Een dag na de goedkeuring van het M-(inclusie)decreet probeerde  Theo Mardulier, adviseur bij het Departement Onderwijs en Vorming en mede-architect van het M-decreet, te verantwoorden waarom dit een goed decreet is en waarom de praktijkmensen absoluut geen schrik moeten hebben van dit decreet.   Hij deed dit in een bijdrage op de website van Klasse: “Leerlingen met een beperking naar gewone scholen: 20 vragen en antwoorden”. Mardulier is al 20 jaar een vurige verdediger van radicaal inclusief onderwijs en geeft in zijn bijdrage ook toe dat het M-decreet volgens hem nog maar een eerste stap is in de richting van radicaal inclusief onderwijs. Zelf gingen we met Mardulier al in debat in 1998 in het kader van  het radicaal VLOR-advies over inclusief onderwijs.  We gaan niet verder in op de bijdrage van Mardulier die o.i. de gevolgen van het M-decreet al te simplistisch voorstelt en ook verzwijgt dat er nog hee veel zaken duister blijven en dat andere beloofde maatregelen enkel berusten op vage beloftes vanwege de Vlaamse Overheid.   

Uit die reacties op zijn bijdrage blijkt dat Mardulier er geenszins in slaagde de praktijkmensen gerust te stellen.  In zijn punt 4 b.v. wekt Mardulier de indruk dat het enkel de onderwijsvakbonden waren die niet akkoord gingen met het decreet. Het is inderdaad jammer dat de onderwijskoepels instemden met het decreet zonder rekening te houden met de visie van de scholen en leerkrachten.  Martulier verzwijgt ook wel dat de kritiek bij de leerkrachten nog scherper klinkt  dan deze van de vakbonden.  Dit blijkt overduidelijk  uit de reacties.

Reacties op M-decreet en uitleg van Mardulier op Klasse-website

**Prof. Dr. Wim Van den Broeck: “Ik heb één prangende vraag na het lezen van alle teksten over deze kwestie. In het M-decreet is bepaald dat er niet langer een diagnose nodig is voor een doorverwijzing naar het BO (type basisaanbod), en dus ook niet voor het krijgen van zgn. ‘redelijke aanpassingen’. Hoe kan een school (of de inspectie) dan weten welke leerlingen in aanmerking komen voor dergelijke maatregelen? In principe kan dan iedereen in aanmerking komen die op de een of andere manier moeite heeft met het leren van (een deel) van de leerstof. Nergens lijken er duidelijke criteria te zijn opgesteld om te bepalen wie in aanmerking komt. De combinatie van handelingsgericht werken (geen diagnose nodig), wat ik op zich een uitstekende zaak vind, met het idee dat redelijke aanpassingen alleen maar kunnen gegeven worden aan leerlingen met een specifieke stoornis (het defectmodel) kan dan ook tot grote problemen leiden. Als de rechter dit moet gaan uitmaken, zijn we vertrokken voor de juridisering van ons onderwijs. Ongelofelijk jammer dat men toch niet wat langer en grondiger werk heeft geleverd en niet per sé voor de verkiezingen een compromisdecreet wilde bereiken.” (NvdR: Deze precaire vraag wijst op de vaagheid van het decreet. Ook wij,  de onderwijsmensen die het decreet bestudeerden, minister Smet en de politici die het decreet goedkeurden, kunnen de vraag van prof. Van den Broeck niet beantwoorden.  We merken dat ook Theo Mardulier zich hier niet aan waagt.  In onze bijdrage over het M-decreet in Onderwijskrant nr. 168 wezen we ook al op de grote vaagheid van het decreet: zie www.onderwijskrant.be)

