De laatste dagen heb ik op deze blog geregeld stil gestaan bij de ongenadig harde gevechten op en rond de Kemmelberg. Vandaag bij wijze van afsluiter breng ik twee doodsprentjes uit mijn verzameling van Duitse gesneuvelden. Beiden hadden gediend in een Beiers Jägerbataljon, elite-eenheden van de lichte infanterie. Max Flenkenthaler was Jäger in de 2^e compagnie van het 2^e Beierse Jägerbataljon toen hij op 25 april 1918, in de beginfase van de bestorming van de Kemmelberg sneuvelde. Leonhard Schützinger diende als sergeant in de 1^e compagnie van het 1^e Beierse Jägerbataljon. Hij viel op 5 mei ’18 bij de Kemmelberg. Beide mannen werden na de oorlog naamloos bijgezet in het Kameradengrab op de Duitse militaire begraafplaats in Langemark.   

13-05-2018 om 14:45 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag in ‘Zondag Frontpoëziedag’ opnieuw een gedicht van Herbert Asquith. (zie mijn blog van 6 mei) ‘The Volunteer’ over een verveelde klerk die ooit tussen de muffe boeken en leggers in zijn grauwe kantoor droomde over grootse daden en epische heldenmoed, is wellicht het bekendste gedicht van deze War Poet. In tegenstelling tot wat velen denken is The Volunteer echter geen gedicht dat ontstond tijdens de Grote Oorlog. Asquith schreef het al in 1912 toen hij als jurist in Londen werkte. Het tijdstip waarop dit werk ontstond heeft wellicht te maken met het feit dat het voor het eerst in een gedrukte versie verscheen in 1915… Trouwens, elke illusie over denderende cavaleriecharges was in de eerste oorlogsweken al bloederig aan flarden gereten door het staccato geratel van de dood en vernieling zaaiende machinegeweren…. 

‘ THE VOLUNTEER

Here lies a clerk who half his life had spent

Toiling at ledgers in a city grey

Thinking that so his days would drift away

With no lance broken in life’s tournament

Yet ever twixt the books and his bright eyes

The gleaming eagles of the legions came

And horsemen charging under phantom skies

Went thundering past beneath the oriflamme.

And now those waiting realms are satisfied

From twilight to the halls of dawn he went

His lance is broken, but he lies content

With that high hour, in which he lived and died

And falling thus he wants no recompense

Who found his battle in the last resort

Nor needs he any hearse to bear him hence

Who goes to join the men of Agincourt.’ 

13-05-2018 om 11:03 geschreven door janhuijbrechts  

‘Darum last uns trinken und in dem, was das Schiksal will, auch noch unseren eigenen, persönlichen Willen sehen. Kameraden erzählt, dass ihr Kerle geworden seid, da und dort, wo immer wir uns getroffen haben, und dass ihr es jetzt wieder sein wollt, dan soll alles andere mich heut nacht den Teufel scheren ! Erzählt von Langemarck, von Ypern, von Verdun, von Reims, von Cambrai, von Flandern, von der Somme, das macht das Blut warm, solange man noch in Trockenen sitzt. Und lasst  das Bild der grossen Slacht aus dem Rauch aufschiessen wie eine blutrote Orchidee, mit goldenen Feuerstreifen geflammt. Das ist ein Kunstwerk, wie es Männern Freude Macht.’

Ernst Jünger in ‘Sturm’(1923)

