Stoer? Nee, daar heeft ze helemaal geen behoefte aan. Integendeel. Ze voelt zich minnetjes. Zo kleintjes, dat het wel lijkt of ze sinds haar dappere uitlatingen zoals "Ksta er voor en kmoet er door" zodanig is gekrompen dat haar schoenen nu vijf maten te groot lijken. Rare vergelijking misschien, maar 't geeft wel haar gevoelens weer. Wat heeft ze de boel onderschat. Nu... Nu ondervindt ze waarom men tijdens die pre-operatieve onderzoeken zo 'n medeleven liet blijken. Zij, die na de operatie moeilijkheden had zich erbij neer te leggen dat ze kanker had. Por dios, wat is ze ziek van de chemo. Moet dat echt? Vraagt ze zich kleintjes af... Ze is nog wel eens zodanig onder de voet geweest door medicatie. Toen ging ze naar de dokter en hij paste die toen zonder aarzelen aan. Nu, niks van dat. Nu is het de patiënt die zich moet aanpassen. Medication rules! Chemo is baas in haar lichaam. Ze zoekt samen met haar man een manier om zich optimaal te voelen. Optimaal is gelijk aan, zo redelijk mogelijk. Miserabel sluipt de dag voorbij. De ene dag is duidelijk de andere niet. Maar 't is nog vroeg. Ze heeft nog geen ervaring. Toch vraagt ze zich af waarom de dokters voor aanvang met de chemo vragen aan een patiënt of die wil blijven werken of niet. Oké, zijzelf mag niet omwille de weerstandsvermindering. Een te grote kans om infecties op te lopen. Maar een patiënt weet toch op voorhand niet hoe ziek die zal worden van de chemo. Of... Is zij... zo'n onnozel naïef wicht?
Wat is ze blij dat haar man deze week vrij had genomen. Hoewel, oorspronkelijk met de bedoeling om in huis te werken, staat hij er steeds voor haar. Hij is haar beste medicijn, zeker weten. Zoon en -dochter komen ook nog twee dagen helpen het terras aanleggen. Een hele klus die niet geklaard raakt in enkele dagen, maar het vlot wel lekker. En zij, geraakt amper uit de zetel. Ook al valt het weer en vooral de temperatuur lekker zomers mee, zij nestelt zich onder een deken. Ze forceert zich naar de kine. Man gaat mee. Wandelingetje. Die oefeningen vallen goed mee. De kinesist is erg tevreden. Nou, zij ook!
Wat is een mens toch een raar wezen. Nog nooit heeft ze in zo weinig tijd zo dikwijls aan eten gedacht. Het lijkt wel een obsessie. Net omdat niks haar smaakt lijkt ze zin te krijgen in alternatiefjes die ze anders niet makkelijk eet. Toch, eens ze denkt aan het verorberen, wordt ze al snel zo misselijk als een steenpuist. Jakkessssssss!!! Bweikessssssss!!! Wat zorgt eten voor een strijd. Mag niet. Ze moet eten, weet ze. Maar niettegenstaande gaat er zowat elke dag een kilootje af. Dus, besluit ze over te gaan naar een zwaarder offensief. Te beginnen met een pakje zouten chips. En... Het smaakt! Het duurt effe, maar ze krijgt het pakje geledigd. En naderhand voelt ze zich eindelijk een momentje goed.
The Olympics zijn bezig, en zij heeft net haar eigen gouden medaille gehaald...
Ze besloot om er eind aan te maken... Leest niet aangenaam, maar dat heet afreageren. Een beetje galgenhumor en wat schrijven moeten haar een beter gevoel geven, wat vanuit haar standpunt maar normaal is. Het eind waarover ze 't heeft gaat over het misselijkheidsgevoel. Gisteren was het immers haar eerste keer.
...Chemotherapie... Praten erover is één ding. Ondergaan echter is wat anders. Niettegenstaande is een verwittigd mens er twee waard. Als zij haar verwittigingen optelt, moet ze'r veel meer waard zijn. Maar eigenlijk is ze geen botten waard. Hoewel nou net het niet kunnen slapen voor een prachtige babbel met haar grote liefde heeft gezorgd. Manlief kon ook de slaap niet vatten en ze praatten luchtig over ernstige dingen. Dat doet goed. Even, deed het gesprek haar de misselijkheid vergeten. Maar een mens kan niet de hele nacht doorpraten. Of, nou ja, misschien kan dat wel, maar ze waren beiden moe. Maar ze kon gewoon niet plat liggen. Zitten was de boodschap. Zitten of... Of braken of neiging tot braken op z'n minst. Da's allemaal goed en wel als er uiteindelijk ook wel degelijk een eind aan komt. Niet dus...
De maag blijft enorm opspelen. Ze heeft geen Motilium in huis, moet wachten tot morgen hiermee. Maar ze heeft helemaal geen zin om ook maar iets door te slikken. Miezerig geeft ze toe aan Big Boss Stumach en maakt ze een lindethee. Ze zet zich in haar superzetel, half rechtop. Manlief houdt haar nog een hele tijd gezelschap. SuperMan is hij! Maar na verloop van tijd geeft ze hem de raad toch maar naar bed te gaan. Zij blijft in haar zetel. Na lang helpt de thee haar toch wat en vat ze twee uurtjes slaap. ZZZzzzzzzzzz...
En dan... dan... Ondergaat ze weer hetzelfde. Na een tijd zet ze nog wat thee. Maar veel haalt het niet uit. Nu spelen darmen ook mee op. Bwahhh... Ze heeft wel meer last van de spijsvertering, maar enkel in deze mate als ze echt ziek is. Ziek??? Is ze dat dan toch? Gisteren, tijdens haar verblijf op de afdeling oncologie, kwamen haar zus en schoonzus nog effe langs. Er werd prettig gestoord geconverseerd. Zo van: Maar gij ziet er goed uit verdorie. 'Zijt ge wel ziek? Gohhhh... Carottentrekker. Wat gij toch allemaal doet om wat aandacht te krijgen... enz.'. Er werd gelachen met de ijskap die heus niet prettig is om enkele uren op het hoofd te houden. Jaja... Koud dat dat is. En, zwaar dat dat weegt op het hoofd. Knalrood asjeblieft. Wanneer ze de kap eindelijk mocht afzetten, bleek een deel van het haar er in vast gevroren. Toegegeven, dat ze tijdens het dragen van die muts effe zei, dat 't misschien toch beter was gewoonweg kaal te worden, zodat ze die muts volgende keer niet meer zou moeten torsen. Heus, ze is toch zooooooo dapper... Enfin, al gauw dacht ze weer aan vroeger, wanneer moeder haar lange haren kamde. Telkens weer klaagde ze dat mama haar pijn deed, misschien weende ze wel. Zichzelve kennende, zou dat best kunnen. Zo gedetailleerd herinnert ze 't zich nu ook weer niet. Maar ze weet nog heel goed dat moeder dan prompt min of meer droogjes antwoordde dat 'wie mooi wil zijn moet afzien'. Jahaa, die goeie ouwe tijd!
Ondertussen is het 8u des morgens en voelt ze zich als een ouwe vod, nog enkel goed voor de vuilnisbak. Hoewel, het bloggen van op de cadeau gekregen i-pad, omdat ze nu geen draai kan vinden aan de computer, haar zinnen wat heeft verzet. De misselijkheid is er nog wel, maar in mindere mate. Ze kan natuurlijk niet de hele dag blijven typen. Maar straks is er leven genoeg in huis. Man, zoon en lieve -dochter gaan werken aan het terras. Jongste kindje zal erbij zijn en zij beloofde op het kleintje te letten terwijl de anderen in de weer zullen zijn. Afleingsmanoeuver...
Ze wilde echt niet te lang wachten. Zoals studenten plegen te doen met studiewerk, wachten tot op 't nippertje, of er te laat aan beginnen. Nee, zo zit ze niet ineen. Ze wil voorzien waar mogelijk en dus, zoeft ze sites af waar ze één en ander kan terug vinden over hoofdbedekking. Nou, niqabs ziet ze niet zitten, die zaten er ook tussen (...) Ook voor een pruik opteert ze niet. Ze heeft al teveel pruiken met dames onder zien rondwaren in de stad. Vooral lelijke. Hier speelt dus de negatieve ervaring een belangrijke rol. Nee dus, dàt gaat niet door. Ze vindt sites met toffe mutsen, maar niet bepaald prijsvriendelijk én, de sites die haar aanstaan zijn uit Nederland. Wanneer manlief thuis komt van z'n werk, vertelt ze hem er over. Hij vat de koe bij de horens en stelt voor om nu stante pede samen de stad in te trekken om eens rond te kijken. En och, waarom ook niet? Hij heeft gelijk, 't zijn nu soldes, en wie weet wat ligt er te wachten om op haar hoofd gezet te worden, dat ze de moeite waard vindt. Hoewel het tramrijden haar nu niet zo uitnodigt, gaan ze toch maar met het openbaar vervoer en dat valt gelukkig mee. Eigenlijk rijdt een tram zachtjes door de sporen, terwijl met de auto over kasseien veel minder aangenaam is door het hotsen.
Vinden ze toch wel drie, ja 'd r i e' petten, ja 'p e t t e n' naar hun zin. Hij moedigt haar aan want vindt haar er best aardig mee en zij... nou, voelt zich er ook wel prettig mee. Kopen dus, die boel. Ook niet goedkoop, maar dan toch maar de helft goedkoper dan normaal, profiteren ze van de soldenprijs. Onderweg naar huis, zet ze alvast een pet op. Kwestie van gewenning. Het moet allemaal niet beginnen met een kletskop hé. Ze kan de pet lekker laag over het hoofd trekken en toch staat ze nog goed. Wanneer ze willen afstappen van de tram trekt er plots iemand aan haar haarlok, die ene krul, die onder haar pet uitsteekt en over haar gezicht hangt. Een persoon die haar kent, maar niet de situatie, trok aan de lok bij wijze van groet. Die lok wil ze eventueel sparen om vast te naaien op een lint om onder die pet te dragen. 't Proberen waard. Lukt het niet, heeft ze op z'n minst geprobeerd. Maar... bedenkt ze nu. het is echt niet de bedoeling dat mensen er aan zullen trekken. Zo gaat die krul natuurlijk lossen van het lint. Niet leuk, noch voor haar en wellicht nog minder voor diegene die de lok dan in de hand zal houden. Hopelijk gebeurt het niet, denkt ze toch een beetje angstig.
Wanneer ze op straat, of tram ofzo is, ontwijkt ze liever kennissen of collega's... Niet iedereen weet het. Of, men weet een klein beetje. Men stelt dan vragen. Op zich niet erg, maar liever niet wanneer anderen het gesprek mee kunnen volgen. De tram is daar een uitmuntend voorbeeld voor. 'Men' mag het weten, daar gaat het niet om. Maar 't hoeft daarom nog geen allemansnieuws te worden. Nee... liever niet.
