Vandaag is het precies 100 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Grote Slachtpartij ie in de geschiedenisboeken bekend staat als de Eerste Wereldoorlog. Omstreeks vijf uur in de ochtend werd de wapenstilstand ondertekend in een rijtuig van maarschalk Foch’s speciale trein in het woud van Compiègne.

Rond dezelfde tijd maakten troepen van het Britse Gemene­best de cirkel van de oorlog bijna rond door Bergen te zuive­ren van de laatste Duitse troepen. Het was immers bij de Henegouwse hoofdstad dat de Britten in augustus 1914 voor het eerst in actie waren gekomen. Belgi­sche troepen marcheerden ondertussen binnen in Gent. De geal­lieerde legers in België stonden die ochtend op de lijn Gent-Zottegem-Geraardsbergen-Ath-Mons-Chimay-Sedan.

Om 11.00 u van de 11e dag van de 11e maand zwegen de wapens definitief aan het Westfront. De langverwachte wapen­stilstand was van kracht gewor­den. Na 1.564 verschrikke­lijke dagen was de Eerste Wereldoorlog afgelopen.

Aan het front leidde het nieuws van de wapenstilstand meestal niet tot écht uitbundi­ge vreug­detaferelen. Daarvoor waren de laatste gevechten te zwaar geweest en had men nog teveel kameraden zien vallen. De vermoeide soldaten reageerden veelal met een zucht van ver­lichting omdat de ellende er nu wel defini­tief leek op te zitten.

In het Hoogstraatse ging het er echter iets feestelijker aan toe. Al kort na de middag verzamel­den de Hoogstraatse fanfares aan hun loka­len, om daarna in stoet door de Vrijheid te trek­ken. Serenades werden gebracht voor de woning van burgemeester Van Hoof, bij de gemeente­raadsleden en bij de voorzitters van de muziekmaatschappijen. Honderden, met trico­lores getooide Hoog­stratenaren, volgden al dansend en zingend de stoet. De ge­meenteraad kwam 's namiddags in een speciale zitting bijeen. Beslo­ten werd om namens de bevol­king van Hoogstraten een huldeadres gericht aan de koning te sturen.

Hoe de wapenstil­stand op het Klein Seminarie werd verno­men, verhaalde een oud-student in 1936: ‘U kunt denken wat een triomfkreet er na al die miserie op­steeg, toen op maandag 11 november '18 de wapen­stilstand bekend geraakte. Dit geschiedde aldus: onder den speeltijd van één uur zagen een paar studen­ten van op de koer, door den waaier van de groote deur, aan een laag huisje recht­over 't Seminarie, de eerste Belgische vlag wapperen. Wat verwacht werd, was er dus! Opeens barstte heel de koer in gejuich en gejubel los. Toen verscheen Mr. Superior zelf met een Belgi­sche vlag op de koer en de prefect droeg ze triomfan­telijk rond, begeleid door de fanfare en de springende en dansende studenten. Brabançonne en Vlaamsche Leeuw, geestdrif­tig meege­zongen, en geïmprovi­seerde Marseil­laise ter eere van de Fran­sche "évacués", die achter 't thea­ter huisden! Mr. Walgrave was het uitbundigst van al de pro­fessoren en stond met zijn armen te zwaaien en te roepen om er nog meer geweld achter te zetten. De heeren subregenten werden verzocht alle straffen en kwade noten kwijt te schelden : ze zwierden hun strafboekjes de lucht in en de studenten vingen ze op om ze in duizend stukjes te scheuren. Nog dezelf­den dag wilden de studenten naar huis, en, daar ze niet moch­ten, zat het er op onder de wandeling. Van dien dag af werden er geen werken meer gemaakt en geen lessen meer geleerd: 't was immers wapenstil­stand! eerst Zaterdags mochten ze naar huis.’

Intussen waren de Duitse soldaten van de staf volop bezig met het verbranden van stapels documenten, op de koer van de Hoogstraatse rijkswachtkazerne.

