief) Finlandsteeds
voorals een onderwijsparadijs
inzake hoge leerresultaten en sociale gelijkheid. Volgens Finse onderzoekers
van de universiteit van Helsinki was dit de voorbije jaren geenszins het geval.
Dit bevestigt wat Onderwijskrant al een
aantal jaren beweert -mede op basis van eerdere studies van de universiteit van
Helsinki.
New study: Finnish
students achievement declined significantly (Onderzoek van universiteit
Helsinki).
Since 1996, educational effectiveness has been understood in
Finland to include not only subject specific knowledge and skills but also the
more general competences which are not the exclusive domain of any single
subject but develop through good teaching along a students educational career.
Many of these, including the object of the present assessment, learning to
learn, have been named in the education policy documents of the European Union
as key competences which each member state should provide their citizens as
part of general education (EU 2006).
In spring 2012, the Helsinki University Centre for
Educational Assessment implemented a nationally representative assessment of
ninth grade students learning to learn competence. The assessment was inspired
by signs of declining results in the past few years assessments. This decline
had been observed both in the subject specific assessments of the Finnish
National Board of Education, in the OECD PISA 2009 study, and in the learning
to learn assessment implemented by the Centre for Educational Assessment in all
comprehensive schools in Vantaa in 2010.
The results of the Vantaa study could be compared against
the results of a similar assessment implemented in 2004. As the decline in
students cognitive competence and in their learning related attitudes was
especially strong in the two Vantaa studies, with only 6 years apart, a
decision was made to direct the national assessment of spring 2012 to the same
schools which had participated in a respective study in 2001.
The goal of the assessment was to find out whether the
decline in results, observed in the Helsinki region, were the same for the
whole country. The assessment also offered a possibility to look at the
readiness of schools to implement a computer-based assessment, and how this has
changed during the 11 years between the two assessments. After all, the 2001
assessment was the first in Finland where large scale student assessment data
was collected in schools using the Internet.
The main focus of the assessment was on students competence
and their learning-related attitudes at the end of the comprehensive school
education, but the assessment also relates to educational equity: to regional,
between-school, and between- class differences and to the relation of students
gender and home background to their competence and attitudes.
The assessment reached about 7 800 ninth grade students in
82 schools in 65 municipalities. Of the students, 49% were girls and 51% boys.
The share of students in Swedish speaking schools was 3.4%. As in 2001, the
assessment was implemented in about half of the schools using a printed test
booklet and in the other half via the Internet. The results of the 2001 and
2012 assessments were uniformed through IRT modelling to secure the
comparability of the results. Hence, the results can be interpreted to
represent the full Finnish ninth grade population.
Girls performed better than boys in all three fields of
competence measured in the assessment: reasoning, mathematical thinking, and
reading comprehension. The difference was especially noticeable in reading
comprehension even if in this task girls attainment had declined more than
boys attainment. Differences between the AVI-districts were small. The impact
of students home-background was, instead, obvious: the higher the education of
the parents, the better the student performed in the assessment tasks. There
was no difference in the impact of mothers education on boys and girls
attainment. The between-school-differences were very small (explaining under 2%
of the variance) while the between-class differences were relatively large (9 %
20 %).
The change between the year 2001 and year 2012 is significant. The
level of students attainment has declined considerably. The difference can be
compared to a decline of Finnish students attainment in PISA reading literacy
from the 539 points of PISA 2009 to 490 points, to below the OECD average. The
mean level of students learning-supporting attitudes still falls above the
mean of the scale used in the questions but also that mean has declined from
2001.
The mean level of attitudes detrimental to learning has
risen but the rise is more modest. Girls attainment has declined more than
boys in three of the five tasks. There was no gender difference in the change
of students attitudes, however. Between-school differences were un-changed but
differences between classes and between individual students had grown. The
change in attitudesunlike the change in attainmentwas related to students
home background: The decline in learning-supporting attitudes and the growth in
attitudes detrimental to school work were weaker the better educated the
mother. Home background was not related to the change in students attainment,
however. A decline could be discerned both among the best and the weakest
students.
The results of the assessment point to a deeper, on-going
cultural change which seems to affect the young generation especially hard.
