Het doemscenario.

Covid-19. Waartoe dienen al die voorzorgsmaatregelen, als daardoor de economie naar de kl..... gaat? En dan kunt ge u ook afvragen: waartoe dient de economie nog als we allemaal doodgaan?

De jongeren hebben de neiging om die voorzorgsmaatregelen aan hun laars te lappen, en misschien zou ik net zó zijn als ik twintig was (ik ben tachtig). De reden: jongeren lijden weinig onder de besmetting. Maar moeten we dat niet relativeren? Er zijn aanwijzingen dat een besmetting met covid-19, zelfs als die vrijwel zonder symptomen verloopt, zware gevolgen kan hebben voor de longen en de hersenen. Het is helemaal niet zeker dat er een degelijk vaccin tegen het virus gevonden wordt (enkel president Trump schijnt ervan overtuigd te zijn dat het er komt, en wel heel binnenkort) en vaak blijkt zelfs wie de infectie heeft doorgemaakt maar weinig immuniteit te bezitten. Het virus zou best wel eens kunnen muteren in de zin van verhoogde virulentie en een voorkeur voor... jongeren! En de natuur die ons het virus zendt zou hiermee de bedoeling kunnen hebben - een bedoeling is er altijd! - om de wereldbevolking tot redelijke proporties (twee miljard?) terug te brengen. En wie zal deze coronacrisis dan nog overleven - gedurende een tijdje, want doodgaan doen we allemaal - ? Zij die het virus hebben weten af te houden...

Dit zou het doemscenario kunnen zijn dat de Britse geleerde Thomas Malthus, demograaf en econoom, ons een paar eeuwen geleden heeft voorgehouden: de catastrofe die de mensheid te wachten staat als niet opgehouden wordt met "te kweken als de konijnen*" (*de term is van paus Franciscus himself).   

Thomas Malthus.

23-09-2020 om 20:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Iemand gaf mij een tikje achteraan op de schouder. Ik draaide mij om en ik keek in het gezicht van een bejaarde man. Een knap gezicht. Ik kende dat gezicht.

- Ik zit helemaal aan het ander eind van de tafel, zei de man, en ik kom kennis maken. Ik ben de grootvader van de bruidegom.

-  Maar ik ken u, zei ik. Rik Vansteenbergen!

-  Ja, daar lijk ik op. Tenminste, dat heeft iedereen altijd al beweerd. Maar de échte is dood. Zeker al een jaar of vijf. Ik ben enkele jaren jonger.

- Onzin, zei ik. U bént de echte.

Zijn vrouw was erbij komen staan:

- Hij heeft altijd al heel erg op Rik Vansteenbergen geleken, zei ze. Vroeger eigenlijk nog meer dan nu.

Ze was veel jonger dan Rik en ze kon zeker niet zijn eerste vrouw geweest zijn, want dié was erbij toen  hij voor ’t eerst wereldkampioen werd in 1949 in Kopenhagen. Ik schatte dat zij in 1949 nog niet eens geboren was en ik dacht dat ze een grapje maakte  toen ze mij vertelde dat ze geboren was in 1933 en in 1949 dus al zestien jaar moet geweest zijn. Ze vertelde me dat haar moeder achtennegentig was geworden en dat ze een tante had die zelfs de honderdentwee bereikt had en dat die er allebei nog jong uitzagen toen hun bobijntje op was. Soit! Zíj kon het hoe dan ook niet geweest zijn die naast onze grote Rik op het podium stond in 1949 in Kopenhagen. Ik vertelde hem hoe immens gelukkig ik mij als negenjarig jongetje voelde met zijn overwinning in dat wereldkampioenschap en hij stond er hoofdschuddend bij te lachen. Ik kon niet nalaten het wereldkampioenschap van 1946 in Zürich in herinnering te brengen, alwaar door zijn domme schuld mijn streekgenoot Marcel Kint de wereldtitel verloor aan de Zwitser Hans Knecht. En dáár kon hij zich nou net niets meer van herinneren. Van die keer in 1957 toen hij weer wereldkampioen werd, in Waregem, wist hij nog alles. Met rechtmatige trots vertelde hij hoe hij daar de hele wereldelite achter zich liet in de spurt: Louison Bobet, André Darrigade, Rik Van Looy, Fred Debruyne en Jacques Anquetil! Dat hij ooit eens in de spurt geklopt werd door Arthur Mommerency, dat wist hij dan weer niet meer. Dat ik dat weet heeft te maken met het feit dat Arthur Mommerency zaliger een neef was van de stiefvader, eveneens zaliger, van mijn goede vriend Roger Loof, die het mij verteld heeft…  En dat hij in 1956, nogmaals in Kopenhagen, al een tweede maal wereldkampioen was geworden, daarover hebben wij het niet meer gehad. Evenmin over zijn honderden andere grote overwinningen en over de donkere periode in zijn leven, waarin hij door handel in drugs en spelverslaving dreigde ten onder te gaan, maar die hij gelukkig te boven gekomen is.

Het was tijd dat ons gesprek een andere wending nam, want deze man was niet dé Rik Vansteenbergen, en hij moest het niet nog hoog in de bol gaan krijgen ook: de échte is overleden op 15 april 2003. Al kon mijn tafelgenoot best doorgaan voor Riks eeneiige tweelingsbroer. En… wie weet wás hij dat niet. Te vondeling gelegd of zo, omdat ze d’r op geen twee hadden gerekend. Wie zal het met zekerheid zeggen? En de wending die ons gesprek nam was er een van honderdtachtig graden: over hoe mooi het bruidspaar wel was, en hoe schitterend dit feest en hoe de aanblik van een ontluikende liefde een oud hart week maakt.

Hij begaf zich weer naar het ander uiteinde van de tafel. We hebben die avond nog menigmaal het glas geheven in elkanders richting, op het prille geluk van Thomas en Nathalie...

12-09-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Vincent Kompany wordt eindelijk naar waarde geschat. Jarenlang werd hij schandelijk  geonderwaardeerd in de media: er zijn dagen geweest dat er zelfs niet één foto van "de grootste Belg ooit" in de krant stond. Maar het moest er eenmaal van komen: na het eeuwig geknoei van onze regeringsvormers is nu "Alle macht aan Kompany", zoals De Morgen bloklettert. Ook Het Laatste Nieuws laat zich allerminst onbetuigd als brenger van het heuglijk nieuws:

18-08-2020 om 12:13 geschreven door kris vansteenbrugge  

14-08-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

       [fictief verhaal, geschreven naar aanleiding van de eindsprint van de eerste rit in de Ronde van Polen]

        Renner A spurt in de laatste rechte lijn recht op de meet af, aan de rechter kant van de weg. Niet helemaal aan de kant, want hij laat nog een "gat" van één tot anderhalve meter, precies genoeg voor renner B om hem langs rechts voorbij te steken. En dat is wat renner B aan het doen is, maar renner A laat niet begaan, wijkt uit naar buiten, waardoor renner A in de dranghekken gedreven wordt en met een snelheid van 80 km per uur weggecatapulteerd wordt. Met dodelijke afloop. De vraag wordt gesteld: heeft renner A de dood van renner B opzettelijk veroorzaakt, is hij dus een moordenaar en verdient hij naast een levenslange schorsing ook nog een serieuze gevangenisstraf? Er weze op gewezen dat renner A zijn spijt heeft betuigd en verklaart met zijn laakbaar maneuver enkel de overwinning voor ogen te hebben gehad en niet de dood van B. En we geloven hem, net zoals we die persoon geloven die wetens willens door het rood verkeerslicht rijdt, daarbij iemand dood rijdt, zijn spijt betuigt en verklaart dat hij met zijn laakbare daad enkel als doel had vroeger op zijn bestemming te zijn, en allerminst de dood van zijn slachtoffer.

         Renner A wordt gedeklasseerd en in veler ogen is hij een moordenaar. Was hij maar wat eerder uitgeweken naar rechts, op 't ogenblik dat B met zijn voorwiel nog net niet op zijn hoogte was, dan had hij de koers gewonnen - want B zou het maneuver niet meer te boven zijn gekomen -  en iedereen zou hem geprezen hebben als een verdiende winnaar, snel en slim, want op het gepaste ogenblik "de deur dichtgedaan". Moordenaar of sportheld, zo flinterdun zou de grens niet moeten zijn, als de renners steeds de loodrechte en dus kortste weg naar de meet zouden kiezen zonder zich tot truckjes te laten verleiden. Wie dat niet kan is ongeschikt voor de "stiel" en hoort niet thuis in de wielerwereld. Is dat goed begrepen, UCI en wielerscholen? "De deur dichtdoen" is niet "slim" maar "moorddadig" en in ieder geval "bedrog"! 

11-08-2020 om 12:25 geschreven door kris vansteenbrugge  

       Waarom de rector van de Leuvense universiteit niet heeft willen/durven/mogen/kunnen optreden tegen het eliteclubje van een veertiental studenten dat twee jaar geleden een medestudent de dood heeft ingejaagd? Om de rechtsgang niet te beïnvloeden, luidt het... en, zoals men weet, de gerechtelijke molen draait langzaam en de kopstukken van de club zullen ondertussen wel afgestudeerd zijn  waardoor ze niet meer geschorst kunnen worden. Hoeveel kordater was de aanpak van de rector van de Gentse universiteit, in 't putje winter van het academisch jaar 1963-1964! Lees hier het verhaal uit mijn boek "O jerum jerum jerum..." (het boek is uitverkocht, maar het bevindt zich in de universitaire bibliotheek van de Gentse Alma Mater).

        't Gebeurde op woensdag 5 februari 1964, putje winter dus. In de vroege morgenuren lag Damme, geboorteplaats van Tijl Uilenspiegel, te gloren in de zon. Daar heerste absolute rust en vree. Het zou allemaal wreed verstoord worden…

Kort na de middag kwamen bussen vol studenten het stadje binnengereden. Ze waren met ongeveer vijfhonderd, waarvan velen dan nog hun lief hadden meegebracht, voor de gezelligheid. Ze trokken naar het centrum van de stad, alwaar ze zich verdrongen rond het standbeeld van Jacob van Maerlant en de pui van het stadhuis beklommen. Voetzoekers begonnen te knallen t'allen kante, waardoor de stemming steeg en de opgeschrikte Damse bevolking op afstand bleef. Algauw zonderden enkele groepen studenten zich af om alle toegangswegen tot de stad af te sluiten met inderhaast opgebroken en opgeworpen kasseistenen. Damme lag meteen volledig afgesneden van de buitenwereld. Niemand kon nog zonder vrijkaart de stad binnenkomen. Een inkombelasting van tien frank werd geheven ten bate van de kas van het Gents Studentenkorps. De ondertussen gealarmeerde  rijkswacht hield een oog in 't zeil doch liet begaan, al stonden de waterkanonnen klaar, voor in geval van hoge nood.

Voorposten die 's ochtends tot het niets vermoedende Damme waren doorgedrongen, waren er achter gekomen dat de burgervader zich op het ogenblik in zijn woning bevond. De burgemeester uit zijn huis ontvoeren was nu maar klein bier. Door enkele studenten werd hij als gevangene tot vóór het stadhuis gebracht, alwaar hij zware beschuldigingen aan zijn adres diende te aanhoren: misdaden tegen de mensheid, zeg maar het studentendom! Nadat het proces van de burgemeester was gemaakt, via een snelprocedure, werd hij veroordeeld tot opsluiting in zijn eigen gevangenis in het stadhuis.

Terwijl de veroordeelde werd weggevoerd, kwam plots een boerenkar het marktplein opgereden, getrokken door een broodmager paard, dat eigenlijk een ezel moest voorstellen. Op de kar zaten Tijl Uilenspiegel, Nele en Lamme Goedzak. Met zwierige passen begaf Tijl zich naar de pui van het stadhuis. Hij nam er bezit van de burgemeesterszetel en kondigde de nieuwe wetten af: Damme werd een studentenstaat, het Gaudeamus Igitur zou het nationaal volkslied zijn, het stadhuis zou omgebouwd worden tot een enorme brouwerij. Telegrammen van vooraanstaande personaliteiten uit binnen- en buitenland stroomden binnen en werden op een studentikoze manier voorgelezen. Vreemde staatshoofden erkenden reeds de nieuwe studentenstaat. In opperste goedertierenheid verleende Tijl toen clementie aan de burgemeester, onder bepaalde voorwaarden weliswaar. Burgemeester Houtave, zeker niet van gevoel voor humor gespeend en schitterend in zijn figurantenrol, aanvaardde de voorwaarden tot zijn invrijheidstelling en deed, onder het luiden van de noodklok, afstand van het bestuur van de stad. Hij verheugde er zich zelfs over dat Tijl, Nele en Lamme na zovele jaren weer met hun geboortegrond herenigd waren.

Nu was Damme dus een bezette stad en hiermee was een einde gekomen aan de opdracht van het Seniorenkonvent, dat zich enkel geëngageerd had voor het studentikoze gedeelte van de onderneming. De actie had immers ook een ernstige achtergrond: de aandacht wekken voor "de slechte studie- en huisvestingsmogelijkheden aan de Gentse universiteit". Terwijl het bestuur van het Gents Studentenkorps een persconferentie belegde in het stadhuis, gaf het Seniorenkonvent het startsein tot een historisch drinkgelag in de zeventien herbergen die Damme toen rijk was. Nooit werd in Damme zoveel bier getapt als die dag en de hele stad zinderde van de studentenliederen die overal opstegen.

Het evenement haalde de voorpagina van verscheidene kranten. De speech die ik in mijn hoedanigheid van senior seniorum van op de pui van het Damse stadhuis gehouden had, was één van de beste uit mijn carrière geweest. Hij werd een paar dagen na het gebeuren bijna integraal uitgezonden door de BRT-radio. Maar in de kranten werd ook melding gemaakt van de venijnige kritiek die tijdens de persconferentie was geuit tegen de rector. Aanleiding van de studentengrieven was het recente overlijden van een jonge studentin ten gevolge van een slecht functionerende gasverwarming.

Ikzelf heb dat alles pas vernomen de dag ná het gebeuren in Damme. De zwaarste aantijgingen waren gekomen van de preses van het Politiek Konvent, ene X.B., als ik mij niet vergis. Bij de rector was dat natuurlijk allemaal in het verkeerde keelgat geschoten. De presides van de vier konventen werden bedreigd met uitsluiting van de universiteit, ook de preses van het Seniorenkonvent, dat zich nochtans duidelijk van de politieke achtergrond had gedistantieerd. Ik mocht mijn zaak bij rector Bouckaert gaan bepleiten. Ik heb hem niet helemaal kunnen overtuigen van mijn "neutraliteit", dunkt me. Maar uiteindelijk werd ik toch niet van de universiteit verwijderd. Net zo min als de drie anderen overigens, en dat tot grote spijt van X.B. Híj had vurig op een uitsluiting gehoopt. Dan hadden ze hem, student in de politieke en sociale wetenschappen, met open armen ontvangen aan de vrije universiteit van Brussel, als sociaal bewogen held en martelaar. Dát zou pas de start geweest zijn van een schitterende loopbaan…

Door de vier presides uit de unief te gooien zou de rector enkel de drie getroffen hebben die het minder of - en dat was zeker mijn geval - helemaal niet verdienden. De rector had evenwel wat bedenktijd genomen en de strafmaatregel ingetrokken. En dat was een wijs besluit!

X.B. Een sociaal bewogene? Een altruïst? Of iemand die een politieke carrière aan 't voorbereiden was? Egoïstische motieven dus. Hoe dicht liggen egoïsme en altruïsme overigens niet bij elkaar! Zijn al onze daden immers niet door egoïsme ingegeven? Wie aalmoezen geeft aan de armen. Is het niet om van het knagend gevoel van medelijden af te geraken, of misschien omdat het kan helpen om de eeuwige gelukzaligheid te bereiken in het hiernamaals? En wie zijn leven geeft voor zijn godsdienst. Om als martelaar een verheven positie te verkrijgen in het rijk Gods? En neem nu de moeder die haar leven geeft om dat van haar kind te redden: omdat ze de dood draaglijker vindt dan te moeten verder leven zonder de geliefde...

Ikzelf had geen hoge pet op van X.B. Ik vond hem zeker geen betere egoïst dan al die anderen. Dat hij het later in de politiek niet ver geschopt heeft, daar ben ik nooit rouwig om geweest.

Van de bezetting van Damme koester ik alleen de studentikoze herinneringen. Mag ik het daar misschien over hebben in een volgend hoofdstuk?

Ik ben dus geschorst geweest. De toegang tot de universiteit levenslang ontzegd. Ik zat in het zesde jaar geneeskunde. Mijn toekomst lag in duigen. Maar “levenslang” duurde gelukkig maar twee dagen. Het zou een ramp geweest zijn. Ik zou geen poot gehad hebben om op te staan. Mijn vader was een arme bouwvakker...

O tempora!... 

07-08-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge  

Hoeveel dodelijke slachtoffers heeft covid19 wereldwijd geëist, tot op heden? Een half miljoen? En is covid19 de catastrofe die een paar honderd jaar geleden door Malthus werd voorspeld en die tot doel zou hebben de exponentieel in aantal stijgende wereldbevolking tot normale proportie te herleiden? En wat is die normale proportie? Twee miljard? Dan moeten er nog tienduizend keer meer slachtoffers vallen!

We hadden gehoopt dat het virus minder actief zou worden deze zomer, maar wat geldt voor het griepvirus geldt blijkbaar niet voor dit coronavirus. Waar het aantal besmettingen per dag flink gedaald is, heeft men dat ongetwijfeld enkel en alleen te danken aan de hygiënische maatregelen die werden getroffen. Versoepelt men de maatregelen dan steekt covid19 weer in alle hevigheid de kop op. En wat nu?...

Hopen op een vaccin? Gesteld dat het er komt. Als zij die de ziekte doorgemaakt hebben al niet immuun blijken te zijn, wat zouden we dan van een vaccin kunnen verwachten?

Medicatie om o.a. de nefaste invloed van te hevige afweerreacties te milderen (antiflogistica, antihistaminica, corticoïden...)?

Laten we onze grootste hoop stellen op het virus zelf. Dat het door te muteren zijn viruliteit geheel of gedeeltelijk verliest. Of dat het, om god weet welke reden, op een goede dag plots op een geheimzinnige wijze verdwijnt. Het is meermaals gebeurd dat virussen er op een onverklaarbare manier de brui aan geven... Maar als het een virus is "met een zending" (Malthus) dan zie ik dat nog niet zo gauw gebeuren.

We moeten ons dus harder wapenen. Preventief. En de economie dan? Die zal zich aan het virus moeten aanpassen, er zal een heel andere economie moeten komen.  

24-07-2020 om 14:27 geschreven door kris vansteenbrugge  

Beste Karel.

Zopas heb ik een fietstochtje van tien kilometer tot een goed einde gebracht. Dat wil zeggen: in een behoorlijke tijd en zonder dat het teveel van mijn krachten gevergd heeft. Ik voel dat er weer jus in de benen komt. Over een paar weken worden die tien kilometer er wellicht twintig. En zoals ge weet heb ik onlangs de kaap van de tachtig jaar gerond. Wees overigens niet te zeer bezorgd: ik draag nu een valhelm, een mooie, met fel-geel.

