De Turnhoutse oorlogsvrijwilliger Ward Hermans (1897-1992), soldaat in het 6^e Linieregiment, schreef in de soldatenkrant ‘Ons Vaderland’ en was nauw betrokken bij de Frontbeweging. In juli 1918 werd hij aangehouden door de Sûreté Militaire en zonder enige vorm van proces naar een strafpeloton houthakkers in het Orne-departement gestuurd waar hij tot midden maart ’19 dwangarbeid moest verrichten.   In zijn in 1922 verschenen dichtbundel ‘Gedichten van liefde en strijd’  stond onderstaand gedicht dat hij schreef naar aanleiding van het schenden van tientallen heldenhuldezerken door ‘onbekenden’ op de BMB van Oeren in de nacht van 9 op 10 februari ’18.

                                       A

                                 VVK

                                   V        

Zoon van ’t volk, voor ’t Recht gestorven,

Aaklig wreed bebloed, doorkorven,

Rust gij, onbekende held,

Op ’t gemeenzaam doodenveld.

Alles hebt gij ’t land gegeven:

Vrijheid, wilskracht, bloed en leven.

Alles wat uw name droeg !

Alles waar het land naar vroeg !

Doch hier werd u niets geschonken,

Dan die letters die fier blonken

Op den zerksteen van uw graf !

Maar, daar ’t zinnebeelden waren,

Van die Vlaandrens vrijheid baren,

Moest ook dit van ’t kruisken af !

19-06-2016 om 06:10 geschreven door janhuijbrechts  

Binnen twee weken zal het precies 100 jaar geleden zijn dat de Slag om de Somme begon. 1 Juli 1916 Staat sindsdien in de militair-historische standaardwerken geboekstaafd als de 'donkerste dag in de geschiedenis van het Britse leger'. Ik kom de volgende weken zeker nog een paar terug op deze gevechten die zich afspeelden op de uiterste zuidgrens van de aloude Nederlanden. Ter voorbereiding geef ik alvast deze bijzonder goede NDR-BBC-documentaire van Detlef Siebert uit 2006:  'The Somme from defeat tot victory'.

https://youtu.be/6cK5xL6QBM0

17-06-2016 om 14:14 geschreven door janhuijbrechts  

Ik heb op deze blogstek al geregeld stilgestaan bij de inzet van de, overwegend uit Bretoenen bestaande, Brigade Marine-fuseliers o.l.v. admiraal Ronarc’h. Hun eerste gevecht op Vlaamse bodem vond plaats op 9 en 10 oktober 1914 bij Kwatrecht en Melle, waar ze door het gevoelig  vertragen van de Duitse opmars kostbare uren wonnen voor de troepen die vanuit Antwerpen op Gent terugtrokken. Vooral de Franse machinegeweren bij de spoorwegovergang in Kwatrecht zouden dood en vernieling zaaien onder de Duitse troepen die vanuit Aalst waren opgetrokken met de bedoeling Gent in te nemen. De marine-fuseliers telden na de strijd 9 doden en 36 gesneuvelden. De Duitsers hadden een veelvoud aan slachtoffers: Iets minder dan  200 gesneuvelden en een honderdtal gewonden, waarvan er een aantal later nog bezweken aan hun verwondingen. De veldgraven van de gesneuvelde Duitsers werden nog voor het einde van november ’14 geruimd en de stoffelijke resten werden vlakbij het felomstreden talud van de spoorweg herbegraven op het Ehrenfriedhof Melle nr. 233  aan de Brusselse Steenweg ter hoogte van kilometerpaal 44 in Kwatrecht – Melle. Toen deze site op 22 december 1914 in aanwezigheid van von Bissing werd ingehuldigd lagen volgens een getuigenis van het aanwezige Reichstaglid Friedrich Hubrich hier 90 gesneuvelden begraven. In twee massagraven – voorzien van individuele kruizen – lagen respectievelijk 41 doden van Ersatz Regiment nr, 1 en 43 doden van Ersatz Regiment nr. 2. Eén leutnant, 4 Feldwebel-Leutnants en 1 feldwebel lagen in individuele graven. Centraal op de begraafplaats stond een zandstenen afgetopte monoliet met lauwerkransen in bas-reliëf en de  volgende tekst:

Zum Gedächtnis ihrer Toten im Weltkriege 1914.