Formal education seems to be losing its former power and the accepting of the
societal expectations which the school represents seems to be related more
strongly than before to students home background. The school has to compete
with students self-elected pastime activities, the social media, and the
boundless world of information and entertainment open to all through the
Internet. The school is to a growing number of youngpeople just one, often
critically reviewed, developmental environment among many.
The change is not a surprise, however. A similar decline in student attainment has been registered in the
other Nordic countries already earlier. It is time to concede that the
signals of change have been discernible already for a while and to open up a
national discussion regarding the state and future of the Finnish comprehensive
school that rose to international acclaim due to our studentssuccess in the
PISA studies.
Source:
University of Helsinki - Faculty of Behavioral Sciences,
Department of Teacher of Education Research Report No 347Authors: Jarkko
Hautamäki, Sirkku Kupiainen, Jukka Marjanen, Mari-Pauliina Vainikainen and
Risto Hotulainen
Learning to learn at the end of basic education: Results in
2012 and changes from 2001
Kritische bedenkingen van DIVO (vereniging van directeurs vrij
onderwijs)over het masterplan secundair onderwijs en de
geplande grootschalige scholengroepen
In de DIVO-nieuwsbrief vanjuli 2013, lezen we kritische beschouwingen
over het masterplan en de geplande grootschalige scholengroepen in de bijdrage Herstel van een oude onzekerheid voor de
nieuwe! Uit de bijdrage blijkt dat ook volgens de directies de
hervormingsplannen nog veel te vaag blijven om ze echt te kunnen beoordelen en
dat ook de directeurs zich veel vragen stellen bij de masterplanhervorming en
de geplande invoering van scholengroepen. In de Onderwijskrant nr. 166 en nr. 167 lieten
we overigensal een aantal kritische
geluiden van directies omtrent het masterplan beluisteren.We citeren uotvpoerig uit de DIVO-bijdrage en
formuleren her en der ook wat commentaar.
Masterplan : hervorming secundair onderwijs
Watdeonderwijswereldbeleefdeindegrijzeenplotsopen brekende lentemaand juni was uniek zowel
naar het gebeuren inzijn verloop zelf
als naar de spanning en onzekerheid die ervanneersloeg in de scholen. Precies omdat
de conceptnota hervormingsecundair
onderwijs al zo lang achteruit was geschoven en niemandnog dacht dat er iets van zou komen en dus
na 2014 dat iets in de startblokken zou schieten, waren meteen de oren en de
geestenop de werkvloer gespitst. Daarkwamnogdenodigedosiscontroversiëleuitsprakenbijwaarbijhetnietalleenoverdetochnoghogekwaliteitvanonderwijs(terwijldeOESOspreektvandalendekwaliteit)endusoverbodigheidvaneenhervormingging,maar ookover deschijnbarekoppelingaandestrijdpositievaneentypischeonderwijscongregatie en
de aso school die wat later onverwachteopeningenmaakte.
De afschaffing van de schotten
tussen de onderwijsvormen was een soort veralgemenende doorsnede van de
hervormingsplannenen ze was (en blijft
wellicht) ook het scherp van de snee. De inzet vande vurige dame van het VVKSO die niet weg
te branden was uitde media,
beklemtoonde finaal de probleemoplossende inbrengvan ons net. Basisdocument was de te nemen
of te laten inhoudvan het dégradé
kleurenkader van de bestudeerde studierichtingenzoals uiteengezet in het ICC Gent op 8 mei
2012 en waarvoor zebeweerde een
draagvlak bij schoolbesturen en directies te hebben.Die instemming betrof ons inziens eerder de
weg die men zou willen verdergaan eerder dan de toen nog niet in de politiek
verankerde consequenties van het voorliggend schema... Tsja, het probleem van
de fit tussen de vooruit-boodschap van de voortrekster en de perceptie van
de achterban. Dat alles tegen de achtergrond vanstilzwijgende andere netten. Deze stilte was
blijkbaar betekenisvol. (NvdR: Mieke Van Hecke pakte dus al te vlug
uit met de stelling dat de aanwezigen op de congresdag van 8 mei 2012 de
concrete voorstellen van het VVKSO steunden.)
