NT2-campagne en taalachterstandsnegationisme : deel 1

Deel 1 :Inleiding en reactie op aantijgingen van  ICO Maly in De Morgen

1             Taalproblemen en beschuldigingen van Ico Maly in D.M.

We lazen gisteren in de krant dat bij 15% van de Vlaamse kleuters de thuistaal geen Nederlands is. In Antwerpen is dit zelfs 41, 4%. De komende jaren zal dit nog toenemen. In regio’s met veel         anderstalige leerlingen lopen veelal kleuters van heel verschillende nationaliteiten school. Het is voor die leerkrachten en scholen dan veelal ook niet mogelijk om in te spelen op al die verschillende talen. Het is uiterst belangrijk om die kinderen zo vroeg mogelijk Nederlands te leren.

Voor Onderwijskrant is het bericht over de vele anderstalige leerlingen een aanleiding om een nieuwe campagne voor intensief NT2-onderwijs en tegen taalachterstandsnegationisme op te starten. In Onderwijskrant en elders trokken we vanaf januari 1993 al aan de alarmbel en we hielden sindsdien voortdurend pleidooien voor doorgedreven NT2-onderwijs. Ook alarmerende getuigenissen van leraars uit het Brussels onderwijs en van Brusselse ouders  stimuleerden ons in de jaren negentig om in  actie te komen. We schonken de voorbije 20 jaar  veel aandacht aan de taalproblematiek. We werden hiertoe ook geprikkeld door de vele taalachterstandsnegationisten die intensief NT2  steeds als nefast  bestempelden, maar veelal tegelijk de leerkrachten en scholen ervan te beschuldigen dat ze de allochtone leerlingen discrimineerden.

Eén van die notoire taalachterstandsnegationisten, Ico Maly (Kifkif, cultuurwetenschapper), pakt vandaag weer uit met een aanval tegen het onderwijs dat de allochtone leerlingen in sterke mate zou discrimineren - in de bijdrage ‘Waar de meerderheid de minderheid is, DM, 28 januari.  Ico Maly,  verzwijgt eens te meer de taalproblemen van veel allochtone leerlingen. Hij wekt de indruk dat het enkel gaat om een doorgedreven discriminatie van kinderen uit lagere sociale milieus – waartoe ook veel allochtone leerlingen behoren:  “Onderwijs speelt een cruciale rol in het bepalen van ongelijkheid. De omgang met diversiteit op school zit verkeerd. Die wordt gekleurd door de dominante beeldvorming, en die vertaalt zich in ongelijkheid. Zo heeft onderzoek uitgewezen dat leerkrachten Kevins en Kimberleys negatiever benaderen dan een Elisabeth. Dat geldt ook voor Mohammed. Die benadering leidt tot slechtere schoolresultaten. Het zijn dus niet alleen de kinderen van etnische minderheden die benadeeld worden. De schoolcultuur is nog heel sterk gericht op het doorsnee blanke, Vlaamse middenklassegezin. Terwijl er ook onder Vlaamse autochtonen veel meer diversiteit is dan tot nu wordt erkend.” Ook in het Standpunt ‘We verspillen menselijk kapitaal’ van redacteur Bart Eeckhout moet de school het ontgelden en zwijgt Eeckhout over de taalproblemen.    (In punt 3 formuleren we meer kritiek op de visie en opstelling van Ico Maly.) 

Het zijn veelal  mensen als Ico Maly die een intensief NT2-onderwijs bestrijden en aldus de ontwikkelingskansen van de allochtone leerlingen afremmen,  die heel vlug geneigd zijn de leerkrachten te beschuldigen van sociale/allochtone discriminatie.  Op ons facebook en op ons blog ‘Onderwijskrant Vlaanderen’ wezen we er vorige week op dat ook de samenstellers van een recente KBS-studie, medewerkers van het Steunpunt Diversiteit en Leren (UGent) en het CEGO (Leuven),  zwijgen over de grote taalproblemen en over het feit dat ook beide Steunpunten zich in het verleden manifesteerden als taalachterstandsnegationisten. Tegelijk aarzelen die KBS-studie-auteurs niet om de leraars, de kleuterscholen en de lerarenopleidingen te beschuldigen van discriminatie van leerlingen uit lagere milieus die in armoede leven.

