Ik heb niet de gewoonte boeken in één ruk uit te lezen, maar voor Peter Barton's 'The Lost Legions of Fromelles' maakte ik graag een uitzondering. Barton voorstellen staat in het wereldje van WO I - 'liefhebbers' gelijk aan het intrappen van een open deur. Met zijn naslagwerken die gebaseerd waren op panoramafoto's van het Westelijk front, bezorgde hij ons niet alleen nieuwe inzichten maar ook een kostbare tijdscapsule. Het onooglijke Frans-Vlaamse dorpje Fromelles, op een steenworp van Ieper, staat in de geschiedenis geboekstaafd als de plaats waar de Australische troepen in juli '16 op amper vierentwintig uur tijd 5.553 slachtoffers - waarvan een kleine 2.000 gesneuvelden - telden, na een mislukte ondersteuningsaanval voor het Britse offensief bij de Somme. Het werd de meest dramatische en traumatische dag uit de militaire geschiedenis van Australië. In tegenstelling tot zovele andere Britse auteurs, deed Barton ook uitgebreid onderzoek in de Beierse militaire archieven, waardoor voor het eerst niet alleen beide zijden van de medaille belicht werden, maar ook de officiële Australische militaire geschiedschrijving kon worden gecorrigeerd. Uit het bijzonder grondige onderzoek van de auteur blijkt dat de geallieerden in 1916 niets maar dan ook niets geleerd hadden uit eerdere ervaringen in deze sector. De vergissingen die bij een compleet mislukte offensieve actie in mei '15 waren begaan, werden in juli '16 gewoon opnieuw herhaald met desastreuze gevolgen voor de A.I.F.... Wat dit boek nog boeiender maakt is dat het ook het verhaal reconstrueert van de 'verloren legioenen', de honderden Australiërs wiens lichamen na de strijd niet werden teruggevonden. Barton, die in dit verband baanbrekend onderzoek verrichtte in de archieven van het Internationale Rode Kruis in Zwitserland, vertelt hoe men enkele jaren geleden niet alleen erin geslaagd is om de stoffelijke resten van een 250 Britse en Australische vermisten terug te vinden in een paar, lang vergeten massagraven, maar ook hoe men via DNA-onderzoek een groot gedeelte van hen wist te identificeren. Met dit Fromelles - project, dat we grotendeels te danken hebben aan de vasthoudendheid van de Australische leraar Lambis Englezos, werd militair/archeologische geschiedenis geschreven. 'The Lost Legions of Fromelles' is geen gemakkelijk boek, maar is in mijn ogen wel een schoolvoorbeeld van hoe het moet...
Moeder de vrouw heeft haar traditionele herfstschoonmaak gehouden met mij als een eerder (on)willige poetshulp bij de hand. Na ampel beraad werd besloten een paar boekenkasten naar andere oorden te versassen en ben ik nu, wegens accuut plaatsgebrek, verplicht tot het opruimen van een deel van mijn collectie. Aanstaande zondag verkoop ik tegen zachte prijs enkele honderden, aan de Grote Oorlog gerelateerde titels en artefacten tijdens de wekelijkse antiek- en rommelmarkt in het CC De Warande in Turnhout. Ongetwijfeld een buitenkansje voor de bibliofiel én verzamelaar. Afspraak op 25 oktober van 08.00 u. tot 12.00 u. in de hal van het CC De Warande in Turnhout... !
