Een paar weken geleden was het precies een eeuw geleden dat in Canada de Antwerpse oorlogsvrijwilliger Georges Cuperus overleed. Georges Cuperus was op 7 januari 1886 in Antwerpen - Zurenborg geboren als vierde kind in het gezin van Theodoor Cuperus (1848-1903) en Maria Langhetee (1851-1932). De familie was vooral bekend door de bloeiende thee- en koffiehandel die grootvader Johannes Hendrik Cuperus (1807-1881) aan de Suikerrui had opgestart. In 1916 verbleef Georges Cuperus in Calgary, de grootste stad van de Canadese provincie Alberta. Hij was er ingeschreven op het adres van de Belgische consul en als beroep stond er op zijn inlichtingenfiche 'motor mecanic'. Georges meldde zich op 8 november 1916 aan voor legerdienst bij de Canadian Expeditionary Force. Wellicht maakte men daar een schrijffout want in zijn militaire dossier kreeg private Cuperus met stamnummer 5102 de voornaam Jurien. Zijn legerdienst als soldaat bij het Canadian Army Service Corps was echter van erg korte duur. Nog geen maand later overleed hij in Winnipeg, in Division 11 hospital aan een gesprongen appendicitis. Hij werd twee dagen later begraven op Brookside Cemetery in Winnipeg. Het is bijzonder dat zijn stoffelijke resten na de oorlog naar Antwerpen werden gerepatrieerd want in principe repatrieerde Canada geen in dienst omgekomen militairen. Wellicht heeft zijn oom, Nicolaas Cuperus (1842-1928) enige druk uitgeoefend op de Canadese autoriteiten. Nicolaas Cuperus was een bekende figuur in het Antwerpse maatschappelijke leven. Hij was niet alleen een belangrijk promotor van de turnbeweging en een vooraanstaande vrijmetselaar. Voor de oorlog was hij jarenlang gemeenteraadslid geweest en van 1919 tot 1921 zetelde hij voor de liberale partij in de Senaat. Zijn neef werd bijgezet in het familiegraf op het Kielkerkhof maar na de sluiting van deze begraafplaats werd het familiegraf verplaatst naar het Schoonselhof, perk Y, rij 24, graf nr. 3915. Dit familiegraf bevindt zich vandaag de dag niet echt in een goede staat. Uit niets blijkt dat dit de laatste rustplaats van een oorlogsslachtoffer is. In het register van de  Commonwealth War Graves Commission (CWGC)  dat bij de militaire perken op het Schoonselhof behoort staat Cuperus in een apart lemma vermeld, maar tot op de dag van vandaag ontbreekt de klassieke CWGC-zerk in witte Portlandsteen op deze plek... Misschien wordt het tijd dat de CWGC zich over dit unieke graf ontfermt.

13-01-2017 om 15:26 geschreven door janhuijbrechts  

Gisteren op het internet zitten struinen op zoek naar filmpjes over de herdenking van 100 Jaar Slag aan de Somme, kom ik toch wel deze driedubbele mafkees tegen... Ik heb bijna 40 jaar ervaring met 'battlefield archeology' en heb in de loop van al die jaren alleen maar meer en meer geleerd erg voorzichtig te zijn. Zelfs bij professionele 'digs' bv. van het Franse leger bij Les Eparges en het Bois d'Ailly heb ik te vaak gemerkt dat er altijd wel iets mis kan gaan, zelfs met de kleinste, o zo onschuldig lijkende projectielen. Voor wat deze idioot tijdens zijn slageldwandeling aan de Somme uithaalt bestaan er geen woorden alleen één conclusie: DIT IS EEN EXTREEM GEVAARLIJKE ZOT ! Ongelofelijk dat hij zijn strapatsen zelfs op You-tube zet... Absoluut NIET voor herhaling vatbaar.... Oordeel zelf maar...

https://youtu.be/FezFc3uQJdw

12-01-2017 om 18:47 geschreven door janhuijbrechts  

11-01-2017 om 09:59 geschreven door janhuijbrechts  

Aan al mijn lezers.....

Een goed Joelfeest en de beste wensen voor 2017 !!!

