Ik krijg plots de behoefte om een oude kennis op te bellen over de coronatoestanden: Fernand Lepoint, wiens wijsheid en competentie terzake boven alle twijfel verheven zijn.

- Dat ik je opbel, mijn beste Fernand, komt doordat ik mij wat onzeker voel in deze onrustige coronatijd. Ik heb het gevoel dat ik nood heb aan filosofische bijstand.

- Je weet toch dat ik geen filosoof ben?

- Toch noemde iedereen jou "de filosoof". Je had immers filosofie gestudeerd, een jaar of twee, als ik mij niet vergis.

- Eén jaar slechts. Eerst had ik een jaar wiskunde gestudeerd. Daarna ben ik overgestapt naar de filosofie. En ofschoon ik zowel in de wiskunde als in de filosofie grote onderscheiding heb behaald, besloot ik na die twee jaar geneeskunde te gaan studeren, waarna ik mij nog vier jaar gespecialiseerd heb in de bacteriologie en de virologie.

- Je bent dus gestart met twee totaal verschillende wetenschappen, een exacte en een niet-exacte, om uiteindelijk te belanden in een half-exacte wetenschap?

- Met exacte en niet-exacte wetenschap bedoel je de wiskunde en de filosofie. En als ik vragen mag: welke van beide is nu de exacte en welke de niet-exacte?

- De wiskunde is de exacte, natuurlijk.

- En als ik je nu vertel dat de filosofie exacter is dan de wiskunde?

- Hoezo?

- Ik geef je een voorbeeld. Vraag aan een mathematicus om een willekeurige hoek te verdelen in drie, en hij zal onmiddellijk antwoorden dat zoiets onmogelijk is. Terwijl zelfs de meest nederige filosoof zich zo'n "trisectie" heel goed kan voorstellen. Of neem nu de verdeling van een ronde taart in zeven gelijke stukken, een probleem waar jij een paar jaar geleden mee geworsteld hebt (ik lees je blogs hoor!). Géén wiskundige die dit tot een goed einde kan brengen, zoals jij maar al te goed weet. De filosoof daarentegen...

- Ben je daar nu echt van overtuigd?

- Waarvan?

- Dat filosofie een exactere wetenschap is dan wiskunde?

- Ik wél, ja. Maar ik kan mij vergissen. En dat ik daarvan overtuigd ben, wil nog niet zeggen dat ik daar zéker van ben. Er is een nuance...

- Je twijfelt dus.

- Ja, ik twijfel. En ik vind dat er altijd een zekere vorm van twijfel moet zijn.  Niets is absoluut waar.  Niets is altijd voor de volle honderd procent waar en niets is altijd voor de volle honderd procent onwaar. Wat iedereen voor waar aanvaardt is wellicht voor 99,99999999 % waar, maar toch ook voor 0,00000001 % onwaar. En omgekeerd.

- Dat begrijp ik niet goed. Dat één gelijk is aan twee keer een half, en dat de kortste weg tussen twee punten een rechte lijn is, daar valt toch geen speld tussen te krijgen.

- Dat zou ik niet durven beweren. Neem nu een sinaasappel: is die gelijk aan twee halve sinaasappels? Men is geneigd om "ja" te antwoorden, maar... houdt men dan wel rekening met het sap dat er verloren is gegaan bij de verdeling in twee? En wat de kortste weg tussen twee punten betreft... Dat geldt in de eerste plaats slechts in de euclidische meetkunde en daar komt nog bij dat het zelfs dáár niet zeker is: het is een axioma en dus nooit bewezen!

- Ja, ik begrijp dat het allemaal niet zo simpel is en dat twijfel aan de basis ligt van alle wetenschap en alle waarheid - in dubio veritas, zoals de Oude Romeinen zegden - maar mogen we het nu misschien even hebben over onze strijd tegen het coronavirus?

