Het zal u wellicht niet ontgaan zijn dat het morgen Open Monumentendag is. Uit het grote aanbod pik ik even de Open Deurdag op de Bayernwald-site uit. Tussen 10.00 u. en 18.00 u. kan u gratis dit erg bezoekwaardig én vooral historisch verantwoord loopgravencomplex bezoeken. Warm aanbevolen…

Adres: Voormezelestraat in Wijtschate

10-09-2016 om 22:46 geschreven door janhuijbrechts  

De Nieuw-Zeelandse regisseur Peter Jackson,  die wereldfaam verwierf met de ‘In de ban van de Ring’-trilogie en  ‘De Hobbit’ nam dinsdag laatstleden deel aan de ‘Last Post’ ceremonie aan de Menenpoort in Ieper. In mei 2014 was hij al een eerste keer in het Ieperse opgemerkt toen hij onder meer een bezoek bracht aan ' Messines Ridge Cemetery' (zie foto) en het Nieuw-Zeelandse monument in Mesen. Net als twee jaar geleden bracht hij nu opnieuw een bezoek aan de Menenpoort waar één van zijn oudooms wordt herdacht.

08-09-2016 om 12:13 geschreven door janhuijbrechts  

Vanavond om 21.10 u. zendt Canvas de beklijvende en erg recente documentaire 'Apocalypse Verdun' uit van Isabelle Clarke en Daniel Costelle. Als u niet zo lang kan wachten, kan u ze nu al op deze blog bekijken via deze link:

https://youtu.be/XwSR8l0n2Os

06-09-2016 om 10:11 geschreven door janhuijbrechts  

Op deze ‘Zondag – Frontpoëziedag’  even aandacht voor een aantal van de bekendste Duitse frontdichters zoals Walter Flex en Heinrich Lersch in de reeks ‘ Lyrik für Allle ‘ op het Youtube-kanaal van Lutz Görner:

04-09-2016 om 12:58 geschreven door janhuijbrechts  

Ik heb de laatste 40 jaar pakweg een kleine 500 militaire begraafplaatsen bezocht van het dorre Gallipoli over de ijzige gletsjers van het Alpenfront tot de blonde duinen van de Noordzeekust. Nooit heb ik een korter maar zo voor zichzelf sprekend grafschrift gevonden dan op het graf van de 23-jarige rifleman Harry Lindsday Joynson. Zijn graf op het schilderachtige ‘Ramparts Cemetery’ op de Ieperse stadswallen bevat naast de obligate biografische gegevens enkel het epitaaf  ‘Gone’.

H.L. Joynson was de oudste zoon van John Henry Joynston, een advocaat in Liverpool en Agnes Jane Joynson. Hij had school gelopen in zijn geboorteplaats Wallasey in Cheshire en was bij het uitbreken van de Grote Oorlog boekhouder bij het accountantskantoor Whright & Eldridge in Liverpool. Op 10  augustus ’14 meldde Harry zich samen met zijn broer John als oorlogsvrijwilliger. Beide broers werden ingedeeld bij het 6^e bataljon van het King’s (Liverpool) Regiment.  Begin ’15 waren ze, na hun basisopleiding, in ‘Flanders Fields’ aanbeland. Terwijl zijn regiment zich opmaakte om stelling te gaan nemen bij de felomstreden Hill 60, werd Harry op 18 april ’15 op bevoorradingscorvee gestuurd. Er moesten rantsoenen, zandzakken en granaten naar het hoofdkwartier van de 13 Brigade worden gebracht. Maar daar zou Harry nooit geraken. Hij werd het slachtoffer van het Duitse storingsvuur. Een granaat die in de buurt van de  Rijselpoort insloeg doodde Harry en een muilezel en verwondde twee andere Britten. Harry kreeg dus een laatste rustplaats vlak bij de plaats waar hij sneuvelde. Hij rust er nu in graf F - 2. ‘Gone’ maar niet vergeten….