Die 1. Res. Inf. Brigade Errichtet auf dem Boden Ihres ersten Gefechtes von Kwatrecht-Melle. Am 9 und 10. Oktober 1914

16-06-2016 om 16:22 geschreven door janhuijbrechts  

Op deze zeldzame foto uit 1916  (Klik voor een vergroting ) ziet u voor een legerbarak een aantal kransen die klaarliggen voor een rouwhulde. Zonder uitzondering dragen ze allemaal het ééntalig Franse opschrift ‘Le 7^e Rgt. de Ligne à nos braves tombés glorieusement pour la Patrie’. In het midden van 1916 gingen er onder de Vlaamsgezinden aan het IJzerfront meer en meer stemmen op tegen de officiële Belgische en dus verfranste militaire begrafeniscultuur. Op 31 augustus 1915 had het oorlogskabinet een omstreden besluit uitgevaardigd: In een streven naar meer eenvormigheid en natuurlijk ook om de identificatie van de graven te bevorderen werd bepaald hoe voortaan de graven van gesneuvelde Belgische militairen moesten gemarkeerd worden. Op alle graven diende een kruis geplaatst te worden. Het hiervoor benodigde hout werd aangeleverd door de Genie. De militaire werklieden zorgden voor het schilderwerk. Ieder zwart geverfd kruis moest in witte letters de volgende, enkel in het Frans vermelde  gegevens  bevatten :’ Nom et prénoms, .é régiment de ., l'armée belge, Né à . le ., Décéde (of, al naargelang het geval) Mort pour la Patrie, à. le….’ Het uitsluitend in het Frans markeren van de graven van gesneuvelde Belgische militairen was niet alleen flagrant in strijd met de geest van de wet op het gebruik van de talen in het leger van 1913  maar stootte vooral de Vlaamsgezinden die in de loopgrachten stonden fel tegen de borst. Heel wat van hen waren bij het uitbreken van de oorlog vrijwillig onder de wapens gegaan. Uit loyauteit aan België hadden ze de Franstalige bevelvoering, het onbegrip, de arrogantie en de vernederingen geslikt. Maar de Franse opschriften op hun graven was een brug te ver… In hun ogen bleef het tot in de dood ‘pour les flamins la même chose’… Oud-strijder Hendrik Demoen omschreef in zijn toespraak tijdens de IJzerbedevaart van 26 augustus 1923 in Alveringem - Oeren hoe zij het ‘Mort pour la patrie’ indertijd hadden ervaren: ‘Twee jaar reeds stonden wij, Vlaamsche IJzerjongens in de slijk- en bloedgrachten van Veurne-Ambacht; twee jaar reeds lagen de lijken van onze gesneuvelde broeders in de verlaten velden van ’t front en op onze stille kerkhoven te rusten. Noch de legeroverheid, noch het officiële België had er om gedacht op de graven onzer makkers iets te plaatsen dat aan Vlaanderen denken deed; wél stonden er de duizenden eentonig - zwarte kruisen met fransch opschrift en akelig rammelende blikken platen met de lelijk - schreeuwende driekleur’.

Velen van hen voelden zich machteloos bij zoveel onbegrip. De Limburgse legeraalmoezenier Paul Vandermeulen was de eerste die de kat de bel aanbond door in het voorjaar van 1916 in het door hem uitgegeven ‘Limburgsch Studentenblaadje voor Oorlogstijd’ een oproep te lanceren om tot een eigen, Vlaamse hulde aan de gesneuvelden te komen. Hij stond niet alleen. Zijn colle­ga aalmoezenier Flor Fierens  schreef  in zijn testament veiligheidshalve dat men op zijn graf een Nederlandstalige zerk moest plaatsen omdat hij niet wilde meewerken aan: ‘…de akelige verfransing van onze dodenakkers. Moest ik met een Frans uithangbord bij Sint Pieter aankomen dan vloog ik zeker als verrader van mijn volk aan de deur…’. Oorlogsvrijwilliger Renaat De Rudder  schreef op 29 september ‘16 aan zijn vriend Henri Van Laere  het volgende: ‘ Het is droevig te zien en te hooren het schreeuwend onrecht dat ons wordt aangedaan. Tot op ons zwart soldatenkruis, belijdenis van ons offer, staat alles in ’t Frans. En mijn hart bloedt bij het horen van de ergerende woorden, die onze oversten uitspreken als hun verachting in onbewaakte ogenblikken naar boven welt: ‘Sales Flamands!’ Vandermeulens oproep viel dus niet in dovenmansoren. Uitgerekend in deze periode zochten en kregen meer en meer Vlaamsgezinde intellectuelen aan het front - onder meer in de Studiekringen en het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten (S.K.V.H.) - contact met elkaar. Uit hun gesprekken zou in de zomer van 1916 Heldenhulde geboren worden dat een duurzame en passende grafzerk op de graven van Vlaamse gesneuvelden zou gaan plaatsen… 

15-06-2016 om 11:19 geschreven door janhuijbrechts