- Je bedoelt natuurlijk het coronavirus covid-19, de fameuze verwekker van de pandemie, waaronder wij allen gebukt gaan. Dat virus is een onlangs opgedoken lid van de coronafamilie, waartoe ook andere bekende boosdoeners als het MERS-virus en het SARS-virus behoren. En wat je daar zegt over onze strijd tegen het virus: wij "strijden" niet! We kúnnen niet, we hebben immers geen wapens tegen het virus en het enige wat we kunnen doen is vluchten, ons verbergen in bunkers (zoals tijdens de oorlog), zijnde "ons kot", in de hoop dat het virus er weldra het bijltje bij neerlegt, rond half mei misschien, onder invloed van klimatologische veranderingen bijvoorbeeld. En dat behoort tot de mogelijkheden, maar één virusje zal ongetwijfeld de dans ontspringen en dat zal dan wel zorgen voor een leger van triljoenen nakomelingen die ons tegen het einde van dit jaar opnieuw bij de strot zullen grijpen.

- Maar dat het virus vanzelf zal verdwijnen - op dat ene virusje na dan - is niet zeker?

- Het is absoluut niet zeker.

- En wat staat er ons dan te wachten?

- Afwachten tot tachtig procent van de bevolking immuun is voor het virus. Die immuniteit kan voorlopig enkel bekomen worden door de besmetting zelf, en met de huidige quarantaine-maatregelen kan dat nog héél lang, zelfs jaren, duren. Als Johnson & Johnson erin slagen zo snel mogelijk een degelijk vaccin te vinden zit de kans erin dat we na de winter reeds weer uit ons kot mogen komen.

- Maar dan zullen er reeds velen gestorven zijn aan de "coronaziekte"?

- Niet, als wij ouderen, door ons streng aan de maatregelen te houden de besmetting kunnen vermijden, zodat we tot de twintig procent "onbesmetten" blijven behoren.

- De jongeren mogen dus de teugels wat laten vieren?

- Zeer zeker. Jongeren hebben meestal niet of weinig te lijden onder de besmetting en zelden gaan ze eraan dood. Men zou kunnen zeggen dat het virus het niet zozeer op de jongeren gemunt heeft.

- Wat zou daar de reden voor zijn?

- Ik meen te mogen veronderstellen dat dit een retorische vraag is, tenminste als je om een medische verklaring vraagt. De filosofische verklaring, en waarom dat virus - en in de zeer nabije toekomst wellicht nog talrijke nog meer kwaadaardige virussen - op ons afkomt, wil ik je hierbij geven.

- Ik luister geboeid.

- Welnu. De reden waarom de natuur - die sommigen "god" noemen - dit op ons afzendt kan moeilijk een andere zijn, dan om het aantal mensen dat de wereld bevolkt uit te dunnen. Er zijn voorbeelden genoeg van diersoorten wier aantal door "natuurplagen" allerhande tot normale proporties is teruggebracht, nadat het uit de hand dreigde te lopen. En heb je al een jager aanhoord, die vurig pleit voor zijn geliefde job: om het wildbestand op een gezond peil te houden, ervoor zorgend dat vooral de oudere dieren afgeschoten worden.

- De wereld is dus overbevolkt en wij, jij en ik, moeten zo snel mogelijk de plaats ruimen! Ben jij daarvan overtuigd?

- Daar ben ik van overtuigd.

- Twijfel je dan niet? Je vond toch dat twijfel als het ware het "enig zaligmakende" is?

- Maar natuurlijk twijfel ik. Dat ik van iets overtuigd ben, betekent nog niet dat ik niet twijfel. Laat ik dat met een voorbeeld verduidelijken. Jij zowel als ik zijn ervan overtuigd dat Kerstmis dit jaar op 25 december valt, nietwaar? En toch twijfel ik daaraan... Is dat duidelijk?

- Ja...

... heb ik toen maar gezegd. Al was het me niet helemáál duidelijk. Maar nu ik erover nadenk, ik denk dat hij gelijk heeft. Maar ik twijfel.

02-04-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Het coronavirus (covid-19): is dát de catastrofe die zich vlgs Malthus (eind 18^e eeuw) rond deze tijd zou voordoen? Ik denk het niet. Malthus baseerde zich op de vaststelling dat de wereldbevolking op geometrische wijze toeneemt hetgeen onvermijdelijk een overbevolking met zich meebrengt. Massale kindersterfte door ondervoeding, massavernietigingswapens, (ontoereikende) geboortebeperking, e.a., hebben dit proces weliswaar vertraagd, maar misschien heeft de mensheid met 7 à 8 miljard nu een kritiek punt bereikt. En hoezeer de mens ook tegenspartelt, de natuur heeft voor alles een oplossing. Covid-19 dus?