Als DIVO hebben we in onze
bespreking in de eerste dagen na het akkoord ook vastgesteld dat de info, de
brochure Toekomst SO in kleuren, uit het congres van 8 mei 2012 met de hele
waaier vanabstracttotconcreetinhetstudieaanbodonvoldoendeis gecommuniceerd door directies zelf (en
onderling besproken) als repliek op en stof tot het voeren van een genuanceerd discours .. Tegelijk was ook het OESO-rapportin de belangstelling, en was het leerrijk te
zien in De Tijd hoe de interpretatie van rapporteur Dirk Van Damme haaks stond
op de lezing door twee politici!
Grootschalige scholengroepen
Als het hot item terug in de
leraarskamers komt na de zomer moeten we als directies een bredere context dan
de eigen winkel envele gemeenplaatsen
in het gepraat over het onderwijs(landschap)zeker te berde brengen , gesteld dat we zelf in de communicatievan de overheid en de koepel over het
geheel, de samenhangzien en zeker
wat de waaier aan keuze schooltypen betreft. Diecommunicatie zelf was niet erg professioneel
te noemen .(NvdR: de optie voor grootschalige scholengroepen is door de koepel
nooit voorgelegd en grondig besproken met de achterban: schoolbesturen,
directies, leraars en ouders. Die keuze werd van meet af aan als een
vanzelfsprekendheid voorgesteld. Enkel nog over de concrete uitvoering kon
gediscussieerd worden.De beloofde tekst
met de principiële verantwoording van de Guimardstraatkeuze voor
grootschaligheid, is overigens nog steeds niet verschenen.)
Depolitiekehoogspanningheeftwelhetmaatschappelijkeenpolitieke belang van onderwijs beklemtoond, maar tegelijk ook aan het
licht gebracht hoeveel krachten in het (verkiezingen)spel zijn entot welke gedachtekronkels politieke compromissen
kunnen leiden.OfwehetschouwspelalsvoorbeeldkunnengebruikenbijdeVOETen voor burgerzin en politieke
participatie voor onze jongerendie in
2014 voor het eerst ter stembus mogen gaan, is dubieus.
Zeldeniserzonkluwenvanthemasgeweestdieeigenlijksamenhangen maar in dit akkoord nog hun
verknoping moeten(kunnen) vinden. Pas
dan kan het concept op zijn waarde getoetstworden, los nog van de politieke moed om knopen door te hakkenen mogelijk ook middelen te zoeken. Want men
leest overal dater gedifferentieerd
moet worden en dat proces is arbeidsintensief!Bovendienisheteenopendeurdathetstreefdoelomtewillenbehoren tot een kenniseconomie geen bezuinigingen vraagt maarpreciesinvesteringeninonderwijseninnovatiefdenken.Europabeveelt trouwens die
beleidskeuze aan. Is bevriezen met stijgendeopdrachten ook niet besparen ?
Methetkluwenbedoelenwehetevoluerennaar (inwelkeoperationele vorm?) scholengemeenschappenop1september2014,debeloofdefinaledeugdelijkheidtoetsvandematrixvandeschottenlozescholen in 2016
(tegen 1 september 2016?), (nog vaag gehouden)incentivesvandeoverheidvoordescholengroepenvanaf 1september 2017 (pas vanaf 6000 leerlingen?)
maar doorlopend tot2020,het(stilgevallen)loopbaanpacttegendeachtergrond van de
vergrijzing en het beroepsprofiel van de leraar (ook nodig omhetinternationaaltekunneninschalen),deevaluatievande lerarenopleidingenzowelbasis-alssecundaironderwijs,hetal dan niet meenemen van de wenselijke
hervorming basisonderwijs, kerntaken(debat) van provincies, steden en gemeenten
inzake hetinrichten van onderwijs,
Horen in dit rijtje ook geen expliciete keuze voor de plaats van het BUSO
thuis, of hoe de verbindingmoet met de
aangekondigde BNM voor leerlingen met specifieke leerbehoeften?ZaleennieuweCAOenigverbandhiermee hebben (NvdR:
ook volgens DIVO blijven de meeste zaken
nog heel vaag en is het dan ook nog niet mogelijk om de hervormingen op hun waarde
te toetsen.)