21-12-2016 om 10:01 geschreven door janhuijbrechts  

Op 18 december was het precies 50 jaar geleden dat de populaire Hoogstraatse geneesheer Dr. Hendrik Versmissen overleed. Overmorgen, vrijdag 23 december wordt in de St. Catharinakerk in Hoogstraten een tentoonstelling geopend over het leven en werk van deze merkwaardige Hoogstratenaar. Hieronder volgt een tekst die ik ooit schreef over Dr. Versmissen als geëngageerde frontarts tijdens de 'Grote Oorlog':

“…Hoe akelig het leven in de loopgrachten! Zonder toekomstdroom: zonder zekerheid voor den dag van morgen, immer dreigend boven het hoofd de ogenblikkelijke vernieti­ging!”  Dit is een citaat uit de roman “Blond Germanje” die de Hoog­straatse huisarts en heimatschrijver Hendrik Ver­smis­sen in 1929 bij drukker/uitgever Jos Haseldonckx te Hoog­stra­ten liet verschijnen. Het was –vreemd genoeg- het énige werk dat dokter Versmissen publiceerde met herinneringen aan de Eerste Wereld­oorlog; het énige oorlogsboekboek uit een omvangrijk oeuvre van eenen­twintig dichtbundels en prozawer­ken. Zijn afgrijzen over deze nutteloze slachtpartij en zijn onge­twij­feld gruwe­lijke per­soonlijke ervaringen, lagen wel­licht aan dit feit ten grond­slag. Dit bleek trouwens uit een gesprek dat de hoogbe­jaarde dokter nog een paar maanden voor zijn dood had met de Hoogstraatse eredeken Z.E.H. Jozef Lauwerys. Toen deze laatste hem vroeg waarom hij nooit meer had geschreven over zijn avonturen tijdens de eerste wereldoorlog, antwoordde de dokter: “Ja, daarover zou ik boeken kunnen vullen, maar die oorlogsherinne­ringen zijn té erg en té droevig…”

Hendrik Versmissen werd op 18 januari 1879 te Hoogstraten geboren. Hij was het oudste kind uit het tweede huwelijk van onderwijzer Frans Versmissen met Maria Catharina Bolckmans uit Wortel. De boreling werd naar zijn grootvader genoemd, die een boerderij had in Castelré. In 1897 studeerde de begaafde leerling af aan het Klein Seminarie van zijn geboortestadje. In de retorica behaalde hij overigens twee grote prijzen van uitmuntend­heid, niet toevallig in geschiedenis en Nederlands opstel. Na zijn huma­niora trok Hendrik naar de Leuven­se uni­ver­siteit, waar hij in juli 1903 promoveerde tot dokter in de geneeskun­de. Na een korte tijd een praktijk als huisarts te hebben uitgeoefend in Wes­terlo, vestigde hij zich in het Brabantse Ganshoren.

Bij het uitbreken van de oorlog werd de reservist Ver­smissen op 4 augustus 1914 opgeroepen als legerarts. Hij behoorde trouwens tot een van de oudst opgeroepen militie­klassen, namelijk die van 1899. Tijdens een kort oponthoud in de cen­trale verzamel­plaats, de voormalige Sint-Bernardusabdij te Hemiksem, kreeg hij een jonge arts uit Keerbergen, dokter Vermey­len, toegewezen als adjunct. Ze werden ingedeeld bij een veld­hospi­taal van de I^e Legerdivisie. Deze infanteriedivisie kreeg haar vuur­proef tijdens de ongemeen felle gevechten in de streek van Tienen, vooral dan bij Sint-Margriete-Houtem en Grimde, waar de 2^e, 22^e en 3^e Linieregi­menten bloedige verlie­zen leden. Ook tijdens de twee Belgische uitvallen uit de vesting Antwerpen, volgde dokter Versmissen de troepen. Na de val van de verdedigingsli­nies voor Antwer­pen maakte hij, tijdens de nacht van 6 op 7 okto­ber, in uiterst moei­lijke omstandigheden de terugtocht van het leger mee. Hij trok met zijn ambulancecolonne over een geïmproviseerde voetbrug bij Burcht over de Schelde. In Zwijndrecht belandde zijn eenheid in de copmplete chaos en raakte ze al een deel van hun materiala kwijt. Omdat ze in het Waas­land dreigden omsingeld te gera­ken, trok Versmissen vanuit Sint-Niklaas met een veldam­bulance de Neder­landse grens over. Ze werden als niet-combattante militairen ongemoeid gelaten door de Nederlandse grenstroepen en mochten verdertrekken. Uitgeput bereik­ten Versmissen en Vermeylen het Zeeuwse stadje Hulst, dat krioelde van de ge­vluchte Belgi­sche soldaten. Na wat aandrin­gen slaag­den ze erin bij een plaatselijke dokter een bed voor de nacht te bemachti­gen. Om aan interne­ring in –het neutrale- Nederland te ont­snappen, reisden ze al de volgende dag per trein verder naar Terneuzen. Amper een paar uur later scheepten ze in te  Vlis­singen, met bestem­ming Enge­land.

