Jozefientje is overleden. In stilte. Ik heb het pas vernomen toen het al een week of twee gebeurd was. Ze woonde nochtans niet ver van mij vandaan, in de Broeklindeweg, nummer drie. We zijn nog samen naar dezelfde school geweest, nog in dezelfde klas gezeten. ’t Was in de gemeenteschool in Kaster en daar mochten de jongens en de meisjes nog samen in één klas. Ik was toen een beetje verliefd op Jozefientje. Niet smóór of zo. Een beetje ultraprille kalverliefde. Ik geloof dat ik haar niet eens mooi vond. Ik herinner mij nog dat ik haar vroeg of ze in de processie naast mij wilde lopen. De manier waarop ze mij toen afgewezen heeft zal mij altijd bijblijven, de ongezoutenheid waarmee ze mij toen diets maakte dat ze niets met mij wilde te maken hebben. Ik werd er doodongelukkig van, ik at drie dagen lang niet meer en ten slotte trok ik met een dik touw naar de zolder met de bedoeling er een eind aan te maken. Gelukkig was er de dag erna wereldkampioenschap op de weg voor beroepsrenners, in Moorslede. Dát wilde ik nog meemaken want mijn grote favoriet Briek Schotte was  kandidaat voor de regenboogtrui. Briek Schotte wereldkampioen zien worden, daarvoor wilde ik mijn wanhoopsdaad wel even uitstellen. En Briek wérd wereldkampioen. Ik was dolgelukkig, ik was helemaal opgefleurd en had weer volop zin in het leven. Jozefien kon mij gestolen worden.

Zij was een enig kind, veel te ernstig, zonder een greintje gevoel voor humor en dat greintje humor heeft ze tot aan haar dood nooit gehad, denk ik. Ze studeerde flink, deed hogere studies en ze bracht het tot hoofdinspectrice in het onderwijs. Haar ouders zijn allebei vroeg gestorven, toen zijzelf nog vooraan in de twintig was. Haar geboortehuis aan de Broeklindeweg heeft zij nooit verlaten. Soberder en meer teruggetrokken dan Jozefien heeft er nooit iemand geleefd, denk ik. En voor zover mij bekend is er nooit een man in haar leven geweest. Hoe zou een man ooit verliefd hebben kunnen worden op dit onappetijtelijk schepseltje? Hoe was het mogelijk dat ik om harentwege ooit zelfmoord had willen plegen?

In feite waren Jozefien en ik een beetje familie. Mijn vader was een neef van haar moeder. Ik was dus haar achterneef en zij mijn achternicht. Zo nauw was die familieband nu ook weer niet, dunkt me, dat we niet hadden kunnen trouwen zonder dispensatie van de hoge kerkelijke instanties. Mijn ouders hadden zo’n relatie nochtans helemaal zien zitten, denk ik: Jozefien was immers van goeden huize, werkzaam en van onbesproken gedrag en bovendien… haar ouders zaten goed in de slappe was! Vader was er van overtuigd dat Jozefiens moeder in het bezit moet geweest zijn van een grote som geld en bovendien van een grote pot vol gouden muntstukken die zij geërfd had van hun beider grootvader die vóór de oorlog (de eerste!) grof geld verdiend had in Parijs met de handel in delicaat damesondergoed – ’t was in de tijd van de french cancan. Dat die pot goud bij Jozefiens moeder terecht gekomen was? Mijn vader was niet de enige die daar zo over dacht. De hele familie, of toch bijna, was die mening toegedaan. Maar dat het werkelijk zó was, daar was, geloof ik, geen enkel bewijs voor…

Gisteren heb ik mijn brievenbus pas laat in de avond geledigd. Dat is zeer uitzonderlijk voor mijn doen. Er was een belangrijke brief, van notaris Vandeveegate. Ik werd uitgenodigd te zijnen kantore hedenmorgen om tien ure stipt. De reden stond niet eens vermeld. Ik sliep die nacht onrustig. Om even over half tien deze morgen belde ik aan bij notaris Vandeveegate. Een lieve dame liet mij binnen in de wachtkamer van de notaris. Ze zei dat zijzelf niet de notaris maar wel de notarisklerk was, dat de notaris mij om exact tien uur zou te woord staan. Ze was ook zo vriendelijk om mij nu reeds mede te delen dat het ging om de nalatenschap van Josephine Slachmeulders – Jozefien dus – en, zei ze, het wordt nog een heel bijzondere verrassing. Toen verdween ze. De pot met het goud! gonsde het door mijn hoofd. Waarom zou uitgerekend ík de erfgenaam van die pot zijn? Jozefien en ik kenden elkaar nauwelijks, hadden elkaar sinds onze kindertijd hooguit een tiental keer ontmoet en tot veel meer dan een vluchtige begroeting was het nooit gekomen. Was zij misschien al die tijd, sedert die dag waarop ze mij zo brutaal had afgewezen, stiekem verliefd geweest op mij? Was dat de reden waarom ze nooit getrouwd was? Was het deze pot waarmee ze haar misstap van toen wilde goedmaken? Postuum… Kunt u zich, beste lezer, de spanning voorstellen waarmee ik de deur in de gaten hield waarlangs de notaris, met de pot goud in de hand, ieder ogenblik kon binnenkomen? Klokslag tien ging de deur open. Ik zag niemand in de deuropening, een helder licht kwam mij tegemoet en een doordringende stem die mij koppijn bezorgde: “Hoe lang denkt mijnheer nog in bed te blijven liggen? ’t Is tien uur!” Dit een bittere ervaring noemen zou een understatement zijn. In werkelijkheid was het véél bitterder. Ik kan mij niet ontdoen van de gedachte dat Onze Lieve Heer of een andere Almacht het dit keer goed met mij voorhad: ik was het medium door wie de wereld in kennis zou gebracht worden van wat er terecht gekomen was van de pot goud die opa  Bernardus Theophrastus vergaard had in de belle époque. Een tweede kans zal ik nu wellicht nooit krijgen: de Almachtige laat immers niet met zich sollen… Waarom moest “zij” het nu weer verknallen?! Niemand hoort zijn halve trouwboek een pak rammel te geven. Ik heb dat dan ook niet gedaan.

13-12-2018 om 18:14 geschreven door kris vansteenbrugge  

Quizzen is in. Overal te lande zijn er heden ten dage quizclubs. Niets voor mij. De vragen gaan maar al te vaak over moderne muziek, recente films en voetbal. Vroeger was het anders, althans in de quizzen die op school soms werden gehouden. Er waren toen meer vragen over literatuur, geschiedenis, aardrijkskunde en wetenschap, en de sportvragen gingen niet altijd over voetbal. In die tijd quizde ik als de besten, altijd bij de eerste drie van de klas. Ik herinner mij nog levendig een quiz waarin ik “eerste ex aequo” was geëindigd, met evenveel punten als Roland Calcoen. Een schiftingsvraag moest beslissen wie de eerste prijs zou krijgen. Een vraag over klassieke muziek, het onderwerp dat mij het minst lag: ik kende amper twee namen van componisten, Bach en Beethoven. En Calcoen volgde al drie of vier jaar les aan de muziekschool… Ze lieten een stuk klassieke muziek horen en wij moesten zeggen wie de componist was. Ik zei “Bach” en iedereen schoot in de lach. En toch, ’t Wás Bach! Ze hadden een zeer “atypisch” stuk van Bach genomen, om het moeilijk te maken. Mijn mooiste overwinning in een quiz ooit…

 ’t Is zestig jaar geleden en ik wist toen véél en ik moest toen nooit lang nadenken vóór ik het antwoord gaf, een fractie van een seconde. Nu is dat wel even anders. Vraag mij wat ik deze middag gegeten heb: meestal zal ik het antwoord wel kennen, maar het zal tien tot twintig seconden tijd vergen. Begrijpt u, waarde lezer, waarom ik enkel nog te strikken ben voor een multiple choice quiz of voor een schriftelijke quiz, waar een beetje bedenktijd is. Niet dat ik veel gevraagd word. In feite word ik nooit gevraagd. Behalve dan vorige week, vrijdagavond. Het feest ging door in Gent, in het clublokaal van de jiu jitsu club Yawara, Nieuwe Vaart 118. Er waren twaalf deelnemende ploegen van elk vier man. Mijn ploeg heette “De Kastaars” en omdat één kastaar plots verstek had moeten laten gaan, hadden ze mij binnengehaald om de ploeg te vervolledigen en in de hoop dat er, wie weet, misschien een vraag zou gesteld worden over de Tour de France of de Olympische Spelen uit de eerste twintig jaar na de tweede wereldoorlog, of over die wereldoorlog zelf, of over de Griekse mythologie, mijn stokpaardje…