Ondertussen wordt er genoten van allerhande. De Zomer van Antwerpen stelt Royale de Luxe voor met hun Rue de Chûte, een heerlijke voorstelling. Daarheen gaat ze met man, zoon en -dochter. In de regen, ja, 't is een openluchtvoorstelling, maar ach, er zijn ergere dingen. Dan is er nog een wandeling in Leuven met Sol Lewitt in museum M. Wauwwwwww... zeer de moeite. Het late verjaardagsfeest van de tweeling -dochter en zus, waar het supergezellig is. Een uitstap naar Gent. Hoewel, erg druk, want Gentse Feesten, lukt het aardig het koppenlopen te vermijden. Wanneer manlief uit werken is, krijgt ze telefoon van zoon. Hij stelt haar voor haar op te halen voor een dagje lekker thuis bij hem. Ook dàt, slaat ze niet af.
Druk druk druk dat ze't heeft. Eens thuis gekomen ploft ze gezond moe neer om te genieten van boeken die klaar liggen om verteerd te worden. Soms... lijkt ze op vakantie... voorlopig...
Eindelijk... weet ze waar ze aan toe is. Na zinnen verzetten met hulp van de familie, hoorde ze -eindelijk dus- wat en hoe het verder zal gaan.
Vriendin kwam haar nog bezoeken. Had een knap boek bij. Ze is beginnen lezen en geniet van de schrijfstijl en het verhaal. Ze had onlangs nog de film gezien. Toevallig. Maar ze houdt ervan boek en film te vergelijken. Meestal wint het boek. De film had ook een goed gevoel nagelaten, dus afwachten maar. Ze zal toch naar de oogarts moeten, want ze slaagt er niet meer in lang te lezen. Het wordt zo'n lettersoep dan. Veel te vermoeiend op den duur. Het uitstel moet worden omgezet in aangepaste brilglazen wil ze, de tijd die ze nog moet uit-thrapiëen zo aangenaam mogelijk doorbrengen.
Dan was er nog het feest bij haar oudste zoon. Bbq met regenweer. Heeft beslist ook z'n charme. Beide zonen stonden als goedmoedige broers mekaar bij aan het vuur, dat af en toe onderdak behoefde vanwege de regenbuien, die soms toch wel wat heftig waren. Dat op zich is al zalig om te zien natuurlijk. Zij kwamen altijd al goed overeen. Het maakt een ouder gelukkig, kinderen die samen één kunnen zijn. Ondertussen werd zij binnen onderhouden door de kleinkinderen. Ze hadden allemaal cadeau'tjes gekregen, want zijn alle drie jarig in de zomermaanden. Ze genoten enorm van hun nieuwe aanwinst. Schoondochterke had een taart gemaakt, die een taartententoonstelling waard is. Rapunsel opgesloten in haar toren. Nou... en ze was nog lekker ook! Manlief speelde mikado met één van de kleintjes, wat voor aangename lachsaldo's zorgde. Enfin, de zinnen werden echt wel verzet. En... het deed haar goed. Es niet aan kanker denken verlicht en maakt dat ze zich vrijer voelt. Altijd diezelfde dingen die door haar hoofd gaan, worden vermoeiend...
Vanmorgen vertelde ze haar man dat ze telkens weer het gevoel krijgt, zoals vroeger, toen ze een examen moest gaan afleggen. Herinner je je dat nog? De verbale examens brachten voor haar de meeste stress, omdat ze direct moest antwoorden. Bij een schriftelijke proef was ze ook best zenuwachtig, maar daar had ze de tijd om na te denken of het antwoord eventjes te laten rusten alvorens het op te schrijven. Telkens had ze dan zo'n misselijk makend gevoel. Wel, dàt had ze nu telkens ze weer zo'n stap moest zetten. Toen ze naar de dokter ging om het 'slechte' nieuws te horen. Toen ze de resum onderzoeken onderging en niet wist wat men juist zou doen tot ze het kon vragen aan de juiste persoon. Maar nu dan... weet ze waar ze nog door moet. 't Wordt haar slagzin, wetende dat hoe meer de tijd vordert, hoe minder ze hem (haar slagzin) zal moeten gebruiken. Ze staat er voor en ze moet er door! Twee chemokuren van elk vier beurten. Dan volgt een bestralingskuur en daarna zal ze nog 8 jaar pillekes moeten slikken. Ze is dus nog even zoet. De chemokuren zijn het zwaarst. Ze kreeg alles op papier, met afgesproken data en alles inbegrepen, wat de chemokuren betreft. Misselijkheid, braken, haaruitval, huidproblemen en extra nagelverzorging zullen deel uitmaken van het geheel. Maar als ze dàt door is, is het ergste voorbij. En... tataaa... de chemotherapie werd zodaning gecalculeerd dat de reis naar NY zal kunnen doorgaan, op voorwaarde dat ze zich er goed genoeg voor voelt.
Ze was niet op alles voorbereid. Maar zolang slecht nieuws met leuk of goed nieuws kan gepaard gaan, is het makkelijker te verteren. Ook, moet een katheter worden ingepland, daarvoor zal ze naar het daghospitaal moeten. Dat zal niet meer lukken voor de eerste chemokuur, omdat die tijdig moet worden gestart om naar NY te kunnen tijdens de beste periode tussen twee kuren in. Deze medicatie zal via de arm worden ingespoten. Dat heeft ze er voor over.
Dubbelzinnig nieuws op haar verjaardag. Misschien is het wel mooi zo. Eigenlijk luidt hier de boodschap: 'Verzorg je goed en je wordt gezond oud'.
Oké, oké... chemo dan maar. Keuze heeft ze niet. Ze is verstandig genoeg om te weten dat ze maar best de dokter z'n advies kan volgen. Dat gaat ze dus doen, met een volmondig ja! Verwerkt is de boel. Aan de telefoon tegen haar telgen, spreekt ze zichzelf moed in. Als reactie stelt de oudste voor om de volgende dag es naar 't stad te gaan. Er wordt getwijfeld, want ze kan echt niet ver stappen. Ze is bang dat iemand tegen haar zal lopen. En elke stap die ze zet geeft een klein schokje dat pijnlijk is aan de wonden. Zoonlief verzekert haar dat ze geen lastpost is. Gaat het niet, dan keren ze gewoon toch weer naar huis. Hij haalt haar op met de auto, parkeert op z'n werk, centrum stad, ondergronds en zijn dan al dicht bij de winkels. Hij wil namelijk gaan kijken of er voor hem wat interessants te vinden is in de solden. Hij heeft kleren nodig.
Ze staat tijdig klaar. En het valt allemaal goed mee. Oké, ver stappen gaat niet, maar in de winkel kan ze rusten terwijl hij de tijd neemt om te passen. Het is een goede manier om haar zinnen te verzetten. Daar had ze nooit aan gedacht. Want de stad en de daarbij horende drukte trekken haar nu absoluut niet aan. Wanneer het drukker wordt, gaat ze zodanig stappen dat de linkerkant beschermt is door haar zoon. Schrik dat er iemand tegen haar zou botsen. Ze zou het wellicht uitschreeuwen van pijn, kan ze zich voorstellen. Maar zover komt het gelukkig niet. Na twee uurtjes brengt hij haar weer naar huis, eten ze samen wat soep en een aardappelslaatje dat nog in de koelkast stond. Ze is bekaf.
Leuk, zo'n geestelijke ontspanning, want dat is redelijk moeilijk. Haar hoofd leeg maken doet goed en ze voelt zich dus echt wel best wanneer haar man thuis komt van het werk. Niettegenstaande is ze toch ook wel wat zenuwachtig voor wat morgen zal komen. Gaat het pijn doen? Die draadjes verwijderen? Wat gaat ze te horen krijgen ivm de chemotherapie?
En... de volgende dag, valt het allemaal goed mee. De pleisters zijn verwijderd voor ze iets kan zeggen. De dokter windt er geen doekjes om. Snel maar vaardig zonder haar pijn te doen verwijdert hij het verband en de draadjes zijn ook verdomd snel foetsie. Wat de chemo betreft, geeft hij geen uitleg. Vanaf nu, valt ze niet meer onder zijn hoede, maar onder de hoede van de oncoloog. Ze moet een afspraak maken, hij geeft haar het nr. Na de therapie, moet ze weer naar hem komen. Hoe lang alles zal duren, wil, kan hij niet zeggen.
Zij, de dokters willen niks verkeerd zeggen en daarom gaat het stap voor stap. Ze hebben gelijk natuurlijk. Als dingen anders verlopen dan je zou willen, heb je je verkeerd gefocust en is de tegenslag moeilijker te verwerken. Stap voor stap is beter. Het was zowiezo een agressieve kanker, laat de dokter weten. Therapie is niet leuk, maar is een must.
Vooruit dan maar... Gelukkig heeft ze nog wat om naar uit te kijken de komende dagen. Ze kan immers pas binnen vier dagen naar de raadpleging bij oncologie. En da's nu nog ver weg!
Dit lijkt haar allemaal zo onecht. Droomt ze ? Zweven tussen droom en realiteit... 't Is allemaal zo onwezenlijk. Maar, gedachten kunnen worden verzet want de jongste telg met z'n vrouwke kwamen op bezoek. Ze voelt zich fantastisch echt hoor. Tot het bezoek weer weg is, dan is ze bekaf. Dan pas voelt ze't, hoewel ze niks anders deden dan rustig praten. Altijd maar daarover, op zichzelf ook vermoeiend natuurlijk. Maar haar naasten hebben het recht om alles te weten, waarmee bedoeld wordt, op al hun vragen horen antwoorden te komen. Het zijn praktische vragen, daarop kan men antwoorden en, liefst zo positief mogelijk. Laat hen zich geen zorgen maken, het hoeft nergens voor. Geen gedramatiseer daarvan wordt niemand beter. En gelukkig heb je dat met jeugd. Die plannen reizen, of 'iets' in hun toekomst. Het werk, hun privé plannen worden gesmeed bij het jonge paar. De conversatie gaat na een tijdje die kant op en dat lucht haar op. De nachten worden stilaan lastiger.
Het ziekenhuisbed was veel confortabeler, want de bodem kon verzet worden. Helemaal plat liggen is erg vermoeiend en daarom slaapt ze niet goed. De juiste houding vinden, gaat nog, maar de hele nacht volhouden lukt niet. Maar ook daaraan zal een einde komen. Wellicht al snel, wanneer de draadjes worden uitgehaald. Nog wat geduld, de oefeningen blijven doen en voldoende rusten. Ze bekeek zichzelf in de spiegel en zag opgedroogd bloed op het verband. Ze had vers verband meegekregen vanuit het hospitaal, maar kan het zelf niet verzorgen. De perfecte persoon daarvoor is haar lieve schoondochter. Zij is handig en niet bang. Ze kan het ook allemaal goed aanzien, wondes enz. Het geknipt persoontje dus, waarvoor manlief heel erg opgelucht is, want hij ziet het verzorgen niet zitten. En zo toont het 'zwakke' geslacht zich dapperder dan (knipoogje).
