Na al het Engelse verbale geweld van de laatste weken in ‘Zondag Frontpoëziedag’ vandaag graag even uw aandacht voor één van mijn favoriete War Poets, de Ierse dichter en novellist Patrick MacGill. Hij werd op 24 december 1889 in Glenties in County Donegal geboren als oudste in een gezin dat elf kinderen zou gaan tellen. Zijn ouders hadden het niet breed en nadat hij tot zijn tiende naar school was geweest, ging MacGill noodgedwongen werken, eerst als boerenknecht op de schrale velden in het Noordwest van het –niet altijd- Groene Eiland, later als dagloner/arbeider, één, van de beruchte Ierse navvies, die als moderne slaven een substantieel deel van het Britse imperium hebben uitgebouwd. De bijna auto-didact MacGill schoolde zich na het werk zelf bij en in 1911 publiceerde hij – met succes- een eerste dichtbundel. Zijn debuut en een paar opgemerkte artikels van zijn hand volstonden om hem een paar maanden later een full-time job te bezorgen bij de Daily Express.  Nog voor 1914 had hij al drie bundels gepubliceerd. 

Tijdens de Grote Oorlog nam hij dienst in het 18^e bataljon van the London Regiment, de London Irish Rifles. Het was in de rangen van deze eenheid dat hij in de herfst van ’15 ernstig gewond raakte bij de slachtpartij rond het Frans-Vlaamse mijnstadje Loos. Persoonlijk ben ik van oordeel dat zijn krachtige, expressieve gedichten maar ook zijn literatuur zoals het beresterke The Great Push tot het beste behoren wat er tijdens en over de Grote Oorlog is gepubliceerd.

A VISION

This is a tale of the trenches
Told when the shadows creep
Over the bay and traverse
And poppies fall asleep.

When the men stand still to their rifles,
And the star-shells riot and flare,
Flung from the sandbag alleys,
Into the ghostly air.

They see in the growing grasses
That rise from the beaten zone
Their poor unforgotten comrades
Wasting in skin and bone,

And the grass creeps silently o'er them
Where comrade and foe are blent
In God's own peaceful churchyard
When the fire of their might is spent.

But the men who stand to their rifles
See all the dead on the plain
Rise at the hour of midnight
To fight their battles again.

Each to his place in the combat,
All to the parts they played
With bayonet, brisk to its purpose,
Rifle and hand grenade.

Shadow races with shadow,
Steel comes quick on steel,
Swords that are deadly silent
And shadows that do not feel.

And shades recoil and recover
And fade away as they fall
In the space between the trenches.
And the watchers see it all.

27-05-2018 om 04:54 geschreven door janhuijbrechts  

Drie foto’s van de CWGC-site Givenchy Road Canadian Cemetery die als een momentopname in  de tijd een mooi beeld geven van de evolutie van deze militaire begraafplaats. De eerste foto dateert uit 1919, de tweede is gemaakt in de jaren dertig en de laatste in de vroege herfst van 2017.

Givenchy Road Canadian Cemetery, in de schaduw van het grote Canadian Cemetery nr. 2 op de met bloed doordrenkte heuvelrug van Vimy is een interessante site. Ze heeft een ongewoon, cirkelvormig grondplan en wordt vandaag omsloten door een natuurstenen muurtje maar op de foto uit de jaren dertig zien we op deze plaats een –inmiddels verdwenen- haag. Zonder uitzondering dragen de  111 zerken op deze site het esdoornblad wat erop wijst dat alle militairen die hier werden begraven  Canadezen waren. Op vijf na sneuvelden ze allemaal op 9 april ’17 in de onmiddellijke omgeving van de plaats waar ze nu rusten. Niet één van hen was een officier, het waren allemaal soldaten of onderofficieren. Slechts twee van hen kon niet geïdentificeerd worden. U zal merken dat alle zerken tegen elkaar aanleunen. Dit heeft alles te maken met de instabiliteit van de met tunnels doorboorde ondergrond op deze site.

25-05-2018 om 17:12 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag een tweede bijdrage in mijn nieuwe topic ‘ Eén van vele…’ waarin ik op zoek ga naar individuele monumenten, persoonlijk gekleurde Lieux de Mémoire  die op het gewezen, westelijke front terug te vinden zijn.