Deverrassendeaanlooptothetspannendegebeurenvan de hervormingsecundaironderwijswasdeopzienbarende
goedkeuringvande(erglosjes-wijdgeworden)conceptnota scholengroep: de legendarische lat van 10 000 leerlingen
werdverlaagdtoteengroeigetaltussen2.000tot6.000waarbij ditlaatstealsstreefdoelwerdgenoemdomimpulsentegeven (in de lijn van de filosofie van de forfaitaire enveloppe voor de
scholengemeenschappen,maarinwelkeordegrootteenwaar komen ze vandaan gelet op het slotzinnetje dat de hele operatie
hervorming s.o. budgetneutraal moet zijn, dus met de gesloten beursvan2013-2014?).Opmerkelijkhierbijishetakkoordom de regionale band, zeg dus afstemming op regionale afspraken,
lostelaten waardoordeideeendeverworvenhedenvan deinspanningenvanvele-ofschoonnietalle-schoolbesturensinds1999omeensolidaireenredelijkeafsprakenregeling(ter objectieve oriëntering van de
leerlingen, nemen we aan) in een regio te realiseren, in het gedrang kunnen (!)
komen. Een kardinale (en ethische vraag) zal zijn of de in Vlaanderen breed
geordende één sporenbeleid, i.c. de start van de nieuwe (blijven )stekenindewerkzaamhedenvandeoudeofnieuwe scholengemeenschappen vanaf 1 september 2014. COC maakte de
kanttekening dat de vergroting van de financiële armslag van desterkeopcongregatiesgebaseerdeschoolbesturenhiermee
onmiskenbaar wordt vergroot Voor wat hoort wat, in het akkoord?
DIVO vraagt zich wel bezorgd af
hoe (met ziel en zakelijkheidzoals
het nieuwe handboek voor schoolbesturen door VIMKO isgenoemd ?) en hoe snel die bewegingen
(waarvan sommige alenigejarenbezigzijnzondertotnogtoeeendefinitiefbeslagte kennen) zullen verlopen. Wat zal de
inbreng van directies vanblijvendeengeabsorbeerdeschoolbesturenhierinkunnenenmogenzijn?Watzalderelatievandepedagogischgedrevenenverantwoordelijkedirecteur/directieteamzijntenopzichtevandezichvernieuwendprofessionaliserenderadenvanbestuur?Gaandeschoolbesturennietalleenvanuitpatrimonium- waarvoor administratieve oplossingen
bestaan- maar ook vanuitopvoedingsprojectenen studieaanbodreageren,zonderbeidelaatsteteverabsoluteren?Hetniveauoverschrijdendekaraktervandescholengroepisimmerseenoptie(geworden).Erzullenlogischerwijs nieuwe organisatie- en bestuursformaties mogelijk
zijneenmaal meer duidelijkheid
ontstaan is over wat de overheid aanstructuren er worden geen namen genoemd in het akkoord!- zaltoelaten, lees subsidiëren alvast geen
nieuwe scholen - en derechtszekerheid
van het personeel zal garanderen. Voorlopig staat de vaste benoeming en de
affectatie aan het schoolnummer niet op de helling, wat contouren zet voor
personeelsbeleid. Overleg over aanbod zou verschuiven naar de fora op niveau
onderwijszone =netoverschrijdendgevormdeertijds, maarwellichtgescheiden volgens de tweedeling Alhoewel: worden ze een vergroot LOP
voor iedereen dus ? Groter dan de huidige beoogde regionale onderwijskundige
bediening zijn ze zeker.
DIVO ziet met verwachting uit
naar de start van wat er allemaal uitdegrotegrabbeltonzalkomenenhopenvooralopmeer duidelijkheid via een goede communicatie om te kunnen spreken
vaneenzinvoloverlegenhetscheppenvaneendraagvlakbij collegas en
personeel. Hopelijk brengt de voorlopig niet-ingekortezomervakantie op dat punt enkele zonnige
ideeën.