Geleerde virologen verwachten dat het virus over een zestal weken vanzelf verdwijnt. Maar dat is helemaal niet zeker. Het zou best kunnen dat het pas verdwijnt als iedereen de besmetting heeft opgedaan, laten we zeggen over pakweg twee jaar, en zó lang duurt het wellicht vóór er een vaccin is gevonden. Tegen die tijd echter zal ongeveer drie procent van de wereldbevolking, zijnde zo'n 200 miljoen mensen, aan de "coronagriep" gestorven zijn, en zullen alle anderen door de ziekte zelf immuun geworden zijn. Die 200 miljoen zullen vrijwel uitsluitend ouderen en door chronische aandoening verzwakten zijn, "niet-productieven" en "steuntrekkers" dus. Een catastrofe weliswaar, maar óf dat slecht is voor de economie?...

De échte grote catastrofe die door Malthus werd voorspeld, moet dus nog komen. Vermoedelijk door een véél kwaadaardiger virus dan covid-19, een virus dat méér dan drie procent dodelijke slachtoffers zal eisen, dat de wereldbevolking zal halveren of misschien wel decimeren. Voor de enige “min of meer pijnloze” maatregel die we hadden kunnen nemen om de catastrofe te voorkomen is het nu wellicht reeds te laat: drastische geboortebeperking...

09-03-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Lieve Lezer(es),

Ik wens u een voorspoedig, gezond en gelukkig 2020.  Van ganser harte hoop ik een beetje tot dat geluk te kunnen bijdragen door mijn maandelijks verhaaltje op De Druivelaar en door mijn blogs:

1° www.bloggen.be/dzeus: met duiding i.v.m. het Druivelaarverhaal van de maand;

2° www.bloggen.be/pierpont: met af en toe wat onnozel geschrijf;w.bloggen/d“duid

3° www.bloggen.be/kris: met wonderbare verhalen over leven en werk van drie Onbekende Vlamingen;

4° www.bloggen.be/zerar, een blog die 12 jaar geleden (in 2008) gewijd was aan de lotgevallen van Zerar, maar datzelfde jaar nog, samen met Zerar, ter ziele is gegaan. Een jonge schrijfster komt nu, ter gelegenheid van Kerst 2019, op de proppen met een striproman “De Avonturen van Zerar” (cf.bijlage) waarmee onze veel te vroeg overleden held weer boven water komt. Het boek verdient onze volste aandacht en in het nieuwe jaar zal de blog (die de laatste jaren besteed werd aan pictaiku’s) er helemaal aan gewijd zijn.

Kris.

01-01-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Degelijke cursiefjesschrijvers horen hun lezers tegen het jaareinde een overzicht te geven van het voorbije jaar en hun verwachtingen en wensen te formuleren voor de toekomst, zegge het nieuwe jaar dat voor de deur staat. Welnu, van deze degelijke cursiefjesschrijvers wil ik mij niet distantiëren.

Hoe is het ons vergaan in 't jaar 2019? Voor sommigen onder u is het een vreugdevol of zelfs roemrijk jaar geweest, voor anderen een jaar vol smart en verdriet. Voor velen onder ons en ook voor mij is het een jaar geweest zoals een ander. Een jaar waarin  brexit, impeachment en zelfs regeringsloosheid onze kouwe kleren nauwelijks geraakt hebben. Een jaar zonder regering? Het is voorbijgegleden, met koning Filip in de hoofdrol. Wat mij betreft geen ziertje pijn. Laat het nog maar even duren: heerlijk, zo zonder regering! Maar of dat een goeie zaak is voor de regeerders zelf? Laat ik hun een goede raad geven: laat het niet nog jaren aanslepen, want mensen geraken aan die regeringloosheid gauw gewend. Persoonlijk heb ik in 2019 meegeleefd en getreurd om: 1° Gaston Durnez, één van onze grootste Vlaamse schrijvers, wiens overlijden weinig inkt heeft laten vloeien; 2° Panamarenko, plastisch kunstenaar van wereldniveau, aan wiens heengaan al heel wat meer aandacht werd besteed; 3° Vincent Kompany tenslotte, onze voetbalster die voortdurend geplaagd wordt door spier-, knie- en andere blessures. En wat deze laatste betreft: iedere blessure is goed voor talloze volle pagina’s in de kranten en paginagrote foto’s. Dagen lang. En als het dan een beetje beter gaat met Vincent komt het wéér in de krant, mét foto’s. Ja, we worden verwend door de media. Wat zouden wij zijn zonder de media? De regering daarentegen...