In de Rue du Moulin in het desolate landschap bij het Frans-Vlaamse Givenchy, op een boogscheut van het kanaal, staat ietwat verloren weg, een ingetogen monument van een treurende vrouw met lauwerkrans. Het moet de herinnering levendig houden aan Hillyar George Edwin Hill Trevor. Het bevindt zich bij benadering op de plaats waar deze luitenant in het 1^e Bataljon van de Scots Guards op 21 december ’14 aan het hoofd van zijn peloton sneuvelde bij een artilleriebeschieting. De 1^e Guards Brigade moest die ochtend in alle vroegte de Duitse loopgrachten bij de Rue d’Ouvert ten oosten van Givenchy bestormen. Hillyar George Hill Trevor voerde het voorste peloton aan toen hij door een kogel in het hoofd werd getroffen en op slag werd gedood.

Tweede Luitenant Hill Trevor was pas op 18 december bij zijn eenheid aangekomen en was één van drie Scots Guards die op 21 december bij Givenchy sneuvelden. Hij was de enige zoon van the honourable George Edwin Hill Trevor en kleinzoon van the First Lord Trevor of Chirk in Noord Wales.  Een van zijn voorouders was Ann Trevor, de moeder van Arthur Wellesly, de hertog van Wellington. Zijn veldgraf ging verloren en daarom wordt hij herdacht op het Memorial to the Missing in Le Touret. Het monument werd bekostigd door de familie. Toen het beeld in 1927 moest hersteld worden, zorgde zijn oom, generaal-majoor Du Cane voor de nodige financiën en de overdracht van het beheer aan de IWGC, de voorloper van de CWGC.   

21-05-2018 om 14:10 geschreven door janhuijbrechts  

‘ I am in the trenches and have been for three or four days now. So far they are more uncomfortable and less dangerous than I had been led to expect. Waders are essential  as the mud and water are well above the knee and the cold is intense. An unpleasant feature is the vast number of rats which gnaw the dead bodies  and then run about’s one face, making obscene noises and gestures.’ Aan het woord is Raymond Asquith (1878-1916), de oudste zoon van de liberale Britse premier Herbert Asquith en broer van Herbert Jr. die de twee laatste weken in de rubriek ‘Zondag Frontpoëziedag’ aan het woord is geweest. Hij schreef deze brief ‘ergens in het Ieperse’ waar hij als stafofficier bij de Grenadier Guards zijn vuurdoop kreeg.

Raymond was een briljante student in Oxford geweest die met gemak de Ireland, Craven en Derby scholarships had gewonnen, president werd van de Union Society en 1902 werd verkozen tot fellow aan het prestigieuze All Souls College. Het was aan zijn tijd in Oxfor te danken dat hij openomen werd in the Coterie, een hechte vriendengroep van – vaak adelijke-  Edwardiaanse intellectuelen, schrijvers en dichters.

Bij het uitbreken van de oorlog liet deze, intussen gerenommeerde advocaat die onder meer betrokken was bij de rechtszaak rond het zinken van de Titanic, vrijwel meteen zijn praktijk in de steek om dienst te nemen als vrijwilliger. Hij kreeg op 17 december ’14 een aanstelling bij de Queen’s Westminsters maar belandde in de herfst van ’15  aan het front in de rangen van het 3^e Bataljon Grenadier Guards. Hij verzocht geregeld om uit de staf te worden overgeplaatst naar de eerste lijn. Een verzoek, waar uiteindelijk in de zomer van ’16, kort voor het Somme-offensief aan werd voldaan. Op 15 september ’16 bij de aanval op Guinchy werd hij zwaargewond door een kogel in de borst. De legende wil dat hij doodkalm een sigaret opstak om aan zijn mannen te verhelen dat hij gekwetst was… Raymond Asquith stierf terwijl hij werd geëvacueerd naar een verbandpost en werd begraven op de CWGC-site van Guillemont Road Cemetery. Op dezelfde begraafplaats ligt overigens ook Raymond Asquith’s zwager Edward Horne begraven die in dezelfde veldslag om het leven kwam.   

Waarom heel dit verhaal in de rubriek ‘Zondag Frontpoëziedag ‘ ?  Wel, omdat verschillende Britse bronnen Raymond Asquith als ‘War Poet’ omschrijven. Ik ben nu al enkele jaren op zoek naar een gedicht van zijn hand, maar heb tot nu toe niks kunnen vinden. Mocht iemand, een tip van deze sluier kunnen lichten, dan graag een seintje; Hij kreeg alvast een pöetisch grafschrift, nl. een citaat uit Shakespeare's Henry V: Small time but in that small most greatly lived this star of England'...