De echte reden waarom ik u schrijf is een andere. Dat "foei", tot driemaal toe, in uw laatste brief, heeft mij geraakt. Het heeft alles te maken met mijn politieke overtuiging, of liever: met mijn gebrek aan politieke overtuiging. Mensen zonder politieke overtuiging en die daarenboven geen verstand hebben van politiek, zouden niet mogen stemmen, heb ik vaak gezegd. Maar jawel hoor, iedereen is verplicht te stemmen, zelfs diegenen die überhaupt geen verstand hebben. De politieke versplintering in Belgenland - zo zouden er bijvoorbeeld niet minder dan negen ministers bevoegd zijn voor "gezondheid" -  wordt gezien als een belangrijke storende factor in ons coronabeleid. Op naar een onafhankelijk Vlaanderen dan maar? En welke politieke partijen kunnen dat voor elkaar krijgen. De partijen die "Vlaams" in hun naam dragen, zijnde VB (Vlaams Belang) en N-VA (Nieuwe Vlaamse Alliantie). Althans zo dácht ik, in mijn naïviteit van politieke leek. Maar ziet, ik word al om de oren geslagen met de wandaden van de wellicht grootste massamoordenaar aller tijden: Hitler. En dan is er nog mijn droombeeld van gelijkheid (het "égalité" van de Franse Republiek) onder alle mensen, een gelijk loon voor allen, zowel voor de arbeider in de mijnen van Chili als voor de CEO van het grootste bedrijf. De leek die niets van politiek kent en alleen afgaat op de naam van de partij, komt dan uit bij de PVDA (Partij van de Arbeid) ofte de communisten. En weer word ik om de oren geslagen met de wandaden van al even grote massamoordenaars: Stalin en Mao. En om het allemaal nog wat gekker te maken: ik voel sympathie voor onze koning en voor zijn job en voor mij mag hij dus koning blijven. En weer ben ik op het slechte pad: de betovergrootoom van onze koning was - ge moogt drie keer raden - een massamoordenaar. Overigens, ben ik nu helemaal onnozel: een separatist die tevens royalist is?!

Ik besef het wel, tegen iemand met een dergelijke politieke instelling kan je alleen maar "foei" zeggen, tegen iemand wiens politieke hart - zoals gij mij hebt geleerd - balanceert tussen de twee uitersten van het politieke spectrum: van links naar rechts... Ja, ge hebt ook gezegd dat ge voor mijn politieke overtuiging, hoe bizar ze ook moge zijn, wel begrip kunt opbrengen, maar dat geloof ik niet: dat "foei" was spontaan, dat "begrip" is beleefdheidshalve.

Voor wie moet ik nu stemmen, nu ik er weet van heb dat de partijen waar ik in mijn argeloosheid mijn oog op heb laten vallen, gelinkt worden aan de grootste massamoordenaars aller tijden? De socialisten? De groenen? Daar zitten griezels aan het roer waar ik rillingen van krijg. Ik weet het wel, 't kunnen best aardige mensen zijn, maar gij weet ook: als de rede met het gevoel in aanvaring komt, wint het gevoel. En de CDampersantV? Waar staan dié voor? De christelijke principes en het gezin (fraternité?): geen écht doorslaggevende argumenten, nu paus en kerk zo goed als afgedaan hebben. En voilà, nu hebt ge mij, waar ge mij wilde hebben: de VLD, partij van de vrijheid (liberté). En, toegegeven, dáár zit veel schoon volk, op die ene griezel na - ge weet wie ik bedoel. Maar iets zegt mij dat te véél vrijheid niet goed is, dat het onvolmaakte wezen dat de mens is, die vrijheid niet aan kan, dat die vrijheid het recht van de sterkste laat zegevieren. En dan dit nog: massamoordenaar Leopold II, da zal toch nooit vanzeleven een liberaal geweest zijn?!

Ik berg dus mijn politieke verzuchtingen op, ik pas bij de eerstkomende verkiezingen, ik doe wat iedereen zou moeten doen die het niet écht zeker weet. Óf ik ga gewoon niet ter stembus, óf ik stem blanco. Dat is wat ik nog voor mijzelf moet uitmaken.

Gij hebt mij tot inzicht laten komen. Alvast bedankt!

Kris.

19-07-2020 om 00:00 geschreven door kris vansteenbrugge