DIVO is ook benieuwd wat COC zal zeggen over het gehele
plaatje zodrain2014deeerstejuridischeuitrol,inclusiefdeideevan dejaaropdracht, vanhetraamakkoordkomt.Daarinlezenwe ook de intentie van de minister om voor
zij-instromers tot twintig jaaranciënniteitinrekeningtebrengen Budgetneutraal?Kan erdangeenextrabijvoorhetherstelvandementorurenmet redelijkecoëfficiëntengeziendearbeidslastvergrootdoorde vervangingsbehoeften en
het succes van de lerarenopleidingen? DIVOheeftCOCalvastgecontacteerd(foto)inhetperspectief vandenieuweCAOomdearbeidslastvanfunctionerings-en evaluatiegesprekken te verminderen
bijvoorbeeld de termijn op minstens 6 jaar in plaats van 4 jaar te brengen voor
vast benoemden- en te spreken over een directieteam met de verwijdering van de
notie hiërarchisch niveau , dus alle leidinggevenden als het gaat om de
regeling van de tweede evaluator.
Debat over zittenblijven november 2013 : bedenkingen Raf Feys
In Onderwijskrant en
elders hebben we de voorbije jaren de vele stellige uitspraken van De Fraine
e.a over het niet zinvol zijn van zittenblijven en over het fenomenaal verlies
voor de schatkist betwist en bestreden net zoals we de voorbije 22 jaar de
zittenblijverskwakkels in het rapport Het educatief bestel in België van 1991
bestreden (b.v. 3,3% in eerste jaar s.o. i.p.v. meer dan 9%). We beloofden ook
een meer grondige analyse en kritiek in toekomstige Onderwijskranten.We voelen ons hierbij extra gestimuleerddoor een recent analyserapport waarin prof.
Wim van den Broeck veel vraagtekens plaatst bij het onderzoek en bij de
conclusies voor de praktijk. Dit rapport lokte op zijn beurt interessante
reacties uit.
In haar reactie geeft de Leuvense onderzoekster De Fraine nu
in bedekte termen toe dat de onderzoekers zich vergaloppeerd hebben. Ze wijst
op de vele methodische problemen en tekortkomingen in het Leuvens onderzoek. De
Fraine bekent nu b.v. ook dat niet alle zwakke presteerders, maar enkel de twijfelgevallen opgenomen werden in het
onderzoek.Ook dit laatste ondergraaft
de stellige uitsprakenover het niet
zinvol zijn van zittenblijven. De Fraine schrijft: Hetonderzoeknaardeeffectenvanzittenblijvenbetreftenkeldiekinderendiemogelijke twijfelgevallen
zijn. Anders gezegd:we weten niet wat
de gevolgen zouden zijn van overgaan voor zéér zwak presterende kinderen.
De Fraine concludeert o.a.: Zon drastische uitspraak over de zinloosheid van zittenblijven,zou ik nu niet meer doen.De krasse uitspraken (lees: kwakkels) van De
Fraine en co hebben echter geleid tot de
standaardopvatting dat zittenblijven compleet zinloos is en louter
geldverspilling, datklassikaal
onderwijsin vraag gesteld moet worden,
dat in paradijsland Zweden leerlingen geen leervertraging oplopen en praktisch
alle een einddiploma verwerven .
Dergelijke foute standaardopvattingen (kwakkels) zijn achteraf nog moeilijk
recht te zetten. We merkten dat niet
enkel veel beleidsmakers en politici, maar ook onderwijskoepels,
lerarenopleiders, sociologen, die kwakkels en voorbarige uitspraken van De
Fraine en co gretig overnamen.Ook de
sociale partners drongen sterk aan op de afschaffing van het
zittenblijven.Op twitter luidde het
steevast: Zittenblijven werkt niet en is louter verspilling van geld
(socioloog Dirk Jacobs); nog Jacobs:Relevante literatuur "Zittenblijven is
geen oplossing" http://nieuws.kuleuven.be/node/11881 Anderen: We
kunnen er niet omheen: zittenblijven is nefast op cognitief & psychosociaal
vlak + Enorme maatsch. Kostprijs, 230 miljoen EUR/jaar, dit wordt al 10-tallen
jaren bewezen.Op onze relativering
van het Leuvens onderzoek, reageerde een Gentse lerarenopleider met: Zinvolheid is ondertussen uitgebreid
weerlegd in binnen- en buitenland.