**Florence: Inclusief onderwijs is een mooi idee. Daar kan iedereen zich wel ergens in vinden. Maar er zal nog veel tegen de muur aangelopen worden. Dit zijn nu 20 vragen met soms te eenvoudige antwoorden. Maar je mag er zeker van zijn, dat zullen er nog 200 of 2000 worden. En zal men dat kunnen voorzien in hun periode van 1 jaar uitstel? Gaan ze dan de antwoorden hebben die er nodig zijn. Ik hou mijn hart vast! De drempel naar buitengewoon onderwijs is al zo groot voor vele ouders. Geef ze nu nog een extra duw uit die richting en bekrachtig hun angst voor het buitengewone. Mijn kind heeft het recht nu om in het gewoon onderwijs te blijven. Of zijn de aanpassingen niet redelijk?? Waar beginnen we toch aan? Leerkrachten mogen deze redelijke aanpassingen uitvoeren, ondersteunen, nauwkeurig opvolgen,… Wisten zij dat toen ze kozen voor gewoon onderwijs? Leerkracht zijn is een passie! Maar je kiest bewust voor gewoon of buitengewoon onderwijs. Je doet dat waar je hart ligt. Maar we moeten niet bang zijn er komt ondersteuning en vorming. We mogen altijd onze eigen nascholingsbudgetten gebruiken. Omdat dat er dan zoveel zijn? We hebben nu al te kort om ons bij te sturen!

Een zorgtraject doorlopen klinkt mooi. Geef gelijke kansen en discrimineer niet. Dat wil natuurlijk iedereen. Maar wat als blijkt dat het traject niet voldoende is? Dan mag je naar het buitengewoon onderwijs. En al die jaren die dan verloren zijn? Is dat dan minder belangrijk? Die tijd ben je kwijt! En voordat je opnieuw van een leerproces kan spreken mag je eerst dat welzijn van het kind opkrikken. Want dan mag je dit nog zo nauwlettend in het oog houden. Dit valt niet te onderschatten! Een kind leert niet als het zich niet goed voelt. Dit zijn maar een paar verzuchtingen bij de antwoorden op deze 20 vragen. Maar ik zou zo kunnen blijven doorgaan. Zegt dit dan niet genoeg over het draagvlak van dit decreet?

**Johan De Bleser:  Onze maatschappij kan alleen maar voordeel halen uit élk beleidsinitiatief dat ‘zorg dragen voor’ en ‘beter rekening houden met’ ondersteunt. Het M-decreet zou dat in principe moeten zijn of worden. Politici laten hun stem horen, omdat het inderdaad verkiezingstijd is. Vakbonden laten zich horen, omdat er centen en jobs mee gemoeid zijn en dus iets in de pap te brokken willen hebben. Sociale media staan er bol van, want zij zijn gecreëerd om standpunten te scheppen, waar er vroeger geen waren. Maar wat is uiteindelijk de kern van de zaak? De hypothese dat deze kinderen in het gewoon onderwijs beter ondersteund zullen worden dan in het buitengewoon onderwijs? De gedachte dat de vroegere doorverwijzingen vormen van discriminatie waren? Uitingen van luiheid van de gewone leerkracht? Mocht de minister eerst duidelijkheid geschept hebben over de inzet van de middelen, de duidelijkheid rond de redelijke aanpassingen, de ondersteuning van de leerkrachten in hun professionele groei, de samenwerking met de academische wereld, de extra infrastructurele aanpassingen, enz… dan was er misschien minder heisa geweest. Maar vooral mis ik in het debat de stem van de kinderen zelf en van diegenen die een aangepast traject achter de rug hebben. Ik ken geen enkele school of leerkracht bij wie deze kinderen niet welkom zijn, maar ik ken er heel wat die – juist uit grote bezorgdheid voor hen – bang zijn dat deze kinderen niet meer de beste begeleiding zullen krijgen waar ze recht op hebben. Of gaat het recht op goed onderwijs dan toch over locaties?

**Bieke: In de antwoorden op de vooraf ingeschatte vragen vind ik heel weinig concrete informatie - Welke steun krijgt de school? Versnelde procedures, een wenkenblad met tips, enkele brochures,…- welke steun krijgt de leerkracht? De leerkracht moet zijn basiscompetenties aanspreken en het gaat erom de meesterschap van het lesgeven (proefondervindelijk?) verscherpen. (En als het niet lukt, is het dan de leerkracht die faalt in zijn basiscompetenties? )