03-09-2016 om 17:22 geschreven door janhuijbrechts  

Erich Ludendorff (1865-1937) was wellicht de machtigste militaire leidersfiguur uit de moderne Duitse geschiedenis. Het is daarom toch wel merkwaardig dat pas in 2010, bijna een eeuw nadat Ludendorff zijn stempel op de geschiedenis begon te drukken, de eerste academisch verantwoorde biografie over deze fascinerende figuur van de persen rolde. De Duitse historicus en hoogleraar Manfred Nebelin (°1955) heeft met zijn vuistdikke ‘Ludendorff - Diktator in Ersten Weltkrieg’ een meer dan verdienstelijke poging gedaan om een tip van de sluier op te lichten van wat hij zelf omschrijft als ‘het raadsel Ludendorff’. In 749 pagina’s schildert Nebelin de steile, ja zelfs spectaculaire opgang van een ambitieuze en eerzuchtige jongen uit een burgerlijk milieu tot stafchef van het Duitse keizerlijke leger. Voor wie een beter inzicht wil krijgen in het denken en handelen van de bijna tot een mythische status verheven ‘Overwinnaar van Luik en Tannenberg’ is dit boek een absolute aanrader. Met veel oog voor detail worden de opkomst en val van Ludendorff gereconstrueerd. Of Ludendorff het etiket van dictator verdient laat ik in het midden, want het was eigenlijk pas na de limogering van rijkskanselier Theobald von Bethmann Hollweg in juli 1917 dat Ludendorff met de onontbeerlijke steun van Paul von Hindenburg, vrijwel onbeperkte macht in het keizerrijk kreeg. Als bedenker van totalitaire concepten zoals de ‘Totale Mobilmachung’ en de  ‘Totalen Krieg’ flirtte hij ongetwijfeld met de grenzen van een dictatoriaal optreden, maar ik ben door het lezen van dit werk er niet van overtuigd geraakt dat Ludendorff ook effectief het predicaat van dictator verdiende want het militaire & politieke beleid van het Duitse keizerrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog was naar mijn aanvoelen een gedeelde verantwoordelijkheid van heel wat actoren, gaande van de regering over de generale staf tot de keizer. Toch moet ik toegeven dat ik dit vlot geschreven boek in één ruk heb uitgelezen. In vind het alleen een beetje jammer dat dit boek eindigt in november ’18 met de vlucht van Ludendorff naar Zweden. Men kan immers niet ontkennen dat Ludendorff ook tijdens het interbellum nog een belangrijke politieke rol heeft gespeeld die – misschien terecht – niet binnen de context van deze studie paste. Hierdoor is dit verdienstelijke boek niet dé alomvattende Ludendorff-biografie geworden waarop ik gehoopt had, maar zéker de aanzet voor verdere Ludendorff-studie.

Het boek werd uitgegeven bij Siedler Verlag, München ISBN: 978-3-88680-965-3

01-09-2016 om 19:13 geschreven door janhuijbrechts  

Je hebt er maandenlang naar uitgekeken… Nee, niet naar die ellendige, poriënvullende pokke-hittegolf en ook niet naar de gekmakende muggenconcentraties…  Vanavond kan je op de VRT terecht voor de eerste aflevering van de langverwachte ‘Ten Oorlogspecial – Onder Vlaamse Velden’, waarin de onnavolgbare  Arnout Hauben  deze keer gewapend met veiligheidshelm, truweel en schop als een volleerde amateur-archeoloog drie afleveringen lang op zoek gaat naar de fysieke sporen van de Grote Oorlog in de Westhoek. Ongetwijfeld bieden zijn ‘avonturen’ weer stof voor mooie, boeiende én ontroerende televisie….

Vanaf 29 augustus, drie weken lang op maandag om 21.15 u. op Eén. Niet te missen..!