In Minderhout kwam het ’s avonds bijna tot een tragisch incident toen een handvol uitbundige jongemannen een tramwagon vol­stouwden met balken en hem in de Van Aertselaerstraat door de grensomheining ter hoogte van het huis van de familie Mat­thieu ramden. De Duitse schildwachten, die nog steeds op post waren, openden het vuur op de onverlaten die zich -heelhuids- uit de voeten maakten.

11-11-2018 om 05:26 geschreven door janhuijbrechts  

Toen ik precies vier jaar geleden deze blog opstartte had ik de bedoeling dit vol te houden tot 11 november 2018 en er dan een punt achter te zetten. Er was echter één klein ‘probleempje’ waar ik bij de opstart geen rekening mee had gehouden: Al vrij snel bleek deze blog vrij populair te zijn…Sinds het eerste bericht werden er 235.000 pageviews geregistreerd van niet minder dan 35.384 individuele bezoekers. Het leeuwendeel van de lezers ( 82,1 %) is in de Lage Landen te situeren en verder is er een mooie  spreiding van lezers uit de indertijd oorlogvoerende landen gaande van Duitsland over Frankrijk en het UK tot Australië en Canada. Al moet ik toegeven nooit te hebben verwacht lezers uit Brazillië, Japan, Indonesië, Togo of Groenland op deze blog aan te treffen…. Bovendien blijken hel wat bezoekers van deze blog erg tevreden over het aanbod. 2.423 Individuele bezoekers gaven een beoordeling. Niet minder 83 % blog vond e blog heel goed, 16 % gaf als boordeling goed en 2 % voldoende. Allemaal zaken die uiteindelijk hebben meegespeeld in mijn beslissing om ‘In Vlaanderens Velden’ vandaag niet, zoals oorspronkelijk gepland stop te zetten, maar gewoon verder te gaan… De frequentie zal wellicht iets lager liggen, maar er is nog stof genoeg om een paar jaar bezig te blijven…

11-11-2018 om 04:51 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag precies 100 jaar geleden sneuvelde de laatste militair uit de Noorderkempen.  De 21-jarige Elbert Eykens uit Merksplas, een kanonnier in de 2^e Batterij van de 3^e Groeperng van het 12^e Regiment Artillerie werd tijdens een artillerieduel dodelijk gewond door granaatscherven in de buik. Hij overleed in de vooruitgeschoven hulppost in Baarle-Drongen aan deze kwetsuren. Hij werd oorspronkelijk op 11.11.1918 te Drongen begraven. Werd later herbegraven op de stedelijke begraafplaats aan de Kwakkelstraat te Turnhout.

10-11-2018 om 04:20 geschreven door janhuijbrechts  

Vanaf het begin van oktober 1918 werd een deel van de gebouwen van Merksplas-Kolonie in beslag genomen voor het Duitse leger dat er een Kriegslazarett installeerde. Mijn eigen, toen negenjarige grootmoeder was op 3 november ooggetuige geweest van een gewondentransport van de XLIX^e  Reserve-Division dat door Hoogstraten trok:  ‘Een lange colonne vrachtwagens stopte ’s morgens op de Vrijheid.De soldaten die van de camions sprongen zagen er verwilderd, vuil en ongeschoren uit. Ze hadden vooral honger en in een mum van tijd stonden er een tiental bij ons binnen op zoek naar wat te eten. Maar we hadden nauwelijks eten in huis omdat er een Frans vluchtelingengezin bij ons woonde….  Toen ik wat later op straat durfde komen, kreeg ik al meteen spijt want voor de deur stonden twee camions  met gewonden. Ze lagen verkleumd op berries die op elkaar waren gezet in een soort van houten kader. De mannen waren doodsbleek met stoppelbaarden van een paar dagen, sommigen met vuile, bloeddoordenkte verbanden… Eén van hen bleef maar roepen en tieren. Een andere, nog echt een jongen van een jaar of zestien had een paar vingers verloren en zat met zijn arm in een verband met een sigaret bungelend in zijn mondhoek op de treeplank wezenloos voor zich uit te staren. Toen hij van onze buurvrouw, Madamme Stryckers, een glas water kreeg begon hij onbedaarlijk te huilen. Dat zal ik nooit vergeten… Toen ze in de richting van Merksplas waren vertrokken, bleef er op straat een kleine bloedplas over. Het bloed was door de planken vloer op straat gedruppeld. Ik werd misselijk toen ik dit zag...’ Onder de gewonden die in de Kolonie terechtkwamen waren ook een aantal Belgische krijgsgevangenen en gewonde of zieke Belgische Zivilarbeiter.Twee van hen zouen in deze instelling ovrlijden. De 44-jarige Leuvenaar Jan Baptist Bomhals bezweek op 6 oktober in de Kolonie. Deze Jager te Voet was tijdens het bevrijdingsoffensief, op 29 September 1918 gewond krijgs­gevangen gemaakt door soldaten van de XVI^e Beierse Infanterie Divisie. Samen met gewonden van deze eenheid werd hij van het front geëvacueerd naar het Duitse noodhospitaal dat in de Kolonie was gevestigd. Bomhals overleed aan ziekte.  Aanvankelijk werd hij begraven te Merksplas maar op 2 juni 1924 werd hij op de militaire begraafplaats van Lier bijgezet in graf nr. 444