20-05-2018 om 03:29 geschreven door janhuijbrechts  

Misschien heeft het te maken met de aanwezigheid van de Royal Artillery Barracks in het naburige Woolwich, maar het is me nooit helemaal duidelijk geworden waarom deze historische mijlpaal in het groot –Londense Shooters Hill van dit merkwaardige gietijzeren plakket werd voorzien. Een bescheiden, maar daarom niet minder aangrijpend Memento Mori voor het Britse offer in Vlaanderens Velden tijdens de Grote Oorlog…

19-05-2018 om 13:05 geschreven door janhuijbrechts  

Als ik een paar van mijn ‘favoriete’ Britse militaire begraafplaatsen zou moeten opnoemen dan komt Oosttaverne Wood Military Cemetery gegarandeerd in dit lijstje voor. Vredig ingeplant, in de plooi van de glooiende heuvels van het Heuvelland is het moeilijk voor te stellen wat voor een oord van verschrikking het hier ooit is geweest, want ooit liep op deze plek de frontlijn.. Er liggen 1.121 slachtoffers van de Grote oorlog begraven. Eén van de jongsten is de amper 17-jarige Alfred Mills, een beroepsvrijwilliger uit Cheltenham, die in het 1^e Bataljon van het Gloucestershire Regiment diende. Hij had zonder kleerscheuren de zware afweergevechten bij Mons en aan de Aisne overleefd maar toen zijn bataljon midden oktober ’14 in de omgeving van Langemark werd opgesteld kwam aan zijn geluk een abrupt einde. Op 21 oktober ’14 werd soldaat Mills gedood bij de ongemeen felle strijd bij Koekuit, waar zijn eenheid een reeks van opeenvolgende massale aanvallen van half getrainde Duitse reservisten en vrijwilligers met succes wist af te slaan. Deze strijd zou - als verwijzing naar de honderden gesneuvelde vaak piepjonge vrijwilligers - de geschiedenis ingaan als de ‘Kindermord vor Ypern’. Alfred Mills was het bewijs dat ook aan de overzijde van de bloederige bietenvelden bij Langemark, kind-soldaten hadden gestreden en geleden…  Hij werd kort na de strijd door de Duitsers begraven op het Deutsche Eherenfriedhof Koekuit en na de  oorlog  bijgezet in graf III E 3 op Oosttaverne Wood Cemetery dat van een originele frontbegraafplaats in 1917 was geëvolueerd tot een  verzamelbegraafplaats. 

19-05-2018 om 12:49 geschreven door janhuijbrechts  

Op 21 april 1918 werd de 26-jarige Manfred von Richthofen – met 80 bevestigde overwinningen – de meest succesvolle jachtpiloot van de Grote Oorlog, neergehaald boven de Somme. Dit zijn unieke beelden, op het net gezet door Australian War Memorial en dus waarschijnlijk gemaakt door een Australische cameraman van de Rode Baron’s  begrafenis in Fricourt:

https://youtu.be/tJUzIKeJJdY

16-05-2018 om 05:44 geschreven door janhuijbrechts  

De laatste dagen heb ik op deze blog geregeld stil gestaan bij de ongenadig harde gevechten op en rond de Kemmelberg. Vandaag bij wijze van afsluiter breng ik twee doodsprentjes uit mijn verzameling van Duitse gesneuvelden. Beiden hadden gediend in een Beiers Jägerbataljon, elite-eenheden van de lichte infanterie. Max Flenkenthaler was Jäger in de 2^e compagnie van het 2^e Beierse Jägerbataljon toen hij op 25 april 1918, in de beginfase van de bestorming van de Kemmelberg sneuvelde. Leonhard Schützinger diende als sergeant in de 1^e compagnie van het 1^e Beierse Jägerbataljon. Hij viel op 5 mei ’18 bij de Kemmelberg. Beide mannen werden na de oorlog naamloos bijgezet in het Kameradengrab op de Duitse militaire begraafplaats in Langemark.   

13-05-2018 om 14:45 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag in ‘Zondag Frontpoëziedag’ opnieuw een gedicht van Herbert Asquith. (zie mijn blog van 6 mei) ‘The Volunteer’ over een verveelde klerk die ooit tussen de muffe boeken en leggers in zijn grauwe kantoor droomde over grootse daden en epische heldenmoed, is wellicht het bekendste gedicht van deze War Poet. In tegenstelling tot wat velen denken is The Volunteer echter geen gedicht dat ontstond tijdens de Grote Oorlog. Asquith schreef het al in 1912 toen hij als jurist in Londen werkte. Het tijdstip waarop dit werk ontstond heeft wellicht te maken met het feit dat het voor het eerst in een gedrukte versie verscheen in 1915… Trouwens, elke illusie over denderende cavaleriecharges was in de eerste oorlogsweken al bloederig aan flarden gereten door het staccato geratel van de dood en vernieling zaaiende machinegeweren…. 