De quiz leek allerminst bedoeld voor mensen van mijn generatie. Was ik overigens niet de enige deelnemer van mijn generatie? Niets dus over de Tour, over de Olympische Spelen of de Griekse mythologie. Wel  tien vragen over Oosterse kruiden en evenveel vragen over Oosterse gevechtstechnieken, waar zelfs de jongeren de grootste moeite mee hadden. Of bent ú misschien vertrouwd met bujutsu, aikido, iaido, naginata, kyudo, jodo…? Uiteindelijk waren er twee vragen waar ik, wellicht als enige (!) het antwoord op wist:  1° welk muziekinstrument is dit ?(er werd een afbeelding getoond) en 2° van welke plant is de Latijnse naam “bellis perennis”? Het antwoord op de eerste vraag was: mondharp. Het antwoord op de tweede: madeliefje. Dat madeliefje heb ik te danken aan de lessen plantkunde aan de universiteit, toen ik in ’t eerste jaar geneeskunde zat (’t is éénenzestig jaar geleden!). We moesten zowat alles kennen over het madeliefje en over wel honderd andere planten. Die onzin leren de toekomstige doktoors niet meer, dezer dagen. In plaats daarvan leren ze nu patiënten reanimeren… Onze quizploeg eindigde als zevende, net niet in de eerste helft. Zonder mijn twee juiste antwoorden waren we slechts negende geweest…

Gisteren kwam mijn buurman Firmin op bezoek. Ik ken maar weinig mensen die zich, qua algemene kennis, kunnen meten met Firmin. Ik vroeg hem of hij wist wat een mondharp is. Hij dacht dat ik een grap maakte, hem in het ootje nam. Een harp, zei hij, is een snaarinstrument, heeft niets met de mond te maken, maar ik weet wél wat een “trompetviool” is. Nu was het aan mij om hem niet au sérieux te nemen. Ik heb het opgezocht: het bestaat!

   Trompetviolen

05-12-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

De oude Grieken waren reeds vertrouwd met de pijnstillende werking van een stof die zich bevond in de bladeren en de bast van de wilgenboom. Ze kauwden de bladeren en maakten extracten van de bast die werkzaam waren tegen koorts en pijn. De beroemde arts Hippocrates, die leefde op het eiland Kos (van 460 tot 370 v.C.), schreef erover. Het is zelfs waarschijnlijk dat die heilzame werking reeds in vroegere beschavingen bekend was, nl. bij de Assyriërs en de Egyptenaren. In de middeleeuwen vond men een stof met dezelfde werking in de moerasspirea (*) een ½ tot 2 meter hoge plant die groeit in bossen, langs sloten en op moerassige gronden (*van deze plant is de naam “aspirine” afgeleid). Vanaf het begin van de 19^e eeuw probeerde men het extract van de wilgenboom te zuiveren. Henri Leroux isoleerde in 1829 uit wilgenbast de stof salicine, een verbinding van salicylzuur en glucose. De Italiaanse onderzoeker Raffaele Piria slaagde er in 1838 in het glucosegedeelte af te splitsen en alzo werd salicylzuur bekomen. Enkele jaren later slaagden Duitse en Franse chemici (o.a. Kolbe en Gerhardt) erin de scheikundige structuur van salicylzuur te achterhalen en het ook te synthetiseren. Omdat salicylzuur een zeer bittere smaak heeft en schadelijk is voor de maag werd op zoek gegaan naar chemische varianten en men vond die door acetylering (=behandeling met azijnzuur) van de fenolring: acetylsalicylzuur!

Uitgaande van fenol (1) en natriumhydroxyde (2) bekomt men natriumfenolaat, hetwelk na verhitting onder druk met koolstofdioxyde (3) ontstaan geeft aan natriumsalicylaat (4) waaruit na behandeling met zwavelzuur (5) het salicylzuur (6) wordt afgesplitst, dat na behandeling met azijnzuur (7) ontstaan geeft aan acetylsalicylzuur (8).

Tot een echt bruikbaar medicijn kwam het echter pas naar het einde toe van de eeuw nadat de in 1863 gestichte firma Bayer het onderzoek had overgenomen. Felix Hoffmann, chemicus verbonden aan de firma, beschrijft in 1897 hoe hij er in geslaagd is een stabiele synthetische variant van acetylsalicylzuur te maken, in een chemisch zuivere en bewaarbare vorm. 

   Felix Hoffmann, uitvinder van de aspirine

In 1899 bracht Bayer dit op de markt als pijnstillend poeder en nog een jaar later verscheen de tablet, de aspirine die weldra de wereld zou veroveren. Men heeft geschat dat indien wij alle tabletjes die over de toonbank zijn gegaan, netjes op elkaar zouden stapelen, een torentje zou bekomen worden dat reikt tot de maan. In de eerste helft van de twintigste eeuw ontbrak aspirine in welhaast geen enkele huisapotheek: de werkzaamheid van het product was bewezen en de bijwerkingen waren eerder gering. Alhoewel… Aspirine heeft een duidelijke negatieve invloed op de bloedstolling (door remming van de bloedplaatjesaggregatie) en het veroorzaakt beschadigingen van de maagwand. Maagbloedingen waren dan ook een klassieke verwikkeling van te grote inname van het acetylsalicylzuur. Dat kon nochtans niet beletten dat het in het begin van de 20^e eeuw uitgroeide tot dé panacee bij uitstek: het werd niet alleen voorgeschreven bij haast alle ziekten, maar het werd ook gepropageerd als preventivum. Getuige hiervan de Engelse one-liner: “one aspirine a day can keep the doctor away”.

Hoe werkt aspirine? De vraag heft de onderzoekers beziggehouden. Vanzelfsprekend. Men vond dat aspirine een remmende werking heeft op de vorming van bepaalde stoffen (prostaglandines) die zich voordoet bij weefselletsels. Die prostaglandines stimuleren de ontstekingsreactie en er ontstaat pijn en koorts. Ze zijn tevens nodig voor de opbouw van het maagslijmvlies. Is dat duidelijk? Pijnstilling, jawel, maar de maagbloeding moest men er bij nemen. Niet te verwonderen dat men tijdens de laatste decennia op zoek is gegaan naar andere AID’s (anti-inflammatory drugs) en dan liefst de niet-steroïdale (NSAID’s dus), t.t.z. zonder corticoïden. Heden ten dage zijn NSAID’s legio. De meest bekende zijn diclofenac (Voltaren) en ibuprofen (Brufen): ze hebben een groter ontstekingsremmend vermogen, ze zijn minder schadelijk voor de maag, ze hebben nauwelijks invloed op de bloedstolling, maar ze kunnen schadelijk zijn voor de lever en de nieren… De slotsom is dat de rol van aspirine bij pijnklachten, in de eerste plaats bij gewrichts- en spieraandoeningen, op heden fel verminderd is. Rol uitgespeeld? Dat dacht u maar!...

Wie slim is kan van de nood een deugd maken en wie handig is moet compromissen sluiten. Het verminderen van de stolbaarheid van het bloed was een bijwerking van aspirine. Dat kon aanleiding geven tot ongewenste bloedingen. Anderzijds vermindert het de kans op stolselvormingen in de bloedbaan (trombus-vorming) en dus op hartinfarcten en beroertes. Een klassieke aspirine bevat 500 milligram acetylsalicylzuur. En als men de dosis nu eens zou verminderen zodat de kans op spontane bloedingen tot zo goed als nihil wordt herleid, terwijl het antistolvermogen in de bloedbaan nog groot genoeg blijft om een significante vermindering van de kans op trombusvorming te bewerkstelligen? Het compromis!  Welnu, die dosis werd bepaald op 80 à 100 milligram daags, een “mini-aspirientje” dus. Aanbevolen aan eenieder boven de vijftig. Handig, nietwaar.

En de prostaglandines wier aanmaak geremd wordt door aspirine. Men heeft aangetoond dat ze niet alleen de ontsteking in de hand werken, maar tevens de tumorgroei. Aspirine dus als (voorbehoed)middel tegen kanker? Voor wat betreft darmkanker is dat reeds bewezen.

En kom me nu niet vertellen dat het ook werkt bij diabetes, zegt u? Toch wel, bij diabetes 2 lijkt aspirine alvast een gunstig effect te hebben… Er staat het aspirientje nog een grote toekomst te wachten: de panacee van de twintigste eeuw wordt wellicht ook de panacee van de eenentwintigste.

Om dit verhaal te beëindigen moet ik het hebben over ene Arthur Eichengrün, die leefde van 1867 tot 1949. Niet om dit saai verhaal op te smukken, maar omdat ik anders de heer Eichengrün zwaar onrecht zou aandoen. Hij was in 1897, het jaar waarin de aspirine “vorm kreeg”, hoofd van het Bayer-labo, waar Felix Hoffmann  werkte als assistent

   Arthur Eichengrün

Tijdens zijn laatste levensjaar – Hoffmann was toen reeds een paar jaar overleden – verklaarde Eichengrün dat niet Hoffmann maar hijzelf de echte uitvinder van de aspirine was. Wat was geschied? Eichengrün was joods en werd om die reden, tijdens het interbellum, verbannen uit zijn land door de nazi’s en uit de dagboeken geschrapt, waardoor hij helemaal in de vergeethoek geraakte. Gedeeltelijk eerherstel kwam er toen een Brits onderzoeker (of was het een Ier?) na de claim van 1949 aantoonde dat de eer inderdaad toekwam aan Eichengrün. Bayer weigerde echter de geschiedenis van hun paradepaardje dat Aspirin heet drastisch te laten herschrijven en zo komt het dat Hoffmann nog steeds genoemd wordt als de uitvinder van wellicht het meest succesrijke medicament aller tijden. Ten onrechte?  

30-11-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Jürgen is een knappe jonge veertiger, lid van onze loopclub en allicht de meest begeerde vrijgezel van de club. Hydraulieker van beroep en “thuis” in de meeste wetenschappen, ook in de medische. En als er al eens een woord zijn pad kruist – in dit geval het woord “panacee” – waarmee hij niet bekend is, dan steekt hij zijn licht op bij diegene van wie hij denkt dat ie met de term vertrouwd is. In dit geval: mezelf…

Het woord stamt uit de medische wereld en zestig jaar geleden kende ik het al. De meesten van mijn trouwe lezers zullen zich herinneren dat ik toen reeds student in de medicijnen was en woorden die reeds zó lang in ’t geheugen zitten vergeet men niet gauw. Op mijn leeftijd iemand nog iets te kunnen bijleren geeft een goed gevoel. En er is méér. Het woord heeft zijn oorsprong in de Griekse mythologie en zodoende krijgt Jürgen er meteen de etymologische verklaring van het woord bij. Met die Griekse goden ben ik immers vertrouwd en ik laat geen gelegenheid voorbijgaan om die kennis te etaleren. IJdelheid, weet je wel. En dat is nu ook de reden waarom ik u, lieve lezer, wil laten meegenieten van mijn deskundige uitleg omtrent “panacee”.

Het betekent: medicijn dat werkt tegen alle ziekten. Het moge duidelijk wezen dat zoiets niet echt bestaat en dat we onze definitie een beetje dienen aan te passen in de zin van: waarvan men hoopt, veronderstelt, wil laten voorkomen dat… En het wordt ook in figuurlijke zin gebruikt, zoals in, bijvoorbeeld: “sporten is een panacee tegen alle ziekten” of “een huisdier is een panacee tegen alle vormen van depressie”. Het woord is afgeleid van Panakeia, de godin van de medicijnen, die een dochter was van Asklepios(*), de god van de geneeskunde, en Epione, die beschouwd wordt als de godin van de pijnstilling. (*Over Asklepios en in ’t bijzonder het wonderlijk verhaal van zijn geboorte kunt u lezen in mijn boek “Uit het schuim van de zee”, hoofdstuk 47). Andere kinderen van Asklepios en Epione waren de artsen Machaon en Podaleirios, beroemd vanwege hun optreden tijdens de oorlog van Troje. En dan waren er nog twee dochters: Hygieia (van wie het woord “hygiëne is afgeleid), die de godin was van de gezondheid, en Iaso die de godin was van de genezing. De namen van Panakeia en Hygieia komen voor in de aanhef van de oorspronkelijke eed van Hippocrates (**): “Ik zweer bij Apollo de genezer, bij Asklepios, Hygieia en Panakeia, en neem alle goden en godinnen tot getuige, om naar mijn beste oordeel en vermogen de volgende eed te houden:…” (** Hippocrates: de vader van de geneeskunde, leefde van 460 tot 370 v.C., zou een verre afstammeling zijn van de god Asklepios).

Maar ter zake. Een panacee is wel degelijk een echt medicijn, maar dan één waaraan veel meer eigenschappen toegedacht worden dan het eigenlijk verdient. Een voorbeeld is aspirine. Of beter gezegd: dat was het in het begin van de vorige eeuw. Het werd op de markt gebracht in 1899 als een zeer effectief middel tegen pijn en koorts, maar algauw werd het door onze overgrootouders, al of niet op voorschrift van de huisarts,  aangewend bij haast alle denkbare lichamelijke kwalen. Panacee! Rond het midden van de eeuw werd het gebruik van aspirine rationeler en beperkt tot de aandoeningen waarvoor het oorspronkelijk bedoeld was: pijn (o.a. tandpijn, hoofdpijn, gewrichtspijn) al of niet gepaard met koorts. Aspirine was niet langer een panacee… Maar wat bleek algauw? Dat aspirine een uitstekend medicijn is in de preventie van verstopping van de bloedvaten in het hart en de hersenen, zeg maar in het voorkomen van hartinfarct en beroerte, zijnde twee van de voornaamste doodsoorzaken. Naast kanker… En, jawel hoor! De laatste jaren werd wetenschappelijk aangetoond dat aspirine een belangrijke rol speelt bij de preventie en de genezing van kanker, en alleszins darmkanker. Weer panacee dus?

Jürgen vraagt of “panacee” iets te maken heeft met het beter bekende “placebo”. Laten we dat even onder de loep nemen. Om te beginnen is “placebo” niet afgeleid van één of andere godheid. Het is Latijn, afkomstig van “placere”, wat “behagen” betekent, of “bevallen”. Letterlijk dus: “ik zal behagen”. In tegenstelling tot de panacee bevat het placebo geen werkzame bestanddelen. De verhoopte werking ervan berust louter en alleen op een verwacht psychisch effect. Het resultaat hangt dus af van het vertrouwen dat de patiënt stelt in het “middel”. Dat vertrouwen hangt af van verscheidene factoren: 1° de autoriteit van de voorschrijvende arts, 2° de goedgelovigheid van de patiënt, 3° de kostprijs (hoe duurder het product hoe groter de verwachting), 4° de grootte en de vorm van het placebo. Wat dit laatste punt betreft, een anekdote uit de huisartsenpraktijk van een collega zaliger uit de Westhoek… Een bejaarde dame kon al dagen de slaap niet vatten, allerlei slaappillen ten spijt. Ten einde raad nam de huisarts zijn toevlucht tot het ultiem middel: een placebo in de vorm van een inspuiting met een fysiologische vloeistof doch zonder werkzaam bestanddeel. De injectienaald was nauwelijks teruggetrokken of de vrouw viel als een blok in slaap…

27-11-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Ik heb dus de daad bij het woord gevoegd. Het Laatste Nieuws, de krant waarvan ik zeventig jaar lang trouwe lezer geweest ben, heb ik opgezegd. Mijn nieuwe krant heet N(met in kleine lettertjes: Het Nieuwsblad). Zopas mijn tweede exemplaar ontvangen via B-post en op de voorpagina  vind ik reeds een fout die mij uitermate irriteert – en dan nog in vetjes: “Vorig jaar lieten 1.240 mensen zich ontdopen. Alle cijfers over  zij  die wel nog geloven, vind je op pagina 2-3”. Na een voorzetsel volgt een accusatief, net zoals een lijdend voorwerp in de accusatief staat. Het moet dus zijn: over mij, over u/jou, over hem/haar, over ons, over hen. En niet: over ik, over gij/jij, over hij/zij, over wij, over zij.  N zou eens een degelijke grammaticus moeten aanwerven, als eindredacteur of assistent eindredacteur. Akkoord, velen zullen er geen aanstoot aan nemen. Doe het dan niet voor zij, maar doe het alstublieft voor ik. Maar vooraleer mij verder te vermeien in de krant van heden, wil ik het nog even hebben over dat allereerste exemplaar van gisteren…

Op pagina 10 staat een artikel van fem (sic!), waarvan ik alleen de titels gelezen heb. Het gaat over Kris Peeters. “Gedaan met de nationale politiek”, “Leve Europa” en “Peeters wordt Europese kopman van de CDampersantV”. Als ik hierover even mijn gedacht mag zeggen: wees gerust omtrent de toekomst van die arme Kris, hij vindt zeker al heel gauw weer een nieuwe job en het komt heus wel goed met hem. Yves Leterme en Bert Anciaux hebben toch ook steeds een nieuwe job gevonden als ze die nodig hadden…

Op pagina 13 bloklettert Kim Clemens: “De plastron, das voorbij” en er staat een foto van drie tenoren van de Gentse politiek (Mathias Declercq, Filip Watteeuw en Sven Taeldeman) die in de rij staan om onze koning Filip en Frankrijks president Macron te begroeten. Alle drie zónder das! Het doet mij denken aan mijn studententijd, zestig jaar geleden (!). Al mijn medestudenten droegen toen een das, behalve ikzelf en Claudine, onze enige por. Het probleem was: ik kon geen das knopen en ik had –op 17-jarige leeftijd – nog geen lief die het voor mij kon doen. In die tijd bestonden er dassen-met-een-elastiek die geen knoop behoefden. Die heb ik een tijdje gedragen tot mijn leuke vriendjes er achter gekomen waren. Bij wijze van begroeting trokken ze aan mijn das en lieten die dan terugschieten tot tegen mijn kinnebak. Moet het verbazing wekken dat ik sympathie voel voor die drie Gentse plastronlozen?