12-05-2018 om 06:42 geschreven door janhuijbrechts  

Het is met een ietwat dubbel gevoel dat ik ‘De Geschreven Oorlog’ heb uitgelezen. Enerzijds is dit in alle opzichten een monumentaal boek. Ruim 1.000 vaak erg lezenswaardige pagina’s lang wordt een al dan niet literair verantwoorde chronologie opgebouwd van dat wat zich ruim een eeuw geleden in Vlaanderens Velden heeft afgespeeld. Grote en kleine drama’s, pakkende en minder beklijvende verhalen passeren in het strakke stramien van het door het blinde oorlogsgeweld bepaalde tijdsverloop, de - vaak bloederige- revue. Anderzijds is het mij, al naargelang ik in deze dikke pil vorderde, nooit echt duidelijk geworden waarom precies welke auteur en precies dit fragment werd gekozen. Neem nou één van mijn ‘spcecialismen’, de Frontbeweging. Er zijn in ‘De Geschreven Oorlog’ gedichten terug te vinden van Filip De Pillecyn en Jozef  Simons én een fragment uit het oorlogsdagboek van Gaston Le Roy. Ik begrijp echt niet dat er niet werd gerefereerd aan het fascinerende oorlogsdagboek van Joris Van Severen of de geschriften van Jeroom Leuridan, Hendrik Demoen, de broers Van Raemdonck, Frans Daels of Omer De Landtsheer. Of zou de aversie van minstens één van de samenstellers voor al wat in de richting van Vlaams Bewegen neigt hiermee te maken hebben gehad…? Een ander voorbeeld ? Terecht werd aandacht besteed aan Ernst Jünger maar zijn broer, de dichter en publicist Friedrich Georg, die thuis meestal Fritz werd genoemd, moet zich met welgeteld één zin in deze bloemlezing tevreden stellen. Nochtans zal de reddingsactie die Ernst op touw zette om zijn broer, die tijdens de beginfase van de Derde Slag om Ieper zwaargewond werd bij het Artilleriewäldchen (Artillery Wood), het leven van beide literatoren tekenen…

12-05-2018 om 06:40 geschreven door janhuijbrechts  

Vorige week besteedde ik uitgebreid aandacht aan de Slag om de Kemmelberg. Een van de Franse militairen die in de nasleep van deze Slag, vanaf 4 mei ’18,  er bij waren was de later beroemd geworden Provencaalse schrijver Jean Giono (1895-1970), een simpele soldaat in de 6^e compagnie van het II^e  Bataljon van het 140^e Régiment d' Infanterie. Dit regiment bezette een geïmproviseerde lijn tussen Croix de Poperinghe en het kasteelpark Behaeghel aan de rand van het felomstreden Loker.    

Giono overleefde als één van de weinigen van zijn compagnie de bloederige gevechten bij Les Eparges, Verdun, Noyon, Saint-Quentin, Chemin des Dames en de Kemmelberg. Zijn gruwelijke oorlogservaringen hadden er niet alleen diep ingehakt maar hem ook gestaald in zijn humanisme en  pacifisme. In zijn in 1937 verschenen Réfus d’obéissance legde hij een opmerkelijke getuigenis af van zijn pacifisme toen hij beweerde er 100 % zeker van te zijn dat hij in al die jaren nooit iemand, had gedood, omdat hij uit voorzorg steeds zijn geweer had onklaar gemaakt…. De oorlog bleef tot aan zijn overlijden zijn metgezel, zijn dagelijkse ‘compagnon de route’: ‘Ik kan de oorlog niet vergeten, ik zou het graag willen, soms denk ik er twee of drie dagen niet aan, en dan plotseling zie of hoor ik het weer, ik ruik het, voel het weer aan den lijve, en dan ben ik bang…’

Een fragment over de Kemmelberg:

‘Daar verderop rookt de Kemmelberg als een actieve vulkaan. Ze lopen langs een weg met wilgen. Een nieuwe aarde met bomen, gras, wilgen, die in deze aprilmaan al door de lente zijn aangeraakt, vriendelijke knoppen gaan voor ons open. Kogels slaan tegen de takken; het frisse groen is helemaal beschadigd; losgerukte brokken aarde liggen te trillen; de akkers bloeden (…) Vluchten granaten komen voorbij, slaan in, ontploffen, rukken takken af, brullen onder de grond, ploegen zich zwaar de modder in, draaien als tollen om hun as en blijven liggen. Bij elke knal bukken we. De maaier loopt in de vlakte en de wind van de zeis blaast door zijn haar.’  