‘ THE VOLUNTEER

Here lies a clerk who half his life had spent

Toiling at ledgers in a city grey

Thinking that so his days would drift away

With no lance broken in life’s tournament

Yet ever twixt the books and his bright eyes

The gleaming eagles of the legions came

And horsemen charging under phantom skies

Went thundering past beneath the oriflamme.

And now those waiting realms are satisfied

From twilight to the halls of dawn he went

His lance is broken, but he lies content

With that high hour, in which he lived and died

And falling thus he wants no recompense

Who found his battle in the last resort

Nor needs he any hearse to bear him hence

Who goes to join the men of Agincourt.’ 

13-05-2018 om 11:03 geschreven door janhuijbrechts  

‘Darum last uns trinken und in dem, was das Schiksal will, auch noch unseren eigenen, persönlichen Willen sehen. Kameraden erzählt, dass ihr Kerle geworden seid, da und dort, wo immer wir uns getroffen haben, und dass ihr es jetzt wieder sein wollt, dan soll alles andere mich heut nacht den Teufel scheren ! Erzählt von Langemarck, von Ypern, von Verdun, von Reims, von Cambrai, von Flandern, von der Somme, das macht das Blut warm, solange man noch in Trockenen sitzt. Und lasst  das Bild der grossen Slacht aus dem Rauch aufschiessen wie eine blutrote Orchidee, mit goldenen Feuerstreifen geflammt. Das ist ein Kunstwerk, wie es Männern Freude Macht.’

Ernst Jünger in ‘Sturm’(1923)

12-05-2018 om 06:42 geschreven door janhuijbrechts  

Het is met een ietwat dubbel gevoel dat ik ‘De Geschreven Oorlog’ heb uitgelezen. Enerzijds is dit in alle opzichten een monumentaal boek. Ruim 1.000 vaak erg lezenswaardige pagina’s lang wordt een al dan niet literair verantwoorde chronologie opgebouwd van dat wat zich ruim een eeuw geleden in Vlaanderens Velden heeft afgespeeld. Grote en kleine drama’s, pakkende en minder beklijvende verhalen passeren in het strakke stramien van het door het blinde oorlogsgeweld bepaalde tijdsverloop, de - vaak bloederige- revue. Anderzijds is het mij, al naargelang ik in deze dikke pil vorderde, nooit echt duidelijk geworden waarom precies welke auteur en precies dit fragment werd gekozen. Neem nou één van mijn ‘spcecialismen’, de Frontbeweging. Er zijn in ‘De Geschreven Oorlog’ gedichten terug te vinden van Filip De Pillecyn en Jozef  Simons én een fragment uit het oorlogsdagboek van Gaston Le Roy. Ik begrijp echt niet dat er niet werd gerefereerd aan het fascinerende oorlogsdagboek van Joris Van Severen of de geschriften van Jeroom Leuridan, Hendrik Demoen, de broers Van Raemdonck, Frans Daels of Omer De Landtsheer. Of zou de aversie van minstens één van de samenstellers voor al wat in de richting van Vlaams Bewegen neigt hiermee te maken hebben gehad…? Een ander voorbeeld ? Terecht werd aandacht besteed aan Ernst Jünger maar zijn broer, de dichter en publicist Friedrich Georg, die thuis meestal Fritz werd genoemd, moet zich met welgeteld één zin in deze bloemlezing tevreden stellen. Nochtans zal de reddingsactie die Ernst op touw zette om zijn broer, die tijdens de beginfase van de Derde Slag om Ieper zwaargewond werd bij het Artilleriewäldchen (Artillery Wood), het leven van beide literatoren tekenen…

12-05-2018 om 06:40 geschreven door janhuijbrechts  

Vorige week besteedde ik uitgebreid aandacht aan de Slag om de Kemmelberg. Een van de Franse militairen die in de nasleep van deze Slag, vanaf 4 mei ’18,  er bij waren was de later beroemd geworden Provencaalse schrijver Jean Giono (1895-1970), een simpele soldaat in de 6^e compagnie van het II^e  Bataljon van het 140^e Régiment d' Infanterie. Dit regiment bezette een geïmproviseerde lijn tussen Croix de Poperinghe en het kasteelpark Behaeghel aan de rand van het felomstreden Loker.    