In de voorbije Onderwijskrantenmaakten we al duidelijk waarom we niet
akkoord gingen met de stellige uitspraken en praktijkconclusies van De Fraine
en co en met de verregaande en gevaarlijke conclusies die daaruit getrokken
werden door beleidsmakers, de Antwerpse onderwijsschepen Voorhamme en co, het
Masterplan Een grondige en uitgebreide
analyse is voor later, maar we willen toch al een paar bedenkingen kwijt.
(1)We wezen
o.a. op onderzoeksproblemen en methodologische fouten. We vinden het dan ook belangrijk dat prof. Wim
Van den Broeck in zijn rapport aandacht geschonken heeft aan methodologische
tekorten envoorbarige conclusies (zie
rapport Van den Broeck).Bieke De
Frainegeeft zelf toe dat haar soort onderzoek van
zittenblijven heel moeilijk is. Het is vooreerst uiterst moeilijk is ombij de samenstelling van de 2 vergelijkingsgroepen rekening te houden
met de verschillen in de vele achtergrondskenmerken van de leerlingen.Leerkrachten, directies en ouders houden hier
bij hun beslissing wel rekening mee.
Verder stelden wedat
de Leuvense onderzoekers ook geen rekening hielden met de verschillen in
buitenschoolse hulp die de twee groepen leerlingen achteraf kunnen
krijgen.Ook Bieke De Fraineerkent nu in haar reactie op het rapport van Van den
Broeck die methodologische fout. Ze
schrijft:Bovendienzijndielangetermijneffectenzeermoeilijkteonderzoekenomdatheelwatfactoren die na het al dan
niet zittenblijven optreden ook de lange termijn uitkomsten bepalen (zoalsextra begeleiding op schools of
buitenschools, verdere loopbaankenmerken zoals studiekeuze, ). Deze
uitspraak geldt niet enkel voor effecten op lange termijn, maar ook voor
effecten op korte termijn. Ook albij de
beslissing over al dan niet overzitten van het eerste leerjaar speelt b.v. bij
het oordeelvan de school, CLB en de
ouders het perspectief van de al dan niet buitenschoolse begeleiding/hulp/instructie
mee. Een kind waarvan men b.v. weet dat het van huis uit /buitenschools extra
gestimuleerd zal worden, zal minder vlug aangeraden worden over te zitten. Het
risico op mislukken is daar iets kleiner.Bij de vergelijkingvan verdere
vergelijking van schoolloopbaanvan de
leerlingen die al dan niet overgaan, hielden De Fraine e.a. ook geen rekening
met het verschil in buitenschoolse hulp.
(2)We
ergerden ons nog het meest aan de laatdunkende uitspraken over de leraars/directies
in het rapport van De Fraine e.a en in
de voorstelling in de pers.Zittenblijven is niet zinvol, maar zit
tussen de oren van de leraars. Zittenblijven was ook ingegeven door
gemakzucht. Enzovoort. De onderzoekers toonden niet het minste respect voor de
het overwogen oordeel en deervaringswijsheid van de
praktijkmensen.
(3)In
Onderwijskrant en elders formuleerden we ook kritiek op de vergelijking die De
Fraine en co maakten met paradijslandZweden waarin zittenblijven en leervertraging zogezegd praktisch niet
voorkwamen en waarin de ongekwalificeerde uitstroom veel lager zou zijn.VolgensEurostat (cijfers 2010) is het percentage 20-24-jarige inZweden dat nog geen diploma van het hoger
secundair onderwijs bezit 14,1% , in Vlaanderen is dat 8,7%.In het Franstalig landsgedeelte was
zittenblijven in het eerste jaar van de eerste graad s.o. verboden. Het leidde
tot veel meer zittenblijvers in het tweede jaar en tot een complementair jaar. Zweden
presteert ook steeds zwak voor PISA en in het land zelf maakt men zich heel
grote zorgen over de toestand van het onderwijs. We begrijpen niet dat de
onderzoekers uitgerekend Zweden als gidsland uitkozen. Zweden zou heel veel
kunnen leren van Vlaanderen.
(4) De Fraine en co zadelden de burgers tegelijk op met een
verkeerde opvatting over (onfeilbaar) wetenschappelijk onderwijsonderzoek. De
Fraine stelt nu voor om het hetzelfde soort onderzoek verder te verfijnen. De uitspraak
over de zinvolheid van zittenblijven kan echter niet alleen en niet op de
eerste plaats op basis van positief wetenschappelijk onderzoek à la De Fraine
worden beslecht. Onderzoek naar de mening van de praktijkmensen, naar de
redenen waarom ze leerlingen b.v.het
eerste leerjaar laten overzitten, diepgaande analyses van individuele gevallen
is hier veel belangrijker.Hiermee kan men ook veel meer de
com-plexiteit in kaart brengen.De
Leuvense onderzoekers wijzen te weinig op de beperkingen van hun soort positief
wetenschappelijke benadering van het zittenblijven. Veel van dit soort onderwijsonderzoek
heeft al geleid tot veel nefaste hervormingen zoals het willen afschaffen van
het jaarklassensysteem. Nog een geluk
dat de leerkrachten lager onderwijs dit voorstel naast zich neerlegden, ook al
werden ze hiertoe aangespoord door het decreet basisonderwijs van 1997.
Uit de reactie van Bieke De Fraine leid ik af dat nu ook de
onderzoekers wat afstand nemen van hun stellige
uitspraken. Nog te weinig naar ons
oordeel en naar het oordeel van prof. Van den Broeck. Dat zittenblijven totaal
zinloos is en geldverspilling zit inmiddels tussen de oren van de burgers, het
is een standaardopvatting geworden(zie ook bijlage).
We hopen dat Bieke De
Fraine en co nu ook bereid zullen zijn om openlijk de nodige afstand te nemen
van hun stellige en voorbarige uitspraken over zittenblijven en van hun
laatdunkende uitspraken over het gedrag van leerkrachten/directies inzake
overzitten. Een rechtzetting in de pers is hier ook aangewezen.
Raf Feys, hoofdredacteur Onderwijskrant.
Bijlage: kwakkels
& standaardopvattingen zijn achteraf nog moeilijk weg te werken. We
illustreren dit even. Sinds 1991 bestrijden we in Onderwijskrantal de kwakkels over zittenblijven in het
Rapport het educatief bestel in België van Monard en co, waaraan ook Leuvense
onderzoekers meewerkten. Volgens dit rapport waren er in het eerste jaar s.o.
meer dan 9% zittenblijvers, i.p.v. 3,3%(en amper 1% in meer landelijke scholen met weinig anderstaligen).
Sindsdien was/is Vlaanderen op basis van die kwakkel wereldkampioen
zittenblijven. Op basis van een Unesco-rapport was ook ons lager onderwijs
samen met Tobago-Trinidad wereldkampioen zittenblijven.Er waren zogezegd b.v. 5 à 6 maal meer
zittenblijvers dan in Nederland.We
wisten dat in 1991 het Nederlands lager onderwijs nog iets meer leervertraagden
telde dan het Vlaamse en konden achterhalen dat onze Vlaamse ambtenaren bij de
berekening van het aantal zittenblijvers voor de Unesco vergaten te delen
door het aantal leerjaren (door 6). Volgens prof. Roland Vandenberghe (actueel
sept. 1991)was onze Unesco-topscore een gevolg van ons jaarklassensysteem.Dit systeem was in de Nederlandse wet
principieel afgeschaften daardoor waren
er zogezegdweinig of geen
leervertraagden meer bij de noorderburen. Onderwijskundigen hielden dan ook
pleidooien voor het afschaffen van de jaarklassen.
De 1991-kwakkel over Vlaanderen als kampioen zittenblijven
wordt tot op vandaag doorverteld.Monard en andere beleidsverantwoordelijken
waren achteraf nooit bereid om de enorme kwakkels in het Educatief bestel en
Unesco-rapport te erkennen en recht te zetten. We vrezen dat dit ook het
geval zal zijn met de recente kwakkel over de totale zinloosheid van
zittenblijven.