29-08-2016 om 14:13 geschreven door janhuijbrechts  

22-08-2016 om 14:28 geschreven door janhuijbrechts  

Onwaarschijnlijk maar waar: Er worden steeds vaker zgn. ‘gamers’ opgemerkt op de militaire begraafplaatsen van de Grote Oorlog. Onder meer op Tyne Cot in Passendale en Essex Farm in Ieper kan men hen aantreffen op jacht naar de populaire Pokémons. De Commonwealth War Graves Commission  (CWGC) is, als beheerder van deze begraafplaatsen, begrijpelijkerwijs niet écht gelukkig met deze onverdeelde aandacht. Een paar weken geleden zond de CWGC volgende mededeling de wereld in: ‘Uit respect voor al wie op de CWGC- begraafplaatsen en gedenktekens begraven ligt of herdacht wordt, vragen we aan bezoekers om zich te onthouden van het spelen van Pokémon Go of andere smartphonegames in de vestingen van de CWGC’… Zonder commentaar…

21-08-2016 om 19:27 geschreven door janhuijbrechts  

21-08-2016 om 12:24 geschreven door janhuijbrechts  

20-08-2016 om 14:48 geschreven door janhuijbrechts  

In de historiografie van de Vlaamse Beweging wordt 15 augustus 1916 als stichtingsdatum van het comité Heldenhulde vooropgesteld, maar er zijn geen documenten bewaard gebleven waaruit blijkt dat deze organisatie ook daadwerkelijk die dag boven de doopvont werd gehouden. Pas eind september, begin oktober van datzelfde jaar geraakte de zaak in een stroomversnelling nadat een kleine groep Vlaamsgezinden bijeen was gekomen om de praktische werking in goede banen te leiden. Het waren de leden van dit groepje, dat naast Verduyn bestond uit aalmoezenier Frans Van Den Heuvel  en de vooroorlogse studentenleiders Hilaire Gravez, Filip De Pillecyn en Jan Guldentops, die als de stichters van Heldenhulde mogen worden beschouwd. Over de redenen voor de oprichting van Heldenhulde heb ik het al gehad in mijn blog van 15 juni. Vandaag wil ik even stilstaan bij de symbolenstrijd waar de heldenhuldezerken willens nillens in verzeild raakten…

Als Heldenhulde en de zerkjes uitgroeiden tot een politiek symbooldossier dan was dit in de eerste plaats het gevolg van het wantrouwen en het verzet van Belgisch-patriottische militaire en politieke kringen, hierin gesteund door een gelijkgestemde, vooral Franstalige pers. Die zagen in Heldenhulde vaak een politieke stellingname die afweek van de vaderlands gezinde lijn die aan het begin van de oorlog was uitgezet en die in feite neerkwam op een status quo dat de dominantie van de Franstalige elite in stand hield. Reeds tijdens de oorlog werden acties ondernomen om Heldenhulde te fnuiken, zowel door het bewust vandaliseren van heldenhuldezerkjes op de BMB van Oeren en het kerkhof van Alveringem als door het verdacht maken en later hinderen van de leidende figuren van Heldenhulde. Na de oorlog, en zéker na de massale verwijdering en vernietiging van honderden heldenhuldezerken op de militaire begraafplaatsen in 1925, kregen de heldenhuldezerkjes een belangrijke plaats in de specifieke Vlaamsgezinde herinneringscultuur rond de Eerste Wereldoorlog. Deze herinneringscultuur, die Vlaams-nationale, pacifistische, identitaire en emancipatorische elementen met elkaar verweefde, speelde een belangrijke rol in zowel de Vlaamse ontvoogdingsstrijd als in de vorming van een Vlaams natiebesef. Zo kwam deze herinneringscultuur op gespannen voet te staan met de dominante Belgisch-nationale herinneringscultuur, die haar symbolen van collectieve herinnering na de Grote Oorlog gebruikte om de nationale eenheid te (her)definiëren en te representeren. Naarmate het interbellum vorderde werden de spanningen groter tussen deze actoren. Zo probeerde de Belgische overheid de patriottische gevoelens van de bevolking aan te wakkeren maar vormde het pacifisme een sterke tegenbeweging. Het officiële Belgische discours werd in die periode gekenmerkt door een staatsaanhankelijk patriottisme, terwijl de Vlaamse beweging een van de belangrijkste vertegenwoordigers werd van antimilitarisme en pacifisme. Dit laatste verhaal kreeg mede door de IJzerbedevaarten en de werking van VOS een grotere respons in Vlaanderen. De heldenhuldezerken werden op deze maner, vooral door het onbegrip dat door de Belgische overheid werd geëtaleerd en door de hieruit volgende vernietiging van de zerken, méér dan symbolen. Ze werden tijdens het interbellum een hefboom voor de verdere ontwikkeling van het Vlaams-nationale bewustzijn in brede lagen van de bevolking.

15-08-2016 om 13:15 geschreven door janhuijbrechts  

Voor de zoveelste keer stroomde er weer bloed aan de rijksgrens in het Hoogstraatse. Op 7 augustus 1916 omstreeks 15.00 u. werd ter hoogte van de boerderij van Lodewijk Meyvis, bij het Poeleinde te Wor­tel, de 17-jarige Jan Jozef Van Der Kelen door een Duitse schildwacht doodgeschoten. Deze jonge­man uit het Brabantse Sint-Kwin­tens-Len­nik was met het voorwendsel dat hij zich als leerling wou gaan inschrijven aan het Klein-Semina­rie, er in geslaagd tot in Hoogstraten te geraken, waar hij de sprong over de grens wilde wagen. Zijn moeder, Joanna Jacobs, verbleef al geruime tijd als weduwe in Engeland. Volgens sommi­gen was de knaap via een gracht onder de Doden­draad doorge­kropen en bevond hij zich al enkele  meters op Neder­lands grondgebied, toen de Duitse kogel hem trof. Jozef werd op het kerkhof van Wortel begraven, waar omwo­nenden geregeld zijn graf met bloe­men versierden. De Meerlese burgemeester Van Nueten schreef over dit drama in zijn oorlogsdagboek: ‘Er is na bij de Baarle brug een student van Belgie, die zijne ouders in Holland wilde bezoeken, maar geen toelating kon bekomen, en toch trachtte er te geraken onder den electrieken draad door was geraakt, alleen moest hij nog door den ijzerdraad, is toen geschoten maar alleen gekwetst en toen afgemaakt met een schot in het hoofd. Hij had niets bij hem alleen eenig geld om bij zijne ouders te geraken. Droevig einde…’

Twee dagen later werd op de grens een smokkelaar uit Noord-Brabant doodgeschoten door een alerte Nederlandse grenswachter. Ondanks het feit dat ik al bijna 40 jaar opzoekingen doe rond de Dodendraad ben ik er tot op de dag van vandaag niet in geslaagd om de identiteit van deze man te achterhalen. Mocht iemand toevallig weten wie dit slachtoffer was, dan mag je me steeds contacteren.... Ook zijn tragische dood werd genotuleerd door burgemeester Van Nueten: ‘Gisteren zijn de smokkelaars verrast boven Grazen. 15 zijn aangehouden. 1 is er dood gebleven geschoten, vader van 6 kinderen, maar had vrouw en alles verlaten om te smokkelen.’

12-08-2016 om 09:38 geschreven door janhuijbrechts  

09-08-2016 om 12:26 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag, bij wijze van uitzondering eens geen gedicht, althans niet op papier. De natuur overleeft alle oorlogsgeweld en is de helende pleister op de meest gruwelijk geschonden slagvelden.  Daarom vandaag een gedicht door de natuur. Ik meen ooit ergens te hebben gelezen dat Vlamertinghe Military Cemetery tot de absolute top behoort van het kunnen van de CWGC-tuiniers en ik kan dit alleen maar beamen. Drie opnames die ik gisteren onder een brandende augustuszon heb gemaakt in Vlamertinge…Zelfs de beste poëzie verbleekt bij de poëtische zeggingskracht van de natuur. En zeker wanneer op deze site ook nog eens een heuse dichter begraven lig. Wat dit is de laatste rustplaats van Second Lieutenant Harold Parry, een niet onverdienstelijke lettersmid die op 6 mei 1917 in de Ieperse Salient sneuvelde….

07-08-2016 om 15:02 geschreven door janhuijbrechts  

Het hoeft niet altijd Ieper, Nieuwpoort of Diksmuide te zijn… Het bijna intimistische militaire ereperk op de Antwerpse begraafplaats Silsburg is - naar mijn bescheiden mening - één van de mooiste in ons land. Het nieuwe kerkhof van Borgerhout werd op 23 april 1885 geopend op het gehucht Silsburg dat op gronden van een gelijknamige familie lag, in 1890 kreeg het officieel de naam Onze-Lieve-Vrouwekerkhof maar in de volksmond bleef het Silsburg.. De begraafplaats aan de Herentalsebaan heeft niet de grootse allures van het Schoonselhof maar bevat ook talrijke indrukwekkende grafmonumenten waarvan vele langs de hoofdas liggen. Het imposante, witgeschilderde oorlogsmonument ligt op perk V, rechts van de even indrukwekkende toegangspoort in neo-Vlaamse renaissance-stijl, en wordt omgeven door een vijftigtal uniforme graven van gesneuvelden en 1 burgerslachtoffer uit de Eerste Wereldoorlog. In het middengedeelte vinden we rijen met slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.  De hardstenen zerken dragen elk een zwart granieten plaat met de naam, graad, geboorte- en sterfdatum van de gesneuvelde. Vier van de militairen die hier een laatste rustplaats kregen, Emiel Franck, Gustaaf Janssens, Isidoor Van Loo en Jan Schevensteen waren oorspronkelijk aan de IJzer begraven onder een heldenhuldezerk. Het monument, ingehuldigd op 26 november 1926, werd ontworpen door de Antwerpse beeldhouwer Frans Jochems (1880 - 1949) en bouwmeester Wilbers, het bakstenen voetstuk is van Jan Dandus en Felix Van der Sanden.  

05-08-2016 om 09:50 geschreven door janhuijbrechts  

Vandaag sta ik graag even stil bij het ‘Monument aux Soldats Français’ , hoog op de flank van de Kemmelberg. Deze 17 meter hoge gedenkzuil in wit cement staat in de volksmond beter bekend als ‘Den Engel’, een verwijzing naar de, in een aan het classicisme verwante stijl afgebeelde overwinningsgodin, die hulde brengt aan de vele Fransen die hier in april ’18 tijdens de bloederige afweergevechten die de geschiedenis ingingen als de ‘Slag om de Kemmelberg’ werden ingezet. Velen van hen kregen een laatste rustplaats in het iets lager gelegen ossuarium dat vier massagraven bevat. Deze imposante zuil  werd op 18 september 1932 onthuld door de Franse generaal Lacapelle en maarschalk Pétain