Giono overleefde als één van de weinigen van zijn compagnie de bloederige gevechten bij Les Eparges, Verdun, Noyon, Saint-Quentin, Chemin des Dames en de Kemmelberg. Zijn gruwelijke oorlogservaringen hadden er niet alleen diep ingehakt maar hem ook gestaald in zijn humanisme en  pacifisme. In zijn in 1937 verschenen Réfus d’obéissance legde hij een opmerkelijke getuigenis af van zijn pacifisme toen hij beweerde er 100 % zeker van te zijn dat hij in al die jaren nooit iemand, had gedood, omdat hij uit voorzorg steeds zijn geweer had onklaar gemaakt…. De oorlog bleef tot aan zijn overlijden zijn metgezel, zijn dagelijkse ‘compagnon de route’: ‘Ik kan de oorlog niet vergeten, ik zou het graag willen, soms denk ik er twee of drie dagen niet aan, en dan plotseling zie of hoor ik het weer, ik ruik het, voel het weer aan den lijve, en dan ben ik bang…’

Een fragment over de Kemmelberg:

‘Daar verderop rookt de Kemmelberg als een actieve vulkaan. Ze lopen langs een weg met wilgen. Een nieuwe aarde met bomen, gras, wilgen, die in deze aprilmaan al door de lente zijn aangeraakt, vriendelijke knoppen gaan voor ons open. Kogels slaan tegen de takken; het frisse groen is helemaal beschadigd; losgerukte brokken aarde liggen te trillen; de akkers bloeden (…) Vluchten granaten komen voorbij, slaan in, ontploffen, rukken takken af, brullen onder de grond, ploegen zich zwaar de modder in, draaien als tollen om hun as en blijven liggen. Bij elke knal bukken we. De maaier loopt in de vlakte en de wind van de zeis blaast door zijn haar.’  

10-05-2018 om 07:06 geschreven door janhuijbrechts  

En we blijven ook vandaag nog even in Frans - Vlaanderen. Tegenover de ingang van de grote Franse militaire begraafplaats van Notre Dame de Lorette werd op 11 november 2014 door de Franse president François Hollande L’Anneau de la Mémoire ingehuldigd. Dit sobere maar erg indrukwekkende gedenkteken, naar een ontwerp van de architect Philippe Prost, huldigt 579.606 soldaten die tijdens de Grote Oorlog hun leven gaven in de departementen Nord en Pas de Calais. Het esthetische, in een elipsvorm gebouwde monument is opgevat als een open boek waarvan elke bladzijde in alfabetische orde de namen geeft van de gevallenen, zonder onderscheid naar nationaliteit of geloof. U kan er onder meer de namen terugvinden van de Luxemburgse Tourwinnaar 1909 François Faber, luitenant John Kipling, de zoon van Rudyard Kipling, Joseph Standing Buffalo, kleinzoon van Sitting Bull en de Duitse alpinist Hans Dülfer. Dit monument, op deze plaats, is naar mijn persoonlijk aanvoelen één van de meest geslaagde herdenkingsinitiatieven van de laatste jaren en zou verplicht op de reisagenda van elke WO I-pelgrim moeten staan...

Het kon bijna niet anders dan dat er bij de graafwerken voor de bouw van l’Anneau de la Mémoire menselijke resten zouden gevonden worden. Per slot van rekening is en blijft dit een plaats waar onwaarschijnlijk fel gevochten is. In totaal werden er bij de afgravingen van het terrein 31 lichamen geborgen, waaronder twee Duitse gesneuvelden. Twee militairen konden worden geïdentificeerd: Léon Senet uit Tours, een 30-jarige sergeant in het 282^e Régiment d’ Infanterie die op 23 mei ’15 was gesneuveld en Pierre Sorhaits, een 27-jarige soldaat in het 174^e Régiment d’Infanterie. Hij was afkomstig uit de Landes en vijfde in een gezin van tien kinderen. Soldat Sorhaits was op 21 mei ’15 gesneuveld.