Finland experimenteert met échte inclusieklassen (gemengde klasgroep) (Taivallahti comprehensive school). Hier is voor elke groep inclusieleerlingen (8-tal per klas; ASS, gedragsproblemen, ADHD, ADD, lichte mentale bep., …) permanent een speciaal opgeleide leerkracht bij de klasleerkracht + 3 assistenten die de leerlingen begeleiden in de klas, indien nodig ook tot op de speelplaats, er zijn 2 lokalen per klasgroep ter beschikking. Kinderen met syndroom van Down of met extreme gedrags- of leerstoornissen blijven in een kleine aparte groep (ook binnen de school) met max. 7 kinderen, 1 leerkracht en 3 assistenten. Doordat de school nu 2 inclusieklassen telt wordt ze de komende jaren ontlast, dat betekent dat hier geen nieuwe leerlingen met aanpassingsvoorwaarden moeten worden toegelaten. De leerkrachten doen enorm hun best om alles waar te maken, maar hun ervaring spreekt: “het is gemakkelijker gezegd dan gedaan!” Vandaag mocht ik lesgeven in deze klassen (Erasmus+) en het is een uitdaging om naast het begeleiden ook degelijk te onderwijzen op maat van alle kinderen én om alles georganiseerd te krijgen. Trouwens… De leerkracht van de eerste inclusieklas wil volgend jaar alvast terug naar haar gewone klas, ze vindt geen voldoening in de job.

 Ik heb het gevoel dat bij ons zowel de leerkrachten als de leerlingen een beetje aan hun lot worden overgelaten, ook al start de inclusie bij ons slechts met het insijpelen van “enkele” leerlingen, het zal staan of vallen met de draagkracht en flexibiliteit van de klasleerkracht (en welke leerkracht wil toegeven dat zijn basiscompetenties ontoereikend zijn?). Is onze infrastructuur er klaar voor om er écht voor te gaan? Of wordt de “redelijkheid” een achterpoortje? In het M-decreet ontbreekt een visie die verder gaat dan het tegemoetkomen aan het VN-verdrag, waarin trouwens staat dat integratie en aanpassingen ruimer moeten gebeuren dan in het onderwijs alleen: laat ons bv. de aandacht vestigen op artikel 9.1. (Nog veel werk dus op andere vlakken, met dit verdrag). Tenslotte, laat ons vooral artikel 7.2 van het VN-verdrag niet vergeten: Bij alle beslissingen betreffende kinderen met een handicap vormt het belang van het kind de eerste overweging. En laat dit belang bewaakt worden voor alle kinderen.

**Sigrid Ik vraag me af, wat met al die leerkrachten die specifiek zijn opgeleid om in het bijzonder onderwijs te werken, zij krijgen andere functies, vooral rondrijden als gon-leerkrachten naar verschillende scholen in plaats van een eigen klas waar ze uiteindelijk voor gegaan zijn… Zij worden nu aan de kant gezet! De drempel ligt voor ouders al moeilijk om naar het bijzonder onderwijs te komen, voor hen die toch niet in het gewone onderwijs terecht kunnen, zal deze drempel dan alleen maar groter worden. En dit vind ik absoluut niet in het beste belang voor de kinderen.

**Goedele: Er ligt heel wat nadruk op de draagkracht van de school die moet overschreden worden vooraleer je van buitengewoon onderwijs kan spreken, maar ik heb ook al heel wat gevallen gekend waarbij eerder de draagkracht van de ouders overschreden wordt. Bij leerlingen met diagnose ASS bijvoorbeeld, kan het op school perfect goed lopen maar wordt er heel sterk afgereageerd thuis. Een overstap naar gespecialiseerd onderwijs kan de schoolse druk erg verlagen, waardoor de thuissituatie weer leefbaar wordt. Maar dit kan dus geen goede reden meer zijn voor Buitengewoon Onderwijs?

**Koen: Het is echt niet zo dat er nu te vlug wordt doorgestuurd naar het buitengewoon onderwijs. Integendeel, in landelijk gebied met kleine dorpsscholen blijven kinderen met een beperking of leerprobleem nog veel te lang hangen in het gewoon onderwijs, zonder dat ze echte groeikansen aangeboden krijgen. Elk kind is immers een aantal lestijden voor de school. Zolang ze stil en rustig in de klashoek zitten aanmodderen zijn er “geen problemen “. Eens ze beginnen opstandig worden, dan kunnen ze plots naar BO. Is het welbevinden van de leerling dan van geen belang ?