Er staan ook nog twee pagina’s vol met overlijdensberichten. Tien zijn er in totaal. Gemiddelde leeftijd: zesentachtig jaar en vier maand. Behoorlijk. En… joepie, ik heb nog acht jaar voor de boeg!

Het artikel van Anton Goegebeur, op de pagina’s 16 en 17 draagt dermate mijn goedkeuring weg dat ik stante pede bereid ben de spons te vegen over de fout op de voorpagina – op voorwaarde dat die fout zich niet al te vaak meer herhaalt. De titel luidt: “Overdosis leugens en bedrog – Steenrijke familie vervolgd omdat ze Amerika verslaafd maakte aan pijnstillers”. Sta mij toe enkele zinnen te citeren:

“Terwijl duizenden Amerikanen in groezelige appartementjes en achterafstraatjes ten onder gingen aan hun ‘wondermedicijn’, profileerden de Sacklers zich als de grootste weldoeners. De miljardairsfamilie vergaarde haar fortuin met de verkoop van pijnstillers op basis van opiaten, een stof die lijkt op morfine en heroïne en dus enorm verslavend is. De pillen zouden de oorzaak zijn van de verwoestende opiatencrisis die de VS al decennia in haar greep houdt”.

Wereldwijd zijn honderdduizenden, zoniet miljoenen, ten onder gegaan aan drugsverslaving als gevolg van het gebruik van pijnstillers uit de opium-familie. Goegebeur vermeldt één slachtoffer: de zanger Prince. Zelf heb ik genoeg ervaring met opiaten: het gevaar ervan kan moeilijk overschat worden. Hoed u voor: morfine (MS direct, Oramorf, MS Contin), oxycodon (Oxycontin, Oxynorm), tramadol (Contramal, Dolzam, Tradonal, Tramium). En er zijn er nog andere…

Uit de rubriek “ingezonden brieven” onthou ik vooral de reactie van een aantal lezers die bezwaar hebben tegen de aanvaarding door Jo Vandeursen van een schamele eenmalige uittredingsvergoeding van 136.000 euro. Wat is nu 136.000 euro in vergelijking met de 350.000 euro die Kevin De Bruyne wekelijks (!) opstrijkt met voetballen? Ik durf wedden dat al die brieven komen van jaloersaards die zelf geen uitzicht hebben op een uittredingsvergoeding. Mochten zij zelf zo’n uittredingsvergoeding krijgen: zouden zij die weigeren? Ik alvast niet, ik zou het gretig aannemen en des te gretiger naarmate het bedrag groter is. Dat betekent niet dat ik niet rondkom met mijn inkomen. Het is groot genoeg om er goed en gezond van te leven. U mag, beste lezer, gerust weten hoe groot dat inkomen is: 882,66 euro bruto in de maand, d.i. de helft van 1765,32 euro, zijnde het gezinspensioen waar wij, mijn echtgenote en ik, met ons beiden van leven, goed en gezond, zoals ik reeds zei. Aan een uittredingsvergoeding heb ik geen behoefte, net zo min als Jo Vandeursen, want zijn pensioen zal allicht groter zijn dan het mijne. Maar die brave Jo de steen werpen omdat hij geld weigert dat hem wordt aangeboden? Hij kán dat niet en níemand kan dat… of er moet iets mis zijn in zijn bovenkamer. En als iemand graten vindt in “het systeem”, moet hij zijn pijlen anders richten en alvast niet naar die arme Jo.

Aan ’t eind van dit betoog vraagt u zich nu wellicht af hoe het gesteld is met de verhouding voetbal/andere sporten in de Nieuwe krant. En daar was het toch allemaal om begonnen, nietwaar? Ziehier: 70% voetbal, 30% voor alle andere sporten samen. Nog steeds een wanverhouding, maar toch reeds een verbetering als we de vergelijking maken met de telling die ik heb uitgevoerd bij HLN (81%-19%). We zijn dus op de goede weg. Rome en Napels zijn ook niet op één dag gebouwd. Als u en ik nu eens dat voetbalspel de rug zouden toekeren zou dat reeds een eerste stap zijn in de goede richting en ook naar de gemoedsrust toe van diegenen die zich ergeren aan de exorbitante weddes van Kevin De Bruyne en compagnie.  

21-11-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Iemand ergert zich – telefonisch –  aan een passage uit mijn verhaal van 12 oktober laatstleden. Dit is de passage:

…de fraude die er op ’t ogenblik aan de hand is in de voetbalwereld. En waarrond draait die fraude? Géld natuurlijk: witwassen van zwart geld en omkoperij, zegge wedstrijdvervalsing. Negen personen blijken aangehouden te zijn in deze zaak. Allen worden beschuldigd van witwassen. Ach, ’t is maar hoe men het bekijkt. “Witwassen” klinkt al niet erg crimineel en de zogenaamde criminelen zelf gebruiken een andere term: optimaliseren(!), hetgeen nóg positiever en alleszins véél wetenschappelijker klinkt dan witwassen...

De geërgerde – die ik voortaan “G” zal noemen – leidt uit deze passage af dat ik de term “optimaliseren” in de pen neem, zonder de betekenis ervan te kennen. De term en het eerbiedig gebruik ervan lijkt G – wiens beroep mij onbekend is – nogal nauw aan het hart te liggen, reden waarom ik denk dat hij iets uitoefent dat te maken heeft met financiën, economie, fiscaliteit – laten we dit voortaan “fef” noemen” –  of meer van dat fraais. Fiscaal adviseur? als ik een gokje mag wagen. Ik begin met G erop te wijzen dat ik in mijn verhaal niet beweerd heb te wéten wat “optimaliseren” betekent. En tóch weet ik het. Zie maar:

1° In ’t algemeen betekent het (en dat hoort eenieder met een beetje taalgevoel te weten): iets zo goed mogelijk, d.i. optimaal, maken;

2° In engere zin (in de fef-terminologie) luidt het: binnen alle mogelijke wettelijke grenzen zoveel mogelijk winst binnen te halen en daar zo weinig mogelijk belastingen op te betalen.

Optimalisatoren (vergeef mij dit neologisme) noemen zich financiële dienstverleners en ze horen zich, met hun technieken en constructies, te bewegen binnen de hogergenoemde wettelijke grenzen, maar die grenzen zijn flinterdun en o zo makkelijk overschrijdbaar. G zal ze wellicht nooit overschreden hebben, maar doen alsof hij niet zou weten dat optimalisatie en fraude (witwassen bijvoorbeeld) elkaar wel eens tegenkomen, lijkt mij een beetje schijnheilig. Ik neem het voorbeeld van de Optima-bank, een gewezen Gentse financiële dienstverlener (de naam spreekt voor zich: "Optima-lisatie"), die zijn boekje zwaar te buiten is gegaan, zegge de wettelijke grenzen heeft overschreden en… daardoor van de kaart is verdwenen. De media definieerden de bedrijvigheid van Optima als “optimalisatie van oplichterij onder de bescherming van politieke poenpakkers” en omdat die politieke poenpakkers blijkbaar in hoofdzaak behoorden tot de socialistische partij citeerden zij een uitspraak van de gewichtige en ondertussen ter ziele gegane gewezen bondskanselier Helmut Kohl: “Het is gemakkelijker een hond voorbij een hotdogkraam te loodsen, dan een socialist voorbij een berg geld”. Ik heb een zwaar vermoeden dat Kohl geen SPD-er was. Maar laten we wel wezen: zouden de blauwen, de groenen, de tsjeven, de blokkers… ongevoelig zijn voor een berg geld? Het zou daarenboven niet correct zijn om al die rode rakkers over éénzelfde kam te scheren. Is niet de enige politieker van wie wij met zekerheid weten dat hij lak heeft aan geld, een socialist? Frank Vandenbroucke! Ooit stak hij een berg (zwart?) geld in brand, wordt gezegd. Dát was pas optimalisatie.

Sta mij toe dat ik nóg een voorbeeld van optimalisatie aanhaal: de sportlui die zich laten domiciliëren in Monaco. Niet de eerste de beste sporters, maar de “grootverdieners”. Op die wijze ontsnappen zij aan de fiscus en dat brengt met zich mee dat de boel draaiende moet gehouden worden door de “kleinverdieners”. Aan deze optimalisatie, gepleegd door “de Monegasken” is niets illegaal, álles volgens de wet. Dura lex, sed lex. Ja zeker, hard is de wet. Maar soms niet hard genoeg…

Waartoe een kwade reactie van een lezer al niet leiden kan…

14-11-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Op pagina 2 van Het Laatste Nieuws neemt Luc Van der Kelen het vandaag op voor de stakers in de luchthaven van Zaventem. Terecht – mijns inziens – vraagt hij zich af: “Zou u elke dag 13 ton verzetten, met zijn drieën, de hele week koffers in en uit een vliegtuig tillen, voor het luttele bedrag van 1400 euro?” Nog driehonderd minder dan het gezinspensioen van mijn vrouw en mij. Akkoord, wij moeten er met ons tweeën van leven, maar wij hoeven er dan ook niets voor te doen. Reizigers aller landen, in de hoop dat u het mij niet kwalijk neemt, ik sta achter die stakers. Tenzij u mij één goede reden kunt geven waarom die bagagedragers, die harde werkers, minder zouden moeten verdienen dan pakweg een CEO van een groot bedrijf of een Europees parlementslid. Als er dan tóch moet gediscrimineerd worden wat het inkomen betreft, dan zou ik geneigd zijn om die laatste categorie een kleiner loon te betalen. De arbeidsvreugde die zij allen beweren te ervaren zou dan een compensatie zijn voor dat kleiner loon. En de arbeidsvreugde bij de sjouwers van Zaventem, dat zie ik zo direct nog niet zitten… Maar die CEO of dat parlementslid dragen een grote verantwoordelijkheid, hoor ik sommigen onder u zeggen. En als die dan een fout maken, een zware, waardoor het bedrijf of Europa een miljarden-verlies lijden, wat gebeurt er dan met die verantwoordelijken? Moeten zij dan hun monstersalarissen terugbetalen en verder boeren met 1400 euro in de maand?

Op pagina 6 is er een titel die luidt “Nooit meer toeristen in Vlaanderen”. Die titel bracht mij een ogenblik aan het schrikken, want ik las het als “Nóóit meer toeristen in Vlaanderen”, terwijl het wel degelijk bedoeld was als “Nooit méér toeristen in Vlaanderen”. Wat blijkt? In de eerste helft van het jaar mocht de Vlaamse toerismesector al 14,2 miljoen overnachtingen noteren en dat zijn er een miljoen meer dan in dezelfde periode in 2017. En wat zegt Vlaams minister van Toerisme Ben Weyts daarvan? “Wij zetten  sterk in op culturele meerwaardezoekers uit het buitenland. Met unieke troeven zoals de Vlaamse Meesters kunnen we hen lokken naar de bakermat van zoveel kunst en cultuur”. Met die “Vlaamse Meesters” heeft Ben Weyts ongetwijfeld een aantal schilders voor ogen: Rubens, Van Dyck, Breughel, Teniers, Jordaens, Raveel… En waar komen ze vandaan, al die toeristen? Uit de buurlanden? Uit Marocco, Turkije, Afghanistan, China? China is een schot in de roos (24%), maar de andere twee podiumplaatsen zijn voor de Verenigde Staten (17%) en… Brazilië (20%). Zelden een Braziliaan tegen het lijf gelopen, maar dat ligt aan mij natuurlijk.

Pagina 8 en 9 zijn gewijd aan de helicoptercrash waarbij de Thaise multimiljardair Vichai Srivaddhanaprabha eergisteren om het leven is gekomen. Een extreem vrijgevige man, zeggen mensen die ooit met hem hebben gewerkt. Hij was eigenaar van de Engelse voetbalclub Leicester City en ook van de Belgische voetbalclub Oud-Heverlee Leuven. In 2016 trakteerde hij in een goede bui alle spelers van de Engelse voetbalclubploeg op een blauwe BMWi8s – de marktwaarde van zo’n autootje bedraagt honderdtwintigduizend euro. En zeggen dat ik er een paar weken geleden in geslaagd was het gsm-nummer van de heer Srivaddhanaprabha aan de weet te komen. Ik zou contact met hem genomen hebben met de vraag of er geen beetje sponsorgeld zou afkunnen voor onze loopwedstrijd “Dwars door Grijsloke”. Het equivalent van, laten we zeggen, zo’n blauw BMWi8s’tje. Maar ’t heeft dus niet mogen zijn. Rust in vrede, Vichai.

Op pagina 10 heeft ene LPS het over Pauline Van Marcke, onder de titel “Papa zou trots geweest zijn”. Pauline is de 19-jarige dochter van Claude Van Marcke, die vorig jaar op 48-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van een “routine hartonderzoek”. Claude was een gerenommeerd advocaat en tegelijkertijd burgemeester van Anzegem, alom geliefd en geprezen. Bij de recente gemeenteraadsverkiezing heeft dochter Pauline de plaats van haar overleden vader ingenomen op de lijst van “Samen Eén” en meteen een overweldigend aantal stemmen behaald, zelfs tweemaal zoveel als er op haar vaders naam ooit werden uitgebracht. Natuurlijk zou haar papa trots geweest zijn. Welke ouder zou dat niet, op zo’n kind. En waaraan heeft Pauline dat succes te danken? Aan papa, ongetwijfeld, en misschien ook wel een beetje aan mijn lovende voorbeschouwing op deze blog (www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=3117615), waarvan hier alvast een uittreksel:

Op nummer twee op de lijst staat niemand minder dan de dochter van wijlen Claude Van Marcke. Zij heet Pauline en is net negentien geworden. Wie anders voor Claude zou gestemd hebben zal nu ongetwijfeld zijn stem uitbrengen op Pauline al was het maar om de ter ziele gegane burgemeester te eren. En als Pauline de sjerp zou mogen omgorden, wát een publiciteit zou dat niet opleveren voor Anzegem: de jongste burgemeester van ’t land en ongetwijfeld van alle tijden!

Of ik Pauline persoonlijk ken? Allerminst. Voor de verkiezing wist ik zelfs niet eens af van haar bestaan. Maar geldt dat wellicht ook niet voor de meesten van haar kiezers? Goed bloed liegt niet, moeten zij wel gedacht hebben. Voor het burgemeestersambt acht Pauline zich, helaas, nog te jong. Ze is  immers nog een schoolmeisje en een full-time job als burgemeester van Anzegem is o zo moeilijk te combineren met de studie. Maar wie weet, tegen het einde van de legislatuur? Misschien zal zij dan de sjerp omgorden en zal dan het ogenblik gekomen zijn waarop ik Pauline iets wil vragen, als wederdienst voor het artikel op mijn blog: Paulientje, lieve schat, zorg er alstublieft voor dat het petanquepleintje van de Kleine Kluis bespeelbaar gemaakt wordt. Ik zal dan al een eind in de tachtig zijn… maar oneindig dankbaar.

29-10-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Een spuigat is een opening in de scheepswand waardoor water dat op het dek komt overboord kan vloeien. Een beetje water, daar kan het nog mee door, maar als er al te veel water op het dek komt dan loopt het de spuigaten uit. Wie kent dat mooi Vlaams gezegde niet? Toch durf ik wedden dat een aantal van mijn lezers nu iets bijgeleerd hebben wat betreft de oorsprong ervan. Ik moest eraan denken toen ik gisteren, donderdag de elfde oktober, zomaar voor de lol en om de tijd te doden – wat moet een gepensioneerde anders? – klaar was met het berekenen van het aandeel van de verscheidene rubrieken in mijn geliefde krant, Het Laatste Nieuws. Hier de uitslag, percentsgewijs: voetbal 32,36%, alle andere sporten samen 7,78%, nieuws (met inbegrip van het regionaal nieuws) 22,22%, reclame 9,86%, weerbericht 2,08%, uitslagen euromillions 0,70% en “allerlei” 25,00% (beursberichten, lezersbrieven, stripverhaal, puzzels, TV-programma…). Opvallend: méér voetbal dan al het andere nieuws plus het nieuws van alle andere sporten samen. Vindt u zelf ook niet, beste lezer-voetballiefhebber, dat hiermee het dek overloopt en dat het de spuigaten uitloopt? En wat moet een niet-voetbalminnaar als ik daar dan niet van denken? En stel dat de gemeenteraadsverkiezing niet voor de deur had gestaan: ze hadden nog wel enkele pagina’s meer voetbalnieuws uit de mouw moeten schudden…

De eerste zes pagina’s gaan over de fraude die er op ’t ogenblik aan de hand is in de voetbalwereld. En waarrond draait die fraude? Géld natuurlijk: witwassen van zwart geld en omkoperij, zegge wedstrijdvervalsing. Negen personen blijken aangehouden te zijn in deze zaak: Mogi Bayat (makelaar), Laurent Denis (advocaat), Dejan Viljkovic (makelaar), Maria Bolgojevska (makelaar), Karim Mejjati (makelaar), Bart Vertenten (scheidsrechter), Olivier Somers (bestuurder KVMechelen), Thierry Steegmans (bestuurder KVMechelen) en Drajan Siljanovski. Opvallend is het aantal namen die wat vreemd klinken in Vlaamse oren, maar dat zal wel toeval zijn… Allen worden beschuldigd van witwassen. Ach, ’t is maar hoe men het bekijkt. “Witwassen” klinkt al niet erg crimineel en de zogenaamde criminelen zelf gebruiken een andere term: optimaliseren(!), hetgeen nóg positiever en alleszins véél wetenschappelijker klinkt dan witwassen. En het gaat hier amper om een paar miljoentjes. Ik herinner mij het geval van een textielfabrikant uit de streek van Waregem – om niemand voor het hoofd te stoten vermeld ik zijn naam niet – die wellicht honderd keer méér geoptimaliseerd heeft en daar véél minder publiciteit uit gepuurd heeft.

En de omkoperij? ’t Is maar hoe zwaar een mens daaraan tilt, nietwaar. Ik moet een jaar of zeven geweest zijn toen ik mij voor ’t eerst heb laten omkopen. Ik had toen twee vriendjes. Stefaan, ofschoon amper twee maanden jonger dan ik, verloor keer op keer met knikkeren. Dat maakte hem verdrietig. Moeder had medelijden met het jongetje en ze beloofde mij een lekkere reep chocolade – van het merk “Aiglon” – als ik hem, al was het maar één spelletje, wilde laten winnen. Daarvoor wilde ik het wel doen. Stefaantje straalde van geluk na zijn overwinning. Moeder was blij en ik kreeg mijn reep Aiglon. Dat mijn vriendje er óók een kreeg vond ik dan weer niet eerlijk, maar moeder nam die ontgoocheling weg door mij een zak splinternieuwe knikkers te beloven, en die belofte heeft ze gehouden. Die omkoopaffaire heeft de pers niet gehaald en heeft evenmin een wrange nasleep gekend. Wel integendeel, drie blije mensen: Stefaan, ikzelf en moeder. Ze was fier op haar zoon, die zo edelmoedig was geweest een ander ook eens de smaak van de overwinning te gunnen. 

Die hele affaire zou wel eens de ondergang van het voetbal in ons land kunnen betekenen, lees ik in de krant. Was dat maar waar! Maar het is niet waar: publiciteit is het, pagina’s vol gratis publiciteit. Zie maar lieve mensen, hoe belangrijk de voetbalsport is: veel belangrijker dan al het ander nieuws en meer dan vier keer zo belangrijk als alle andere sporten samen. Deze trouwe lezer van Het Laatste Nieuws (al meer dan 70 jaar) overweegt om een abonnement te nemen op een andere krant. Al maakt hij zich geen al te grote illusies...

12-10-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Op het eind van de jaren vijftig en in het begin van de jaren zestig waren er in Anzegem een voor die tijd ongewoon aantal studenten aan de Gentse universiteit (*). Voor vier onder hen – de meest studentikozen – zou het leven na de studententijd niet draaglijk geweest zijn zonder een jaarlijkse bijeenkomst, met eten en drinken en taart achteraf, waarbij de sterkste studentikoze verhalen telkens weer naar boven gehaald werden. Nostalgie van het zuiverste gehalte. Telkens dezelfde verhalen en met de echtgenotes erbij. Acht personen dus. Tot er eentje wegviel: Jaak Vanlichtervelde. Toen waren ze dus nog met zeven. En hoe verdeel je een taart in zeven gelijke stukken? Een levensgroot probleem. Tijd om het nogmaals grondig aan te pakken. En u hebt ondertussen wel begrepen dat ikzelf één van die zeven ben…

(*) Alles over die "Anzegemse lichting" staat te lezen in mijn boek "O jerum jerum jerum..." (1906, pag. 81 t/m 87).

Tot hier de inleiding tot een brandend actueel probleem: de mathematisch exacte verdeling van een taart (een ronde) in even grote stukken. De verdeling in 2, 3, 4, 6, 8, 12 en 16 gelijke stukken zal voor de meesten onder mijn trouwe lezers een fluitje van een cent zijn. De verdeling in 5 is reeds andere koek (leuke woordspeling, niet?). Maar de oplossing van dat probleem heb ik reeds eerder uit de doeken gedaan (zie: www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=3051860). Wat de verdeling in 7 betreft: te enen male onmogelijk, en dat zal u duidelijk worden aan ’t eind van dit verhaal.

En de verdeling in 9? Iemand heeft mij, een paar weken geleden, op het verkeerde been gezet door mij wijs te maken dat die verdeling wel degelijk opgaat, en wel op een mathematisch verantwoorde manier, zijnde met gebruikmaken van enkel een passer en een ongemarkeerde liniaal. Hij wist mij te vertellen waar ik daarvan het bewijs kon vinden: op ’t internet. En óf ik het gevonden heb, de constructie van een regelmatige negenhoek, wat op hetzelfde neerkomt. De bewijsvoering zag er mij op ’t eerste gezicht degelijk uit en zonder verdere bestudering achtte ik de stelling voor bewezen. De oplossing lag dus nu voor de hand. Mijn jeugdige zwager Karel, pas sedert een paar jaar gepensioneerd, had al eerder de wens uitgedrukt met de studentikoze Anzegemse elite van weleer te mogen kennismaken. Karel is dus nu uitgenodigd. Met zijn echtgenote erbij zullen we op de eerstvolgende vergadering met zijn negenen zijn. En de verdeling van de taart? Zie maar:

1. kies zijde AB (bv 4 cm)

2. verleng AB

3. construeer gelijkzijdige driehoek NAB
4. cirkel BN om vanuit B
5. breng op liniaal 2 merkstreepjes aan met afstand AB
6. leg liniaal langs punt N, snijpunt met verlengde AB is punt P, snijpunt met cirkel is Q
7. verschuif liniaal zodat PQ = AB (streepjes vallen op P en Q)
8. LNPA = 20 graden. We spiegelen nu P naar A
9. construeer middelloodlijn van AP, snijpunt met NP is S
10. trek lijn door A en S, LSAB = 20 graden
11. verleng AS, C is snijpunt met cirkel om B met straal AB
12. construeer de middelloodlijnen van AB en BC, snijpunt is M
13. trek cirkel vanuit M met straal MB
14. pas afstanden AB (= BC) af op de cirkel, noem punten D, E, F, G, H, I
15. ABCDEFGHI is een regelmatige negenhoek

Heilaas, drijwerf heilaas! Bij nader inzien gaat die vlieger niet op. Dat het voor mij niet duidelijk is waarom de hoek NPA gelijk is aan 20 graden, tot daar aan toe - dat zal wel aan mij liggen. Maar door die merkstreepjes op de liniaal is de bewijsvoering waardeloos!

Zal het u verwonderen dat ik mij, teneinde raad gewend heb tot de hoogste wiskundige instanties? - het heeft mij ál teveel slapeloze nachten gekost. En ziehier wat mij door die hoogste wiskundige instanties verzekerd werd:

Dat betekent dat een ronde taart op een mathematisch exacte wijze slechts te verdelen is in 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 16, 17 en 20 gelijke delen. Tenminste indien wij ons beperken tot twintig personen. Zijn er meer genodigden, dan komen we met één taart (zelfs met een grote) niet toe, anders worden het stukjes van niks…

09-10-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Claude Van Marcke was achtenveertig jaar oud, nog jong dus, toen hij zich precies een jaar geleden met lichte hartritmestoornissen aanmeldde in het ziekenhuis, niet het eerste ’t beste ziekenhuis maar het meest gerommeerde van het land, qua hartziekten althans. Er was een kleine ingreep/onderzoek voorzien bij deze gezonde sportieve jongeman. Hij zou dezelfde dag nog huiswaarts keren. Maar het is even misgelopen. Na de grote kerkbrand van een paar jaar tevoren kreeg Anzegem een nieuwe zware klap te verwerken: hun sympatieke, beminnelijke burgemeester wás niet meer. Claude was naast burgemeester ook advocaat en hij stond aan het hoofd van een advocatenkantoor van twaalf man (niet slecht, Anzegem). De verslagenheid in het dorp was groot, maar men boerde voort en even leek het erop dat Anzegem het misschien zonder burgemeester kon uithouden tot na de volgende verkiezingen. Toch werd rond de jaarwende een nieuwe burgemeester aangesteld, zijnde Gino Devogelaere, drieënzestig jaar oud, uit dezelfde partij van Van Marcke: SAMENéén.