Het verhaal van de 35-jarige Alexander Declerck, gereformeerd soldaat uit het 2^e  regiment Karabiniers blijft echter tot op de dag van vandaag in een mysterieus waas gehuld. Vast staat dat Brusselaar Alex Declerk, gehuwd met Marie Schoolmeesters zich op 4 augustus 1914 melde als oor­logsvrijwilliger. Hij werd ingedeeld bij de 3e compagnie van het 1^e Bataljon van het 1^e Korps Vrijwilligers. Nog maar net was hij bij zijn definitieve eenheid, het 2^e Regiment Karabi­niers beland, of hij werd op 26 september '14 door een commis­sie van legerartsen, wegens ziekte, ongeschikt voor de mili­taire dienst bevonden. Hierop belandde hij in een hospitaal te Gent. Na de bezetting van deze stad door de Duitsers, nam hij de benen nam naar huis. Zijn uniform en militaire papieren had hij -als voorzorgsmaatregel bij een eventuele aanhouding- verbrand. Thuisgekomen in de Zavelstraat, werd hij een half jaar later onder­vraagd door Duitse soldaten, die hem nadat men had verklikt dat er een gereformeerde soldaat, mogelijk zelfs een deserteur, in de straat woonde, aan de tand wilden voelen. Waarschijnlijk verontrust door dit bezoek, besloot Alexander via Nederland opnieuw het leger te vervoegen. Zonder zijn echtgenote van zijn voornemen op de hoogte te brengen verliet hij medio april 1916 zijn woning. Op 1 mei 1916 werd hij ergens aan de grens gearresteerd door de Duitsers. Het laatste be­richt dat zijn vrouw over hem ontving was dat hij op 15 juli van hetzelfde jaar in Aken als burgergevangene werd geïnter­neerd. Vermoedelijk werd hij omstreeks 1917 door de Duitsers als ‘zivilarbeiter’ ingezet bij frontarbeid in de Westhoek en werd hij tijdens het eindoffensief gekwetst. Samen met Duitse gewonden afgevoerd,  belandde hij in Merksplas waar hij op 22 oktober 1918 aan Spaanse Griep bezweek. De burgemeester van deze gemeente verklaarde na de oorlog dat hem niet bekend was over het geval Declerck, zo waren ze bijvoorbeeld niet op de hoogte van het feit dat hij een Bel­gisch soldaat was, sterker nog ze dachten dat het hier een Duitse militair betrof....

09-11-2018 om 12:34 geschreven door janhuijbrechts  

Ook vandaag staat deze blog nog volledig in het teken van de gesneuvelde Britse oorlogsdichter Wilfred Owen MC (zie gisteren). Graag nodig ik u uit om de uitstekende BBC-documentaire Wilfred Owen a Remembrance Tale te bekijken. Klik op onderstaande link.

https://youtu.be/tUTnf8Ry1Vg

05-11-2018 om 05:10 geschreven door janhuijbrechts