Jarenlang heb ik geen koffie gedronken omdat ik daar hartritmestoornissen van kreeg. ‘t Is te zeggen: die hartritmestoornissen, daar heb ik al sedert mijn kinderjaren last van, maar van koffie werd het allemaal veel erger. Om het aanschouwelijk voor te stellen: een normaal hartritme gaat als het getik van een klok, het mijne als het getik van morseschrift. Jaren geleden heeft een pleiade van cardiologen zich over mijn geval gebogen en de unanieme conclusie luidde: pacemaker, en in afwachting géén koffie. Ik liep toen nog halve marathons en van een pacemaker heb ik maar afgezien. Het koffiedrinken heb ik gelaten. Rigoureus. Al heeft het mij moeite gekost. Mijn gevoeligheid voor koffie nam allengs ongekende vormen aan: de geur van koffie, en op den duur alleen al de gedachte aan koffie, deden mijn hart op hol slaan. Hoe was ik plots zo overgevoelig geworden voor koffie? Door er geen meer te drinken natuurlijk…

Ik  herinnerde mij een gezegde uit de medische wereld: “similia similibus curentur”, wat erop neerkomt dat men de kwalen met hun eigen middelen moet bestrijden. En zo ben ik weer koffie beginnen drinken, beetje bij beetje, in den beginne aangelengd met water, en vervolgens de dosis geleidelijk aan opdrijvend, zodat ik nu zelf reeds als een flinke koffiedrinker mag beschouwd worden. Zover heb ik het al gebracht dat ik in staat ben om u, trouwe lezer van mijn blog,  in mijn geliefkoosde stad –  Gent voor de minder trouwe lezers – met kennis van zaken te loodsen naar de meest exquise koffiezaken van de stad. Op de Vrijdagmarkt is er een. Aan het tafeltje naast het mijne zat onze op drie na grootste Vlaamse schrijver – na Huysentruyt, Meus en Dumont – wie ik om redenen van discretie bij deze gelegenheid de naam Merlevede toedicht, Herman Merlevede, om niet helemaal onprecies te zijn. Toen ik binnenkwam zat hij er al, in zijn eentje de krant te lezen, met een koffie en een sigaret. En daarna bestelde hij nog twee keer een koffie en telkens rookte hij daarbij een sigaret. Hij zat de hele tijd maar voor zich uit te kijken, in gedachten verzonken, zo leek het. Ik probeerde zo weinig mogelijk in zijn richting te kijken, al lukte mij dat niet al te best. Wat doe je als de blikken van zo’n man de jouwe kruisen? Doen alsof je hem niet kent? Of vriendelijk goededag zeggen? Of zelfs een gesprek beginnen? Hou er echter wel rekening mee dat hij jóu niet kent… Nee, zo’n beroemdheid negeren lijkt mij nog het veiligste, na wat mij ooit overkomen is toen ik een gesprek heb willen aanknopen met een bekende politicus, tevens burgemeester van een grote Vlaamse stad en wiens naam ik hier evenmin wens te noemen – ik noem hem voor de gelegenheid Tabak.

Aan de bar waren twee mannen van middelbare leeftijd in een geanimeerd gesprek gewikkeld. Bij die ene zijn zuster hadden ze de dag tevoren ingebroken: geld en juwelen gestolen.

- Zigeuners zijn het, zei de man die duidelijk de oudste van de twee was.  We moesten al die zigeuners het land uitzetten. Maar wat doen we? Met open armen halen we ze binnen. Ze roven onze huizen leeg. En wat doen we ertegen? Niets.

- Scheer ze niet allemaal over dezelfde kam, zei de andere. ’t Zijn niet allemaal dieven. Er zijn ook eerlijke mensen bij.

- Veel zullen het er niet zijn. Ik blijf erbij: ze moeten het land uit.

- En waarom zouden de goeden het met de kwaden moeten bekopen? Zelfs voor één rechtvaardige zou Onze Lieve Heer Sodom en Gomorrha gespaard hebben!

- Lieve Heer! Met uw bijbelkennis waart gij beter thuis geweest bij de CD-ampersant-V. Staan de groenen nu voor de bescherming van het milieu of voor het binnenhalen van al dat allochtoon gespuis?  

- Wij zijn tegen alles wat het milieu bezoedelt en tegen alles wat naar racisme ruikt. En à propos: het woord “allochtoon” is in onze stad bij wet verboden!

- En ge hebt dat woord daarnet zélf uitgesproken!... En als ik het nu eens heb over een “niet-autochtoon”? Is dat toegelaten?

De groene antwoordde niet, hij maakte een beweging met de hand van “laat maar zitten”, liet zijn nog halfvolle pint staan en vertrok. Zijn compagnon kwam naast mij zitten.

- Ik weet niet wat die groenen bezielt, zei hij. Denk nu maar niet dat ik racist ben. Ik weet wel zeker dat ik dat niét ben. Maar die zigeuners zijn beroepsdieven, die niet eens beseffen dat stelen een misdaad is. En straks krijgen we er in onze stad nog honderden bij. Ze komen uit Bulgarije. Ze stelen er lustig op los. Ze sturen hun minderjarigen op ons af en dáár valt niets tegen te doen.

- Ja, zei ik, net zo min als er wat te doen valt tegen alle soorten van witwaspraktijken, fiscale ontduiking, duistere financiële constructies, monsterweddes en dergelijke.

- Zijt gij misschien óók een groene? vroeg de man.

- Als ge bedoelt of ik voor het behoud van een gezond milieu ben, dan ben ik een groene, ja.

Aan de andere tafel legde Herman Merlevede zijn krant dubbelgevouwen neer, liet een paar muntstukken achter en verliet de zaak zonder iemand verder een blik te gunnen.

- Herman Merlevede, zei ik.

- Ja, zei de “autochtoon”, die komt hier bijna dagelijks een koffie drinken, soms wel twee of drie.

Ik keek op mijn polshorloge als iemand die zich plots herinnert dat hij een dringende afspraak heeft en in één teug dronk ik driekwart van mijn koffie op.

- Dan stap ik ook maar eens op, zei ik.

Via een paar smalle straatjes wandel je in enkele minuutjes van de Vrijdagmarkt naar het Gouden Leeuwplein. Bij de Max, eertijds een goed beklant koffiehuis, zie ik amper één klant voor ’t raam zitten. Bij de Max zet ik nooit meer een voet binnen, na wat mij daar deze zomer overkomen is. Ik was toen nog erg gevoelig aan coffeïne en daarom had ik een “decafeïné” besteld en, zo mogelijk en indien dat niet teveel gevraagd was, een kannetje water. Ik kreeg een halve kop decafeïné plus een piepklein kannetje met daarin hooguit een vingerhoedje koud water. En voor dat vingerhoedje koud water werd mij dan nog een halve euro aangerekend! En ’t is ook wel vanwege die schapenstal die ze daar neergepoot hebben op het Emiel Braunplein: vroeger had je, gezeten op het terras bij de Max, een schitterend zicht op het majestueus belfort. Nu kijk je op die lelijke schapenstal…

Dan maar de Donkersteeg in, naar de Mokabon, waar je de koffie al ruikt vanop een meter of twintig. Dáár zit het stampvol, op één plaatsje na. In een hoekje aan een klein tafeltje zit een stokoud heertje en naast hem is nog een leeg stoeltje.

- Dit is de oudste koffiezaak van de stad, zegt het heertje. Ik kom hier al meer dan tachtig jaar, twee of drie keer in de week.

Hoe oud hij dan wel is? Vierennegentig! Of hij hier in de buurt woont? Bijlange niet, in Sint-Amandsberg. Of hij met de tram hierheen komt? Te voet zegt hij, drie kilometers, en hij wijst naar de wandelstok in de hoek. Telkens die drie kilometers te voet, maar terug gaat hij met de tram. Hij is leraar geweest aan de hogere textielschool in de Voskenslaan. Hij kent Gent als zijn broekzak, heeft er zowat overal gewoond. Nu woont hij dus in Sint-Amandsberg, om dichter bij zijn zoon te zijn, die er samen met zijn vrouw een krantenwinkel uitbaat. Hij woont er niet graag. Een onveilige buurt. Het krantenwinkeltje heeft al drie keer ongewenst bezoek gekregen.

- Iedere winkelier zou een pistool in huis moeten hebben, zegt hij.

- Zou dat niet gevaarlijk zijn, al die vuurwapens? vraag ik.

- ’t Zijn niet de wapens die gevaarlijk zijn, zegt hij, maar de mensen die ermee omgaan.

Heb ik op teevee niet exact hetzelfde gehoord uit de mond van een twaalfjarig meisje, ergens in Amerika? Wijze woorden toch, uit een kindermond.

De koffie in de Mokabon smaakte mij beter dan die op de Vrijdagmarkt. ’t Zal niet alleen aan de koffie gelegen hebben, maar ook aan ’t gezelschap van het oude heertje. Al was er een sober kantje: één klontje suiker, niet groter dan een kubieke centimeter en géén koekje of chocolaatje of iets dergelijks.

Ik heb mij voorgenomen voortaan alleen nog koffie te drinken bij Ikea of Albert Heijn. De koffie is er super, je kan hem naar believen verdunnen met “heet” water, en je kan er naar hartelust meerdere koppen drinken zonder bij te betalen. Overigens hoéft er niet betaald te worden bij Ikea en Heijn: de koffie is er gratis. Maar mocht u mij in de komende dagen, weken of maanden toch weer zien zitten op het terras met een koffie en een schapenstal voor mijn neus, maar zonder een piepklein kannetje water, denk dan maar: hij is dan toch niet zó rancuneus als hij zich voordoet…