Halfweg tussen operatie en draadjes knippen, zit ze nu. Da's dus het perfecte moment om de boel te verversen indien nodig. Schoondochter komt langs met gezinnetje. Terwijl zoontje zich bekommerd om de kindjes, en met hen naar het speelplein trekt, verzorgt L de patiënt. Ze doet dat echt wel goed. Pleisters zitten over mekaar, het is eigenlijk een janboel. De huid danig geïrriteerd, het voelt zelfs wat aan als een brandwonde, waar de pleister zat. De huid is wat losgekomen door de pleisters. Ook dat wordt goed verzorgt. De sneetjes waar de tubes voor de drainage zaten zijn gedicht en de dikke prop onder haar arm hoeft dus niet meer. Nou, ééntje is nog niet helemaal toe, maar het ziet er alleszins goed uit. Geen proppen meer, da's al heel wat. Het lucht op. samen bekijken ze de snijwonde onder de arm. De wonde is mooi. Er loopt een lange streep onder haar oksel door in de richting van haar arm, dus niet dwars, zoals ze had gedacht. De tweede snee, zal ze pas donderdag zien. Dat verband zit nog goed, dus daar blijven ze maar liever af. Raar, haar binnenkant bovenzijde arm is zowat gevoelloos Dat zal wel normaal zijn. Een reactie op het snij- en knipwerk dat vorige week geleverd is, vermoed ze.
Gisteren, zondag, vroeg haar beste vriend man dus, of ze geen zin had een autowandelingetje te maken. Er waren al enkele buien gevallen, maar 't was rond de middag en het regende niet. Ver wandelen gaat echt nog niet, maar ze vond het een goed idee. Buiten komen, al is het met de wagen, verfrist je hoofd. Zo gezegd, zo gedaan dus. Vooruit met die geit enfin, die citroën. Toen dacht ze aan 'De Abdij' in Hemiksem. Daar zijn ze samen nog maar één keertje geweest. Misschien zou het er wel rustig zijn om een kleine wandeling te maken. Gaat het niet goed, kunnen ze altijd terug naar de auto keren. De zon brak door. Er was geen kat, noch mens aanwezig. Zoveel mooi, zacht groen. Onkruid met hopen, maar vooral een lust voor het oog. Veldbloemen, distels, en vooral lindebomen met nog wat bloesem, roken geweldig. De lucht verried de zomer. Helderblauw met her en der wat wolken verspreid. Het gebouw, de abdij, die sinds hun laatste bezoek gerenoveerd is voor het grootste deel. Het zijn nu service-flats. Nou, de Hemiksemse oudjes zullen best tevreden zijn (als ze niet aan borstkanker lijden, denkt ze sarcastisch ) Maar het fleurt haar erg op. Het doet goed. Je moet het maar kunnen als echtgenoot de perfecte voorstellen doen en uitvoeren. Ook al gaat het maar om een wandelingetje. Zij, weet het wel. Ze onderschat de kracht van de natuur niet. Ze is steevast van plan om wanneer ze wat sterker is, en langere wandelingen kan maken, veel in de natuur te gaan wandelen.
Ondertussen had ze contact met haar dokter. En, wat ze verwachtte zal zijn Niet alle uistlagen zijn bekend, maar al wel voldoende om te weten dat ze chemotherapie zal moeten volgen. Het nu, koudweg schrijven is één ding. Het moet toch wel weer door de molen gemaald worden. De dokter zei al wel in het korte telefoongesprek, dat het even moeilijk zal worden.
'Goed nieuws' zei de dokter met een glimlach, toen hij weer aan haar bed stond. Die drainage is goed verlopen, je mag naar huis vandaag. Bijzonder tevreden, groette ze hem. Afspraken werden gemaakt. Volgende week mag ze bellen om te weten hoe het verder moet. Later op de week zal ze langs de dokter gaan om draadvrij gemaakt te worden. Smile... Eens thuis, worden de bubbels boven gehaald. Leuk idee van manlief, vandaag mag er best geklonken worden. Hoewel één glaasje meer dan genoeg is, genieten ze volop van het weer samenzijn.
Die draadjes trekken en prikken, dus hoe sneller ook die er uit zijn, hoe liever. Nog een weekje geduld en vooral oefeningen doen. De kinesiste wist haar knap te motiveren voor die oefeningen. Als je je arm te lang stil houdt, krijg je een frozen shoulder. Meer moest de lieve dame niet zeggen. Prompt schoot de stimulans om goed beter best te doen, als een pijl omhoog onder haar lieve hersenpan. No way... geen schouderoperatie meer, nooit meer in haar leven, dacht ze. Dus was de uiterst wijze kinesiste al erg blij, toen ze opmerkte dat de oefeningen super werden uitgevoerd. Herhaling baart kunst, denkt ze nu. Telkens ze er aan denkt, draait ze met de arm, licht ze hem op, wringt ermee in zowat alle richtingen. De wonde legt de pijngrens vast. Maar ze vordert lang niet slecht.
Bezoek. Nog zoiets dat een mens opkrikt, hoewel rust ook niet te versmaden is. Oudste zoon belt eerst om te vragen of het niet te vermoeiend zal zijn als hij met z'n fantastisch gezinnetje zal passeren. 'Te vermoeiend???' vraagt ze zich luidop af. Natuurlijk niet. Die drie lieve schatten zal ze maar al te graag effe knuffelen. Een speelhoekje wordt klaar gestoomd in huis, zodat het voor de kleintjes duidelijk is wat wordt verwacht. Zoals ze dacht, loopt het gesmeerd. Na een zachte knuffel en de nodige vraagjes over ziek zijn en pijn, spelen de kleintjes rustig met het aanbod. Nu is het aan de ouders en grootouders om wat te praten. Vragen en antwoorden, geruststellingen, knuffels en schouderklopjes, het hoort er allemaal bij. Ze blijven niet lang. Ze respecteren de nodige rust. Maar zonder afspraakjes om samen te komen gaan ze niet buiten. Wéér iets leuks om naar uit te kijken. Volgende week bbq!!!
...verliep wonderwel, voor zover dat gaat met die opnames, natuurlijk. Je doet het niet voor je plezier. Niettegenstaande had ze best pret, wanneer ze zich bij de inschrijving geconfronteerd zag met mensen met valiezen en beauticases-toestanden. Ze kreeg hierbij echt het gevoel dat ze in één of ander luxe-hotel zou belanden aan een exotisch oord, waarom ook niet... het zo bekijken? Nou... een dagje later, wist ze ook weer, waarom je 't maar beter niet zo bekijkt.
Maar... vriendelijk en lief dat ze zijn in het st augustinus ziekenhuis. 't Mag niet, maar 't moet gezegd. Het medisch personeel is echt uitmuntend vriendelijk, zonder overdrijven. Je wordt niet betutteld, maar men heeft geduld, legt alles goed en duidelijk uit. Ze voelde zich hier al gauw op haar gemak, wat alleen maar voordelen heeft. De dame aan de info-balie, die heeft spijtig genoeg de cursus om te leren lachen misgelopen. Zo ook, de dame waar je je moet inschrijven. Maar dàt, begrijpt ze. Die tweede, zit in een kantoortje van twee vierkante meter opgesloten. Da's niet bevorderlijk voor het sociale welzijn. Gelukkig hoefde zij zelf niet lang in dat kleine kantoortje te wachten tot alle papieren voor de opname in orde waren. Ze zag het zelfs als een verlossing, wanneer ze na de paperassenwinkel, naar 'haar' kamer mocht.
Eerst onderging ze nog een sentinel-onderzoek. Weer werd er licht radiologische vloeistof in haar borst gespoten en moest ze onder een scanner. De volgende ochtend zou ze nog eens onder de scanner moeten. Dit is om na te gaan in hoeverre de klieren zijn aangetast. Ze vermoed, dat ze volgende nacht, vanzelf licht zal gaan uitstralen. Groen... en dan komen Marsmannekes, het gezwel als vanzelf bezweren en mag ze daarna weer naar huis. Precies of er was niks aan de hand.
Eens op haar kamer, geniet ze het gezelschap van een jongere vrouw, die een cyste aan de eiertakken had laten verwijderen. De kennismaking verliep aangenaam. Je kiest je buren niet, zegt men, maar het kan ook gewoonweg goed meevallen. Ze had vroeger al andere varkentjes te wassen gekregen met een hospitalisatie. Harten worden onder riemen gestoken. Gibberen met kleinigheidjes mag, in de mate dat het niet te pijnlijk is voor de vriendelijke buurvrouw-patiënt.
Om 17u kreeg ze te eten en dan zou het langer dan 24u duren alvorens weer iets tussen de kiezen te krijgen. Maar da's voor haar niet echt een probleem. Honger die eindig is, is makkelijk te overwinnen. Ze beseft dat ze in een bevoordeelde wereldpositie zit... of, ligt in haar geval.
De operatie op zich verloopt goed. Tijdens de voorbereiding wordt ze erg goed opgevangen. Elke vraag wordt beantwoord naar behoren. De dokter komt haar groeten, stelt haar nogmaals gerust. En... gerust is ze. Hij heeft, ooit, lang geleden, ook goed voor haar welzijn gezorgd toen ze een buitenbaarmoederlijke deed... Dàt, vergeet ze nooit.
Ze slaapt... merkt haar bezoek amper op. Maar ze weet dat hij er was. Ook dat is een enorme geruststelling. Ze reageerde niet, maar zag dat hij rustig was. Dat houdt haar ook rustig. Da's de kracht van een partner. De narcose werkt na. Zo weet ze niet meer welke dag het is. Maar dat interesseert haar ook niet. Ze heeft geen pijn. Hoewel men haar er op wijst dat ze pijnstillers mag vragen. En dan, komt de dokter alweer op bezoek. Alles verliep goed. Maar de klieren waren aangetast en moesten er dus ook uit.
Nou... al wat slecht is, moet weg hé. Niet bij blijven stilstaan. Weg ermee! Ze prijst zich bij de gelukkigen, ze had een borstsparende operatie, heet dat dan. Een put in de borst. Verminking? Hmmm... eerder genezing. Zus, vriendin, echtgenoot komen haar bezoeken. Het doet enorm goed. Er wordt gepraat maar niet gedramatiseerd en da's ook maar goed. Ze peppen haar op, zonder dat ze't beseffen. Later is ze bekaf, maar dan slaapt ze beter.
Ze heeft 't zitten. Niks aan te doen. Hoewel, er is net wél erg veel aan te doen. Vooral niet niksen. Stil staan is achteruitgang. Achteruitgang is niet bevorderlijk. Het houdt een mens niet kloek. Zij, wil vooral kloek blijven. De diagnose werd gesteld. Ze heeft borstkanker.
Ze had het knobbeltje al gevoeld. Een tijd afgewacht en dan toch maar besloten de boel te laten onderzoeken. Ze voelde dat er iets niet juist was. Ken je lichaam... of zoiets. Eerste onderzoek, een mammografie. Niet leuk, maar er zit niks anders op. Doen dus. Vooruit met die geit! Uitslag afgewacht. Hier gebeurde al een eerste misverstand. Men had haar gezegd -of ze had het zo begrepen- dat ze zou worden gecontacteerd en dat het enkele weekjes zou kunnen duren. Ze wachtte dus af. Eén week, twee weken, drie weken, een maand... Niks. Oké, dacht ze, geen nieuws is meestal goed nieuws in de medische sector. Het zal dan wel oké zijn hé. Maar ze kreeg last van een sinusitisontsteking. Ze moest naar de huisdokter, want het ging niet vanzelf over. Die, vroeg haar, of ze geen brief had ontvangen van de radioloog. Nee, dat had ze niet. Hij was wel gecontacteerd. In zijn briefwisseling werd gezegd dat zij hem, de huisdokter dus, zou contacteren. Zij zou een brief daarover krijgen. Maar, nee, verzekerde ze de dokter, ze had niks ontvangen. Oké. Ze was er nu toch, dus dan zou het wel in orde komen hé. De dokter wist haar te vertellen dat ze verder op onderzoek moest. Er zou een duidelijkere mammo én een echografie moeten worden genomen. Thuis gekomen, maakte ze direct een afspraak met de radioloog. Dat kon al een week later. Met die uitslag keerde ze dan weer naar de huisarts. Hmmmmm... een bedenkelijk gezicht. Wil je als patiënt echt iets weten, kijk dan naar de uitdrukking van je huisarts, wist ze. En die was niet goed. Maar hij kon zich vergissen. Hij wilde de opinie van de specialist. Er moest dus weer een afspraak gemaakt worden. Het moest snel gaan, zei de huisarts. Na twee weken kon ze terecht. Die specialist vond dat er verder moest onderzocht worden. Een true-cut, heet dat dan. Een soort biopsie. Niet aangenaam maar wel nodig. Deze keer maakte niet zij, maar de dokter zelf de afspraak, zodat het snel zou gaan. Geen lange wachtlijsten waren gepermitteerd. De uitslag van die true-cut zou enkele dagen op zich laten wachten.