We kennen de GOK-uren in het gewoon onderwijs : na de opmaak van een gok-plan krijgt een school met een 500-tal leerlingen een full-time leerkracht GOK en zorg. Eens deze uren worden verdeeld over alle klassen kleuter en lager en diverse vestigingen blijft amper een half uurtje over per klas. Daarmee is een kind met leerproblemen of een kind met beperkt IQ echt niet geholpen. Het buitengewoon onderwijs is voor veel kinderen juist de plaats waar ze weer kind kunnen zijn, niet overbevraagd, niet steeds op de toppen van hun tenen moeten lopen, opnieuw zelfvertrouwen krijgen omdat ze ook iets kunnen en bereiken.

Ik vraag me echt af met het M-decreet hoe dit zal verlopen in het gewoon onderwijs. Er zullen steeds minder leerlingen de eindtermen van het basisonderwijs halen. Zo gaan we nog meer achteruit op de rangschikking met ons onderwijs in Europa en de wereld. Er komt opnieuw jaloersheid in de klas: die lln mag een tafelrooster gebruiken, die lln een rekenmachine en ik niet. De ene kinderen in een klasgroep zullen rekenen tot 1000; de andere tot 100 en eentje tot 10. En dit alles in klassen met 25 / 30 lln, dit is onmogelijk voor de leerkracht om voldoende zorg te geven aan alle kinderen! Ik ben voor inclusie, voor sommige leerlingen lukt dit goed, maar niet voor iedereen en daarom zal buitengewoon onderwijs steeds nodig zijn. Met veel respect kijk ik vaak naar wat leerkrachten uit het buitengewoon elke dag presteren voor hun kinderen om steeds het beste uit te halen. Het is de zoveelste onderwijshervorming van bovenaf opgelegd, zonder zelf het werkveld van het buitengewoon onderwijs te kennen.

**Wim 1: Als papa met een kind in het buitengewoon onderwijs (type 8) en als leraar in een middelbare school, kan ik bij elk van deze 20 vragen nog eens 20 subvragen verzinnen. Ons dochter heeft op één schooljaar tijd een immense deuk in haar zelfbeeld gekregen omdat ze simpelweg niet mee kon in het gewone onderwijs. De school heeft voor haar tijdens het schooljaar een aangepast traject gemaakt. Het feit bleef wel dat haar achterstand steeds groter werd. In november van dat schooljaar zijn we gestart met logo voor lezen. Dit was een kleine stap vooruit. Maar toch niet voldoende. Het type 8 onderwijs, dat mijn broer ook gevolgd heeft, leek ons misschien wel een oplossing. Dit was helaas buiten het clb gerekend. We stuitten gewoonweg op onwil van hun kant. Er kon volgens hen niets getest worden. Gewoonweg dubbelen was hun advies. Als we iets meer wilden weten moesten we ons heil maar zoeken in “de privé”. 500€ en intussen een zomervakantie later kregen we eindelijk toestemming voor type 8 onderwijs. Nu, na iets meer dan een half schooljaar, is onze dochter helemaal opengebloeid.

Als leerkracht heb ik verschillende leerlingen die GON krijgen. Leerlingen met Ass, en zelfs een chronisch zieke leerling. Deze probeert onze lessen te volgen via “bednet”. Een fantastisch project dat het helaas door middel van giften hun bestaan financiert.  Over integratie in het gewoon onderwijs gesproken. Ben ik als leerkracht gehoord in dit decreet? Zijn wij als school gehoord in dit decreet? Ben ik als ouder gehoord in dit decreet? Niemand weet eigenlijk goed wat er concreet gaat veranderen. Wat is er dan eigenlijk goedgekeurd? Veel vragen, weinig antwoorden