10-05-2018 om 07:06 geschreven door janhuijbrechts  

En we blijven ook vandaag nog even in Frans - Vlaanderen. Tegenover de ingang van de grote Franse militaire begraafplaats van Notre Dame de Lorette werd op 11 november 2014 door de Franse president François Hollande L’Anneau de la Mémoire ingehuldigd. Dit sobere maar erg indrukwekkende gedenkteken, naar een ontwerp van de architect Philippe Prost, huldigt 579.606 soldaten die tijdens de Grote Oorlog hun leven gaven in de departementen Nord en Pas de Calais. Het esthetische, in een elipsvorm gebouwde monument is opgevat als een open boek waarvan elke bladzijde in alfabetische orde de namen geeft van de gevallenen, zonder onderscheid naar nationaliteit of geloof. U kan er onder meer de namen terugvinden van de Luxemburgse Tourwinnaar 1909 François Faber, luitenant John Kipling, de zoon van Rudyard Kipling, Joseph Standing Buffalo, kleinzoon van Sitting Bull en de Duitse alpinist Hans Dülfer. Dit monument, op deze plaats, is naar mijn persoonlijk aanvoelen één van de meest geslaagde herdenkingsinitiatieven van de laatste jaren en zou verplicht op de reisagenda van elke WO I-pelgrim moeten staan...

Het kon bijna niet anders dan dat er bij de graafwerken voor de bouw van l’Anneau de la Mémoire menselijke resten zouden gevonden worden. Per slot van rekening is en blijft dit een plaats waar onwaarschijnlijk fel gevochten is. In totaal werden er bij de afgravingen van het terrein 31 lichamen geborgen, waaronder twee Duitse gesneuvelden. Twee militairen konden worden geïdentificeerd: Léon Senet uit Tours, een 30-jarige sergeant in het 282^e Régiment d’ Infanterie die op 23 mei ’15 was gesneuveld en Pierre Sorhaits, een 27-jarige soldaat in het 174^e Régiment d’Infanterie. Hij was afkomstig uit de Landes en vijfde in een gezin van tien kinderen. Soldat Sorhaits was op 21 mei ’15 gesneuveld.

09-05-2018 om 06:08 geschreven door janhuijbrechts  

Hier en daar kan men langs het gewezen Westelijke Front kleine gedenktekens terugvinden voor individuele slachtoffers. In de nieuwe rubriek ‘Eén van Velen’ sta ik stil bij deze unieke en erg persoonlijke individuele ‘Lieux de Mémoire’

In de naar hem vernoemde straat, die achter de enorme Duitse begraafplaats van Maison Blanche in Neuville St. Vaast loopt staat, het monument voor de in he Frans-Vlaamse Cambrin geboren aspirant Augustin Leuregans. Deze 18-jarige aspirant-officier diende in het voorjaar van ’15 als chef de section in het 236^e Régiment d’Infanterie, een territoriale eenheid die werd gevormd door de oudste dienstplichtigen, die vaak ouder dan 40 waren. Deze eenheid had op 9 mei ’15 deelgenomen aan het grote offensief in Artesië en tussen de eerste aanvalsdag en de aflossing op 24 mei erg zware verliezen geleden. Op 30 mei stond ze opnieuw in de eerste lijn en moest het regiment de zwaar verdedigde Hamburg-loopgraaf innemen. De mannen liepen niet echt over van enthousiasme en hadden hun bedenkingen bij het in hun ogen zinloze verdere bloedvergieten. Leuregans riep hen toe: ‘Hé opa’s ! Laten jullie de jongste helemaal alleen sterven ?’ waarop hij met getrokken sabel over de borstwering sprong. Hij werd vrijwel meteen op slag gedood, maar zijn voorbeeld had aanstekelijk gewerkt en zijn mannen gingen in de aanval. Het regiment verloor in deze stormaanval 450 man aan doden en gewonden. Na de slag werd het lichaam van de jonge aspirant niet teruggevonden.  Zijn oproep werd vereeuwigd op het monumentje dat bij benadering op de plaats staat waar hij het laatst levend werd gezien. Het werd bekostigd door zijn familieleden en de veteranen van de 53^e Division d‘Infanterie en op 30 mei ’26 onthuld door generaal Berthelot, die in ’15 het bevel over deze Divisie had gevoerd.