En hoe zal 't zijn in 2020, en daarna? Kortom, de toekomst. Weeral een jaar ouder. Oud is niet leuk. Weeral een jaar dichter bij het einde. En ook het einde is niet leuk. En dan is er de opwarming van de aarde en het smelten van de ijskap met al die rampzalige gevolgen, u wellicht bekend. Sta mij toe u een goede raad te geven: trek het u niet aan, laat alles over u heen gaan, 't zal uw tijd wel duren. En als gij , zo doende, er niet in slagen kunt om op een vreedzame manier het einde te halen, vanwege een ongesust geweten, dan heb ik nog wat raad... Maak uw ecologische voetafdruk wat kleiner. U weet wel hoe dat moet. Laat uw auto aan de kant, en "dit" en "dat", de media leert het u. De media zegt dat de opwarming van de aarde een halt kan toegeroepen worden. Ik denk dat er so wie so een einde komt aan die opwarming. Het heeft te maken met de globale ecologische voetafdruk en die is evenredig met de grootte van de wereldbevolking. En omdat niemand blijkbaar het recht kan of mag ontzegd worden zich vrijelijk en in groten getale voort te planten (vraag mij niet waarom?)* zal die voetafdruk dermate groot worden dat de wereldbevolking op een gegeven ogenblik in een mum van tijd zal gedecimeerd worden door allerlei rampen (overstromingen, bosbranden, aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, infectieziekten, oorlogen, vernietigingswapens, hongerdood...) dewelke wij catastrofaal kunnen noemen, maar die heilzaam zullen zijn voor het voortbestaan van de aarde. Onze aardbol  is een zelfregulerend mechanisme. Geloof daar maar in.

En mag ik nog eindigen met de wens dat er in 2020 eindelijk een happy end komt aan iets wat ons allen in hoge mate bekommert: de knie van Kompany!

Een gelukkig Nieuwjaar!

* Ik herinner mij op dit ogenblik amper drie personen die zich openlijk uitgesproken hebben tegen het overdreven voortplantingsgedrag van de mens: 1° Malthus, die zo'n dikke tweehonderd jaar geleden een wereldcatastrofe voorspelde door overbevolking, 2° professor Vermeersch, onze grote Vlaamse moraalfilosoof en 3° paus Franciscus in januari 2015, met de uitspraak "katholieken moeten niet kweken als konijnen".

31-12-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

24-12-2019 om 12:25 geschreven door kris vansteenbrugge  

Drie Onbekende Vlamingen (OV's).

Enkele dagen geleden werd op een kunstbeurs in Miami een werk tentoongesteld van de wereldberoemde kunstenaar Maurizio Cattelan. Een banaan met tape tegen een muur geplakt. Dat zal u, beste lezer, ongetwijfeld niet ontgaan zijn: de media staan er vol van. Kostprijs rond de honderdduizend euro. Het kunstwerk is dermate in de smaak gevallen van de kunstkenners dat het reeds werd aangekocht door verschillende musea en verzamelaars. Meerdere kopers dus. Vraag me niet hoe dat in zijn werk gaat...

De banaan van Cattelan

Jaren geleden heb ik ervan gedroomd een beroemd kunstenaar te zijn. Niet noodzakelijk wereldberoemd, maar dan toch beroemd in Vlaanderen: een BV. Het heeft helaas niet mogen zijn, maar het heeft mij niet weerhouden om ook eens zo'n banaan met een mooie tape aan de muur van mijn badkamer te plakken. Geen kale muur, zoals bij Maurizio, maar een oerklassiek Grieks tafereel. En op de tape een hartje, liefdevol getekend door de meester. En niemand die het wil kopen! Nog niet voor de prijs die ik betaald heb voor de banaan...

De banaan van schrijver dezes

Of ik nu aan de klaagmuur wil gaan staan? Bijlange niet! Of ik ontgoocheld ben? Geen sprake van. In deze wordt de logica allerminst geweld aangedaan. Mijn werk is je reinste plagiaat. Wat telt is ''het idee", en het idee is van Maurizio. En wat zo mogelijk nog méér telt is "de kunstenaar" zelf: Maurizio  Cattelan is, zoals reeds gezegd, een wereldberoemd kunstenaar en ik ben... niets.