09-05-2018 om 06:08 geschreven door janhuijbrechts  

Hier en daar kan men langs het gewezen Westelijke Front kleine gedenktekens terugvinden voor individuele slachtoffers. In de nieuwe rubriek ‘Eén van Velen’ sta ik stil bij deze unieke en erg persoonlijke individuele ‘Lieux de Mémoire’

In de naar hem vernoemde straat, die achter de enorme Duitse begraafplaats van Maison Blanche in Neuville St. Vaast loopt staat, het monument voor de in he Frans-Vlaamse Cambrin geboren aspirant Augustin Leuregans. Deze 18-jarige aspirant-officier diende in het voorjaar van ’15 als chef de section in het 236^e Régiment d’Infanterie, een territoriale eenheid die werd gevormd door de oudste dienstplichtigen, die vaak ouder dan 40 waren. Deze eenheid had op 9 mei ’15 deelgenomen aan het grote offensief in Artesië en tussen de eerste aanvalsdag en de aflossing op 24 mei erg zware verliezen geleden. Op 30 mei stond ze opnieuw in de eerste lijn en moest het regiment de zwaar verdedigde Hamburg-loopgraaf innemen. De mannen liepen niet echt over van enthousiasme en hadden hun bedenkingen bij het in hun ogen zinloze verdere bloedvergieten. Leuregans riep hen toe: ‘Hé opa’s ! Laten jullie de jongste helemaal alleen sterven ?’ waarop hij met getrokken sabel over de borstwering sprong. Hij werd vrijwel meteen op slag gedood, maar zijn voorbeeld had aanstekelijk gewerkt en zijn mannen gingen in de aanval. Het regiment verloor in deze stormaanval 450 man aan doden en gewonden. Na de slag werd het lichaam van de jonge aspirant niet teruggevonden.  Zijn oproep werd vereeuwigd op het monumentje dat bij benadering op de plaats staat waar hij het laatst levend werd gezien. Het werd bekostigd door zijn familieleden en de veteranen van de 53^e Division d‘Infanterie en op 30 mei ’26 onthuld door generaal Berthelot, die in ’15 het bevel over deze Divisie had gevoerd.

08-05-2018 om 05:42 geschreven door janhuijbrechts  

De foto is vergeeld en vaag maar wel de enige die ik ooit heb gevonden van de tegenaanval die eind april ’18 bij het Bois de Hangard met ware doodsverachting en zonder artilleriesteun werd uitgevoerd door het Franse Vreemdelingenlegioen.  Een van de legionairs die deze strijd niet overleefden was afkomstig uit de Noorderkempen.  

Op 27 april 1918 bezweek in Ambulance 5/68 SP234 te Dury bij Amiens de 24- jarige Gerard De Prins uit buurgemeente Merksplas. Hij was korporaal in de  9^e compagnie , 2^e Bataljon van het Régiment de Marche van het Légion Etrangere, het Franse Vreemdelingenlegioen. Een van  hoogst onderscheiden -eenheden van het Franse leger tijdens de Grote Oorlog.

Gerard De Prins had zich in 1912 in Valenciennes geëngageerd in het mythische Franse Vreemdelingenlegioen. Bij het uitbreken van de oorlog bevond hij zich in het garnizoen van Bel-Abbès. Op 31 augustus ‘14 vertrok hij samen met een kleine 1.000 legionairs met een troepentransport vanuit Oran naar Marseille.  Op 25 september arriveerden deze mannen in het opleidingskamp van Mailly om er een korte training te ontvangen. De Prins vertrok al op 16 oktober ’14 naar het front in de Champagne. Hij overleefde zonder kleerscheuren de zware gevechten in de lente van ’15 in Artesië en in de herfst in de Champagne. Voor zijn inzet bij Belloy in juli ‘16 werd hij onderscheiden met het Croix de Guerre. Gerard De Prns werd tussen 24 en 26 april ‘18, ergens tussen Villers-Bretonneux en de Hoeve Anchin,  levensgevaarlijk gewond toen zijn eenheid probeerde te verhinderen dat de Duitse stoottroepen zouden doordringen tot Amiens.

Tot op de dag van vandaag ben ik op zoek naar de plaats waar deze Spetser werd begraven. Mogelijk rust hij op de Nécropole française van Saint-Acheul of in Saint-Pierre maar tijdens een plaatsbezoek, weliswaar in de oogverblindende, stromende regen van een felle najaarsstorm, twee jaar geleden heb ik niets gevonden. Graag een seintje als u dit toevallig wel zou weten….