Zij, had ervoor gezorgd een druk weekeinde te hebben, zodat ze niet teveel zou nadenken. Gedachten verzetten is goed. Familie is hiervoor aangewezen. Een familiereünie was gepland en zorgde voor een fijne namiddag. Een tuinfeest bij haar zus vulde ook nog een avondje. En verder was er werk genoeg in huis. En dan... eindelijk, de uitslag. Niet goed dus. Ze had al alles de revue laten passeren in haar hoofd. Ze was nuchter genoeg om te beseffen dat de wereld niet vergaat, maar dat het niet van een leien dakje zou gaan. Ze was op het werk toen ze het nieuws ontving dat ze dringend naar de specialist moest. De weinige collega's die in haar buurt waren toen ze 't nieuws kreeg steunden haar enorm. Erg lief hoor. Een collega bracht haar naar huis. Manlief ving haar mooi op. Ook hij had een heuse knauw gekregen. Het komt aan, zulk nieuws.
's Avonds belde ze haar zonen. Zij moesten het beslist uit de eerste hand te horen krijgen. Weer niet leuk. Ze ging er zo graag prat op dat ze haar zonen nooit verdriet zou aandoen. Nou... lachen deden ze niet echt. Damn.... Zo hoort het niet. Ze lag er wakker van, haast de hele nacht. Maar ze had er niet onderuit gekund, ze moest het hen vertellen hé. Ook erg veel gepraat met manneke. Hij is zoooo lief voor haar. Het is aangenaam te voelen, te weten dat je naasten er zijn voor je. Menslief wat maakt dat haar gelukkig, de beste mensen om haar heen. Later op de avond belt ze nog twee zussen en vraagt hen het nieuws aan de andere naasten door te geven. Zelf heeft ze er geen zin meer in. De volgende dag, stelt ze haar vriendin op de hoogte. Ook zij krijgt een kouwe douche. Ongewild hard. Hoe zeg je zoiets ...zacht? Maar ook hier krijgt ze de nodige positieve impulsen aangeboden. En zo blijft ze van mening, dat elk negatief gebeuren, ook iets positiefs heeft...
Heel erg lang, heeft hij er over gezwegen. Als kind was ik nieuwsgierig, zeker na de lessen geschiedenis, wanneer we 't er over hadden gehad. De tweede wereldoorlog. Waarom die trouwens met hoofdletters moet geschreven worden, weet ik niet. Een wereldgebeuren was het wel, en hij heeft vreselijk lang geduurd. Toch, hoofdletters gebruik ik liever met respect naar het gebeuren toe. Hier dus niet. Het respect blijft me voor deze gruwel echt wel achterwege. 'k Krijg het gevoel dat ik nazi's of neo-nazi's ophemel, als ik hoofdletters zou begruiken. Niet dus!
Ik stelde hem vragen, want ik wist dat hij in Duitsland in een kamp had gezeten. Ik weet niet welk. Hij was geen prater, dat is hij nooit geweest. Ik stelde hem dus vragen, maar blijkbaar teveel, want boos snoerde hij me de mond. Ik moest er over ophouden. En dat deed ik dan, teleurgesteld, maar wél met respect. Ik voelde het aan alsof hij geleden had, zonder woorden. Empathisch ben ik altijd wel geweest, vermoed ik. Of, ik verbeeldde me dat gevoel... enfin, punt is, dat ik het zo aanvoelde. Nooit ofte nimmer durfde ik er hem nog over aanspreken. Heel lang heb ik met hem een rare relatie gehad. Wanneer ik, praatvaak, met hem alleen in de kamer was, wist ik niet wat zeggen. Niettegenstaande konden we samen wel heerlijk grappen. Nu weet ik wel beter, grappen doen een mens dikwijls ontsnappen aan de werkelijkheid. Later, toen ik volwassen werd, ging het praten met vader veel makkelijker. Achteraf bekeken vermoed ik dat hij het niet zo had, met spraakwatervallen als ik, hardop zeggend wat maar beter gedacht kon worden... Maar dàt, kan ik hem niet kwalijk nemen, mensen hebben nu eenmaal een voorkeur of voelen zich beter met bepaalde persoonlijkheden, da's normaal. Maar ook toen we wél gemakkelijk konden converseren, heb ik nooit nog de moed gehad hem te vragen over die oorlogsperiode. Ook van moeder heb ik nooit gehoord in welk kamp hij heeft gezeten. Misschien vraag ik het haar nog wel, als ze goed is. Ze is ondertussen immers 82. Wanneer ze niet teveel medicatie heeft ingenomen, kan ze nog erg goed mee in conversaties...
Terug naar vader... Op een dag, toen ik op bezoek was, met m'n oudste zoon, bij m'n ouders, stelde ook hij vragen. Hij had er -net als ik toen- in school over geleerd. Hij had een vriend, z'n grootvader had de jongen een litteken laten zien van een kogel waardoor hij gewond was geweest tijdens de oorlog. Voor mannekes van 11jaar is dit enorm indrukwekkend. Die gastjes hebben de neiging om aan te nemen dat, wanneer je iets ergs hebt meegemaakt, je een held bent. Een litteken staat daarvoor symbool. 'k Weet niet meer hoe we er zijn op gekomen, maar mijn zoon had iets geraakt bij m'n vader. Grootvader heeft toen dingen verteld, die ik nooit geweten heb. Die hij vroeger niet gezegd kreeg, nu wel. Ondertussen was er natuurlijk de 50-jarige vrijheid gevierd geweest. Waarvan ik me herinner dat moeder vertelde dat, telkens er beelden en getuigenissen over de oorlog op het nieuws kwamen, vader nachtmerries had. Nou, niet telkens, maar toch regelmatig. Hij wilde dus liever niet meer naar die uitzendingen kijken, bedoeld om de jongere mensen hun ogen te openen voor de echte betekenis van 'oorlog'. Vroeger vertelden ze wel eens over die ene droom van vader. Ze hadden nog geen kinderen. Moeder had in haar slaap, haar arm over vader 's borst gelegd. Hij sliep ook, maar door de druk van haar arm, had hij gedroomd dat hij in het kamp was. Een Duits bewaker had hem gegrepen en hij zag kans om zich te weren en in die Duitser z'n arm te bijten. Moeder was wakker geschrokken van de pijn. Z'n tanden hadden een wonde gevormd in haar arm. Ze heeft het hem niet kwalijk genomen, maar voor mij was dit voldoende om te weten dat een oorlog niet voorbij is, na het laatste schot.
Nu vertelde m'n vader aan m'n zoon over z'n deportatie. Over hoe hij overleefde in dat kamp. Hoe weinig z'n leven nog waarde had, voor hem. Hoe hij voor een pakje sigaretten, of wat meer eten, z'n leven waagde en zich opgaf om bommen te ontmijnen onder toezicht van die oorlogszuchtige Duitsers. Hij was toen een jaar of 17 en ging ervan uit dat hij niet lang meer te leven had. Hij zou liever sterven bij een explosie van zo'n bom, dan wie weet, een leven lang onderdrukt door hen te moeten leven in gevangenschap. Boe-oemmmmm!!!! en gedaan, zo simpel als dat. De 'ieder-voor-zich-strategie' die mensen ontwikkelen in slechte omstandigheden, maar toch, mekaar helpen waar het kan. Zijn vlucht. Geholpen door Den Duits, kon hij te voet terugkeren naar België. Een tocht van maanden, die hij te voet maakte. Duitse boeren gaven hem onderdak en eten, zodat hij verder kon. Zo heeft hij de duitse taal geleerd trouwens. Thuis mocht hij het nooit spreken van moeder, zij walgde ervan. Maar hij kon goed Duits en prees de Duitse burgers, er waren veel meer goede dan slechte Duitsers, verbeterde hij m'n moeder altijd. Zij... heeft nooit iets goeds over hen kunnen zeggen, maar had een inval van soldaten meegemaakt in hun huis. M'n grootmoeder is in de oorlog bevallen, maar m'n grootvader was toen al lang overleden. Er wordt niet over gepraat, of ja, toch wel, maar er wordt een draai aan gegeven. M'n moeder en grootmoeder 's walging van de Duitsers komt niet uit het niets, dat weet ik wel zeker.
En dan zijn er de hoofdbrok gedupeerden, waarover we lezen, beelden zien in documentaires. De honderden, duizenden, miljoenen slachtoffers door die oorlog. Telkens ik het zie, lees, zet het me aan't denken. Droevig. Triest. Gedégouteerd. Het is niet fair, dat wij, hier en nu, ons afvragen hoe de mensen zo naïef konden zijn en alles zomaar geloven wat die Duitste propagande hen voorkauwde. Maar, ik weet immers, dat wij, moderne mensen nog steeds even beïnvloedbaar zijn als er nog zo'n charlatan de macht moest kunnen grijpen...
Woensdagmiddag en geen school. Goed zo! Ze kan doen wat ze wil. Nou, da's toch steeds weer het eerste gevoel dat ze heeft op zo'n schoolvrije momenten. Toch is het niet zo. Al wat er verschilt is, dat ze niet naar school gaat. Toch, van 'doen-wat-ze-wil' is helemaal geen sprake, ze moet doen zoals hoort binnen het gezinsleven. Er zijn dagen dat het meevalt, maar er zijn beslist ook van die andere dagen. Maar vandaag is één van die enorm leuke dagen. Het hangt grotendeels van moeder af, ervaart ze. Als hààr gesternte goed staat, is het heel tof! Ze heeft namelijk een hobby, zonder het te beseffen weliswaar. Er is gewoon dàt ding dat ze graag en altijd doet, wanneer het ook maar gaat. Dat is zingen, of muziek spelen.
Toen ze een jaar of vier was, kreeg ze een muziekspeeltje. Een kleine xylofoon, met van die gekleurde staafjes en twee bijhorende stikjes voor het tokkelen. Zusje, toen vijf, kreeg een melodika. Een kleurrijk blaasinstrument, maar de toonladder was correct en ze speelde niet vals. Zijzelf kende niks van muziek, maar kon toch melodietjes vinden op haar xylofoon. Toch, dat ding was te klein en het gebeurde dus regelmatig dat een liedje niet kon gespeeld worden doordat dat verdomde ding te beperkt was. Ze wist de gepaste toonaard te vinden, en het ritme zat vaneigens goed. Ze voelde het goed aan. Door deze beperkingen geïrriteerd, leende ze al snel de melodika van haar oudere zusje, die iets minder muziekvaardig was, hoewel, eens aangeleerd, ook een melodietje kon toveren uit haar muziekinstrumentje. Maar het maakte haar niet veel uit, of ze nu op melodika dan op xylofoon speelde. Er kwam immers geluid uit beide. Jongere zus, zegde wel hoe het moest en dan maakten ze samen soms wat muziek. Welja, in hun oren was het toch muziek, moeder heeft nooit geklaagd. Nou, nooit, is misschien wat veel gezegd, als kleine babyzus haar dutje niet kon doen vanwege het lawaai, pardon, de muziek in huis, werd de stilte wel eens opgelegd. Wanneer het regende en ze binnen moesten blijven, was dat wel vervelend, dan moesten ze een activeit zoeken die geen geluid maakte, wat toch een hele opgave was. Wanneer ze buiten konden, maakte het niet uit. Op de schommel kon je muziek maken of zingen naar believen, op het ritme van het schommelen. Uren aan een stuk door...
Moeder had een liederboek. Vlaamse liederen van vroeger, of iets in dien aard. Ook dàt maakte niet uit. Wat zij gemeen had met moeder, was, dat ze allebei wel graag zongen. Zingen kan je altijd en overal, meestal toch. Wil je't niet luidop doen, kan je't ook stillekes, of gewoon, in je hoofd. Het houdt je bezig. Ken je de woorden niet, dan verzin je woorden die passen en rijmen. Da's tegelijk een goede taaloefening. Dat besefte ze natuurlijk niet op zo jonge leeftijd, maar naderhand bekeken, beseft ze wel, dat dit haar taalvaardigheid positief heeft beïinvloed. Wanneer moeder dat liederboek te voorschijn haalde, wist de kleine meid, dat de dag goed zat. Moeder zong immers enkel maar als ze zich er goed voor voelde. Zo gaat dat met moeders van grote gezinnen, die hebben haast geen tijd. Misschien stak dochterlief moeder wel aan met het zingen, dat zou ook kunnen. Enfin, dat waren de schoonste momenten in haar leven. Op moeders' schoot, of naast mama gezeten in een zetel, het boek open, waar tekst en muziekregels samen stonden gedrukt. En zingen maar. Sommige liederen waren totaal ongekend natuurlijk, maar ze leerde ze algauw door moeder. Ze zong ze gretig mee en samen voelden ze zich "Eén Mooi Lied", ook al ging het over de Dietse Kroon, waar het kleintje geen zier van verstond. Van roodborstje tot driekoningskinderen, 't ros Beiaard tot drie weverkes, ze kende op jonge leeftijd vele van deze liedjes. Het samen zingen gaf haar steeds een zalig gevoel en smeedde toch een band met wispelturige moeder die op zo'n momenten zalig aanvoelde.
Jaren later, wanneer moeder weer eens moeilijk deed, en zij zuchtend besloot om moeder toch maar een tijdje in haar eigen vet gaar te laten stoven, denkt ze wel eens terug aan die zalige momenten. Dan, sluit ze terug vrede met haar moeder, ze smelt en wil haar knuffelen... Want moeders, zijn ook maar mensen met hun eigenaardigheden en fouten. Wie heeft het lef om te eisen dat moeders volmaakt zijn? Dat is toch niemand...
Wanneer ze op school "Daar kwam ene boer uit Zwitserland" leerden, zong zij het van den beginne mee. Maar, het mocht niet van de juf. Je mocht een liedje niet van tevoren kennen. Je moest het mee leren met de anderen, traag en gestaag, herhalend met kleine stukjes. Vervelend hoor als je't al kan. Inhouden was hier de grootste training, je vooral niet laten gaan. Toch, is de juf er een keertje in geslaagd een liedje aan te leren dat ze nog niet kende. Dat was een heerlijke uitdaging, een liedje leren, niet op moeders' schoot, maar gezeten in de schoolbanken. Dat was: De poppenstoet, van Armand Preud'homme en Eugeen De Ridder. Best moeilijk hoor. Maar toen was ze geen vier of vijf meer, ze was wat ouder, een jaar of negen.
Dàt liedje vindt ze nog steeds één van de leukste liedjes die ze leerde, nu ze grootmoeder is. Moeder zijnde, genoot ze ook samen met haar zoontjes van samen muziek maken en beluisteren. Misschien zal ze in de nabije toekomst ook met haar kleindkindjes ooit op de schoot...
"Eindelijk..." dacht ze, nog niet zo lang geleden. Hij vertelde haar dat ie ging leren autorijden. "Eindelijk... dus", dacht ze. Niet dat autorijden een verplichting is, verre van. Maar het is tegenwoordig best een handicap als je't niet kan. Wat dan weer niet wil zeggen dat je persé een auto moet bezitten, da's weer iets anders.
Toen hij achttien werd, stelde ze hem voor om het te leren. Hij wilde niet. Er werd over gepraat, want zij gunde hem van harte de lessen en het leren ten hare koste. Ook al moest ze uitkijken, hoe haar loontje te besteden, om rijlessen te kunnen betalen. Ze had zich voorgenomen de onkosten te dragen. Als hij niet zou slagen, zou hij haar moeten terugbetalen. Als hij zou slagen, hoefde hij niks te vergoeden. Zo dacht ze hem extra te motiveren het goed aan te pakken. Hij is niet dom, verre van, maar motivatie durft wel eens wegebben en een extra duwtje in de rug kan nooit kwaad. Maar... hij wilde niet. Hij was niet van idee te veranderen, hij bleef bij z'n standpunt.
Ach, moeilijk ging ze'r natuurlijk ook niet om doen. Ze veronderstelde dat hij binnen een jaar ofzo wel van gedacht zou veranderen. Toch, het was niet zo. Hij geraakte overal waar ie maar wilde met het openbaar vervoer of met de fiets, zei hij. Stiekem verdacht zij hem ervan, geen te zware last op haar schouders te willen leggen. Maar, hij heeft het nooit zo verwoord.
En dan was er z'n jongere broer. Die kwam ondertussen op dezelfde gezegende leeftijd waarop men mag autorijden. Hij is een autofanaat, motorfanaat... Als 't ding maar een motor heeft en wielen, is ie content. Hij reed al met een brommer, Piaggio, waarvoor hij ook een examentje had moeten afleggen. Hij slaagde zonder problemen. Het voordeel is natuurlijk, dat hij dus al volop gemotoriseerd deelnam in het verkeer. Hij slaagde en moest dus helemaal niks terug betalen, noch voor theorie, noch voor de praktijk. Ze was erbij toen hij het praktisch examen aflegde. Hij kreeg z'n boot vol van de instructrice. "Oké", zei ze: "Je bent nu wel geslaagd. Maar ga nu niet denken dat je goed kan autorijden, want ik verzeker je... Je kan het helemaal nog niet goed!!! Je maakt fouten. Je doet dit niet goed. Je doet dàt niet goed. En wat zit je daar nu te kijken, precies of ik ben niet tegen jou bezig..."
Zij... als begeleider aanwezig, dacht, "Wat een antipathiek mens. Zeg hem of hij slaagde of niet. Verwittig hem, dat ie nog veel te leren heeft, maar ga niet schelden." Toch, ze zei het niet hardop, want ze dacht dat ze de instructrice dan wel es slechter gemoed zou kunnen maken. Dat dit ten koste van zijn examen zou kunnen gaan. De macht van de examinator. 't Zou niet mogen, maar zeker en vast, het gebeurt. Ze zweeg dus, beet een stuk van haar tong. De instructrice ging verder: "Maar oké, zo slecht deed je't niet. Je bent geslaagd." Ze zei het met een toon, waar de tegenzin van af droop. Maar hij was geslaagd van de eerste keer.
Hij heeft geglunderd, heel stillekes bij het buiten gaan. Hij is geen huppeldepuptiepje. Hij schreeuwt het niet van de daken. Nee, hij heeft, heel rustig, de instructrice uitgescholden voor rotte vis, tijdens het naar huis rijden. Niet roepend, zich niet boos makend, zich niet opwindend, zijn gedachte over haar gezegd. En dat deed hem goed.
Oudere broer, heeft enkele jaren later, vader zijnde van al twee kindjes, besloten. Hij besloot dat het tijd werd om het te leren. Hij wil op een makkelijkere manier met z'n gezinnetje op weg. Het openbaar vervoer mag er dan wel wezen. In zijn situatie is het niet bijzonder praktisch. Zij gaat dus af en toe met hem de baan op, want hij kocht al een auto. Hij slaagde natuurlijk in z'n theoretisch en ze wilde het voor hem betalen. Hij weigerde. Samen op weg dus, naar her en der. Af en toe.
School is uit!!! Jippie!!! De vakantie begint en het springbonengevoel neemt het over. Juichend verlaat ze de klas. Alhoewel, het zo niet helemaal in mekaar zit. 't Is rapportendag. Het examenresultaat staat voorgoed in een document geschreven. Onherroepelijke cijfers, er wordt niet meer gegomd of geschrapt, al helemaal niet met tippex gewit. Niks van dat alles. Fouten zijn voor eeuwig fouten, onomkeerbaar. Buizen kunnen nog omgebogen worden, daar het schooljaar nog in de eerste helft is, maar toch, elke buis is er één teveel, want dat betekent harder werken, dan je lief is.
Maar, ze heeft chanse. Ze moet niet met rode kaken tegenover haar ouders uitleg geven naar het waarom. Ze slaagde en wordt niet ter verantwoording geroepen. Bij broertje is het anders, die heeft er z'n voeten aan geveegd en moet nu op de blaren zitten... of zoiets. Ach, zo erg is het niet, troost ze hem. Moeder en vader zijn niet bepaald ouders die veeleisend zijn. Toch niet in die zin, dat er erg veel om te doen is. Niettegenstaande willen ze wel weten waar 'zijn' probleem zit, want er moet natuurlijk wel wat aan gedaan worden. Het valt dus allemaal nog wel mee. Hij zal wel moeten bijwerken tijdens de kerstvakantie, niet aan te doen.
Zij, houdt niet echt van de sneeuw. Veel en veel te koud is dat spul. Je handen gaan ervan tintelen, je tenen doen verschrikkelijk pijn van de kou, je lippen gaan ervan kapot en je krijgt een loopneus van jewelste. Niets dan ongemakken, vindt ze. Toch, tijdens de vakantiedagen, zullen ze in de tuin moeten spelen. De hele dag binnen is niet gezond, vindt moeder. Hopla dus, de tuin in. Ga maar een sneeuwman maken, stelt ze voor. Iedereen juicht, behalve zij. Maar moeder neemt geen 'nee' als antwoord. Ze moet mee, met haar broers en zusjes. Het eerste kwartier totdaaraantoe, gaat het nog. Maar dan, begint het hé. Natte handschoenen, want ze moest zo nodig sneeuwballen terug werpen naar haar broers die haar eerder bekogelden. Heel even was het best prettig, maar nu niet meer. De pretlichtjes doven en zetten zich om in traankristallen, die haar kaakjes bijten door de vrieskou.
Ze is een doorbijter... tja, dat stond in haar rapport en moeder vond het een goed teken, zo zal ze later opgewassen zijn tegen sommige situaties. Het kan haar enkel maar ten goede komen. Thuis echter, zou moeder liever hebben dat ze wat flexibeler zou zijn, want ze houdt niet op met wenen, jammeren en op de deur slaan om binnen te mogen. Ook al is ze nog maar een half uurtje buiten en spelen de anderen ongestoord verder. Zij Wil Niet Meer!!! Na een tijd, wint ze haar strijd, ze wordt beloond voor haar volharding en moeder laat haar binnen. Natte schoenen uit, natte wanten uit, jas, muts, sjaal uit en al blazend op de handen en stampend met de voeten mag ze rustig in de living zitten. De boel is net gepoetst, ze moet dus opletten dat ze niks besmeurt. Moeder is op dat gebied redelijk gevoelig, weet ze. Ze wil lezen, of op de melodica of blokfluit spelen. Ze mag. En dàt, houdt ze veel langer dan een half uur vol.
Eindelijk... ik zie m'n lieve kleine engel. Ik hoorde z'n kleine voetjes al trippelen in de gang, op weg naar m'n kamer. Ze waren zo schattig en zoet om te horen, toen, wist ik nog niet dat het zijn voetjes waren. Maar nu, lijkt het of ik het -natuurlijk toch wel- wist. Wanneer ik hem in het deurgat zie verschijnen, gaat m'n hart dubbel zo snel slaan. Hij en z'n wat oudere broer zijn m'n genezing. Broer moet wachten, hij is bij familie verder weg. Drie jaar en met een hoop vragen, moest hij hals over kop bij hen logeren voor 14 dagen. Hij blijkt het er naderhand ook best moeilijk mee te hebben gehad, merk ik. Zij hebben de magie waar ik me aan vasthou en optrek. Net zoals vele ouders dat in moeilijke tijden doen. De kracht van je ziel, hun vermogen om je te laten wedijveren met een te vroeg aangekondigde dood. Ik had het geluk, dat het tijdig is opgemerkt en nog kon geopereerd worden. Ach, de dokter heeft ook z'n inbreng, beslist. Maar de genezing naderhand loopt het best door deze momenten.
Hij wist dat ie z'n mama zou bezoeken. Nog te klein om z'n hartje uit te storten in woordjes, maar gevoelens spreken des te meer. Eventjes is er de aarzeling, in het deurgat. Wat een vreemde plaats om mama te zien. Mama in pyama, ook raar... Maar dan is er mama's welkom, de liefde drijft door de kamer, raakt hem, niets of niemand kan ons scheiden tijdens dit moment van weerzien. Chemie in m'n lichaam, geeft me de kracht die ik zonet niet had, doet me doen, wat ik niet mag. Ik buk me en neem hem op m'n arm, hem knuffelend, want heb het gevoel dat ik veel moet in halen. Hij laat het allemaal toe. Hij wordt goed verzorgd bij z'n tante, hij komt niks tekort. Maar tante kan mama niet vervangen, da's onmogelijk voor een dreumes van anderhalf jaar. De opkikker doet ook hem goed.
Ik, heb chanse gehad. Reeds lang had ik pijn in m'n buik. De dokter, want ik was heus wel naar de dokter geweest, meermaals zelfs, dacht dat de oorzaak van de pijn bij m'n darmflora lag. Steeds weer kreeg ik een verzachtend dieet voor de vertering toegewezen. Soms medicatie, maar ik bleef sukkelen. Dan ging het weer wat beter, om dan plots weer krampen te krijgen. Misschien legde ik zelf niet goed uit aan de dokter wat ik nou net voelde. Misschien was hij te zeker. Toen ik niet meer kon van de pijn, probeerde ik een dringende afspraak te krijgen bij m'n gyneacoloog, ten einde raad... Maar daar kon ik pas terecht binnen enkele weken. Dus, liep ik nog enkele dagen rond met die pijn. Tot m'n schoonzus me voorstelde naar het spreekuur te gaan bij haar gyneacoloog. Toen ik -eindelijk- daar terecht kwam kon ik haast niet meer gewoon stappen van de pijn. Elke stap die ik zette, deed m'n buik vreselijk pijn.
De wachtkamer zat zo goed als vol, maar het vorderde. Braaf als ik ben, vroeg ik niet om voor te gaan, ik wachtte geduldig mijn beurt af. Geen zin om te praten, te lezen... Enkel, stil zitten wachten, meer hoefde ik niet. Maar toen kwam het bericht van een bevalling. De dokter moest dringend weg. Hij verontschuldigde zich bij de wachtenden en zei dat we mochten blijven zitten, maar dat ie niet wist hoe lang het zou duren. Wanneer we zouden willen, konden we een nieuwe afspraak maken. De meesten vertrokken. Ik bleef. Ik kon niet vertrekken, ik voelde dat ik het me niet langer kon permitteren, niet in te grijpen. Al wachtende kreeg ik een crisis en viel haast van m'n stoel. Maar, ik hield me dapper. Ik zei niks, verging van de pijn en bleef zo goed als het ging, zitten. De enkelen in de wachtkamer zagen het. Ze vroegen of alles oké was. Toen de dokter terug kwam, lieten ze me eerst bij hem. Ik sprak niet tegen, was blij, dat ik mocht. Ik verloor enorm veel bloed. Al wat ik nog kon zeggen tegen de dokter was: 'dokter, ik heb zo'n pijn'. Hij zag onmiddellijk dat het niet goed met me ging. Ik mocht niet meer met het openbaar vervoer naar huis, moest de taxi bellen of me laten ophalen door iemand. Hij gaf me een briefje mee en moest dezelfde avond nog naar het ziekenhuis om morgen te worden geopereerd.
Bleek dat ik een cyste had, zo groot als een kokosnoot. De dokter had het nog niet meegemaakt. Door die cyste, had ik een buitenbaarmoederlijke gedaan, wat zoveel wil zeggen als een bevruchting in de eileider. Het vruchtje wordt te groot en blijft daar vast zitten. Daardoor barst die eileider open. Kortom, als ik die dag niet naar de gyneacoloog was gegaan, had m'n man bij thuiskomst van z'n werk, me waarschijnlijk doodbloedend in de zetel ofzo gevonden. Maar... het was niet zo, de timing zat goed. De ingreep was gebeurd.
Wanneer ik er jaren later aan terug denk. Is dit één van de schoonste momenten van m'n leven. Te weten, dat ik zelf het geluk heb gehad voor m'n kinderen te kunnen, mogen zorgen. Hun genegenheid te krijgen. Te genieten van hun lach en het wegwrijven van hun traan.
Een tijdje terug was ze erg ziek. Met erg ziek, wil ik zeggen, dat ze niet hoge, maar heel hoge koorts had. Dàt, is niet de eerste keer, maar wil niet zeggen dat men niet allert moet zijn. Telkens ze die hoge koorts heeft -vorige keer vonden ze niks en bleek het uiteindelijk om een gewone virale infectie te gaan- is het kleintje o zo ziek. Eten noch drinken krijg je in dat kleine lichaampje. Maar, gelukkig is ze sterk en na enkele dagen weer springlevend uit op ontdekkingen en uitdagingen. Mama en papa hadden me opgebeld, want ze hebben geen auto. Met het openbaar vervoer naar het ziekenhuis had ik hen al afgeraden onder deze omstandigheden. Dus had ik me aangeboden als chauffeur. Wanneer het nodig zou zijn, zouden ze me maar even moeten bellen en ik zou hen ophalen. Ze moest niet blijven in het ziekenhuis, want daar merkte men dus die virale infectie op. Met de nodige instructies trokken de ouders en het kleintje in hun armen, naar huis. Nou... ik bracht hen uiteraard. En ja, hoor, na enkele dagen medicatie en de nodige zorgen, was kleine ukkepuk weer helemaal de oude, voor zover deze uitdrukking telt voor een peuter.
Drie weken geleden presteerde ze het weer. Net, nadat er een brief was meegegeven vanuit school dat de Mexicaanse griep, of varkensgriep in school heerste. In de brief stond niet in welke klas, of klassen, die griep was genoteerd. Misschien maar goed ook, er zou wellicht een vorm van paniek uitgebroken zijn bij sommige ouders. Het gaat immers over jonge kindjes. Nou, de volgende dag, was ze ziek. De koorts bleef maar stijgen. Met weer maar eens 40°C, nam mama het kleintje naar de huisdokter, die vaststelde dat ze griep had. Hij vermoedde Mexicaanse griep, maar kon het nog niet met zekerheid zeggen. Naderhand bleek het om een ...rarara... zware kou te gaan. Geen griep dus, maar die koorts naar beneden krijgen, is bij haar niet zo simpel, blijkt. Twee dagen later, was kleine broer aan de beurt. Hij was ook erg onder de voet en had koorts, maar hij doet z'n ouders niet diezelfde schrik beleven als z'n zusje. Lagen ze daar beidjes onderuit in de de zetel, zodat mama ondertussen kon proberen iets gedaan te krijgen van het huishouden. De vaat moet ook worden gedaan, en was, is er des te meer, daar ze makkelijk overgeven tijdens het ziek zijn. Ze vroegen veel van mama's geduld. Mama werd beproefd, maar slaagde wat mij betreft, probleemloos. Papa, deed ook z'n best, maar heeft altijd heel vroege diensten en moet toch iets proberen te slapen, om de boel aan te blijven kunnen, wat maar normaal is.
Gelukkig was het de week nadien vakantie. Een welgekomen schoolvakantie, naar mijn mening, daar zusje deze week goed kon gebruiken om weer op krachten te komen. Ze speelden met z'n beidjes weer en mama kleedde hen heel goed aan, wanneer ze even buiten kwamen. Kleintje eet de laatste tijd altijd moeilijk, maar at toch makkelijker dan wanneer ze ziek was. De week liep ten einde en er werd gesproken over naar school gaan, wat kleintje goed geluimd stelde. Ze doet het heel graag. Tot... zondag, de laatste vakantiedag. Kleintje, weende en maakte koorts. Al snel liep de koorts hoog op, weer diezelfde 40°C. Alweer hetzelfde liedje, overbezorgde ouders, en vooral hoe langer hoe meer ongerust. Mama deed alles om de koorts naar beneden te krijgen, maar het lukte niet. Integendeel, de koorts steeg tot 40,8°C. Toen was het maandag, dus mama verwittigde school dat kleintje niet zou gaan. Ze maakte een afspraak met de kinderspecialist in het ziekenhuis en ging er met het kleintje heen. De dokter meende dat kleintje een keelontsteking had. Ze kreeg antibiotica voorgeschreven en de nodige koortswerende middelen. Mama trok weer huiswaarts en begon vol nieuwe moed haar kindje te verzorgen zoals het een ouder betaamt. De tijd liep, dinsdag... woensdag... 's Namiddags kon ze het niet meer houden en belde me om haar verhaal te doen. Ik was nog niet op de hoogte. De koorts bleef zo hoog, zakte niet met de supo's en kleintje werd zowat hysterisch wanneer mama haar een afkoelend badje wilde geven. Ik sprak haar moed in en beloofde klaar te staan indien het nodig zou zijn. Mama had gebeld naar het hospitaal, maar ze moest niet langskomen, zeiden ze. Want ze konden toch niks ondernemen dat zijzelf ook niet kon. De moed zonk haar in de schoenen...
Eindelijk... de volgende dag, zakte de koorts, de medicatie had dan toch een effect. Kindjes, kleinkindjes... ze stelen je hart, maar ze maken je ook bang soms...
Steeds gebonden aan een reeks verplichtingen aan de maatschappij en haarzelf, besluit ze toch maar eens de boel, de boel te laten en een week vrij te nemen, samen met manlief. Gelukkig heeft ze eindelijk met de jaren geleerd, die verplichtingen in een ander daglicht te plaatsen. Sommigen vinden het maar dom, maar voor haar, was het steeds moeilijk zich te kunnen neerleggen bij al die verplichtingen, geheten: onderwijs, werk, huishouden, ziekenkas, burgerrechten en -plichten, enz enz. Ze heeft uiteraard wel door, dat onderwijs onontbeerlijk is. Maar ze werd het zo moe, dag in dag uit, steeds diezelfde bus te nemen, in diezelfde klas te zitten, luisteren naar dingen die je helemaal niet interesseren, terwijl vakken waarin je je zou kunnen verdrinken, een tijdslimiet opgelegd krijgen waarmee je helemaal niet akkoord bent. Je wil meer en verder, maar nee, dàt kan dan weer niet. Altijd maar weer, ben je gebonden aan regels en het gezag dat een ander je oplegt. De dreiging niet meer bij de samenleving te horen hangt steeds boven het hoofd als je je niet aan die regels houdt.
Ze kan doorgaan met doemdenken tot ze zich barslecht voelt en ze de neiging krijgt in een zwart gat te vallen. Steeds maar weer zichzelve optrekkend aan enkele leuke belevenissen en het geluk zich goed uit de slag te kunnen helpen, houden haar op de been, doet haar het hoofd boven water houden. Haar geluk is, optimist te zijn.
Met de jaren -ze is immers niet meer van de jongsten- heeft ze geleerd die dingen te relativeren. Maar al te dikwijls keek ze tijdens moeilijke momenten zo basic mogelijk naar 'het leven'. 'Het leven' waarmee ze zich voor houdt, is, al wat leeft en zich kan verplaatsen op deze planeet. Miljoenen jaren geleden, moest de homo sapiëns zich ook houden aan regels. Zijnde, de regels van de natuur. Had je geen zin om op jacht te gaan, had je geen eten en zou je sterven. Nam je niet deel aan het samenleven binnen je groep, zou je worden uitgestoten. Sociale gewording was onontbeerlijk, men kon alleen niet overleven, men moest mekaar steunen. Kijk naar de dieren in het wild. Bij velen van hen is het nog steeds zo. Zij delen, krijgen, maar moeten ook geven. Dat heet overleven.
Onderdeel zijn van het leven houdt in, je te moeten onderwerpen aan bepaalde regels der natuur. Misbruik door hiërarchisch hogeren, was er, is er en zal er altijd zijn. Het hoort niet, maar dat is net wat ons 'maar' onderdeel van de natuur maakt. De mens is slecht omdat ie slecht gecreëerd is. De mens heeft meer fouten dan velen zouden willen, we moorden mekaar uit, we zijn egoïsten, we pijnigen mekaar, we houden niet van mekaar, tenzij we 'r een voordeel uit kunnen halen. En iedereen zegt: 'Nee, ik ben niet zo', maar als't er op neer komt, moeten we toegeven dat het wel zo is. De één veel erger dan de ander, die zich veel meer onder controle heeft en in bedwang kan houden.
Ja, beslist, het stoort haar niet, te weten, dat ze leeft en onderdeel is van de natuur, zoals de natuur het voorschrijft. Ze heeft niet de pretentie te denken dat ze is geboren voor een hoger doel, dan enkel maar te leven en zich voort te planten, om dan weer te sterven. En dat leven, maakt ze zo aangenaam mogelijk.
Ze heeft dus een weekje vakantie. Thuis gebleven tegen haar gebruik in, geen reis. In huis, samen met manlief, karweitjes doen. Het was al lang nodig het huis op te knappen. Eén week is ruimschoots onvoldoende, maar het is een begin van de nodige opknapbeurt. Zodat ze, wanneer ze op andere momenten thuis zijn, kunnen genieten van hun hol, hun nest, hun stee. En elke dag, doen ze, zoals ze onderling hadden afgesproken een karwei. Elke dag, is er een verschil aan hun huis, hun nest, hun hol. Ze genieten van het resultaat. Ze kijken uit naar het nog te komen resultaat. Maar het werk, nemen ze'r bij, zo hoort het.
Het kon niet, we mochten niet. Stemmen was vandaag het recht van heel Antwerpen, behalve van diegenen die werkten op de uren dat de stemlokalen open waren. Dus, namen we ons recht in eigen handen. Baas had gezegd (eerlijkheidshalve voeg ik erbij, dat ie het tegen collega's had gezegd, niet tegen ons): Je MÀG stemmen, je moet niet, dus kan je niet.
Nou... dàt hoorden we dus van onze collega's en deed ons net het besluit nemen, één dagje voor de stemming. We besloten te doen wat we mochten. Het recht dat we hebben... waarvoor ooit mensen hebben geknokt, mag niet verloren gaan. We zijn verplicht ons recht te gebruiken, besloten we. Maar, oké, baas... we begrijpen jouw mening ook. Wij zullen je niks, nul de botten reden geven, ons van misbruik tijdens de werkuren, te verwijten. Wij zullen tijdens onze lunchbreak haastig onze rechtmatige stem, die wij o, zo belangrijk vinden, te uiten, gaan brengen. Het moet lukken. Je zal het lezen baas. We noteren het in ons rapport, wij komen er eerlijk voor uit mee te leven voor wat leeft in onze stad. Ook wij willen onze verantwoordelijkheid dragen, gisteren, vandaag en morgen.
Nu onze politiekers nog. Ik spreek me echter niet uit over hun verantwoordelijkheidsgevoel.
Mét uniform in het stemlokaal. Eventueel vragen of je eerst mag, want, je moet tijdig weer op 't werk zijn. Absoluut niet met de attentie ooit iemands beurt vòòr te willen gaan, doe ik het met tegenzin. Onderweg wapen ik me psychologisch, want smeken om eerst te mogen, is niet mijn ding, toch zal ik het doen als het nodig moest zijn. Maar... dat is het niet. Ik kom aan het stemlokaal en ja, er heerst een zekere gezellige drukte in de omgeving. Er zijn duidelijk mensen op de been, maar nu ook weer niet zoveel. We kunnen direct binnen, we moeten niet aanschuiven, we moeten niet wachten. Hoeraaaa!!! Smeken om eerst te mogen hoeft niet, nu met m'n stem nog wel effe smeken om gehoord te worden...
Wanneer het bolleke rood is gekleurd, het juiste uiteraard, begeef ik me naar de toezichters, precies of het is echt, echt... écht. Ik krijg m'n identiteitskaart weer én een stempel ter bewijsvoering op m'n oproepbrief. De stempelaar is vastbesloten zinnens te genieten van vandaag. Hij heeft bij iedereen commentaar, de leutigaard met pretoogjes. De man voor me, krijgt te horen dat ie beslist de juiste stem heeft uitgebracht. Ik hoor: "En binnenkort rij jij met de bus over de brug..." Ik grinnik hem toe: "Nee joh... den tram... je ziet het niet aan me, maar... Den Tram". Waarop hij me antwoord dat daarvoor andere projecten op til zijn in onze koekenstad, waarvan ik uiteraard ook wel op de hoogte ben.
Wanneer ik buiten kom, staan er tiepetjes volgeladen met camera en micro én nog meer pamflet. Ze zetten een stap naar me toe, dus steek ik snel en duidelijk m'n armen omhoog, precies of ik heb het commando: "Handen omhoog" gekregen. "Sorry mannen, geen pamfletten, daarvan heb ik genoeg. Ik moet dringend gaan werken, geen tijd!" Ze maken plaats en laten me door.
Met stekende pijn in m'n ribbenkast en rug (die verdomde bronchitis blijft me parten spelen), loop ik toch, willens nillens, domme gans (zelf geven wij altijd aan iedereen de raad, nooit te lopen voor een tram of bus), naar een aankomende tram om die maar niet te missen. Wéér naar centrum stad, naar 't werk om daar mooi op tijd terug m'n ding te doen.
Wat een goed gevoel!!!
Dan is er de uitslag. Ongeveer een 35% van de Antwerpenaren heeft gestemd. Spijtig, zo weinig, denk ik een beetje teleurgesteld. Maar oké, beter dit dan minder. De 'NEE'-stem heeft het gehaald met een kleine 60%. Gewonnen!!! zou je zeggen. Maar, wat hoor ik? 20% heeft NEE gezegd, 14% heeft JA gezegd. Oké, denk ik. MAARRRRRRR.... de rest heeft niet gestemd, hoor ik. Ook met hen moeten we rekening houden, hoor ik. Waarom gingen zij NIET STEMMEN? hoor ik.... Misschien omdat ze geen vertrouwen hebben, maar tòch wel degelijk een mening hebben, hoor ik...
Zalig toch... wij leven écht in een democratie. Hier houdt men tenminste rekening met diegenen die geen gebruik maken van hun recht. Ook al besef ik, dat niet iedere werkende, de kans heeft kunnen nemen, die wij namen. Maar een vogeltje fluisterde me in, dat deze mensen een hele kleine minderheid zijn. Die meerderheid van hen hebben in onze democratie ook een recht uiteraard. Het is hun recht ook een niet gehoorde stem te hebben. Maar goed, dat we onze politiekers hebben. Zij horen tenminste de niet-uitgesproken stem. En... toeval of niet... zegt die stem toch wel net, wat zij willen horen....
Ze zijn aan zee op vakantie. Heerlijk, die ruimte op het grote strand. Zon, zee, zand en ruimte, meer heeft een kind niet nodig. Alhoewel, het deze vakantie ook bewezen is, dat wanneer de zon verstek geeft, er ook pret kan gemaakt worden. Vader nam het besluit die andere dag. 'Als morgen de zon niet schijnt, gaan we een regenwandeling maken', had hij gezegd. Jaren later zou blijken dat de slimmerd natuurlijk al wist dat het zou gaan regenen. Maar de kinderen beseften het niet. Vader had een voorstel gedaan en we zouden morgen wel zien. Die wandeling was er eentje van uren. Regenjassen dichtgeknoopt, goed ingepakt maar toch met hele korte broekjes, want, flinke kinderen krijgen nooit kou aan de blote beentjes. En flink waren ze, allemaal, stuk voor stuk. Niemand zou de eerste zijn die zou klagen over kou. Trouwens, als je flink stapt, blijf je warm. Ze wisten het niet, beseften het nog minder, maar ondervonden het aan den lijve. Tuurlijk was het leuk, hoe kon het ook anders? Je moest hier niet persé dicht bij de moeder en de kinderwagen waar de allerjongste goed ingepakt zat, blijven. De dijk was breed genoeg, je kon enkele meters heen en weer, op en neer, alvorens vader of moeder je tot de orde riep. Thuis... was dat heel anders. Daar mocht je die kinderwagen niet lossen of je kreeg een mep rond de oren. 'Veel te gevaarlijk!' werd er dan gesneerd, precies of dat lag aan jezelf, kleine uk, dat al die auto's daar persé in de buurt wilden rondhossen.
Aan zee, mochten de kids ook onbewaakt buiten spelen. Thuis kon dat enkel op bepaalde plaatsen en momenten. Aan zee was dus een grotere vrijheid. Gelukkig bleven ze er lang deze zomer. Vader had wel niet zo veel vakantie, maar wanneer hij moest werken, bleef hij van maandag tot vrijdag thuis en kwam tijdens het weekeinde weer. Moeder stond er alleen voor met haar zeven spruiten. Ukje mocht om onverklaarbare redenen, wanneer papa thuis was in de week, of beter, wanneer papa moest werken en dus niet aan zee bleef tijdens de week, bij moeder in het grote bed. Waarom nu ukje daar mocht slapen, heeft ze nooit geweten. Het was wél zo, dat ukje dikwijls tot ergernis van haar zussen voor blauwe plekken zorgde bij de anderen. Hoe ze't deed, wist ze zelf niet, maar 's morgens had zusje dat naast ukje had geslapen, meer wakker gelegen dan geslapen. Ukje zelf, sliep uitermate goed en wist nooit van iets. Ellebogen en knieën werden steeds weer keihard tegen ledematen van zusjelief geplant, wat meermaals tot huilbuien of 'auw'-geroep leed of leidde... Dit, gold ook die dagen voor moeder. Op een mooie morgen (nou voor ukje toch) werd ze wakker en merkte ze dat iedereen al op was. Raar... want moeder liet haar nooit langer slapen. Raar... wat is er gaande, vroeg ze zich af? Ze wilde uit bed komen, want hoorde iedereen z'n ding doen, normaal gezien ontbeten ze altijd en immer samen. Uitzonderingen werden nooit of te nimmer toegestaan, tenzij bij ziekte, wat hier en nu voor zover zij wist toch niet het geval was. Bij het uit bed glijden, merkte ze bloed op de grond, naast bed. Brrrrr... bloed... misschien is er wel iets heel ergs gebeurd en ze riep: 'Mama, hier ligt bloed! Mama, bloed!!! Mamaaaaaaa!!!'
Moeder kwam... rustig... Ze had een zakdoek voor haar neus. Ze was nog in pyama, maar ze bloeide nogal fel. Ukje zag bloed, bloed, bloed. Ze zei niks, vroeg niks, ze keek, keek, verwonderd. Moeder zuchtte: 'Jij bruut wicht toch'. Ze schudde haar hoofd, maar verder zei ze niks. Ukje vroeg het, ze wilde het weten. 'Wat? Hoe? Wat?' Moeder zei dat ukje haar een bloedneus had gestoten met haar elleboog. Het deed pijn, haar neus, haar gezicht, haar oog.... Al dat bloed, van mama... Ik? Ik???
Nog steeds, jaren later, kan ukje niet geloven dat ze moeder zo had toegetakeld. Nu is ukje een UK, groot, volwassen. En nog begrijpt ze niet dat ze toen haar moeder zo hard had gestoten. Nooit heeft moeder meer willen vertellen.
Ze is één van de velen. Ze hoort er beslist wel bij, maar heel soms, heeft ze behoefte aan haar eigen wereld. Erg jong nog, maar haar fantasie moet ook z'n weg kunnen vinden in het labyrint van drukte om haar heen. Dus, is het soms nodig een rustig plaatske te zoeken, vinden en behouden. Dat laatste staat voor karakter hebben, want zonder dat, wordt je rustige plaatske al snel ingenomen door een ander die het ook wel ziet zitten. Of, die jou plaatske niet meer als rustig wil bestempelen en er snel wel es wat aan zou veranderen.
Ze zijn met velen onder één dak. Nou, velen... Als ze vergelijkt met haar klasgenootjes, wél. Daarom creëert ze soms de stilte om haar heen. Deze rustige plaatskes zijn dus veranderlijk van dag tot dag, mits enkele uitzonderingen, die ook voor de anderen, een oase van rust schenken, vanwege de nodige privacy die een mens zowiezo krijgt op zo'n moment. Zoals daar is, de w.c. Eens je daar kan gaan zitten, ben je verzekerd van enige geruststelling in privacy. Alhoewel... met maar één toilet voor 10 mensen, is er soms ook sprake van een spitsuur. Voor de jongsten, die niet lang kunnen ophouden heeft moeder wel een 'pot' voorzien, waarop ze hun behoeften kunnen doen, wanneer het ophouden een probleem wordt. Toch, die anderen komen regelmatig kloppen, zoniet, bonken op de deur om je aan te moedigen in snelheid. Eigenaardig toch, dat ze't nooit bedacht hebben. Een wedstrijdje snelkakken...
Enfin, wanneer het niet zo is, geniet ze van de rust op de w.c. Zij zingt graag en haast altijd. Soms bedenkt ze zelf wel liedjes op die w.c. Nooit heeft ze geweten of zich de vraag gesteld, wat de anderen denken wanneer ze daar zo zit de kwelen. Nooit spreekt iemand van de anderen haar er op aan. Niettegenstaande zijn sommige broers en zussen helemaal niet schaars met kritiek. Blijkbaar is het gewoon... achteraf bekeken.
Er is ook de schommel. Hoewel die in de tuin staat en dus een openbare plaats is waar je makkelijk met meerderen kan vertoeven -wat ook meestal zo wel is- is die schommel een plaats waar zij in zichzelve kan keren, wat ze ook met regelmaat doet. Ze kan uren zitten schommelen, zingend, want het ritme van het piepende zitje, daar zit muziek in. Zo simpel als wat. Het moet gewoon. Ook weer achteraf bekeken, is moeder misschien steeds erg blij, wanneer kleintje op die schommel zit te zingen. Zo weet ze ten eerste waar dochterlief uithangt, en ten tweede weet ze dat alles goed is, waarom zou ze anders zingen? Zingen is immers een uiting van tevredenheid, van blijheid. Wanneer je zingt, hoor je meestal ook de gemoedsgesteldheid van die persoon. Een makkie voor moeder dus. Broers en zussen hebben zo zeker ook geen last van kleintje, die kunnen ook rustig hun gangetje blijven gaan, zonder haar bemoeienissen.
En af en toe, is dat privéplaatske ook de trapzaal. Vader heeft de muren mooi in de lak gezet. Een knap staaltje schilderwerk, want de muur lijkt marmer. Vader kan er dan ook enorm goed mee overweg, met die verf. Ze vindt die trapzaal zo knap, met haar vijf jaren, dat ze nu, haast vijftig jaar later, haar ogen sluit en die trapzaal meteen voor de geest kan roepen. Ze ziet de kleuren, de patronen en ze hoort vooral de acoustiek.
Daar genoot ze zo van hé. Ze zette zich halverwege de trap en begon te zingen. Ook toen heeft nooit iemand van het gezinnetje haar gezegd het te laten. Dààr, zong ze vooral liedjes met langere noten, het mocht niet te frivool zijn, want dat kwam de klank niet ten goede. Er zat een kleine echo, ze zat dus als het ware in de mixtafel van een studio, als je't zo bekijkt... Zij bekeek het toen zeker niet zo, daarvoor was te jong, te onwetend. Het enige dat zij op die momenten deed, was genieten.
Ze is jong, pakweg een jaar of vier, vijf. Haar zus, een jaartje ouder is kwik en lenig, zij... is eerder plomp. Groter dan haar oudere zus en navenant gebouwd, niet dat ze dik is, maar z' is een stevige brok. Zus kan rolschaatsen, hoe ze't leerde mag joost weten. Feit is, dat zij het ook wil kunnen. Samen met zus in de tuin. Zus, eeuwig geduld tonende zus, wil het voordoen. Nou ja, eerst moeten die dingen nog stevig aan je voet zitten, da's de basis van het kunnen. Toch, niet zo eenvoudig als kleuter die net leerde veters te knopen. Velcro? Moet nog uitgevonden worden vrees is, het speelt zich af in een lang vervlogen velcroloze tijd. Veters dus, goed gerijgd, goed geknoopt, want als ze lossen, zou ze wel eens een gangetje kunnen gaan, dat ze niet te snel zou vergeten. Grote zus helpt haar. Zij heeft een geduld met die snotneus, dat grenst aan het oneindige. Zo lijkt het althans, en kleine zus vindt het maar normaal, die... weet gewoonweg niet beter. Kleine vingertjes veteren prutsend de rolschaats vooraan. Met het puntje van de tong tussen de lippen geknepen, snoeren ze de gesp zo straf mogelijk toe, rond de enkel. Mama, is binnen, poetsen, wassen, koken, kleine broer verzorgen en nog kleinere babyzus verschonen. Werk genoeg dus, om niet alles op te merken in de tuin. Spijtig mama, je mist wat hier. Namelijk, één van de mooiste dingen ter wereld, kids loving and taking care of each other...
Het lukt, alles zit zowat waar het moet zitten en, vast, rond die voeten. Eerst moet ze dus rechtop komen te staan. Ze schat het niet juist in, ze vergeet, of gaf er eerder nog nooit aandacht aan, dat alles wat rond is, wel degelijk rolt. Ze wil rechtstaan, maar haar voeten blijven gelijk niet ter plaatse, die rollen gewoon mee. Whaaaa... een kreetje helpt misschien om geen evenwicht te verliezen... Ze zit sneller weer op de grond dan ze recht kwam. Grote zus maant jongste aan zich vast te houden bij het rechtkomen. Zij is zelf nog te klein om haar zus tegen te houden bij het rechttrekken. Ze vallen allebei, wanneer ze't probeert. 't Lijkt zo'n beetje op het cliché van de ruiter die voor de eerste keer op de rug van een paard springt, en er los over tuimelt. Ze doen zich niet pijn, maar vinden vallen nu ook weer niet zo leuk dat ze't dikwijls willen herhalen. Jongste zoekt iets om zich aan op te trekken. Zus staat recht met een gemak waar jongste jaloers van wordt. Na enkele malen proberen wordt het volhouden beloond, ze geraakt eindelijk op die twee oncontroleerbare rolvoeten.
Stokstijf staat ze daar, haar evenwicht proberen te behouden. Ze durft haast niet te bewegen om niet weg te rollen. De haag, liguster is gelukkig stevig, alhoewel enkele blaadjes toch sneuvelen onder het anti-kindervalpartijgeweld. Dankzij die liguster houdt ze haar evenwicht en lukt het haar te stappen. Zus toont nu hoe je rolt, naar waar je wil. Hmmm... 't lijkt simpel. Stappen is makkelijker, ze besluit het bij stappen te houden. Zus is niet akkoord, daarvoor heeft ze die hele rompslomp met die veters niet doorgemarteld. Kijk nou, zooooooo!!!! Ze kijkt nog eens goed naar zus... hoe doet ze't toch? Maar na lang volhouden durft ze die heg los te laten en wel degelijk te rollen. Na nog even kennis te hebben gemaakt met de zwaartekracht en gevolgen vandien, durft ze wel degelijk het tuinpad achter zus af te rollebollen en knotst dan tegen de paal waar de wasdraad is bevestigd.
Eerste snelheidsoverwinning... eerste kennis met vaststaand voorwerp op haar weg...