03-08-2016 om 11:38 geschreven door janhuijbrechts  

Menin Road South Military Cemetery, ontstond in januari 1916 aan de zuidzijde van de Meenseweg ongeveer halfweg tussen de historische stadsomwalling van Ieper en de beruchte Hell Fire Corner. Aan de overzijde was al in mei ‘15 een begraafplaats ontstaan die de al even originele benaming van… Menin Road North Military Cemetery meekreeg.  Na de oorlog werden de gesneuvelden die op deze laatstgenoemde site lagen, ontgraven en bijgezet op Menin Road South. De eerste militairen die op Menin Road South werden begraven behoorden tot het 8th Bn. South Staffords  en het 9th Bn. East Surreys. Momenteel liggen hier 1.190 Britten, 267 Australiërs, 148 Canadezen, 52 Nieuw-Zeelanders en 1 Duitser begraven. De bekendste militair die hier een laatste rustplaats kreeg was ongetwijfeld Thomas Riversdale Colyer-Fergusson, kapitein in het 2nd. Bn. Northamptonshire Regiment. Deze 21-jarige drager van het Victoria Cross, de hoogste Britse militaire onderscheiding, werd op 31 juli 1917 bij Bellewaarde gedood door een Duitse sluipschutter.

01-08-2016 om 23:39 geschreven door janhuijbrechts  

Honderd jaar geleden rolde ‘Music Hall’, het debuut van Paul Van Ostaijen van de persen (zie ook mijn blog van 10.04.2016)  Het Letterenhuis viert dit op 6 augustus, tijdens de Museumnacht  in Antwerpen. U kan er niet alleen terecht voor een paar fraaie originele handschriften uit het depot maar ook voor een aantal performances die de unieke sfeer van ‘Music Hall’ zullen evoceren.  Zie www.letterenhuis.be

Bij wijze van voorproefje het volgende gedicht:

WEDERKEER

31-07-2016 om 10:52 geschreven door janhuijbrechts  

Op 10 oktober 1917 om 10.30 u. werd Jozef Sestig, korporaal in het 15e Linieregiment dodelijk getroffen door granaatscherven bij een beschieting van de Belgische verbindingslijnen  in de sector Diksmuide. Sestig was op 24 februari 1893 in Mechelen geboren in het gezin van Louis Sestig en Leontine Neutjens. In het burgerleven was hij boekbinder bij de bekende drukkerij-uitgeverij van Dessain in Mechelen. Toen hij in 1913 zijn militaire dienstplicht moest vervullen woonde hij in de Hanswijkstraat 29.  Net voor hij in dienst ging was hij gehuwd met Maria Joanna Tielemans. Op het ogenblik van de Duitse inval was  hij nog in actieve dienst en nam hij in de rangen van de 3^e compagnie van het 1^e bataljon van het 5^e Linieregiment deel aan de uitvallen uit Antwerpen en de IJzerslag. Op 14 februari ’15 werd hij van het front geëvacueerd wegens een ziekte die hij aan het front had opgelopen. Deze aandoening moet ernstig zijn geweest want pas op 14 juli ’15 werd hij uit het hospitaal in Calais ontslagen. Blijkbaar moest hij ook nog revalideren want de volgende maanden treffen we hem aan bij de logistieke diensten in onder meer Calais en Dieppe. Op 11 januari ‘17 kon hij terug naar het IJzerfront waar hij werd ingedeeld bij 9^e compagnie 3/1 van het 15^e Linieregiment. Op 26 augustus ’17 belandde hij opnieuw wegens een aan het front opgelopen aandoening in het hospitaal, deze keer in Cabour in Adinkerke. Op 7 september werd hij ‘goed voor frontdienst’ bevonden en mocht hij terug naar de eerste linies waar hij een maand later sneuvelde. Korporaal Sestig werd opgebaard in het lijkenhuisje van Alveringem en op 13 oktober ’17 begraven op de BMB van Oeren in graf nr. 241.

Merkwaardig is dat in zijn bewaard gebleven begrafenisdossier melding wordt gemaakt van een brief die zijn vader op 10 september 1923 vanuit Mortsel Oude - God naar de ‘Dienst der Militaire Grafsteden’ had gestuurd en waarin hij vroeg de geboorteplaats en sterfdatum aan te passen. Volgens deze brief was zijn zoon op 11 oktober ’17 gesneuveld en was hij niet in Mechelen maar in Kerhelles geboren….  

30-07-2016 om 13:22 geschreven door janhuijbrechts