Geen vak dat beter de weg naar de roem effent dan het kunstenaarschap. Noem mij één trambestuurder, noem mij één business manager, noem mij één ortopedisch chirurg die de status van Bekende Vlaming verworven heeft. Gij vindt er geen, nietwaar? Kunstenaars daarentegen... Constant Permeke, Roger Raveel, Johan Tahon... Wereldberoemde grafische kunstenaars van bij ons. Zonder hen had de wereld nu niet kunnen genieten van "de liggende boer", "de moeder met kind", "de universus". Hoe terécht is het dat deze drie tópkunstenaars in de adelstand werden verheven: baron Permeke, ridder Raveel en baron Tahon! Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik van die laatste niet helemaal zeker ben, maar goed klinken doet het alleszins en verdienen doet hij het ook.

Permeke en zijn meesterwerk op bankbiljet

Moeder met kind: meesterwerk van één van onze allergrootsten

Universus (alias "snottebelle") in het centrum van Oudenaarde

En die trambestuurder, die business manager, die ortopedisch chirurg, hadden die dan géén talent? Wellicht wél, hoor ik u denken, maar geen kúnstenaarstalent, geen talent dat leidt tot adellijke titels en wereldfaam. Of beschikten mijn drie Onbekende Vlamingen wél over kunstenaarstalent, maar ontbrak het hun enkel aan een dosis lef om de weg naar de eeuwige roem in te slaan, het weze nu nog ónder die absolute top: Cattelan, Permeke, Raveel, Tahon?... Over die vraag zullen we ons buigen in 2020, het hele jaar lang. Misschien op een splinternieuwe blog. Wees gerust, waarde lezer, ik houd u op de hoogte. Langs deze weg...

15-12-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Gaston Durnez is overleden, lees ik in Het Nieuwsblad van heden. Voor mij was het niet echt "nieuws" want een paar uur na zijn overlijden had zijn schoonzuster mij reeds op de hoogte gebracht. Ik heb hem gekend: een wijze en minzame man. Hij is één van de grootste Vlaamse schrijvers van na de tweede wereldoorlog. Talrijk zijn de literaire prijzen die hij behaald heeft en evenzeer de onderscheidingen die hem te beurt zijn gevallen. Zijn literair oeuvre in ontzaglijk groot, alleszins teveel om op te noemen. Geen enkel literair genre was hem vreemd: gedichten (1), kinderboeken, novellen, verhalen, kronieken, cursiefjes, biografieën, filmscenario's... Hij was ook journalist voor verscheidene kranten en tijdschriften in Vlaanderen en in Nederland. Het langst was hij in dienst bij De Standaard en Het Nieuwsblad.  En dat zal wellicht de reden zijn waarom Het Nieuwsblad een (weliswaar eerder klein) artikel wijdt aan zijn overlijden (2). 

*Rust zacht Gaston, gij waart een groot kunstenaar!

25-11-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

De man die aanbelde was Iloné, de vrijgezel die een maand geleden in het huis aan de Broeklindeweg was komen wonen. Of het mij schikte die avond bij hem langs te komen, ter kennismaking? Het schikte mij.

Er hing een aangename geur in het huis en in de living zorgde het haardvuur voor een gezellige sfeer. Twee gemakkelijke luxueuze fauteuils. Ik vroeg of hij ooit getrouwd was geweest.

- Nooit! En als ge wilt weten of ik ooit een relatie heb gehad: nooit!

Ik zei niets, probeerde zo onbewogen mogelijk te kijken.