Daarnet hoorden we op Radio 1 Geert Vanistendael een pleidooi houden voor doorgedreven taalonderwijs Nederlands. Hij ergerde zich ook aan de vele taalachterstandsnegationisten - vaak sociologen -  die het belang  van de kennis van het Nederlands en van NT2-onderwijs  ontkennen en bestrijden. Ook het centraal stellen van het alternatief ‘meertalig onderwijs’ in klassen met veelal sterk verschillende taalgroepen, vindt Vanistendael niet realistisch. Politica  Zuhal Demir (Turkse roots) stelde o.i ook terecht in Knack van vorige week: “Vandaag zijn er allochtone leerlingen van de derde generatie die slecht Nederlands spreken, dat kunnen we niet dulden. Ik geloof ook sterk in het belang van inburgering.”  Dergelijke uitspraken zullen Ico Maly en vele anderen niet in dank afnemen.

 2            Manifest van 21 taalachterstandsnegationisten: 2009

De weerstand  tegen NT2 en taalbad-voorstellen  kwam ook sterk tot uiting in het manifest ‘GOK van Pascal’ (oktober 2009)  dat door 21 universitaire taalachterstandsnegationisten ondertekend werd. Het manifest was een reactie op de oproep voor doorgedreven NT2-onderwijs van Mieke Van Hecke (eind augustus 2009),  die ook gesteund werd door minister Smet en  Onderwijskrant.  Mieke Van Houtte (Ugent), Orhan Agirdag (UGent), Sven Sierens (Steunpunt Diversiteit en Leren), Ignace Glorieux (VUB)   Goedroen Juchtmans (HIVA-Leuven), Eva Jaspaert (KUL) en co schreven o.a.: “De taalachterstandsthese is een voorbeeld van het deficit-denken. Dit betekent dat de onderwijsachterstanden eenzijdig worden toegeschreven aan de veronderstelde gebreken van de doelgroep. …Waar haalt het taalbadmodel zijn vanzelfsprekendheid en waar zijn de aanwijzingen dat het werkt?.

3             Scherpe reactie Eddy Bonte  op visie van Maly en Blommaert in 2009

Ook al in 2009 manifesteerde de Gentse academicus ICO Maly zich als een radicale taalachterstandnegationist. Docent Eddy Bonte (Hogeschool Gent & later NVAO) ergerde zich mateloos aan de sterke relativering van de kennis van het Nederlands, zoals dit o.a. tot uiting kwam in zijn boek “De beschavingsmachine. Wij en de Islam” (EPO, 2009).  Een verontwaardigde Eddy Bonte schreef op zijn blog als reactie : “Ico Maly vertelt een wansmakelijk verhaal: Nederlands leren werkt bij allochtonen niet emanciperend, maar discriminerend. Ja, lees het opnieuw: allochtonen die  Nederlands kennen hebben geen werktuig van emancipatie maar van discriminatie in handen. Hoe Maly dat bewijst? Simpel: in bepaalde gevallen is kennis van het Nederlands een voorwaarde, bijv. om een sociale woning te kunnen huren. Conclusie van Maly: ‘hier spreekt men Nederlands’ wordt gebruikt om te discrimineren…. Nederlands kennen werkt o.i. wel emanciperend, zoals de kennis van elke taal altijd emanciperend werkt. Natuurlijk kan men de voorwaarde “kennis van het Nederlands” contesteren, zoals men het bezit van papieren als noodzakelijke voorwaarde kan contesteren, maar dat doet niets af aan het feit dat wie Nederlands kent daar in Vlaanderen zijn voordeel mee doet.

Jammer genoeg wordt deze opinie ook gesteund door een andere Gentse academicus, met name Jan Blommaert, en de groep KifKif, zodat veel zichzelf progressief noemende Vlamingen in deze open val trappen. In de VS twijfelt niemand aan het nut van de Engelse taal: wie niet slaagt voor de taaltest TOEFL, kan het vergeten. In Nederland hoor je het discours van Maly en Blommaert niet, in Frankrijk is het Frans de taal van de République, in Spanje leert elke vreemdeling meteen Spaans.

.... De waarheid luidt dat het valse discours van Maly en Blommaert invloedrijke allochtonen ertoe zal aanzetten de kennis van het Nederlands te contesteren en zo de derde en binnenkort de vierde generatie verder het getto zal induwen ... De waarheid luidt dat een bepaald soort Vlamingen de allochtonen in deze zelfcastratie steunt, hun slachtofferrol voedt, hun achterstand vergoelijkt (nu met een academisch sausje) en ze paternalistisch behandelt als een bende achterlijke tsjoek-tsjoeks. Daarom noem ik het een wansmakelijk verhaal. No pasaran.”

P.S. In de volgende afleveringen van ‘NT2-campagne en taalachterstandsnegationisme ‘ werken we deze thema’s verder uit.