07-05-2018 om 03:50 geschreven door janhuijbrechts  

Graag neem ik u vandaag weer even mee voor een bezoekje aan ‘het vergeten front’ in Frans-Vlaanderen. Aan de voet van de immense Franse militaire begraafplaats op  de heuvel van Notre Dame de Lorette ligt de ruïne van de aan puin geschoten kerk van Ablain-Saint-Nazaire. Ooit was deze kerk, die werd gebouwd naar een ontwerp van Jacques Le Caron, die ook verantwoordelijk was voor de spits van het Belfort van Arras, een fraai voorbeeld van de lokale hooggotiek. Het was dan ook niet verwonderlijk dat dit gebouw  reeds in 1908 op de lijst van beschermde monumenten in Frankrijk werd geplaatst. De oorlog bezegelde echter het lot van kerk én dorp. Het dorp, dat een belangrijke strategische ligging had, was in de late herfst van 1914 in Duitse handen gevallen en de daarop volgende maanden probeerden de Fransen tevergeefs het opnieuw in te nemen. Na zes dagen van onophoudelijke beschietingen bestormden de Fransen op 9 mei Carency,  Ablain-Saint-Nazaire en de heuvelrug van Lorette. Ze wisten de Duitse linies te doorbreken maar konden ondanks twee weken van onophoudelijke gevechten hun doorbraak niet verzilveren. De scénes die zich hier afspeelden moeten alle verbeelding hebben getart. Na de oorlog besliste de Franse overheid - niet geheel gespeend van enig revanchisme - om de kerk niet terug op te bouwen maar de ruïnes te laten staan als een herinnering aan ‘het Duitse vandalisme’. Dat vooral de Franse artillerie deze kerk tot een puinhoop had gereduceerd was een pijnlijk detail dat liefst zo snel mogelijk onder de mat moest worden geveegd…

07-05-2018 om 03:14 geschreven door janhuijbrechts  

Op 10 maart ‘18 om 16.00 u. werd in Oostduinkerke ter hoogte van het vaak beschoten ‘Carrefour des Marmites’  Louis Moonen dodelijk gewond door granaatscherven. Het sneuvelen van deze oorlogsvrijwilliger uit buurgemeente Rijkevorsel werd in het aprilnummer ‘18 van  Noord-Kempische frontblaadje Het Heidebloemken als volgt weergegeven: " Op 10 maart l.l. rond 4 u. 's namid­dags kwam de wreede dood ons wederom een Kempen­makker ontruk­ken. Louis Moonen, grena­dier, lag met zijn mak­kers in den secteur van N... Hij stond juist met eenige zijner vrienden buiten de dekking te spreken, wanneer eensklaps een vijande­lijke obus bij het groepje ont­plofte. Louis werd door een stuk aan hals en rech­terschouder getroffen en valt ten gronde zonder nog een woord te uiten. Zijn makkers rapen hem op, doch houden slechts zijn lijk in hun handen. De dood was oogenblik­kelijk geweest..."

Op het ogenblik dat hij sneuvelde diende Moonen in de 3^e compagnie van het 1^e Bataljon van het 1^e Regiment Grenadiers. Hij werd op 12 maart 1918 op de militaire begraafplaats Duinenhoek in De Panne begraven. Louis Moonen was een ongehuwde zoon van Karel Moonen en Dymphna Goossens. Hij woonde in de Molenstraat en was steenbakker.

06-05-2018 om 05:25 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag in ‘Zondag Frontpoëziedag’ het toepasselijke gedicht ‘The Fallen Poet’  van de hand van Herbert Asquith (1881-1947). Een Engelse jurist, dichter en schrijver die toevallig ook nog eens de tweede zoon van Herbert Asquith sr. de liberale politicus die tussen 1908 en 1916 Brits premier was. Asquith jr., die tijdens de Grote Oorlog dienst had gedaan bij de artillerie was getekend door zijn oorlogservaringen die als een rode draad door het grootste deel van zijn werk lopen.  Het gedicht ‘The Fallen Poet’ was wellicht geïnspireerd door de dood van vriend des huizes Rupert Brooke in 1915…

THE FALLEN POET

‘Now that the soul has left its throne

Behind your mortal eyes,

and light, and colour and sound are gone

from the body’s palaces:

still in his wood the blackbird call

But there is one too few to hear:

and one too few to watch the trout

swim through the music of the weir.

And once I dreamt that you were gone,

as dust upon the wave;

or, as a dropp in some deep well,

that none could sort or save.

But falling low between the stars,

so soon as I had such a fear,

at dusk and dawn a whisper came:

the dead are near: the dead are near.’ 

