“ Het Finse onderwijs presteert erbarmelijk slecht in kennisoverdracht, utilitair en niet diepgaand.” (COC-Brandpunt, april 2015)

Dirk Van Hemeldonck , met leservaring in Finland, doorprikt fabeltjes over Fins onderwijs:

In enkele nummers van het blad ‘Brandpunt’ van de COC-lerarenvakbond verschenen vorig jaar mooie verhaaltjes over het onderwijssprookjesland ‘Finland’. Verhaaltjes die ook herhaaldelijk door het tijfschrift Klasse, door de VRT en vele anderen werden verpreid.
Het verwonderde ons ten zeerste dat de Brandpunt-redactrice helemaal geen rekening hield met de vele kritiek op die fabeltjes die de voorbije jaren door de Finse onderwijsmensen zelf en door Onderwijskrant gepubliceerd werden. In het aprilnummer 2015 werd wel een kritiek op die COC-verhaaltjes opgenomen vanwege Dirk Van Hemeldonck die zelf een aantal jaren lesgegeven heeft in Finland en de situatie vrij goed kent..

Beste redactie,
Ik wil reageren op de reeks artikelen over het Finse onderwijs die in Brandpunt verscheen. Ik heb het grootte deel van mijn loopbaan als wiskundeleraar lesgegeven in vlaanderen in het hoger secundair onderwijs en in de onderwijzers- en regentenopleiding. Tussen 1998 en 2002 heb ik lesgegeven in Finland in het hoger secundair, in de onderwijzers- en lerarenopleiding en in het wiskundedepartement van de Universiteit van Jyväskylä. Ik mag mezelf toch wel een ervaringsdeskundige van het Finse onderwijs noemen. Ook nu nog verblijf ik de helft van de tijd in Finland en blijf er het onderwijs op de voet volgen.
De artikels in Brandpunt waren grotendeels gebaseerd op de PISA-resultaten van 2000 en publicaties in het Engels van het Finse onderwijsministerie, maar staan diametraal tegenover de ervaring ‘op het veld’.

Het eerste PISA-onderzoek in 2000 bevatte nogal wat onvolkomenheden waarvan de ergste is dat de vragen niet in alle landen dezelfde waren. De onderzoekers waren er niet in geslaagd een vragenbestand op te stellen dat voor alle landen relevant was. In het onderzoek van 2012 werd gepoogd dit euvel weg te werken en zakte Finland meteen naar de twaalfde plaats- ookal bereidt het Finse onderwijs nadrukkelijk voor op testen in identiek dezelfde stijl als het PISA-onderzoek. (Nvdr: Vlaanderen behaalde de Europese topscore; onze 15-jarige tso-leerlingen leerlingen presteerden evengoed als de doorsnee-Finse leerling.) Ook in het TIMSS-onderzoek scoort Finland niet zo goed en in de internationale Wiskunde Olympiade doen de Finnen het elk jaar slecht.
Het Finse onderwijs presteert erbarmelijk slecht in kennisoverdracht. Bijvoorbeeld, na negen jaren scholing is 70% van de scholieren er niet in staat met breuken te rekenen, slechts 7% begrijpt wat breuken zijn en de overige 23% kan de rekenregeles uitvoeren zonder ze te begrijpen (Doctorale thesis van Lisa Näveri, University of Helsinki, 2009). Dit is ook mijn eigen ervaring. Ook in Aardrijkskunde loopt het mank: ik ontmoet nooit leerlingen uit het algemeen volgend hoger secundair onderwijs die op een blinde kaart Frankrijk of Duitsland kunnen aanduiden, laat staan kleinere landen als België of Nederland.

Kinderen hebben op Finse scholen weinig intellectuele uitdaging, vervelen zich en de meerderheid heeft een afkeer van onderwijs. Na school hangen velen in bendes rond. In veel secudaire scholen wordt op het schoolterrein drugs gedeald.
Dikwijls wordt het hoger niveau van de leerkrachten geroemd. Ondansks de masteropleiding van de onderwijzers kan ik aan de studenten niet dezelfde eisen stellen als aan de professionele bachelors in Vlaanderen.
Wat je wel moet bewonderen in het Finse onderwijs is de zelfstandigheid van de kinderen en hun verantwoordelijksgevoel. Ook de prachtige gebouwen en uitrusting, waarmee het beleid lat voelen dat ze kinderen waarderen. Er is in elke scshool ook een team van speciaal opgeleide taakleerkrachten om de kinderen met leermoeiliikheden verder te helpen. .
..
Het (typisch) Finse onderwijs is erg jong, het is pas na 1863 ontstaan. We moeten ontzag opbrengen voor wat de Finen op zo korte tijd bereikt hebben. Mar het is wel een ‘noodsitatuei’ onderwijs: op korte tijd moest men de achterstand ten opzichte van de andere Europese landen inhalen. Daardoor is het onderwijs erg utilitair en gaat het niet diep. Er is nog een lange weg af te leggen om op het gebied van kennisoverdracht en menselijke vorming op een vergelijkbaar peil te komen als de andere Europese landen.

U hebt wellicht al gehoord van de massamoorden in Jokela en Kauhajoki waar een scholier vele andere leerlingen en leerkrachten doodschoot. De zich zelf lovende Engelstalige brochures van het Finse ministerie vermelden uiteraard niet dat er regelmatig bijna even ernstige drama’s gebeuren. Er blijven ook de problemen van het pesten en het zeer ennsstig mishandelen, die men in de Finse scholen maar niet onder controle krijgt.

Met vriedenlijke groeten, Dirk van Hemeldonck.