08-05-2018 om 05:42 geschreven door janhuijbrechts  

De foto is vergeeld en vaag maar wel de enige die ik ooit heb gevonden van de tegenaanval die eind april ’18 bij het Bois de Hangard met ware doodsverachting en zonder artilleriesteun werd uitgevoerd door het Franse Vreemdelingenlegioen.  Een van de legionairs die deze strijd niet overleefden was afkomstig uit de Noorderkempen.  

Op 27 april 1918 bezweek in Ambulance 5/68 SP234 te Dury bij Amiens de 24- jarige Gerard De Prins uit buurgemeente Merksplas. Hij was korporaal in de  9^e compagnie , 2^e Bataljon van het Régiment de Marche van het Légion Etrangere, het Franse Vreemdelingenlegioen. Een van  hoogst onderscheiden -eenheden van het Franse leger tijdens de Grote Oorlog.

Gerard De Prins had zich in 1912 in Valenciennes geëngageerd in het mythische Franse Vreemdelingenlegioen. Bij het uitbreken van de oorlog bevond hij zich in het garnizoen van Bel-Abbès. Op 31 augustus ‘14 vertrok hij samen met een kleine 1.000 legionairs met een troepentransport vanuit Oran naar Marseille.  Op 25 september arriveerden deze mannen in het opleidingskamp van Mailly om er een korte training te ontvangen. De Prins vertrok al op 16 oktober ’14 naar het front in de Champagne. Hij overleefde zonder kleerscheuren de zware gevechten in de lente van ’15 in Artesië en in de herfst in de Champagne. Voor zijn inzet bij Belloy in juli ‘16 werd hij onderscheiden met het Croix de Guerre. Gerard De Prns werd tussen 24 en 26 april ‘18, ergens tussen Villers-Bretonneux en de Hoeve Anchin,  levensgevaarlijk gewond toen zijn eenheid probeerde te verhinderen dat de Duitse stoottroepen zouden doordringen tot Amiens.

Tot op de dag van vandaag ben ik op zoek naar de plaats waar deze Spetser werd begraven. Mogelijk rust hij op de Nécropole française van Saint-Acheul of in Saint-Pierre maar tijdens een plaatsbezoek, weliswaar in de oogverblindende, stromende regen van een felle najaarsstorm, twee jaar geleden heb ik niets gevonden. Graag een seintje als u dit toevallig wel zou weten….

07-05-2018 om 03:50 geschreven door janhuijbrechts  

Graag neem ik u vandaag weer even mee voor een bezoekje aan ‘het vergeten front’ in Frans-Vlaanderen. Aan de voet van de immense Franse militaire begraafplaats op  de heuvel van Notre Dame de Lorette ligt de ruïne van de aan puin geschoten kerk van Ablain-Saint-Nazaire. Ooit was deze kerk, die werd gebouwd naar een ontwerp van Jacques Le Caron, die ook verantwoordelijk was voor de spits van het Belfort van Arras, een fraai voorbeeld van de lokale hooggotiek. Het was dan ook niet verwonderlijk dat dit gebouw  reeds in 1908 op de lijst van beschermde monumenten in Frankrijk werd geplaatst. De oorlog bezegelde echter het lot van kerk én dorp. Het dorp, dat een belangrijke strategische ligging had, was in de late herfst van 1914 in Duitse handen gevallen en de daarop volgende maanden probeerden de Fransen tevergeefs het opnieuw in te nemen. Na zes dagen van onophoudelijke beschietingen bestormden de Fransen op 9 mei Carency,  Ablain-Saint-Nazaire en de heuvelrug van Lorette. Ze wisten de Duitse linies te doorbreken maar konden ondanks twee weken van onophoudelijke gevechten hun doorbraak niet verzilveren. De scénes die zich hier afspeelden moeten alle verbeelding hebben getart. Na de oorlog besliste de Franse overheid - niet geheel gespeend van enig revanchisme - om de kerk niet terug op te bouwen maar de ruïnes te laten staan als een herinnering aan ‘het Duitse vandalisme’. Dat vooral de Franse artillerie deze kerk tot een puinhoop had gereduceerd was een pijnlijk detail dat liefst zo snel mogelijk onder de mat moest worden geveegd…

07-05-2018 om 03:14 geschreven door janhuijbrechts