Vandaag in Zondag
Frontpoëziedag een van de, naar mijn aanvoelen, meest sprekende gedichten die
ooit over Ieper werden gemaakt. Babel van
Osbert Sitwell (1892-1969), een officier in het 4e Bataljon Grenadier Guards stuurde het in de lente
van 1916 voor publicatie naar The Times.
Babel
Daar stonden we en staarden naar beneden,/ naar de stad die zo hel als
sintels,: door elke speer en schok van het lot / gesloopt tot op haar fundamenten
/ Voor doorluchtigheid te laat.
Gescheurde en gebroken huizen staren / naar het van ratten vergeven
doolhof, / dat eens een zilver-roze wolk opdreef,/ zich mengde met de
eeuwigheid.
De omtrek van de stadsmuur / eens zo stevig opgetrokken / is nu slechts
een bijgedachte / of een grap voor doden die vochten . / fundament voor het
hiernamaals.
Hetglinsterende zand waar
eens de kinderen / in speelden met schep en emmer,/ is akelig verlaten de
angst om s nachts / de menselijkheid in t duister te zien, / waar in de
zilveren kalmte, de dood terugneemt / en alle blaam afwijst die mensen treft /
voor chaos, brand en kogellood / die plotseling ons overkwam.
Toen al het goede wat we leerden / plaats moest maken voor het kwaad, /
schandalige sagen van vurig ijzer, / bloed datGods zuiverheid verhult.
In zon diep verzonken, zakt de ster / steeds dieper weg in de tragedie,
voert ze / oorlog met zichzelf; de wereldzeeën zijn / bedekt met slachtoffers
van ziekte -/ en wat rest zijn wij, die het bezinksel drinken / van Babels
vreselijke voorspelling
Via de Nonnenbossenstraat in Zonnebeke is dit
ietwat afgelegen monumentje te bereiken. Op een ruw behouwen grijsstenen
grondplaat staat een vierkante granieten menhir uit Schotland met als opschrift
: To the glory of God and in memory of
Ewen James Brodie, captain 1st. Queens own Cameron Highlanders who was killed at the first battle of
Ypres 11th. November 1914. Buried near this
spot.
Brodie sneuvelde bij de zware afweergevechten op
11 november 1914, toen de Pruisische Garde er bijna in geslaagd was om de
Nonnebossen in te nemen. Het monument werd op de plaats gezet waar zich
vermoedelijk het graf van Brodie bevond. Na de wapenstilstand werden er wel
stoffelijke resten gevonden, maar deze konden niet positief geïdentificeerd
worden. Daarom wordt deze Schotse laird
op de Menenpoort herdacht. De grond waarop het monument werd opgericht werd
kort na de oorlog aangekocht door Fanny Sophia Wedgwood Wood, Brodies moeder
en zijn weduwe Marion Louisa Stirling, die in 1923 het monument lieten
plaatsen. Oorspronkelijk lag het in een bescheiden parkje, maar dit verdween in
de loop der tijden. Momenteel wordt het monument onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission
(CWGC).
Captain Ewen
James Brodie was een zoon van de Lord
Lieutenant zeg maar gouverneur-van het Schotse graafschap Nairn. Hijzelf
werd Laird, de landheer van Lethen in
Nairn. Hij was in Cambridge afgestudeerd en had daarna dienst gedaan in het
Middellandse Zeegebied, Zuid-Afrika, China en als adjudant in Lovats Scouts.
Op 21 agustus1914 vervoegde de 36-jarige Brodie de Cameron Highlanders aan het
front, waar ze deelnamen aan de gevechten aan de Marne en Aisne. Op 25
september 1914 kreeg hij het bevel over het bataljon omdat hij de hoogste in
rang was, die nog was overgebleven. Slechts drie officieren die tien weken
eerder Edinburgh hadden verlaten om naar het front te trekken, waren op dat
ogenblik nog in leven
De
omstandigheden waarin hij sneuvelde zijn nooit geheel uitgeklaard, maar het
staat wel vast dat hij stierf door een buikschot. Eén van zijn mannen, korporaal
George Matheson, verklaarde hierover: Het
sneuvelen van kapitein Brodie was nogal eigenaardig. Hij trok door het bos,
nadat we de Duitsers er hadden verdreven. We denken dat hij moet zijn verrast
door een gewonde Duitser die daar ergens was achtergebleven. Ik weet in ieder
geval dat gewonde Duitsers die daar lagen, op onze mannen hebben geschoten,
toen ze de gewonden begonnen op te halen
Brodies broer
Walter diende als captain bij de Highland Light Infantry en had op 7 november
1914 bij Polygon Wood de hoogste Britse militaire onderscheiding, het Victoria
Cross gekregen. De intussen tot luitenant-kolonel bevorderde Walter Brodie
sneuvelde op 23 augustus 1918 bij Moeurves.
Ewen James
Brodie was vader van een zoon, DavidJames en een dochter Hellen Charlotte.