- Ha, gij gelooft mij niet, zei hij, en ge hebt nog gelijk ook. Ik zat in 't vierde Grieks-Latijn. Ik was zestien, zij amper vijftien. Ze heette Coline. Haar schoonheid was met geen woorden te beschrijven. Ze was het mooiste wezen dat ik ooit gezien heb. Ik durfde haar niet aanspreken maar in de klas kon ik mijn blik niet van haar afhouden. Haar beeld stond op mijn netvliezen gebrand. Thuis, op mijn kamertje, heb ik haar portret geschilderd. Op een visitekaartje schreef ik: "Coline, ik bemin u, u alleen, voor altijd". Met een paper-clip maakte ik het kaartje vast aan het schilderij. Ooit zou ik haar in mijn armen kunnen sluiten. Zo dacht ik, maar op een dag - 't was op een maandag na de Paasvakantie - verscheen Coline niet meer in de klas. Ze had de school definitief verlaten: haar ouders waren verhuisd naar Zuid-Frankrijk. Ik zou haar nooit meer terugzien... Ik had het gevoel dat ik alles kwijt was waarvoor het waard was te leven. Gehuild heb ik niet want in die tijd huilden jongens van mijn leeftijd niet, maar ik voelde mij ijskoud van binnen. Wat restte er mij nog in het leven? Er was alleen dat schilderij. Ik had het veilig opgeborgen in mijn nachtkast en ik bekeek het elke dag. Coline! Het was zó griezelig mooi, zo bedwelmend, de manier waarop ze mij aankeek met haar melkwitte pupillen. Het was mooier dan de realiteit. Wie had mij dit talent geschonken? Was het Athena, de godin van de kunst, of was het de liefdesgodin Aphrodite zelf? Of beiden? Telkens als ik haar aankeek was ze zo mogelijk nóg mooier dan de vorige keer en dan bad ik tot mijn god: "laat haar altijd zo mooi blijven, laat haar schoonheid nimmer verwelken, schenk haar de eeuwige jeugd"...

Hij had de hele tijd aan één stuk door verteld, de blik neerwaarts gericht alsof zijn woorden niet voor mij bestemd waren. Nu onderbrak hij zijn verhaal en keek mij aan. Ik voelde dat ik nu óók iets zeggen moest...

- Uw studies, zei ik, leden die daar niet onder?

- Allerminst. Op 't einde van 't schooljaar was ik de eerste van de klas en dat was tot dan toe nooit het geval geweest. Ik had die laatste maanden gestudeerd als een gek, ofschoon ik er de zin niet van inzag. Voor wie of voor wat studeerde ik immers, nu zij er niet meer was, die ik nooit meer zou terugzien? Het enige wat mij nog aan het leven bond - zo voelde ik het - was het portret dat ik van haar geschilderd had. Ik bekeek het, zoals ik al zei, iedere dag, en uit dat samenzijn met mijn geliefde putte ik alle kracht, al besefte ik dat toen nog niet ten volle. Dat ik haar nooit meer zou terugzien werd pas een zekerheid de laatste dag van het schooljaar. In ons klaslokaal hing tegen de muur, naast het schoolbord, een overlijdensbericht van Coline, gestorven in een klein dorp in het zuiden van Frankrijk, de zesentwintigste van de maand juni. De oorzaak van haar overlijden is mij onbekend gebleven. Ik heb er nooit iemand naar gevraagd. Ik achtte mijzelf verantwoordelijk. Had ik immers niet gebeden tot God dat hij haar de eeuwige jeugd zou schenken? Ze zou nu voor altijd zestien blijven, onveranderlijk mooi. Ik had de goden, naast de eeuwige jeugd, voor haar ook het eeuwig leven moeten vragen. Ik had moeten weten dat ook de goden haar beminden en dat zij, wie zij beminnen, vroeg tot zich roepen. Zo is het ook de jongeling Trophonios vergaan...

Hij keek mij weer aan, wellicht om zich ervan te vergewissen of het verhaal van Trophonios mij bekend was.

- Ja, zei ik, Trophonios van Levadia. En ook Kleobis en Biton, in Argolis.

Ik had verwacht dat hij zich verwonderd zou hebben over mijn kennis van de klassieke cultuur, maar hij leek allerminst onder de indruk.Hij glimlachte weemoedig:

