Er is dezer dagen een en ander te doen over het feit dat dit jaar aan de faculteit geneeskunde twee lichtingen afgestudeerd zijn, nl. degenen die volgens het oud regime zeven jaar hebben moeten studeren en degenen die één jaar later aan de studies begonnen zijn en volgens het nieuw regime maar zes jaar hebben moeten studeren. Om het diploma “master in de geneeskunde” te behalen. Een diploma dat de houder ervan nog lang niet het recht geeft om de geneeskunde zelfstandig  uit te oefenen. Hij weze dan ook “master”. Eerst dient de master zich gedurende een aantal jaren te bekwamen in een of andere specialiteit: oogarts, longarts, hartchirug, ziekenfondsarts, psychiater, revalidatiearts, kinderarts of… huisarts, om er maar enkele te noemen. Dan pas mag de master zich arts noemen, of dokter. Dat laatste staat niet gelijk met doctor, een academische titel die een halve eeuw geleden automatisch verstrekt werd aan al wie zeven jaar geneeskunde of vijf jaar rechten tot een goed einde had gebracht. Die mochten dan “dr.” voor hun naam schrijven, hetgeen betekende dat ze zeer geleerd waren. De aanspreektitel voor dit soort geleerden was – althans in brieven en vrijwel uitsluitend in Nederland – “Weledelzeergeleerde Heer doctor X”. Die zeer geleerden konden dan meteen aan de slag als huisarts, met een hoofd dat barstenvol zat met theorie maar zonder praktische kennis. De theorie zouden ze snel vergeten. En de praktijk? Al doende leerden ze…Sinds huisarts niet langer “gewone arts” is maar een specialiteit zoals een ander, is het aantal huisartsen sterk achteruitgegaan.

Met de twee lichtingen afgestudeerden die nu op de markt komen wordt het wellicht moeilijk voor de afgestudeerde masters om een plaats te vinden om zich te specialiseren en aldus aan de bak te komen op de arbeidsmarkt. Vroeger evenwel waren er veel minder artsen die zich specialiseerden en desalniettemin waren de plaatsen schaars. Hoe het er in mijn geval aan toe gegaan is heb ik beschreven in mijn autobiografie “O jerum jerum jerum” (2006): 

Eenmaal het diploma van doctor in de genees-, heel- en verloskunde op zak, begon ik in mijn geboortedorp al snel met een huisartsenpraktijk. Alle vijf de socialistische gemeenteraadsleden werden terstond cliënt bij mij. Dat kwam doordat vader lid was van de socialistische mutualiteit. De anderen bleven de oude dokter Decock voorlopig trouw, maar vroeg of laat zou ik ook dié voor mij kunnen winnen hebben.

Drie maanden volstonden om tot het besef te komen dat het beroep van huisarts aan mij niet besteed was. Erg was het als iemand die zich aan mijn zorgen had toevertrouwd, doodging. Het is drie keer gebeurd en het bezorgde me telkenmale vele slapeloze nachten: ik bleef maar tobben over wat ik verkeerd had gedaan.

Het geval met boerin Vanmelkebeke was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. In 't holst van de nacht belde een dochter mij op: de boerin had zich opgehangen, op zolder… Toen ik de zolder betrad lag de boerin op de grond, bewusteloos, maar ze ademde nog. Met de hulp van de twee dochters heb ik de boerin in mijn deux-cheveauxtje gestopt en ben ermee naar 't hospitaal van Oudenaarde gereden. De boer had mij nog toegeroepen: "en riskeer het niet haar terug te brengen of ik schiet u allebei overhoop". Naarmate we 't hospitaal naderden kwam de boerin stilaan een beetje bij bewustzijn en er tekende zich in haar hals een duimbrede lintvormige rode lijn af. De non aan de poort van het ziekenhuis weigerde haar binnen te laten: de ramen van het hospitaal konden namelijk niet vergrendeld worden en daarom konden er geen zelfmoordenaars opgenomen worden. Daar stond ik dan. Ik kon de boerin terug naar huis brengen, maar dan riskeerde ik de kogel. Of haar meenemen naar mijn eigen woning? Ik kreeg een betere inval. In Oudenaarde was nóg een ziekenhuis, een kleintje, van hooguit tachtig bedden. Ik bracht haar daarheen en meldde haar aan als "comateuze patiënt". Ik had haar bloes in de hals goed dichtgeknoopt en repte met geen woord over de zelfmoordpoging. Het lukte. De bange nacht was voorbij. Ik heb daar geen cent ereloon voor ontvangen maar ik was tevreden dat het allemaal nog zo goed afgelopen was.

's Anderendaags belde ik professor Kluyskens, of ik bij hem geen opleiding tot keel-neus-oorarts kon volgen. Had ik immers niet drie maanden stage gelopen bij hem en daarbij blijk gegeven van "enige aanleg en belangstelling voor de specialiteit"? Jazeker! Als ik minstens drie jaar geduld kon oefenen. Ik zei dat ik zo lang niet wenste te wachten en toen stelde hij mij een opleiding voor bij dokter Van de Calseyde in Brugge. Ik trok dus naar Brugge en maakte er kennis met dokter Van de Calseyde, een sombere man. Hij zei dat ik assistent kon worden bij hem, maar dat hij mij maar weinig kon betalen. Om de twee dagen zou ik moeten inslapen in het ziekenhuis, teneinde de wachtdienst te verzekeren. Daarenboven moest ik naar Brugge komen wonen, wat erop neerkwam dat mijn vrouw haar werk als onderwijzeres in Elsegem zou moeten opgeven, en… van het hongerloon dat mij werd aangeboden zouden wij niet kunnen leven. Maar Van de Calseyde zelf zag een uitkomst!

Hij was persoonlijk bevriend met de bisschop en het zat er dik in dat dié mijn vrouw een job als onderwijzeres zou kunnen bezorgen, in het Brugse. En waarempel, 's anderendaags belde Van de Calseyde mij op. De job was gevonden - een vaste job nog wel - en mijn vrouw kon er beginnen van zodra ze dat wenste. In Brugge. Dáár zou zíj dus het loon verdienen dat Van de Calseyde mij niet kon betalen… Ik vroeg vierentwintig uur bedenktijd.

Uitgebreid overwogen we de pro's en de contra's van een verhuis naar Brugge. Daar er minder pro's dan contra's waren, zagen we ons genoodzaakt het aanbod af te slaan. Het viel Van de Calseyde lelijk tegen. Toen ik het hem liet weten, bromde hij wat en haakte snel in.

Allengs was een jaar verlopen en ik koos dus maar voor legerdienst. De eerste twee maanden was ik soldaat-milicien in opleiding, in de Leopoldskazerne in Gent. Daarna volgden dertien maanden als luitenant-geneesheer in het Klein Kasteeltje in Brussel, centrum voor recrutering en selectie, kortweg CRS. Ik onderzocht er, drie halve dagen per week, de recruten en slechts af en toe moest er ingeslapen worden, bij wijze van wachtdienst. Geen omvangrijke taak dus. Het liet mij toe nog wat huisartsenpraktijk te doen, erbovenop. Maar ik deed het enkel om den brode, bijlange niet met hart en ziel, en het beviel mij alsmaar minder en minder. Het vertrouwen dat de patiënten aanvankelijk in mij gesteld hadden, verminderde zienderogen. Het was ongetwijfeld uitgelekt dat ik mij wilde specialiseren… Enkel de socialisten bleven mij nog trouw, door dik en dun.

Dan maar het buitenland geprobeerd. Ik schreef een brief naar alle universitaire ziekenhuizen in Nederland, of ze geen opleidingsplaats vrij hadden voor keel-neus-oorarts. En… ze hádden er wel een, doch nergens zaten ze op mij te wachten. Of ik een jaar of drie geduld wilde hebben: zo lang was overal de wachtlijst. Drie jaar! En nog drie jaar huisarts spelen, zeker? Alles leek me beter dan dát. En weer een brief geschreven naar al die Nederlandse universiteiten, of ze geen plaats hadden voor een assistent op de afdeling… huidziekten. Dat was nu wel niet mijn grote liefde, maar het vak van dermatoloog leek mij alvast niet al te stresserend. Geen week later kreeg ik een uitermate positief antwoord van ene professor Bakker van het universitair ziekenhuis Dijkzigt te Rotterdam, dat ik op zijn afdeling de opleiding mocht komen volgen. Er werd mij een meer dan behoorlijke wedde voorgesteld en bovendien kreeg ik mijn verhuiskosten vergoed, alsook een deel van de inrichtingskosten van mijn woning in Nederland. Mijn vrouw zou dus niet meer hoeven te werken en ze zou zich geheel aan het huishouden en aan de opvoeding van de kinderen kunnen wijden.

We wilden net afreizen naar Rotterdam, voor een gesprek met professor Bakker, toen de postbode aanbelde met een brief uit Rotterdam, van het Dijkzigtziekenhuis, vanwege professor Struben, van de afdeling keel-neus-oorheelkunde. Ik kon bij hem óók direct beginnen. En aan dezelfde goede voorwaarden. We hoefden niet veel aan onze plannen voor die dag te wijzigen…

En zo werd het dan toch keel-neus-oorziekten. We huurden een appartement op tien kilometer van het ziekenhuis, in Capelle aan de IJssel, aan de Louis Couperusplaats, nummer negen. Een ruime nagelnieuwe flat op de eerste verdieping van een groot appartementsgebouw. Vier gelukkige jaren heb ik er doorgebracht, met mijn vrouw en de twee kinderen. Zij deed haar inkopen in het winkelcentrum "de Koperwiek" en de kinderen gingen naar de Montessori-kleuterschool die vlakbij was. We raakten alle vier goed ingeburgerd in Nederland. En toch kwamen we bijna ieder week-end in België doorbrengen. De drang naar de geboortegrond was groot en we wilden ons beider ouders en vooral vader, die niet lang meer te leven had, het genot van hun kleinkinderen niet ontzeggen.

Het Dijkzigtziekenhuis was, en is nog steeds, een van de grootste en meest gerenommeerde van Nederland. Er waren tien assistenten op de afdeling keel-neus-oor en evenveel opleiders, met aan het hoofd professor Struben, een autoritair doch minzaam man, helemaal anders dan de stugge Van de Calseyde. Ik integreerde mij opperbest in de groep en ik voelde dat ik gewaardeerd werd door de prof, de stafleden en de collega's assistenten. Vooral de functionele en de esthetische neuschirurgie konden mij boeien. Professor Struben liet mij een speciale cursus neuschirurgie volgen in Leiden bij de wereldberoemde Amerikaanse neuschirurg Cottle. Tegen 't einde van mijn opleidingsperiode liet Struben warempel zijn privé patiënten, voor zover ze een neusoperatie nodig hadden, door mij behandelen. Hij vroeg mij zelfs of ik er nog niet over nagedacht had om in Rotterdam te blijven en deel uit te maken van zijn staf. We kozen ervoor naar de heimat terug te keren. Rotterdam was te ver van Elsegem, van vader en moeder, van de schoonouders, van tante Jenna en tante Irma… Struben had er alle begrip voor. Op het mooi afscheidsfeest dat hij te mijner ere georganiseerd had, sprak hij lovende woorden en hij voorspelde mij een schitterende carrière als keel-neus-oorarts in België. We zagen de toekomst vol vertrouwen tegemoet. Het échte leven, het succes en het grote geluk moesten nog komen, dachten we. Hoe weinig bevroedden we toen dat de gelukkigste jaren voorgoed voorbij waren…