**Wim 2: Fijn dat er zoveel antwoorden geformuleerd worden op de talloze vragen. Als schoolleider maak ik me echter wel veel zorgen omtrent de concrete invulling hiervan. Als ik merk wat de leerkrachten al dagelijks doen om alle kinderen op hun niveau te benaderen dan vraag ik mezelf af of wij het decreet al niet achterhaald is. bestaan er nog scholen vandaag de dag die voor het minste kinderen doorverwijzen of onvoldoende zorgzaam bezig zijn. Eerlijk gezegd, de moed zinkt ons vaak in de schoenen wanneer wij te horen krijgen dat er diverse hervormingen komen voor het basisonderwijs. Als leerkracht zou je er de moed bij verliezen. Als schoolleider vraag ik mezelf af hoe ik nog mensen kan enthousiasmeren voor dat mooie beroep als onderwijzer wanneer alles waarmee ze bezig zijn toch om de haverklap wijzigen. Veranderingen mogen en moeten zelfs want onderwijs moet in beweging zijn. ik heb echter het gevoel dat we stilaan aan het doldraaien zijn wat voor de nodige misselijkheid zorgt en slecht functioneren. Weet de minister wel wat wij eigenlijk allemaal doen in de basisschool? Ik stel het me ernstig in vraag. Gelukkig mag ik schoolleider zijn van een hechte ploeg die er dagdagelijks voor gaan. Ik hoop dat ze er binnenkort niet de brui aangeven.

**Britt: Ik ben zelf een leerkracht logistiek in het buso onderwijs. Er wordt veel gepraat op school over het M decreet maar we hebben er toch vooral een negatieve kijk op. Onze leerlingen zijn gewoon van maximum met 9 in een klas te zitten, veel drukte kunnen ze niet aan. Wij kunnen ze heel apart begeleiden omdat we ook maar 9 leerlingen per klas hebben. Grotendeels van de afgestudeerde lln hebben ook direct werk, meestal op hun laatste stageplaats, maar dit is te wijten aan het harde werk en de inzet van de lkr die de stages regelt en controleert. Wij hebben de kans om heel regelmatig mee te gaan naar stageplaatsen bij te sturen waar nodig, extra lessen te geven bij eventuele problemen,…. Dit zie ik echt niet gebeuren in het gewoon onderwijs. De dingen die wij op school soms meemaken kunnen ze niet aan op een gewone school bv tafels en stoelen die plotseling door de klas worden gegooid omdat een leerling het krijgt, een leerling die door de gang loopt met een mes, regelmatig gevechten op de speelplaats of in de klas enz …. Wij zijn daar voor opgeleid en laat ons toch ons werk doen. Aan ons is er nooit gevraagd wat wij ervan vinden, er zijn geen personen komen kijken hoe onze school draait en leeft. Het is gemakkelijk om van bovenuit een beslissing te nemen maar zonder eerst in de praktijk te hebben gestaan , weet je er niet veel van en zouden zo’n beslissingen niet mogen genomen worden. Ik hou mijn hart vast voor onze eigen kinderen want zij volgen wel het gewone onderwijs maar gaan daar sowieso onder lijden.

**Marianne: Ik sluit me aan bij wat jij zegt Britt. Ik geef 35 jaar les in het Buso OV3. In een grootstad school. Ik vrees dat de draagkracht van onze collega’s in het gewone onderwijs enorm op de proef zal worden gesteld. Zoals Britt het zegt, onze kinderen zijn minder voorspelbaar en wat als een rustige les begon kan al vlug ontaarden in stoelen en banken die door de klas vliegen. Hoe dikwijls moeten wij onze lessen niet onderbreken om eerst weer rust te krijgen onder de leerlingen? De tijd zal het uitwijzen maar hebben de M decreet ” uitvinders” ooit één dag les gegeven in OV3 in bv hartje Brussel , Antwerpen?

**Stefan Noppen: Onze politici creëren opnieuw schaarste, mislukking en overbodige trial and error door een M decreet door de strot te duwen dat 1. Onvoldoende effectief investeert in middelen en personeel 2. Maatschappelijk geen moeite doet om de groeiende kloof tussen arm en rijk te stoppen 3. Onvoldoende rekening houdt met de bandbreedte van scholen en leerkrachten om de diversiteit aan zorgjongeren verantwoord op te vangen 4. Blijft bezuinigen in het onderwijs en geen echt ondersteunend beleid voert om het M decreet te doen slagen. Kortom: Veel beloven en weinig geven enkel de zotten doet in vreugde leven.