- Dat overlijdensbericht kwam bij mij over als een fait divers, het bracht geen nieuwe shock teweeg, het deed mijn versteend hart niet breken. Integendeel. Ik voelde mij in zekere zin opgelucht. Niemand zou Coline nu nog ooit kunnen bezitten. Niemand, behalve ik. Die dag heb ik haar portret voor 't eerst gekust, op de mond. Haar lippen voelden warm aan en er speelde een glimlach om haar mond. En ik las haar voor wat er op het kaartje stond: "Coline, ik bemin u, u alleen, voor altijd". 's Anderendaags ging het net zo, en ook de dagen die volgden, iedere dag hetzelfde ritueel, tot op de dag van heden. Ik heb gestudeerd, klassieke talen, heb les gegeven in dezelfde klas waar ik gezeten heb, samen met Coline. Drie keer ben ik verhuisd. De nachtkast met het portret van Coline is er nog steeds en mijn liefde voor Coline is nog onaangetast. Soms voel ik iets als een warme gloed die van haar uitstraalt als ik haar kus. En de hoop dat de goden haar het leven zullen inblazen en dat ze naar mij toe zal komen, als een wezen van vlees en bloed, houdt mij op de been. Zo is het toch ook Pygmalion vergaan die zo vurig verliefd was op het beeld dat hij had gemaakt, dat Aphrodite het tot leven wekte? Dat verhaal kent ge toch?

Hij keek mij vragend aan.

- En óf ik het ken, zei ik, het verhaal van Pygmalion en Galatheia! Maar dat is een mythe. Daar kunnen wij met ons verstand toch onmogelijk bij.

- Met ons verstand niet, maar wel met ons hart: "le coeur a ses raisons, que la raison ne connaît pas" heeft ooit een geleerde Franse filosoof gezegd.

- Pascal.

- Precies!

Zijn stem werd nu milder, gemoedelijker, en hij vervolgde:

- En dat is dus de verklaring waarom ik nooit getrouwd ben geweest. En mag ik u nu óók een vraag stellen: kunt gij schaken?

- Mijn geliefkoosde denksport, zei ik.

- Dat treft. Zin in een partijtje?

Hij werd plots zeer opgewekt en zonder mijn antwoord af te wachten haalde hij uit de la van het salontafeltje een schaakbord en een doos met schaakstukken te voorschijn.

- Plaats de stukken maar, zei hij. Ondertussen haal ik mijn beste fles Bordeaux uit de kelder. Zin in een sigaar?

Neen, een sigaar hoefde ik niet want met Nieuwjaar zal het precies vijftig jaar geleden zijn dat ik voor 't laatst heb gerookt. En wijn is ook al niet zozeer aan mij besteed, maar dat durfde ik niet zeggen. Ik zette de stukken op het bord, liet hem de fles ontkurken en twee glazen volschenken.

- Bezwaar dat ikzelf een sigaar rook?

Ik kon hem bezwaarlijk in zijn eigen huis het genot van een sigaar ontzeggen.

- Ge moet weten, verklaarde hij zich nader, dat ik in mijn jonge jaren 'n boek gelezen heb van Anton Coolen - "Kinderen van ons volk", zo heette het boek - waarin een passage voorkomt, die mij altijd is bijgebleven, waar een pastoor en een notaris een partij schaak spelen op leven en dood. Ze zitten bij het haardvuur, ze drinken Bordeaux-wijn en... ze roken een sigaar. Het genot kan in kleine dingen liggen, nietwaar.

Ik mocht beginnen. Met wit. We hadden erom geloot. Ik begon met e2-e4.

- En nu zal ik mijn meest geliefde opening spelen, lachte Iloné fijntjes. Eén die ikzelf heb uitgevonden: de "Iloné-opening".

Drie partijen hebben we gespeeld. Ik laat in het midden hoe ze verlopen zijn. Dat doet overigens niets ter zake.

22-11-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Er is reactie gekomen op het tweede gedeelte van dit verhaal. Er is vooreerst het feit dat de roepnaam van Henri Van Lerberghe, de legendarische winnaar van de Ronde van Vlaanderen anno 1919, "Ritte" was en niet "Ritten". En dat hij reeds vóór de Tiegemberg iedereen uit zijn wiel zou geschud hebben zou evenmin kloppen. Dat zou pas gebeurd zijn op de Kwaremont. Een kopgroep van een stuk of vijf renners zouden zich op die bewuste dag aangeboden hebben aan de voet van de Kwaremont. Op de top, twee kilometer verder, was er alleen nog... Ritte. Hij had zijn metgezellen allen piepedood gereden. Ze hebben hem nooit meer ingehaald en aan de eindmeet, die meer dan honderd kilometer verder lag, had hij veertien minuten voorsprong. Daar is geen betwisting over, en ook de historie van de trein en die van het cafébezoek worden door niemand in twijfel getrokken.