In Londen aangeko­men kreeg Hendrik Versmissen vrijwel onmiddel­lijk een nieuwe taak. Op initia­tief van de Brusselse advocaat Verbaten werd hij toegewezen aan een medi­sche keu­ringscommis­sie. Bijna anderhalf jaar lang zou hij met zijn adjunct in opdracht van het Belgi­sche minis­terie van Landsver­dedi­ging in deze com­mis­sie zete­len. Een interes­sante anecdote is wel dat één van diege­nen die hij voor leger­dienst heeft goed­ge­keurd, de Hoog­straat­se oor­logsvrijwil­liger Frans Schrij­vers was, de latere patron van hotel ‘Het Zwanenhof’. Het rustige leventje in Londen bleek echter van korte duur. Een Waalse kapitein-com­mandant nam immers Ver­smis­sens taak in de commissie over en degradeerde hem tot een soort loopjon­gen.

Beseffend dat hij dichterbij het front nuttiger werk kon verichtten, vroeg en bekwam Hendrik Versmissen, medio 1916 zijn overplaatsing naar het vasteland. Hij werd er gede­ta­cheerd bij de medische staf van het Belgische militai­re hospitaal ‘Porte de Gravelines’ te Calais. Dit was een groot hospitaal dat bestond uit 36 barakken en plaats bood aan 1.500 patiënten. Versmissen zou er echter niet lang blijven. Omwille van zijn beginselvast katholi­cisme en zijn Vlaamsgezindheid kwam hij er immers al snel in conflict met de vrijzinnige militaire directeur/geneesheer van het hospitaal. Deze verbood aan het onder hem resorterende officierenkorps om aan eucharistievieringen deel te nemen. Hendrik Versmissen was de enige van de ruim 30 officieren die dit bevel laconiek ne­geerde. Het zou dan ook niet lang duren voor hij werd over­ge­plaatst naar het IJzer­front, waar hij opnieuw terecht kwam in de I^e Legerafdeling. Deze mutatatie moet in het laatste kwar­taal van 1916 hebben plaatsgevonden want op 30 juni 1917 werd dokter Versmissen bij K.B. bevorderd van adjunct-geneesheer tot bataljonsgenees­heer van 2^e klasse. Voor de rest van de oorlog zou hij aan het Ijzerfront dienen in de zgn. eer­ste-hulppos­ten, vlak achter de eerste linie. Vaak bete­ken­de dit werken in levensgevaarlij­ke omstandigheden, onder recht­streeks vijande­lijk vuur.

Tij­dens deze periode kwam hij in contact met prof. dr. Frans Daels, een erg bekwame en moedige legerarts, die één van de leiders was van de illega­le Frontbeweging. Daels, die ook was ingedeeld bij de I^e L.A., betrok zijn colle­ga bij de Vlaam­se actie aan het front. Dokter Versmis­sen, hield er zich onder­meer bezig met de werking van het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten (SKVH) en steunde ‘Hel­denhul­de’. Werk, dat medio augustus ‘16 was opgericht door dokter Gravez en Cyriel Verschaeve, de kapelaan van Alveringem, met de bedoe­ling de graven van gesneuvelde Vlamin­gen te voorzien van Nederlands­talige op­schriften. Tot op dat ogenblik stond er immers op al die graven het officiële “Mort pour la patrie”. Soldaat/kunstenaar Joe En­glish ont­wierp een eigen zerkje, naar het model van een Iers Kel­tisch kruis, waarop een opwie­kende blauwvoet en de leuze “Alles voor Vlaan­deren, Vlaanderen voor Kristus” werd afge­beeld. Dankzij “Hel­denhulde”, en de inzet van tiental­len vrijwillige mede­werkers waaronder Hendrik Versmissen, werden op menig solda­ten­kerkhof deze zerkjes geplaatst.