**Annemie: Volledig eens met Marianne en Britt. Zelf geef ik ook al 20 jaar les in het BUSO type 1 en 3 OV3. De leerlingen elke dag weer motiveren en begeleiden naar een tewerkstelling vraagt enorm veel inspanning. Als ik zie hoe mijn man, die les geeft in het gewoon middelbaar onderwijs, nu werkt kan ik niet geloven dat hij deze individuele begeleiding er nog zal kunnen bijnemen en indien nodig telkens weer naar oplossingen zoeken wanneer er zich een probleem voordoet in de klasgroep!

 Zal de praktijk op verplaatsing (POV) en de intensieve begeleiding tijdens de stages nog kunnen plaatsvinden met een grotere klasgroep?? Hoe zullen onze collega’s in het gewone onderwijs al die individuele handelingsplanningen met bijhorende differentiatie kunnen uitvoeren? Alles ten koste van de mogelijkheden van het kind! Wanneer kan er gesproken worden van onredelijke aanpassingen? Hoe moet een school voor gewoon onderwijs kunnen bewijzen dat ze alles hebben geprobeerd? Ondertussen blijft de leerling de speelbal van heel het gebeuren en zijn de toekomstkansen steeds onduidelijker!

**Paula Neyens: Als het M-decreet geen vorm van besparing is, (antwoord op vraag 5) waarom laat men dan scholen van type 1 en 8 dan niet verder bestaan? Ze zijn ontstaan ‘precies’ omdat betrokken kinderen zich in het gewoon lager onderwijs niet goed voelden. Omdat ze dagelijks geconfronteerd werden met de zoveel betere prestaties van andere leerlingen, terwijl zij achterop hinkten en gefrustreerd raakten met alle gevolgen van dien… Bovendien blijven zulke negatieve gevoelens niet beperkt tot de schooluren. Dat het aantal leerlingen in het BLO in de laatste jaren nog gegroeid is, is het bewijs dat kinderen en hun ouders er zich heel goed bij voelen. Het is een volledig aangepast onderwijs aan de nood van deze kinderen. Bovendien kan de leerkracht in de gewone school, wat leren betreft, onmogelijk aan het kind geven wat het in de BLO-school krijgt en al zeker niet met die ‘redelijke aanpassingen zoals laptops, rekenmachines, langere toetstijden, …’ (antwoord op vraag 5). Het kind heeft hoofdzakelijk en voortdurend begeleiding nodig. Leerkrachten zijn geen wonderdoeners! Voor deze kinderen betekent een BLO-school geen uitsluiting maar een weldaad. Als het M-decreet daarentegen wel een besparingsmaatregel is dan worden deze zwakkere kinderen in de toekomst niet enkel figuurlijk maar ook letterlijk ‘KINDEREN VAN DE REKENING’!!!

**Nicolas Verwimp: Ik wil graag even reageren op het stukje tekst :“Bepaalde groepen van leerlingen zijn oververtegenwoordigd of belanden er te snel: leerlingen uit gezinnen met een lage sociale status, leerlingen met taalproblemen, zwakbegaafde leerlingen of leerlingen met leerstoornissen als dyslexie, dyscalculie, met gedragsproblemen …”. Ik sta zelf in het BLO-type 1. En het klopt dat vele kinderen uit een sociaal-zwak milieu komen, ook vaak kansarme gezinnen. Maar hoe komt dit? Mensen die het financieel aankunnen, sturen hun kinderen naar een gewone school en laten hun kinderen tijdens hun vrije tijd naar de logo, kine, ergo, …. gaan. De kinderen die bij ons op school zitten krijgen deze paramedische hulp op school. Als deze kinderen naar het gewone onderwijs gaan, zal deze hulp er niet zijn voor hen en vele ouders zullen het financieel niet aankunnen om buiten de school extra hulp te betalen.

**Sint-Jozefsschool Ik heb met heel veel aandacht de vragen en antwoorden gelezen maar het wordt allemaal zo heel simpel voorgesteld en het beantwoordt absoluut niet aan de werkelijkheid. Weeral eens een maatregel zonder de echte basis te raadplegen. Op papier is alles mogelijk maar na 46 jaar loopbaan ( 13 jaar les gegeven en 33 jaar directeur weet ik veel beter!!!)

**Carine Bassier :Ik studeerde af aan de Normaalschool in 1982, en werd onmiddellijk in het BSO tewerk gesteld : ik maakte nooit een grotere ‘cultuurshock’ mee ! Wij werden opgeleid om in ASO les te geven, kenden enkel een paar ‘cowboyverhalen’ over BSO en TSO leerlingen… Ondertussen heb ik met vallen en opstaan mijn grenzen verlegd, mijn leerlingen leren appreciëren, en vecht ik nog dagelijks tegen de vooroordelen van velen over BSO leerlingen. Vaak hebben wij ‘BuSO randgevallen’ in onze klassen – die goed gevuld zijn. Meestal lukt het wel om die leerlingen vertrouwen te doen krijgen, mee te krijgen in het leren, door differentiatie en extra aandacht. En ja : soms is het inderdaad voor de anderen ook niet slecht om wat extra aandacht te besteden aan bepaalde leerstof, didactiek, enz…

Deze beslissing baart mij echter zorgen : komt er dan ook een regeling om de ‘gewone’ klassen kleiner te maken, zodat ik verder de noodzakelijke zorg kan besteden aan elke leerling? Ik vrees het ergste. Hebben de mensen die dit beslisten ook een beetje ervaring in het dagdagelijkse schoolgebeuren? Ik nodig die mensen met plezier uit om eens een paar weken mee te lopen met mij, en te observeren met welke problemen wij dagelijks geconfronteerd worden. Ik voorzie héél verbaasde gezichten. Laat me dit zeggen : inclusief onderwijs is een mooie droom. Het organiseren van een vorm van onderwijs die aangepast is aan de specifieke noden van kinderen en jongeren die verzuipen in de grote massa (vanwege meer tijd nodig, meer begeleiding, meer aandacht, meer…) heeft NIETS met discriminatie te maken, maar alles met een specifieke en noodzakelijke omkadering voor bepaalde noden, die niet altijd kunnen geboden worden in een klasgroep van 20 of meer leerlingen. Alwéér zullen mensen die in BSO scholen werken (en daar nu al met veel meer moeilijkheden geconfronteerd worden dan hun collega’s in ASO) meer te dragen krijgen. Want wees er zeker van : de meeste leerlingen met specifieke leerstoornissen zullen niét naar het ASO doorstromen! Ik ben zwaar ontgoocheld in de mooie holle woorden van diegenen die boven onze hoofden alweer een beslissing genomen hebben. Maar goed : wij zijn het altijd al gewoon geweest om onszelf te redden, en dat zal nu ook wel weer moeten gebeuren, zeker? Laat allen die niks over onze job weten over 3 maanden maar weer smalend op ons neerkijken omdat wij “alweer zoveel vakantie” hebben. Al eens nagedacht hoeveel energie die job ons kost? En hoeveel extra energie wij vanaf volgend schooljaar zullen moeten vinden in die twee maanden vakantie???

**Bieke: Volgens mij hebben veel van onze scholen nu al heel wat uitdagingen. De maatschappij verandert snel. Ik denk aan grote verschillen in soc.-economische achtergrond van de leerlingen (SES) en de invloed hiervan op de schoolprestaties, een groot verloop van kinderen tijdens het schooljaar, aantal anderstalige lln.,… Zou het niet beter zijn om deze scholen alvast te ontlasten van de verplichting om inclusieleerlingen op te nemen, dat ook deze kenmerken meetellen bij het al dan niet “redelijk zijn van de aanpassingen die moeten gebeuren”? Want zonder heel wat meer steun, hulp en assistentie, zou het toch wel eens kunnen dat de draagkracht van de leerkrachten overschreden wordt, dat hun motivatie afneemt of dat de competenties ontoereikend zijn.

(Eigenlijk heeft het hele Vlaamse onderwijs volgens mij al genoeg uitdagingen om mee aan de slag te gaan, voordat er met vernieuwing moet geëxperimenteerd worden. Maar ik kan me voorstellen dat er scholen zijn die nog “ruimte” hebben om met inclusie aan de slag te gaan, of dat er leerkrachten gemotiveerd zijn om inclusie te proberen. Dat zou tof zijn.)