06-05-2018 om 03:02 geschreven door janhuijbrechts  

Morgen zal het precies honderd jaar geleden zijn dat Louis ‘Lode’ de Boninge, brancardier bij de VI^e Legerdivisie, in St. Joris aan de IJzer dodelijk gewond werd door granaatscherven. Deze van oorsprong Franstalige notariszoon uit Wevelgem was Vlaamsgezind geworden in de studentenbeweging. In februari ’14 was hij als novice ingetreden in het seminarie van de Witte Paters in Boechout met de bedoeling missionaris in Afrika te worden. De oorlog doorkruiste echter deze plannen. Hij ging verder studeren in Boxmeer, in  het neutraal gebleven Nederland, tot hij eind november ’15 zijn oproepingsbevel voor het leger kreeg. Hij meldde zich op 20 december op het Belgische consulaat in ’s Hertogenbosch en belandde via Engeland op 18 juni ’16 in het instructiekamp van Auvours om er opgeleid te worden tot brancardier.  Eens hij aan het front stond hield de Boninge zich al vrij snel bezig met de studiekringen en het uitgeven van een frontblaadje. Aanvankelijk vermeed de Boninge elke discussie over de Vlaamse problematiek maar in de loop van ’17 radicaliseerde, hij net zoals vele flaminganten aan het front, erg snel. Nog voor het einde van het jaar had de Boninge zich, gefrustreerd door het onbegrip en de onwil van legertop en regering, aangesloten bij de clandestiene Frontbeweging.

In de nacht van 11 januari ’18 namen in de streek van Leisele, Houtem en het net op Frans grondgebied liggende Hondschote, een honderdtal ploegen van telkens drie à vier manschappen deel aan een ‘Vliegtocht’, een oor de Frontbeweging georganiseerde protest- en propaganda-actie. Agenten van de Sûreté Militaire klisten een van de deelnemers aan deze actie, die doorsloeg. Het gevolg was dat 14 soldaten konden worden aangehouden, waaronder de Boninge. Eind februari ’18 kwamen ze voor de krijgsraad in wat al snel ‘Het proces van de 6^e Legerdivisie’ werd genoemd. de Boninge werd tot 7 maanden effectieve celstraf veroordeeld maar in beroep werd deze straf omgezet in 7 maanden voorwaardelijk. Hij belandde terug aan het front waar hij een paar weken later sneuvelde toen hij een gekwetste uit de tuchtcompagnie van het 1^e Regiment Grenadiers, waar hij bij wijze van sanctie naar was overgeplaatst, te hulp kwam.

Vrienden vonden in een portefeuille zijn met een granaatscherf doorboorde en met zijn bloed doorweekte testament . Hierin drong de Boninge er op aan om op zijn graf een simpel kruis met een Nederlandstalig opschrift te plaatsen: ‘Hier ligt een Vlaming, eens veroordeeld voor zijn ideaal en ie op … zijn bloed ervoor gestort heeft’… Tijdens zijn begrafenis op de militaire begraafplaats Duinenhoek in De Panne legden zijn vrienden een rouwkrans met het opschrift ‘Zalig zijn zij die lijden voor Vlaanderen’ op zijn graf…  

05-05-2018 om 07:02 geschreven door janhuijbrechts  

Leslie Victor Hearne uit Battersea was amper 17 jaar oud toen hij met zijn bataljon, het 23^e bataljon (County of London) van het London Regiment – een onderdeel van de 142 Infanteriebrigade - op 1 mei ’16 in Souchez, net ten noorden van de oude Frans –Vlaamse stad Arras de modderige loopgrachten introk. Toen zijn bataljon  op 7 mei werd afgelost was Leslie Hearne niet langer van de partij. Hij was een dag eerder, op 6 mei gesneuveld.  Wellicht was hij het slachtoffer geworden van de dodelijk efficiënte Duitse artilleristen. Private Hearne was één van minstens 10 zeventienjarigen die een laatste rustplaats kregen op de immense CWGC-site Cabaret Rouge Military Cemetery in Souchez. Wettelijk en moreel veel te jong om zo ver van huis te kreperen in nauwelijks in te beelden omstandigheden.... Op deze site liggen overigens ook nog een minstens 3 zestienjarigen begraven. Hearne’s grafsteen draagt op verzoek van zijn ouders het ontroerende epitaaf: ‘To live in the hearts of those we love is not to die.’

05-05-2018 om 04:45 geschreven door janhuijbrechts