Dat Kwaremont-slagveld bevindt zich op een boogscheut van huize Malpertuis, waar mijn kunstminnende O.V. zijn hart heeft kunnen ophalen. Ik weet zeker dat datzelfde hart nu popelt om die Kwaremont, die hij slechts kent uit de heldenverhalen van de Ronde, eens in levenden lijve met eigen ogen te kunnen aanschouwen. We vallen de Kwaremont op het lijf, halverwege, waar de dikste kasseien liggen en de weg het meest onpetsjuistig (*) is. Geen renners en geen toeschouwers vandaag en dat doet vreemd aan. De kinderkopkes stellen de amortisseurs van ons Skodaatje danig op de proef, maar we geraken zonder kleerscheuren boven. We voelen ons eventjes Ritte Van Lerberghe, de "doodrijder van Lichtervelde".

(* onpetsjuistig: hobbelig, oneffen...)

We dalen nu af richting Ronse, maar vooraleer we deze "faciliteitenstad" bereiken slaan we nog af naar de Hotond-berg. Op de top van deze berg rusten we even uit van de emoties van de dag, met een pint bier en genietend van een onvergetelijk vergezicht, in het heerlijk bewustzijn dat we ons hier bevinden op het hoogste punt van de Vlaamse Ardennen. Niet de Tourmalet of de Aubisque, maar toch... 150 meter boven de zeespiegel. We hoeven maar onze weg verder te zetten en we komen uit op de top van wéér een andere berg - in de Vlaamse Ardennen krioelt het van de bergen - zijnde de Kruisberg. Deze berg past ook wel enigszins in ons sportkraam: een jaar of tien na de "Ronde van Ritte Van Lerberghe" werd hij de derde berg die werd ingelast. Hier werd overigens tweemaal het wereldkampioenschap gereden, in 1963 en in 1988, telkens met "dramatische" gevolgen: voor wie al een tijdje op de wereld is en niet wereldvreemd, hoef ik enkel de namen Van Looy/Beheyt en Criquielion te vermelden en... we zitten op dezelfde golflengte.

We doen nu vluchtig de stad Ronse/Renaix aan, de mooie  Vlaamse stad, waar men u aan de kassa van elk grootwarenhuis vriendelijk begroet met "Bonjour, goeiendag" of "Goeiendag, bonjour". En dan keren we terug naar het dorp Kwaremont om er een bezoek te brengen aan het borstbeeld van Karel Van Wijnendale. Aan het restaurant met de lieflijke naam "'t Konijntje" - er staat een reuzegroot glanzend rood porseleinen konijn voor de deur - nemen we de afslag naar links: we bevinden ons in de straat met de alleszeggende naam "Ronde van Vlaanderenstraat". In deze straat bevindt zich de bekende kunstgalerij "Beukenhof" van Piet Willequet en over de hele lengte van de straat staan de namen van de winnaars van alle Ronde van Vlaanderens, in chronologische volgorde. Maar het interessantste is het monument van Karel van Wijnendale, de legendarische wielerjournalist, tevens pionier en boegbeeld van 's werelds grootste wielerkoers. 

Het monument van Karel Van Wijnendale in Kwaremont

Het hellend terras dat tot Karel leidt verzinnebeeldt ongetwijfeld de Oude Kwaremont: het is geplaveid met kasseien en iedere ex-winnaar van de Ronde heeft er zijn kassei met foto. 

Aan de andere kant van de straat staan nog opgesteld de bijna levensgrote foto's van een dozijn legendarische winnaars. Wij pikken er vier uit: Paul Deman (winnaar van de eerste Ronde, in 1913), Briek Schotte ("ijzeren Briek", de laatste der Flandriens, won in 1942 en '48), Fiorenzo Magni (de enige die driemaal na elkaar de Ronde won: in 1949, '50 en '51), Tom Simpson (winnaar in 1961 en die zo jammerlijk sneuvelde op de flank van de Mont Ventoux, zes jaar later) en Edwig Van Hooydonck (bij wie het bleiten blijkbaar iets nader stond dan het lachen, in 1989).

Dit alles om aan te tonen, beste lezer, dat koers cultuur is van het zuiverste water en dat koers en kunst hand in hand gaan. En wie het hier niet mee eens is, hij steke nu gauw zijn hand op, of hij reagere anderszins. Mijn O.V. en ikzelf groeten u van harte.

12-11-2019 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge