Problemen met Frans als gevolg van foute visie van eindtermen/leerplannen

en ook doorlichters inspecteerden vanuit foute visie.
Dit is ook de kritiek van Stijn Van Hamme (docent Frans UGent)

De inspectie stelde vast dat de meeste leerkrachten niet akkoord gaan met de  (foute) visie die opgelegd wordt door de eindtermen/leerplannen en door de inspectie zelf. Enkel op die manier slagen de leerkrachten er echter in de niveaudaling wat te beperken.

Deel 1: Reactie van Stijn Van Hamme, docent Frans U Gent. Van Hamme gaat niet akkoord met de visie van de eindtermen/leerplannen en van de doorlichtende inspectie.

Deel 2: Commentaar van Raf Feys

Vooraf:

"Een belangrijke kritiek van de inspectie luidt: Voor de vaardigheid schrijven hebben leraren vaak verwachtingen die niet in de eindtermen vervat zitten (b.v. geen dictee, enkel woorden laten kopiëren). Leerlingen moeten contextloze woorden en zinnen uit het hoofd schrijven, een resem werkwoordsvervoegingen foutloos schrijven en zelfs zinnen vertalen van Nederlands naar Frans. "

Volgens de inspectie kan men dus vaardig leren schrijven zonder een stevige kennisbasis als fundament. De inspectie vertrekt net als de eindtermen/leerplannen van een verkeerde visie op het leren van vaardigheden als leren lezen, schrijven en deftig leren spreken. Docent Frans Stijn van Hamme (UGent) is het daarmee geenszins eens en vindt dus ook dat de leerkrachten terecht lippendienst bewijzen aan een eenzijdige en foute visie op het leren van Frans als tweede taal. Vanaf 1993 hebben we in Onderwijskrant geprotesteerd tegen het opleggen van zo'n eenzijdige/ verkeerde visie.
----------------------------------------------

Deel 1: Reactie van Stijn Van Hamme

Basisstelling: De huidige generatie leerkrachten zijn dus zelf het product van dit vaardighedenonderwijs. Het resultaat is dat zij zelf ervaren de taal, in dit geval het Frans, onvoldoende te beheersen. De methode dat alles cirkelt om de vaardigheden heeft dus duidelijk haar gebreken.

'Een harmonische samenhang tussen kennen en kunnen: daar wringt vandaag het schoentje

Ik merk dit zelf bij mijn lessen Frans in het hoger onderwijs: de studenten zeggen zelf dat zij in het middelbaar eigenlijk weinig Frans geleerd hebben. Zo is het bijvoorbeeld (en vooral: helaas) niet ongebruikelijk dat leerstof uit het derde middelbaar herhaald moet worden wegens niet gekend.

-----------------------------------------

Ten derde zijn er eindtermen en de leerplannen. Deze zijn momenteel volledig gericht op de vaardigheden en dan hoofdzakelijk op het mondeling aspect hiervan. De basisidee hierbij is dat een taal wordt geleerd door deze te spreken. Deze insteek geldt niet alleen voor het basis onderwijs maar evenzeer voor het secundair. De huidige generatie leerkrachten zijn dus zelf het product van dit vaardighedenonderwijs. Het resultaat is dat zij zelf ervaren de taal, in dit geval het Frans, onvoldoende te beheersen. De methode dat alles cirkelt om de vaardigheden heeft dus duidelijk haar gebreken.
Delen
'Een harmonische samenhang tussen kennen en kunnen: daar wringt vandaag het schoentje.'

Hoe kan iemand zich correct uitdrukken zonder eerst de grammaticale kennis te verwerven?

Deze kennis hoeft uiteraard geen doel op zich te zijn, maar is een basisvereiste. Men gooit een kind toch niet in het zwembad in de hoop dat het vanzelf leert zwemmen? De theorie van de zwembeweging is daarbij geen doel op zich, wel het kunnen toepassen van deze beweging. Hetzelfde geldt bij het leren van een nieuwe taal: eerst het theoretisch kader kennen en deze pas aansluitend kunnen toepassen. Kortom, een harmonische samenhang tussen kennen en kunnen. Daar wringt vandaag het schoentje: het utilitaire heeft dermate veel gewicht gekregen dat de kenniscomponent verwaarloosd wordt.

Tot slot zal ook de visie op taalonderwijs in het basisonderwijs en het middelbaar geoptimaliseerd moeten worden. Het vaardighedenonderwijs vertoont duidelijk gebreken die voor problemen zorgen
--------------------------------------------------------------------------------

Deel 2: Commentaar Raf Feys

1. Doorlichters focussen eens te meer ten onrechte op leerproces en niet op leerresultaten

We lezen : "de peilingsproef Frans van 2008 bracht de bereikte output van het leergebied in het gewoon basisonderwijs in kaart, maar bood minder zicht op de kwaliteit van het onderwijsproces Frans."

De inspectie focuste dus op het leerproces (het hoe), op de vraag of de leerkrachten de in de eindtermen/leerplannen gepropageerde en eenzijdige communicatieve vaardigheidsdidactiek toepassen.

Volgens het inspectiedecreet van 1991 moeten de doorlichters zich enkel inlaten met het leerproduct, met de leerresultaten. Maar de inspectie focust al sinds 1991 ten onrechte op het leerproces. In een aantal audits kwam hier kritiek op, maar de inspectie trekt er zich blijkbaar niets van aan. We vernemen dus in het inspectierapport heel weinig over de leerresultaten.

2. Belangrijkste kritieken van inspectie en weerlegging

We lezen in het recente inspectierapport: " In de conclusies van een onderzoek van de onderwijsinspectie in het schooljaar 2003-2004 lezen we onder meer dat in beide onderwijsniveaus (3de graad en eerste graad s.o.) nog voor het vak Frans
de traditionele op vorm- en kennisgerichte taalleermethode overheerst op een communicatieve aanpak."

"Uit de toelichtingen blijkt dat minstens een derde van de leraren onvoldoende op de hoogte is van de visie van het leerplan en weinig kritisch het onderwijsleerpakket volgt. Daarbij wordt de klemtoon op verwerving van woordenschat en grammaticale kennis gelegd. Dit strookt niet met de visie van de eindtermen om kennis geïntegreerd in het vaardigheidsonderwijs aan te bieden."
"Zes op tien bezochte scholen beperken zich bij de schriftelijke evaluaties niet aan het kopiërend en beschrijvend niveau (64,5%), zoals in de eindtermen bepaald." M.a.w. ze geven dus nog steeds dictee e.d.

De leerkrachten die ook volgens docent Van Hamme nog terecht belang hechten aan kennis (woordenschat, spelling (dictee), grammatica) kregen dus hiervoor een negatieve beoordeling. Ik heb zelf meegemaakt dat een van onze leerkrachten kritiek kreeg van een inspecteur omdat hij nog dictee gaf. (De eindtermen/leerplannen hebben dictee geschrapt en vragen enkel maar dat de leerlingen woorden kunnen kopiëren. Maar dat zijn minimumdoelen en leerkrachten hebben dus ook het recht om meer te eisen.)