Tijdens de grootscheepse uitbraak van het veldleger in najaar van ‘18 volgde Versmissen zijn eenheid – die was inge­deeld bij de noorder­groepering, onder bevel van de beruchte generaal Bern­heim - bij de bloedige offensieve gevechten in wat er restte van het Bos van Houthulst en rond de sterke Duitse bunkerlinie bij Klerken. Niet zonder gevaar trou­wens want tijdens de eerste twee dagen van het offensief sneuvelden twee van zijn colle­ga’s in de legerafde­ling, batal­jonsarts Andries Nouille en hulpgeneesheer Jozef De Cuyper. Deze laat­ste was een korte tijd Versmissens collega in het bataljon geweest.

In “Blond Germanje” schreef hij zijn impressies over het eindoffensief neer: “…Het was de opperste aanval. Tegen den gemeenen vijand stonden de legers aller landen in het gelid. Of hemel en aarde verging, bulderde het geschut aller wereld­dee­len vuur en vlammen op de Duitsche voorposten. In de sche­me­ring van den morgen, akelig als een bleeken droom, worden eensklaps de opeengehoopte strijdkrachten voortgezweept op den krater-doorwoelde verdediging van den vijand…Ver­suft, ver­bijsterd, onweerbaar werden de krijgsgevangen in heele horden opgeleid. In duizelingwekkende vaart ging het onophou­delijk verder. Enkel één punt weerstond. Het vormde een scher­pen inham in het front der zegevierende legers…” Ver­smissen schetst hierop de aanval op de versterking “De molen van Klerken” een ruïne, uitgebouwd tot een ge­duchte bunker in de Flandern II-stelling, strategisch gele­gen op een heuveltop. “…De dood zeisde de gelederen neder, even sekuur als een maaier de grashalmen…” wanneer dan uiteinde­lijk, na veel bloedvergieten de stelling veroverd werd, trof­fen de overwin­naars het volgende tafereel aan: “Abominato desolati­o­nis! Niets dan grijsgekleurde mensen­lijven, even onbezield als de ruwe, in wanorde opgehoopte muurpane­len.”

Na de wapenstilstand – die Versmissen in Maldegem meemaakte - trok hij met het Belgische bezettingsleger naar Duitsland. Na een kort verblijf als militair genees­heer te Rheinberg (Landeskreis Wesel), werd hij op het einde van april ’19 met onbepaald verlof gestuurd. Waarschijnlijk was hij tijdens deze periode ooggetuige van incidenten tussen Duitse Spartakisten (revolutionaire communistische arbeidrsraden) en Belgische bezet­tings­troepen in het Rijnland, want in ‘Blond Germanje’ zou hij hierover uitgebreid schrijven.

Het zou nog tien jaar duren voor bataljonsgeneesheer Hendrik Versmissen, ridder in de Leopoldsorde, drager van het oorlogs­kruis met palm en zege- en herinneringsmedaille, zijn oorlogsherin­nerin­gen, in de vorm van de roman “Blond Germanje” aan het papier zou toe­ver­trouwen. Dit boek stond haaks op de sfeer van hoera­pa­trio­tis­me die op dat ogenblik de toon aangaf. Het werd daar­entegen een loflied op de universele broederlief­de onder de volkeren, en bevatte overduidelijk een aantal autobiografische elemen­ten. In de zachtmoedige en idealisti­sche figuur van luitenant Ivo Verpoel, geboren in Oerduinen, “…een groene oase in de heiden van het Kempenland…” vond de door de oor­logsgruwel getekende dokter Versmissen een dankbare protago­nist voor zijn pacifistische ideeëngoed. In schrille tegen­stelling tot de revanchistische Belgische oor­logsliteratuur van die periode staat bijvoorbeeld Verpoels genuanceerde visie op het Duitse volk: “Waarom hadden ze ook België, dit gast­vrije land over­rompeld? Uit taktiek? Een overmoedige taktiek, die een volk van zeven miljoen zielen als onbeduidend in het vijandelijke kamp drijft, en bovendien de Engelse tegenstrever in het zadel tilt als de schoone ridder van ‘t goede recht der kleine staten. Niet het Duitsche volk was de schuldige. Wel torste het op zijn reuzenschouders, het ontzaglijke juk. Zijn phari­zeërs en schriftgeleerden zweepten het, blindgemaakt op, naar den zogenaamden Thabor. Maar het was niet de berg der verhef­fing. Het werd Calvarie met het schandehout der verplet­te­ring… “

Zelfs wanneer Ivo Verpoel – tijdens de Rijnbezetting - na een konfrontatie met Spartaki­stische arbeiders, aan het hoofd wordt verwond, blijft hij geloven in zijn Duitse “vrien­den en broeders”. De Spartakis­ten zijn in zijn ogen : “…bleke, uitgemergelde wezens! Mijnwerkers, doorwroetend de schat der aarde, hun leven lang onbekend met de heerlijkheid van het daglicht. Fabriekwerkers verengd, verdord, onder den schroei­enden adem der smeltovens. Verworpelingen, onterfden der maatschapij, wier herten, boordevol van lijden en ontbe­ring nu beefden van haat en verbittering. O! Dat dit tot bedaren kwam, zonder bloedvergieten…!”

Nog scherper werd Versmissen, wanneer hij in dit werk, de naoorlogse verdwazing van Belgisch hoerapatriotisme en blind franskiljonisme meedogenloos aan de kaak stelde. De fronter Versmissen, greep dan ook “Blond Germanje” aan om, zij het op een bedekte manier de Aktivisten te verdedigen.

 Ter illustra­tie, en tegelij­kertijd als afsluiting van deze bijdrage dit sleutelfragment uit ‘Blond Germanje’, waarin de Vlaamsvoe­lende Ivo Verpoel, na de wapenstilstand, ten huize van zijn gelief­de, zijn rivaal Jehan Le Cygne, een franskil­jonse beun­haas ontmoet. Jehan nodigt het gezelschap uit op een avondje thea­ter.

“-Ik vrees dit achtbaar gezelschap te hinderen,” juichte hij, “maar ik kwam met de blijde boodschap!”

“-Met de blijde boodschap? “ herhaalde aanmoedigend de mees­teres van den huize.

“-Ik kwam om mij eerbiedig ter beschikking dier dames te stellen, om hen naar het theater te begeleiden. Maar peins eens! Vanavond, voor de eerste maal na den orlog, doet een Parijzer troep ons de eer aan in de Scheldestad te komen spelen. Ik wil er bij zijn om ze toe te juichen ! Ik wil heesch zijn morgen van te jubelen: “Vive la France!”

“-Vive la France!” klonk de goedkeuring der beide vrouwen.

“-Daar is plaats in onze loge. Ik bid u luitenant, wil ons vergezellen om hen te bewonderen.”

“-Is het niet voldoende dat ik ze, vier jaar lang als strijd­broeders op het grootsche oorlogstoneel bewonderde?”

“-En wat speelen ze? “ vroeg belangstellend mevrouw.

“-O, een dolle revue! Maar wat doet dat? Ik had bij mezelf gezegd: mevrouw en juffer Larchange zijn van Luiker bloede. Haar beider vaderstad is de voorburcht der Fransche bescha­ving. Zij voelen mede met onze roemvollen bondgenoot. Ik wil luchten mijn liefde voor Frankrijk, mijn haat voor den over­wel­diger! Zeg, luitenant, u die zoolang in het vuur gestaan hebt, moet wel vreeselijk haten!”

“-Haten? Ik heb nooit haat gekoesterd!” bekende kalm de ver­harde strijder.

“-Niet haten? Ik vraag mij af hoe men zonder den verdrukker van zijn land te haten, hetzelve kan liefhebben!”

De luitenant haalde zijn schouders op. Dit lag op zijn lippen: “Ik bestatig dat de haat toch niet de machtigste drijfveer is om zelf het pantser te schoeien! En liefde voor het land? Daar wordt heden zooveel mee geschermd door lieden die hun woorden niet in daden omzetten!” Hij was edelmoediger.

“-Kom, kom, besloot hij, de overwinning is Goddank aan ons! Vrede nu aan de menschen en de volken die van goeden wil zijn!”

“-Vrede? Neen, geen mededogen! Noch voor den vijand, noch voor zijn handlangers! Hoe vindt u die lieve heertjes, die hier te lande met vijandelijke hulp hun taaldoeleinden na­streefden?”

“-Ik voel mij niet bevoegd in dat brandende vraagstuk een oordeel te vellen!”

“-Het verontwaardigde volk heeft hunne huizen doen opgaan in de vlammen. Jammer dat de vogelen zelf uit vliegen waren!”

“-De uitoefening van het recht behoort niet der menigte. Daarbij de zalvende hand bouwt op sterker grondvesten als die welke kastijdt. Aangenomen zelfs dat die lieden faalden, streden er in de rangen der bondgenooten ook geen enkelingen tegen het bestaande gezag in hun land die, omdat ze wonnen, op arduinen voetstukken vereeuwigd staan als de verlossers van hun volk?”

“-Maar dat is onvaderlandsch gesproken.”

“-Onvaderlandsch? Wat bedoelt u door onvaderlandsch? “…

Ivo stond recht. Indrukwekkend hoog boven die rijke, opper­vlakkige menschen…'

21-12-2016 om 09:50 geschreven door janhuijbrechts  

14-12-2016 om 11:58 geschreven door janhuijbrechts  

Je hebt er maandenlang naar uitgekeken en eindelijk daar is ie dan: de Heldenhulde-webstek die door het ADVN werd opgezet op vraag van Onroerend Erfgoed Vlaanderen. Een webstek waaraan ikzelf een - bescheiden - bijdrage mocht leveren. Je kan hier via een simpel te bedienen zoekmachine gericht op zoek gaan naar gesneuvelden die een laatste rustplaats kregen onder een heldenhuldezerk op naam maar ook op locatie en begraafplaats. Deze site is naar mijn mening een waardevolle nieuwe bijdrage in de recente, verdienstelijke pogingen om dit unieke stukje erfgoed voor verder verval te behoeden...

http://heldenhulde.be/project/

08-12-2016 om 17:03 geschreven door janhuijbrechts  

Sinds een paar dagen staat ons huis te koop - wij emigreren binnenkort naar Zuidoost Azië - en bijgevolg zijn we al het een en ander aan het opruimen en inpakken. Bij deze werkzaamheden vond ik afgelopen weekend ergens onderin een doos, een dichtbundel zonder naam van de dichter, maar ik vermoed dat deze van de hand van mijn ouwe makker Gust Peeters is. Omdat het intussen - door dezelfde drukke bezigheden - een paar weken geleden is dat ik op deze blog nog een 'Zondag Frontpoëziedag' heb gebracht, geef ik vandaag graag even het gedicht 'Mijlpaal' uit deze bundel:

'De hoeksteen van dit land / ligt ver weg in een weide, / ligt langs de waterkant: / de steile oevers beide

waar ooit de weermuur was, / het schermschot van water / dat elke dood genas. / In alle stilte staat er

een toren nu van weemoed, / herdenken, en heel zacht / de trage stroom die meedoet / en jaarlijks op mij wacht...

08-12-2016 om 15:23 geschreven door janhuijbrechts  

02-12-2016 om 13:25 geschreven door janhuijbrechts  

24-11-2016 om 16:29 geschreven door janhuijbrechts  

18-11-2016 om 08:45 geschreven door janhuijbrechts  

17-11-2016 om 20:39 geschreven door janhuijbrechts  

11 November, Wapenstilstandsdag met vlaggengezwaai, tromgeroffel en huldes door de 'gestelde lichamen' geeft telkens weer redenen tot reflectie. Vandaag breng ik het bittere gedicht 'Le Poilu Inconnu - Gelegenheidsvers voor  Zondagsscholen' van de Antwerpse expressionistische dichter Victor J. Brunclair (1899-1944) waarin hij op scherpe wijze de recuperatie van de gesneuvelden voor eigen doeleinden aan de kaak stelde. Het gedicht verscheen voor het eerst in maart 1922 in het uitgesproken Vlaamsgezinde jongerenijdschrift 'De Goedendag':

O Goede Vrijdag zonder Paschen / Kristus is in elk die gesneuvelde gestorven / ay, Uw doornenkroon was maar van prikkeldraad / gij, die 't gruwzaam Golgotha hebt door zworven / heroiese smartsoldaat

Onkennelijk in uw wezen / nergens wordt gij dus vermist / en hoogste roem; gij stierft zo anoniem / dies zij de lauwer U op deze koude kist / 't Eervertoon is gratis, verder kost ge geen centiem 

Nu komen de hoeren nu komt de grootfinans / met bleke bloemen en kartonnen krans / o schennis van Uw lijf diep gebenedijd / op gummi heen en weer 't is tof / en zijn feestfanfaren er os lege lof  / Uw zerk is 't heiligdom door elk ontwijd

Eenklank was Uw koortspols met de kannonade / Toen stond gij manlik toen een schaduw kwam / verminking van Uw beeltenis, en lichtombaden / Uw aanschijn naar de goede God meenam

Tans zal Uw heenvaart allen heugen / in nagenot van dronken teugen / Nu solt men plechtig met Uw lijk / Uw goor gebeente in de groef is brij / die licht al reine relikwie te kijk, /aanvaard de tremolos frazenfraai op rotternij

De stortkar over U heen / Rust heerlike held onsterfelik in Uw steen.

11-11-2016 om 12:53 geschreven door janhuijbrechts  

09-11-2016 om 10:04 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag het gedicht 'Ruins - Ypres 1917'. Het is van de hand van George Herbert Clarke (1873-1953) en verscheen voor het eerst in de door hem in 1917 uitgegeven bundel met verzamelde oorlogsgedichten 'A Treasury of War Poetry'.

Ruins of trees whos woeful arms / Vainly invoke the sombre sky, - / Stripped, twisted boughs and tortured boles / Like lost souls - / How green they grew on the little farms !

Ruins of stricken wall ans spire / Stretched mile on desolate mile along / Ghosts of a life of sweet intent / Riven and rent /  By frantic shell and searching fire

Ruins of soldiers torn and slain / English bodies broken for you / Burned in their hearts the batle-cry / Forspent they lie / Clay crumbling slow to clay again

06-11-2016 om 13:46 geschreven door janhuijbrechts  

04-11-2016 om 09:57 geschreven door janhuijbrechts  

03-11-2016 om 13:38 geschreven door janhuijbrechts  

Nu Allerheiligen en Allerzielen weer met rasse schreden naderen en de begraafplaats die aan mijn woning paalt in ras tempo volgroeit met vergankelijke bloemenweelde, lijkt mij een gedicht, opgedragen aan de doden op zijn plaats. Daarom breng ik u vandaag het uitgesproken en militante pacifistiche gedicht 'Slachtveld' van de hand van de Nederlandse sociaal-democraat Abraham Van Collem (1858-1933). Het werd voor het eerst in 1919 gepubliceerd  in zijn bundel 'Opstandige liederen', die in Bussum bij Van Dishoeck van de persen rolde.

Slachtveld 

De heengelegde lijken der soldaten
Zijn aangeraakt door den goudpaarsen nacht,
Er kruipen lijnen over de gelaten,
Waarop de Dood zijn teeken heeft gebracht.

Sommigen hunner liggen als bedronken,
Het was ruim véél, de wijn uit déze kan,
Hun arme lijven werden volgeschonken,
Zij dronken zich de eeuwigheid daaran.

Eén hunner ligt verdwaasd omhoog te turen,
Een ster staat op zijn blauw glazuren oog,
Het zou wel eeuwigheden kunnen duren,
Voordat dit open turend oog bewoog.

Zijn makker is gevallen fel voorover,
Hij schijnt te slapen en zijn bloed loopt uit,
Zijn linkeroog bleef half geopend over
Daar kijkt hij nu stil uit, die looze guit.

In zoete vreugde liggen jonge dooden,
Zij toeven in een ongestoord geluk,
Mocht uit de gele hel losbarsten looden
Kogelregen, hun deert scherf noch stuk.

Zij zijn als zelfbeheerschten dichtgesloten,
Zij zijn tevreden met wat hun gewerd,
Eén hunner zijn de oogen uitgeschoten,
Daarom heeft hij zijn mond opengesperd.

Een ander lacht, hij had zich vastgegrepen '
Bij het voorovervallen aan wat gras,
Hij werd een kind, hij hield het dichtgenepen,
Hij dacht, dat het de hand van moeder was.

Bij bundels liggen dooden uitgegleden,
De ransels om, den stormhoed op het hoofd,
Zij worden door mortieren overreden,
Dat was toch niet, wat hun werd toebeloofd.

Zij trokken uit, ik zag ze door de straten,
Het was bij avond, in de Seine-stad,
Of was het in Berlijn, of hoorde ik praten
Londensch, in de straat, die ik vergat?

Ik weet het niet, ik weet niet de kleedijen,
Die zij zich kleurig hadden omgedaan,
Ik weet het rythme niet meer hunner rijen,
Noch de muziek die klinkend ging vooraan,

Ik weet alleen maar Jongens, de gelaten
Van Prachtigen, Menschwezens, schrijdend voort,
Vermomd in apenpakjes van soldaten,
Niet wetende het land waarheen of oord.

Zij droegen aan de schouders de geweren,
En in den loop een kleine veldboeket,
l Voordat zij traden aan, te gaan marcheeren,
Hadden de bruiden die daarin gezet.

Het zou de liefste groet zijn van het leven,
Het laatste afscheid en het wellekom;
O hand van mij, waarom gaat gij nu beven,
O mond van mij, waarom wordt gij nu stom?

* * *

De heengelegde lijken der soldaten,
Zijn aangeraakt door den goudpaarsen nacht,
Er kruipen lijnen over de gelaten,
Waarop de Dood zijn teeken heeft gebracht.

Sommigen hunner liggen als bedronken,
Het was ruim veel, de wijn uit deze kan,
Hun arme lijven werden volgeschonken,
Zij dronken zich de eeuwigheid daaran.

Staat op, staat alle' op, mijn vroege Dooden,
Herleeft, gekruisigden langs weg en veld,
Doorschotenen, voorover in de Zoden, -
Herkrijg' uw stem' haar vroegere Geweld.

Rijst langzaam uit, vloeie over uw trekken,
Het beven van een nieuwen Dageraad,
Moge mijn Roep U tot nieuw leven wekken.
Herleeft, herleeft, gesneuvelde soldaat.

Grijpt uw geweren in de doode handen,
Werpt uit den zadel hem die u beval
Dat uwe makkers waren uw vijanden,
Verbroedert U, soldaten, overal!

Blaast een signaal, gestorven menschenmonden,
Dat Aarde beve en doodsvreeze kom
Over de heerschers die U hadden uitgezonden,
Voor Vaderland, Bezit en Christendom.

Dood aan dit drie-tal en de menschheid leve,
En alle heerschappije ga te niet; -
Vertelt wie U den dood heeft ingedreven,
Rijst op, soldaten, zingt uw Doodenlied.

30-10-2016 om 11:57 geschreven door janhuijbrechts  

Op de foto de woning in Alveringem waar meester Emile Selschotter tijdens de Grote Oorlog met zijn gezin verbleef en waar hij nauwgezet zijn bijzonder interessante oorlogsdagboek bijhield. Dagboek,  dat 60 jaar later door kleindochter Lut Ureel becommentarieerd werd uitgegeven bij Lannoo als 'De Kleine Mens in de Grote Oorlog - Getuigenissen van twee generaties dorpsonderwijzers uit de frontstreek'. De Selschotters behoorden tot de intimi van kapelaan Cyriel Verschaeve. De 20 - jarige Joseph Selschotter was in de herfst van '16 naast Verschaeve en dokter Van Houtte, één van de drie leden van het uitvoerend Comité van Heldenhulde. Het was in de woning Selschotter dat in het grootste deel van de ophefmakende 'Open brief aan de koning' die de Frontbeweging op 11 juli '17 bij wijze van stunt op het front verspreidde, werd gestencild. Morgen, vrijdag 28 oktober vindt om 20.00 u. in de Openbare Bibliotheek van Alveringem een lezing plaats over deze merkwaardige familie door de Nieuwpoortse stadsgids en getigen Alveringemnaar Guido Demerre . Warm aanbevolen...!

27-10-2016 om 22:00 geschreven door janhuijbrechts  

Naar aanleiding van het verschijnen van het boek 'Onsterfelijk in uw steen - Soldatengraven, Heldenhulde en de Groote Oorlog' breng ik vandaag in de rubriek 'Zondag Frontpoëziedag' het gedicht 'Waarom ?' van de Turnhoutse oorlogsvrijwilliger Ward Hermans. Hij schreef het in het begin van maart 1918 als een reactie op de schending van heldenhuldezerken op de BMB van Oeren en het kerkhof van Alveringem een paar weken daarvoor. Oorspronkelijk wilde hij het in de soldatenkrant 'Ons Vaderland' publiceren, maar daar stak de Belgische militaire censuur een stokje voor. Het werd pas na de oorlog, in zijn bundel 'Gedichten van liefde en strijd' voor het eerst afgedrukt...

                                                                                            WAAROM ?

Vlaamsch van lijve, Vlaamsch van harte / Vlaamsch in woord en Vlaamsch in daad / Zoo leefde hij in lief en smarte / Trotsch en fier op eigen aard.

Tot hij viel in 't naakte velde / Van z'n eigen Vlaamsche grond /Maar wat 't zwarte kruis vermeldde / Was iets, dat ik niet verstond.

Vreemde tale, vreemde woorden / Stonden wit op 't zwart in 't kruis ! / Vreemde prate, vreemde kronen / Doemden 't eigen schoon tot gruis.

Arme jongen, armer Vlaanderen / Waarvoor gij uw bloed vergoot ! Arme telg van heldenvaadren / Niets hier baat uw heldendood !  

23-10-2016 om 11:25 geschreven door janhuijbrechts