Gisteren werd in Antwerpen, in de inkomhal van een flatgebouw, een pasgeboren jongetje gevonden, in een papieren zak met een dekentje errond. Het kind was te vondeling gelegd. Het te vondeling leggen van pasgeborenen is “van alle tijden”. Reken maar!

Eén van de roemrijkste maar ook meest dramatische helden uit de Griekse mythologie, Oidipous (van het Oidipouscomplex!), was een vondeling, of toch “zo goed als”. Ziehier hoe de vork in de steel zit. Koning Laios van Thebe wilde kinderloos blijven omdat het orakel voorspeld had dat indien zijn vrouw een zoon zou baren, deze zijn vader zou vermoorden. Toen zijn echtgenote Iokaste dan toch zwanger werd en het leven schonk aan een zoon wilde Laios zich van het kind ontdoen. Hij gaf één van zijn herders de opdracht het kind te knevelen en het in een bos te leggen, ten prooi aan de wilde dieren. Maar de herder kon dit niet over zijn hart krijgen, hij trok het bos in met het kind en overhandigde het daar aan een andere herder die in dienst was van de koning van Korinthe. Deze laatste was kinderloos… en zo kwam het dat Oidipous opgroeide aan het koninklijk hof van Korinthe. Over zijn roemrijk en dramatisch leven kunt u verder lezen in mijn boek “De Griekse mythologie in 136 verhalen” dat rond het eind van de maand klaar zal zijn en dat in feite de vierde en licht herwerkte uitgave is van het boek “Uit het schuim van de zee” dat het licht zag in 2011.

In het boek kunt u ook het verhaal vinden van een tweeling die te vondeling werd gelegd. Hun namen? Amphion en Zethos. Hun moeder was een Thebaanse prinses. Hun vader? Niemand minder dan de oppergod Zeus...

Ontroerend is het verhaal van een andere vondeling, Ion (naar wie de “Ionische zee is genoemd”). En… met een happy end. Hier volgt de onverkorte versie uit het boek:

Eén van de dochters van de Atheense koning Erechtheus was Kreousa. Ze werd zwanger gemaakt door Apollo. Dit geschiedde in een grot, aan de noordelijke flank van de Akropolisrots, niet ver van haar vaders paleis. In deze gezegende toestand werd ze door Apollo aan haar lot overgelaten. Ze hield haar zwangerschap voor iedereen verborgen en toen haar tijd gekomen was baarde zij een zoon. Ze legde het kind in een mandje, in geborduurde luiers, samen met een kostbare halsketting en een krans van olijven. Met pijn in het hart liet ze het kind achter in genoemde grot: ze wilde te allen prijze vermijden dat haar misstap de koning ter ore zou komen. Ze hoopte dat Apollo wel zorg zou dragen voor zijn zoon. Hetgeen ook geschiedde: Apollo zond zijn halfbroer, de god Hermes, naar de grot om het kind te halen en het naar zijn tempel in Delphi te brengen. Hermes zette het kind in het mandje neer op de drempel vóór de tempel, waar de tempelpriesteres het vond, het als een moeder verzorgde en inwijdde in de tempelgeheimen. Alzo groeide het op tot een rijzige knaap, die Apollo’s tempeldienaar werd in Delphi.

Kreousa was ondertussen gehuwd met Xouthos, een uit Thessalië verbannen koning. Hun huwelijk bleef echter kinderloos. Om de oorzaak daarvan te kennen gingen zij het orakel van Delphi raadplegen. Onderweg ging Xouthos eerst nog te rade bij het orakel van Trophonios in Levadia. Het antwoord van dit orakel luidde: gij zult niet zonder zoon huiswaarts keren! Deze uitspraak verheugde Xouthos zeer. Kreousa echter voelde zich door angst bevangen, nu ze weldra vóór het altaar van “haar” god zou komen te staan. Bij hun aankomst in Delphi werden ze door de tempeldienaar verwelkomd. Toen deze de reden van hun komst vernam was hij getroffen door de emotie en het verdriet van Kreousa en de jongeman voelde plots behoefte om zelf zijn hart uit te storten. Evenzeer als u naar een kind verlangt, zo sprak hij, verlang ik ernaar mijn ouders te kennen. Het kind dat Apollo jaren geleden bij haar verwekt had, zou nu ongeveer even oud zijn als deze knaap, dacht Kreousa. Niettemin vermoedde zij niet in het minst dat ze oog in oog stond met haar bloedeigen zoon. Na al die jaren immers was ze ervan overtuigd geraakt dat haar kind niet meer leefde, dat wilde dieren het wel zouden verslonden hebben…

Ondertussen had Xouthos het orakel geraadpleegd; hij kwam de tempel al uit. De jonge tempeldienaar ging naar hem toe. Doch ziet: Xouthos strekte zijn armen uit naar de jongeling, drukte hem krachtig tegen de borst en stamelde, tot tranen toe bewogen: mijn zoon, mijn zoon. Niet begrijpend trachtte de knaap zich uit de omarming los te maken. Ziehier, sprak Xouthos, wat het orakel mij geopenbaard heeft: ga de tempel uit en de jongeman die u zal tegemoet komen is uw zoon. En verder sprak Xouthos nog: laat je door mij omarmen mijn zoon, want jij bent mij tegemoet gekomen en daarom noem ik jou Ion, dat is “hij die komt”. Terwijl de jongeling zich nu gewillig liet omhelzen, keek Kreousa verbaasd en achterdochtig toe. Niet zíj doch haar echtgenoot had een kind teruggevonden. Hoe was dat te verklaren? Was deze Ion misschien de vrucht van Xouthos met een andere vrouw? Hoe kon het anders? En haar echtgenoot had daar met haar nooit met één woord over gerept! Valselijk had hij haar meegenomen naar Delphi om alzo dit kind officieel tot zijn zoon en erfgenaam te kunnen maken…

Xouthos wist met zijn vreugde geen blijf, nu hij een zoon gevonden had. Terwijl hij voorbereidingen trof om die heuglijke gebeurtenis te vieren, broedde Kreousa snode plannen: ze zou de knaap uit de weg ruimen! Xouthos liet een grote feesttent oprichten en nodigde alle inwoners van Delphi uit op een feest ter ere van Ion. Eén van de dienaars, die evenwel met Kreousa samenspande, werd aangesteld om de wijn in de bekers te schenken. Niemand had gezien dat hij in de beker die voor Ion bestemd was, een snel dodend gif had gedaan. Toen de jongeling de beker aan de lippen bracht, klonk plotseling een vloek door de zaal. Ion wist dat dit een slecht voorteken was. Daarom goot hij de beker, die hij zopas had willen leegdrinken, uit op de grond, en hij nodigde de omstanders uit te doen zoals hij. Een dozijn duiven kwamen de tent binnengevlogen en dronken van de wijn op de grond. Tot ontsteltenis van allen die toekeken, ging de duif die van Ions wijn had gedronken plots aan ’t wankelen en bleef weldra morsdood liggen. Het was duidelijk dat iemand de gevierde had willen vergiftigen. De wijnschenker werd erbij gehaald en deze verklaarde dat hij in opdracht van Kreousa had gehandeld.

- Ter dood met haar, stenigt haar! Zo riep Ion en zo riep de verontwaardigde menigte.

- Ja, doodt mij maar, maar doet het dan vóór het aanschijn van de god, schreeuwde Kreousa, terwijl ze in de richting van Apollo’s tempel vluchtte. Stellig hoopte zij dat de god, die haar eens had bemind, nu haar leven zou redden…

Toen Kreousa, achtervolgd door Ion en de anderen, vóór de tempel kwam, trad de tempelpriesteres naar buiten met in haar armen een mandje. Zij sprak:

- Ion, wat gij doen wilt is onrecht. Zie dit mandje! Zij die gij ter dood wilt brengen is uw moeder. In dit mandje heeft zij u achtergelaten en zo werd gij door de god Hermes bij mij gebracht. Ik heb u opgevoed en het mandje zorgvuldig voor u verborgen gehouden.

- Hoe kan ik weten dat gij de waarheid spreekt? Voor het eerst durfde Ion aan de woorden van de profetes te twijfelen.

Kreousa die het mandje herkende riep:

- Maak het mandje open en zie de dingen die ik er heb ingelegd: zelfgeborduurde luiers met slangenmotieven en met de kop van Medusa, een kostbare halsketting, een krans van olijven… Apollo is je vader!

Ion kon nu niet meer twijfelen: Kreousa was zijn moeder, Xouthos was zijn stiefvader en Apollo zelf, de god die hij al die jaren trouw had gediend, niemand minder dan  Apollo, was zijn échte vader!

Met zijn vrouw en zijn stiefzoon keerde Xouthos verzoend naar Athene terug. De tocht naar het orakel van Delphi kende dus tóch een gelukkig einde. Wat had de god dit alles goed beredderd!