Die Gino Devogelaere is nu de lijsttrekker van SAMENéén. Hij trekt naar de kiezer met een paar wijze en originele slogans, zoals: “over alle partijgrenzen heen” en “eerst mens zijn, dan politicus”. Zijn beroep is evenwel zijn grootste troef, zoals blijkt uit de verkiezingsfolder: “burgemeester + openbare werken, 7 dagen op 7”. Hier dus geen sprake van cumul met andere postjes zoals parlementair medewerker, boerin, fiscalist of advocaat. Iemand die dag en nacht, ook op zaterdag en zondag, honderd procent ter beschikking staat van de inwoners. Andere gemeenten kunnen daar alleen maar van dromen: een burgemeester met speciale bevoegdheid voor de openbare werken in de gemeente, en zonder andere beslommeringen aan zijn hoofd. Wordt hij evenwel niet opnieuw burgemeester dan staan er voor Gino sombere tijden voor de deur: werkloosheid, want geen andere job om op terug te vallen. En nu nog even dít (terloops en helemaal terzijde): Gino Devogelaere is geboren vlak na de gloriejaren van de beroemde Italiaanse wielrenner Gino Bartali en daaraan en aan het feit dat zijn ouders wellicht fervente wielerliefhebbers waren, heeft de burgemeester waarschijnlijk zijn voornaam te danken. Niet dat zoiets in zijn voordeel pleit, maar in zijn nadeel zal dat toch ook niet zijn…

Maar… er zijn kapers op de kust. Op nummer twee op de lijst staat niemand minder dan de dochter van wijlen Claude Van Marcke. Zij heet Pauline en is net negentien geworden. Wie anders voor Claude zou gestemd hebben zal nu ongetwijfeld zijn stem uitbrengen op Pauline al was het maar om de ter ziele gegane burgemeester te eren. En als Pauline de sjerp zou mogen omgorden, wát een publiciteit zou dat niet opleveren voor Anzegem: de jongste burgemeester van ’t land en ongetwijfeld van alle tijden!

Bij deze grote twee uit de lijst wil ik het gaarne houden. Wat mij overigens opvalt bij het overlopen van de kieslijst van SAMENéén, een fenomeen dat zich ook voordoet bij CDampersantV/Eendracht, is de dubbele achternaam bij een aantal vrouwelijke kandidaten. Wellicht zijn het vrouwen die de achternaam van hun echtgenoot meesleuren. Voor enig tegengewicht zorgt hier Vincent Van Parijs-Tack, de enige mannelijke kandidaat op de Anzegemse kiezerslijsten die zich presenteert met een dubbele achternaam.

Ik sluit hierbij mijn betoog, niet zonder mij nog eens af te zetten tegen iets wat mij bovenmate irriteert in dit kiesgedoe: het SEKSISME. Iedere partij heeft zijn lijsten zo samengesteld dat er tussen het aantal mannelijke en het aantal vrouwelijke kandidaten hoogstens één eenheid verschil is. Dat kan geen toeval zijn. Puur seksisme is dat. Lijsten samenstellen op basis van geslacht? En waarom niet op basis van haarkleur, leeftijd, huidskleur, kleur van de ogen, gewicht, lengte, seksuele voorkeur? Omdat het allemaal discriminatie is. Geldige criteria zijn: bekwaamheid, ervaring, gedrevenheid, ambitie en nog meer van die eigenschappen. 

30-09-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Op de folder van de NVA-lijst prijkt een foto van de lijsttrekker Koen Tack in het gezelschap van niemand minder dan Bart Dewever, met voorsprong Vlaanderens grootste politieke leider. Twee dikke vrienden dus, allebei in een schitterend blauw pak, Bart met een gele das, Koen zonder. Vanzelfsprekend dingt Koen naar de burgemeesterssjerp en dat zou voor Anzegem geen kwalijke zaak zijn: een burgemeester die intieme relaties heeft in de hoogste kringen!

Koen Tack is 56 jaar. Op het internet vind ik dat hij de zoon is van Pol Tack (Pierre). Of die vader Pol heet(te) met Pierre als roepnaam, of omgekeerd valt door mij niet uit te maken. Koen is de zevende van tien kinderen en zelf heeft hij vier zonen, van dewelke de oudste, Ludo, eveneens figureert op de NVA-lijst. Hij blijkt fiscaal deskundige te zijn, wat betekent: deskundig in het optimaliseren van belastingaangiften. Zijn naam staat voor “een politieker voor wie het belang van de mensen op de eerste plaats komt”. Mooi toch? Ik heb dit voorgelegd aan een kandidaat van een andere partij. Het belang van de mensen op de eerste plaats, zei hij, bij ons is dat nét zo. Zeg dat dan, zei ik, anders weten de mensen dat toch niet.

Op de foto maakt onze lijsttrekker een ernstige, nogal strenge indruk. Zonder glimlach, kordaat, misschien wel een beetje kortaf zoals zijn naam – Tack! – zou laten vermoeden. Maar een naam is maar een naam en het zou mij niet verwonderen als er binnenin een lieve zachte inborst schuilt en dat hij die geërfd heeft van zijn moeder… Tinneke Wellekens. Op ’t internet lees ik verder over Koen Tack: “Een bezige bij die graag het heft in eigen handen neemt, ook in de talrijke verenigingen waar hij verantwoordelijkheid opneemt”. Een man dus, die op vele putten vis heeft, een multitasker.

En dan de slogan op de folder onder de foto van het duo: Veilig Verantwoord Vlaams. Wellicht wordt hiermee gedoeld op onze Vlaamse tale, die wonderzoet is, voor zover men haar geen geweld aandoet (* G.Gezelle). Mogen wij (beleefdheidsmeervoud) bij deze reeds een hand uitsteken naar de NVA-Anzegem om samen met hen te werken aan een Verantwoord Vlaams, waar woorden die de Hollanders niet begrijpen (zoals “camion” en “lochting”) of die zij alleen als schuttingtaal gebruiken (zoals “kakken” en “pissen”) een volwaardige verantwoorde plaats krijgen. Ik heb warempel “goesting” om er “seffens”, ja zelfs “subiet” aan te beginnen. Dit weze tevens een oproep naar hen die (en niet “zij die”, hoe vaak moet ik dat nog herhalen, verdomme?) het goed menen met de Vlaamse tale en haar geen geweld willen aandoen door bijvoorbeeld “terug” te gebruiken waar “opnieuw” bedoeld wordt, of “slagen” als het “slaan” moet zijn. Óp dus naar een verantwoord Vlaams met Tack en de NVA.

29-09-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Gal Gadot, Emily Ratajkowski, Rihanna Fenty, Bella Hadid, Adèle Exarchopoulos: vijf namen die u, beste lezer, wellicht niet al te veel zeggen. Het zijn nochtans de namen van de vijf mooiste vrouwen ter wereld, althans volgens het gerenommeerd ranking bureau Godzilist. Men is daar schromelijk voorbijgegaan aan Amandine, de lijsttrekster op de CDampersantV/Eendracht-lijst, 33 jaar, boerin en de allermooiste vrouw die onze aardbol heeft voortgebracht sedert Helena, koningin van Sparta die geschaakt werd door Paris, prins van Troje – en dat is meer dan drieduizend jaar geleden. Er zijn er zelfs die twijfelen of Helena ooit bestaan heeft. Amandine daarentegen is écht en actueel. Haar achternaam is Delezie-Eeckhaut of wellicht slechts één van beide, Delezie óf Eeckhaut. Negen kansen op tien dat haar naam Eeckhaut is, en Delezie die van haar echtgenoot. Die echtgenoot erbij sleuren, het hoeft écht niet, Amandine, en tactisch ware het wellicht beter geweest alleen de jouwe te gebruiken. Al zal het toch maar weinig uitmaken, denk ik: de man die op zondag 14 oktober niet op Amandine stemt, daar is iets mis mee. Zoek haar op ’t internet, beste kiezer – ik richt mij nu even in de eerste plaats niet tot mijn vrouwelijke lezers – en bekijk haar foto, sluit de ogen, prevel zachtjes haar naam in ’t Engels en stel u zich haar voor terwijl ze de koeien melkt, terwijl ze de gemeenteraad voorzit, terwijl ze door de koning omhangen wordt met het erelint van “mooiste burgemeesteresse ter wereld”.

Er staan nog andere klinkende namen op de lijst. De meesten zijn, naar ik vermoed, van CDampersantV-strekking, de anderen komen van de partij Eendracht. Bij de vorige verkiezing kwam Eendracht alléén op, maar in die partij is de eendracht blijkbaar een beetje zoek geraakt…  Een naam die in ’t oog springt is die van Johan Furnière. Zoals iedereen die zich heden ten dage een beetje respecteert heeft deze man een universitair diploma - in zijn geval “master politieke wetenschappen" - en hij oefent het beroep uit van café-baas. Ongetwijfeld een zware en zenuwslopende job. Toch heeft hij er nog een tweede job bij, namelijk die van kabinetsmedewerker van eregedeputeerde Marleen Titeca, en uiteindelijk zelfs nog een derde job: OCMW-raadslid. Zijn bijnaam is dan ook “Job”, al heeft ie die van zijn vader Georges. De bijnaam van Georges Furnière, waaronder iedereen in de streek hem kende was immers Job of Jobke. Niemand schijnt evenwel te weten waar die bijnaam vandaan kwam. Georges was een degelijke en populaire wielrenner, winnaar van menige koers, maar vooral bekend door zijn overwinning in het Belgisch kampioenschap veldrijden in 1957. Ik was een fervente fan van Jobke Furnière en ik ben het nu ook van Jobke junior. Hij staat op nummer zeven.

Bram Colman is iemand die houdt van het leven. Niet alleen is hij leerkracht in een school waarvan de naam luidt “Leefschool Groene Poortje” maar ook zijn belofte aan de kiezer is niet mis te verstaan, “van Anzegem een leefbaar dorp maken voor jong en oud”, en daarin is ongetwijfeld ook de middelbare leeftijd begrepen. Denk eens aan, een leefbaar dorp! Om van te dromen. Allen voor Bram dus. Plaats negentien.

Op de laatste plaats: Stephan Titeca, dokter. Gestraft? Omdat hij bij de vorige verkiezing met nochtans het grootste aantal voorkeurstemmen de burgemeesterssjerp aan zich heeft laten voorbijgaan?

27-09-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Niet dat ik “ja” zou gezegd hebben, maar toch steekt het dat geen enkele partij  mij gevraagd heeft om op hun lijst te figureren, niet in Anzegem, niet in Wortegem-Petegem. Ach, daar zit wel enige logica in, hoor. Luister maar…

Ik zag weliswaar het levenslicht in Anzegem, in 1940 tijdens de woelige oorlogsjaren, maar één dag later trok mijn moeder – vader zat in de oorlog – met mij de grens over (de grens tussen West- en Oostvlaanderen) naar Elsegem, nu deelgemeente van Wortegem-Petegem. Die grens loopt in ’t midden van onze straat: de ene kant van de straat is Anzegem (West-Vlaanderen), de andere kant Elsegem (Oost-Vlaanderen), nu een deelgemeente van Wortegem-Petegem. En ofschoon ik, buiten die ene dag tijdens de Blitzkrieg, nooit meer in Anzegem gewoond heb, ben ik mij toch altijd Anzegemnaar blijven voelen. Dat het mij geen windeieren gelegd heeft moge blijken uit een extract uit mijn boek “O jerum jerum jerum…” uit 2006, p. 150-51:

In zijn laatste jaar als professor nam Heymans (*prof. Corneel Heymans, nobelprijs geneeskunde 1938) geen examen meer af. Die taak liet hij over aan professor Devleeschouwer die ook farmacodynamie onderwees, maar dan bij de apothekers. Van Devleeschouwer, een West-Vlaming uit Poperinge, was bekend dat hij een boontje had voor West-Vlaamse studenten. En dat is dan nog zacht uitgedrukt: hij trok de West-Vlamingen flagrant voor en hij stak dat niet eens onder stoelen of banken.

Ik woonde in de Broekstraat in het Oost-Vlaamse Elsegem. De overkant van de straat is Kaster, nu groot-Anzegem en dat is West-Vlaanderen. Toen Devleeschouwer mij op 't examen vroeg waar ik woonde zei ik dus "Anzegem". Hij vroeg mijn studentenkaart*, waarop inderdaad Anzegem stond omdat ik daar geboren ben, in dokter Rommens' privé-kliniekje, drie bedden groot. Eén dag na de bevalling ging moeder met mij reeds naar huis…

Een geluk dat de studentenkaart* enkel de geboorteplaats vermeldde. Een échte leugen was het niet. De vier scholen die ik had bezocht lagen alle in West-Vlaanderen. Zowel mijn eerste als mijn plechtige communie had ik in West-Vlaanderen gedaan. En de zondag ging ik naar de mis in Grijsloke, wat eveneens in West-Vlaanderen ligt. De helft van mijn kinderjaren* had ik doorgebracht in Anzegem, bij tante Irma en tante Jenna.

Devleeschouwer vroeg in welke provincie Anzegem lag. Toen ik "West-Vlaanderen" zei, fronste hij de wenkbrauwen, ging dat snel even nachecken in een boekje en glimlachte toen: "nog net". Hij verklaarde eerst nog hoe goed de West-Vlaamse studenten wel waren en dat het examen voor mij dus maar een fluitje van een cent zou zijn.

Toch vond ik de vragen die hij stelde moeilijk en de antwoorden kwamen niet vlot.

- Je kent de stof, dat voel ik wel, zei professor Devleeschouwer. Alle West-Vlamingen kennen trouwens de stof. Maar je bent nerveus, nietwaar? Véél te nerveus.

Ik knikte en ik mocht gaan. Ik weet zeker dat ik daar nog een vrij goed cijfer gekregen heb.

In mijn woonplaats Elsegem (later Wortegem-Petegem) heeft nooit iemand mij een plaats op een politieke lijst aangeboden. In Anzegem óók niet, omdat ik daar niet gedomicilieerd was natuurlijk, maar menig keer kreeg ik te horen…  “als ge aan de andere kant van de straat hadt gewoond, kondt ge stante pede een verkiesbare plaats krijgen bij onze partij”. Ik zou het aanbod geweigerd hebben, maar dat zei ik niet en ik voelde mij telkens erg gevleid met dat “onmogelijk aanbod”. En nu ter zake…

In een vorig cursiefje heb ik laten verstaan dat ik mij niet meer zou wagen aan politieke schrijvelarij, maar, zoals ik al meermaals gezegd en geschreven heb, het bloed zal wel weer kruipen waar het niet gaan kan, zeker? En, net wat tante Irma altijd placht te zeggen, een mens moet doen wat hij niet laten kan. En de partijen die opkomen voor de gemeenteraadsverkiezingen in mijn geboortedorp Anzegem aan u voorstellen, lieve lezer, laat dat nu zijn hetgeen ik niet laten kan. O jerum, jerum, jerum…

Maar laten we al dat gejeremieer even aan de kant en laten wij dit betoog een aanvang nemen met de partij van Jeremie Vaneeckhout. De andere kandidaat-partijen voor de gemeenteraadsverkiezing, drie in getal, komen later deze week aan bod. De partij heet INZET en de slogans zijn: gedreven en onafhankelijk, de toekomst begint nu, groen is van doen, voluit van onderuit, warme levendige buurten, en nog vele andere. Misschien nog eentje, voor de deelgemeente Kaster: “inzetten op een verkeersveilig centrum in Kaster”. Eindelijk! Het verkeer in het centrum van Kaster is er namelijk zo druk, dat niemand er uit zijn huis durft komen. Op het Kerkplein en in de Dorpsstraat zie je nooit een mens op straat. Jeremie is een groene, iemand die het op zijn jeugdige leeftijd al ver geschopt heeft in de nationale politiek. Voor de gelegenheid profileert hij zich als “onafhankelijk” en dat hij een goede burgemeester zou zijn, iemand waarmee Anzegem kan naar buiten komen, ik twijfel er niet aan. Een burgemeester heeft evenwel nood aan een degelijke ploeg. En laat ik nu maar met de deur in huis vallen en u meteen vertellen wie naar mijn gevoel de meest geschikte INZET-kandidaten zijn, ’t is te zeggen het meest geschikt zijn om een rood bolletje naast hun naam te krijgen: Yannick Ducatteeuw (nr4), Marijke Denie (nr11), Jean-Marie Vandenheede (nr12), Wouter Deconinck (nr16) en Martin Vandeghinste (nr17). Het toeval wil dat deze vijf nu allen lid zijn van Loopclub Grijsloke, net als Jeremie overigens. Drie onder hen hebben zelfs een bestuursfunctie in de club en één heeft al méér dan vijftig marathons op zijn palmares. Als dat geen referenties zijn om mee naar de kiezer te gaan!

25-09-2018 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge