Op 11 juli 1915 verscheen in het in Nederland uitgegeven bannelingenblad 'De Vlaamsche Stem'een artikel waarin de gematigde Vlaamsgezinde volksvertegenwoordiger Frans Van Cauwelaert zich in een opgemerkte bijdrage rechtstreeks tot koning Albert I richtte: 'Wij hopen Sire, dat het Vlaams bloed en ons lijden niet onvruchtbaar zullen geweest zijn voor de toekomst.wij hopen dat de vreselijke gebeurtenissen, dat het ontzettende gevaar, welke wij doormaken, alle regeringspersonen en vertegenwoordigers van openbare besturen tot het inzicht zullen hebben gebracht, dat Vlaanderen recht heeft op volledig eerherstel, recht op volkomen gelijkheid, recht op zijn evenredig aandeel in de stoffelijke en geestelijke goederen van de Belgische staat en tot het levendig besef dat buiten een eerlijk doorgevoerde rechtsgelijkheid geen België op de duur bestaanbaar is...'
Verdere wees Van Cauwelaert ook nog in niet mis te verstane bewoordingen op de bestaande taaldiscriminatie in het Belgische leger. Hij had het over het'bloedige,neen het hemeltergende onrecht ' dat aan de Vlaamse militairen werd aangedaan wanneer ze in het vuur werden geleid door nederlandsonkundige oversten...
Al ruim een week heb ik te kampen met problemen met mijn server... Het resultaat is dan ook zichtbaar want nauwelijks mogelijkheid tot het posten van blogs.... Men heeft mij beloofd dat alles ergens begin volgende week terug operationeel zal zijn en dus ben ik benieuwd... Hoop doet leven nietwaar ? !
Nu het herdenkingsgeweld rond 200 Jaar Slag bij Waterloo geluwd is het volgende: Eén van de eenheden die tijdens Waterloo in het geallieerde korps van Prins Frederik der Nederlanden diende was het Lüneburgische Husaren Regiment dat in 1813 was opgericht door Oberstleutnant von Estorff. Uit deze eenheid stamt het 2e Hannoversches Dragoner Regiment nr. 16. Dit regiment behoorde in augustus 1914 tot de voorhoede van het Xe Deutsche Korps dat onder aanvoering van generaal Otto von Emmich Luik aanviel. Wat weingen nog weten is dat de titelvoerende ere-bevelhebber van deze cavalerie-eenheid in 1914, de Belgische koning Albert I was....
Vandaag een gedicht van Pieter Meerseman ( zie mijn blog van 1 maart) die vanaf 1915 onder zijn 'nom de plume' P. van Moerlande tal van oorlogsgedichten heeft gepubliceerd in onder meer 'Ons Vaderland' en 'De Stem uit België'. Een opvallend gegeven is dat hij in dit gedicht - dat in het voorjaar van '18 werd gepubliceerd - een hommage brengt aan de Engelse dichter Julian Grenfell, D.S.O.. Deze, door de nobele dichtkunst bezeten beroepsofficier, kapitein in het 1st. Royal Dragoons werd op 13 juni '15 in een observatiepost bij het Hooge in het hoofd getroffen door een granaatscherf. Hij bezweek op 26 mei '15 in een militair hospitaal in Boulogne. Op volgende link vindt u wat wellicht zijn bekendste gedicht is, nl. 'Into Battle':
The blackbird sings to him: Brother, sing ! (Julian Grenfell)
Ik treurde, wijl ik door Lizerne ging / Dat mijn lief land de haat ten offer koos / Toen uit een haag waar bloeiblank over hing / een vlag van witte vlier en wilde roos / Een merel mij toefloot: 'Zing, broeder, zing' / Zing levenszangen over 't land des doods.
Nadien, op 't Waterhof, bij winternacht / hoorde ik uit den puinhoop een uil die kreesch / 'Dood is de liefde, zing niet meer: geen klacht / kan schreien droef genoeg na zoo veel leed / En na den nare val van zooveel pracht / Die, naar gij waandet, eens voor eeuwig rees
En toch... ik zong , omdat mijn hart zei: neen / De Vla lag mei-bebloemd en 't lied dat sliep / Merelde opnieuw: 'Zing, broeder, zing: een steen / Kan haat vergruizen , doch wat God eens diep / De Ziel inblies, het Schoone slecht geen één / want eeuwig bloeit , wat eens de liefde schiep.'
Op 16 juni 1915 bezweek in het Belgian Field Hospital in Hoogstade Fons Gabriëls aan zijn verwondingen. Hij was op 23 december 1894 in Rijkevorsel geboren in het gezin van Louis Gabriëls en Catharina Stes. Fons Gabriëls behoorde tot de militieklas van 1914 en werd op 1 september '14 ingelijfd in het 5e Linieregiment. Twee dagen na zijn overlijden werd hij begraven op de BMB van Hoogstade. Kort na de oorlog werd hij - net als de meeste van zijn gesneuvelde dorpsgenoten - gerepatrieerd en bijgezet onder het oorlogsmonument aan de zuidzijde van de kerk van Rijkevorsel.
VERDWENEN DUITSE BEGRAAFPLAATSEN - 52e RESERVE DIVISION
Vandaag een foto (klik om te vergroten) uit het voorjaar van 1916 van de begraafplaats van de 52e Reserve Division. Bij het uitbreken van de oorlog was deze divisie samengesteld uit de 103e Reserve Infanterie Brigade en de 104e Reserve Infanterie Brigade. Deze divisie was in 1914 betrokken bij de IJzerslag en nam in 1915 deel aan de zgn. 'Tweede Slag om Ieper'. In 1917 werd deze eenheid ingezet bij de zware afweergevechten in de eerste fase van de 'Derde Slag om Ieper' terwijl ze in het laatste oorlogsjaar onder meer betrokken was bij het Duitse Lenteoffensief bij Kemmel en de daarop volgende verdediging van de Ypernbogen. Rechts vooraan op de foto ligt gefreiter Ludwig Kirch begraven. Hij werd op 21 oktober 1884 in Berlijn geboren en sneuvelde op 6 oktober 1915 aan de IJzer. Na de oorlog werden zijn stoffelijke resten herbegraven op de Duitse verzamelbegraafplaats Langemark waar hij nu rust in Blok B, graf nr. 16031. Naast hem ligt ersatz-reservist Paul Fischer begraven. Hij sneuvelde op 5 oktober '15 en ligt nu eveneens in Langemark begraven in Blok B, graf nr. 16117.
Sinds een paar dagen is de zoekmachine Belgian War Dead Register online. Dit initiatief van het Instituut voor Veteranen had in feite al in augustus 2014 opgestart moeten worden, maar we zijn nu eenmaal gewoon dat Belgische federale instellingen iets trager werken dan andere... Op deze webstek kan u op zoek naar biografische gegevens van gesneuvelde Belgische militairen. Wat dit initiatief interessant maakt is dat u bij de meeste gesneuvelden door kunt scrollen naar de originele steekkaarten uit het archief van de Dienst oorlogsgraven. De tijd dat we heel lang geleden ergens in Brussel op zoek moesten gaan in stoffige kaartenbakken behoort hiermee - gelukkig maar - definitief tot het verleden... Alle info op onderstaande link:
Vlak naast de spoorweg Ieper - Komen bij het gehucht Zwarteleen in Zillebeke ligt Hill 60. Deze kunstmatige heuvel ontstond een paar jaar voor het uitbreken van de Grote Oorlog, tijdens de graafwerken voor de aanleg van de spoorlijn. Het zou een van de zwaarst bevochten sectoren in de sowieso al erg bloederige Ieperboog worden en het door mijnexplosies en artillerie gepokte kraterlandschap getuigt tot op de dag van vandaag van de gruwelen die zich hier hebben afgespeeld. De hoogte was op 11 november '14, in de laatste dagen van de zgn. 'Eerste Slag om Ieper' door elementen van de Duitse XXX - Division op de Fransen veroverd. Op 17 april '15 lieten de Britten 6 mijnkamers die inderhaast onder de Duitse stellingen bij Hill 60 waren gegraven, exploderen. Meteen daarop vielen ze aan. De Duitse overlevenden van de ontploffingen - een compagnie van het Saksische Infanterie-Regiment nr. 105 - werden volledig verrast en in een mum van tijd overrompeld. Wie nog weerstand bood, werd aan de bajonet geregen. Een kleine 20 Saksen werden krijgsgevangen gemaakt. De Britse aanvallers hadden 7 man verloren.. Het was een onverhoopt succes maar de Duitsers zouden er de volgende dagen alles aan doen om deze uitstekende observatiepost opnieuw in handen te krijgen. Ondersteund door gifgas slaagden ze er uiteindelijk in om tussen 1 en 7 mei, en dit ondanks de felle Britse tegenaanvallen, het verloren terrein opnieuw in te nemen. Hans Schoenfeld beschreef hoe Hill 60 er in juni '15, precies een eeuw geleden dus, bij lag: 'Deze heuvel was interessant. Je keek er je ogen uit. Haar inhoud bleef zeer onbehaaglijk: catacomben van mensen, maden en muizen. Hill Sixty was een Golgotha van aardse onvolmaaktheid. Weliswaar went de mens snel aan alles. Als de mannen de zwaluwnesten (spotnaam voor de Jäger die werden afgelost) kwamen aflossen, hingen ze hun geweren en hun riemen met patroontassen aan de uitstekende botten van door het artillerievuur ondergeploegde kameraden. Maakt niet uit. Dan jullie, dan wij. Het wemelde in loopgraven van de skeletten. Holl lag op de lommerrijke bodem van een granaattrechter (op tentdoek) naast een chic kuitbeen van een Engelsman. Aandachtig bestudeerde hij de tekening van de chique sportsok, zonder twijfel een officier. Geeft niet, zolang het niet stinkt of in smurrie verandert...
Deze foto's van een kapel in het frontgebied zijn afkomstig uit het fotoalbum van een onderofficier van het Pionier Regiment nr. 25. Ze werden ergens in 'Flandern' opgenomen maar ik heb geen idee waar, laat staan wanneer... Iemand enig idee ?
Deze 'Zondag Frontpoëziedag' het gedicht 'In de loopgrachten' dat op 6 december '16 werd geschreven door de pater Minderbroeder Valerius Mahy. Het werd later gepubliceerd in het in Londen verschijnende bannelingenblad 'De Stem uit België' dat werd geredigeerd door - de latere Antwerpse stadsarchivaris' kanunnik Floris Prims.
'Ze hielden dag op dag de spade ter hand / en spitt'en ! Onvermoeibaar spitt'en zij / bij duizenden op 't vruchtbaar akkerland / besproeid door d'IJzerstroom en d'Yperlei.
En nu de winter komt, nu zitten zij, / Zij zelf het levend zaad, in 't ingewand / der aarde, wachtend op den zonnebrand /die 't leven wekken moet te lentetij.
Nog zal het buien om hun hoofd ! Nog zal / in bange somberheid, een hagelval / van lood en ijzer rammlen uit de lucht
En dreigen 't leste leven dood te slaan. / Doch wees gerust ! Zoo rijst het rijke graan: / Zoo rijpt in Vlaanderen de Vrijheidsvrucht.'
Dionysius Lievens werd op 3 oktober 1894 in Olen geboren in het gezin van Remy Lievens en Marie Melanie Vermeerbergen. Hij behoorde tot de militieklas van 1914 en werd voor actieve dienst opgeroepen in september '14. In januari '15 belandde hij aan het front als soldaat in het 7e Linieregiment. Op 9 maart '17 was hij in de voorposten in de sector Diksmuide toen hij in het hoofd werd geschoten. Hij werd stervend geëvacueerd naar de medische hulppost bij de Lettenburg waar hij een paar minuten na aankomst bezweek. In het aprilnummer '17 van het frontblaadje 'Herenthals' kon men over hem het volgende lezen in de rubriek 'Nieuws van het front': 'Met droefheid vernemen wij den dood van onzen vriend en wapenmakker Denis Lievens, zon van den mulder van de Watervoort. Zijn vriend Karel Van Mensel schreef ons dat hij getroffen werd door een kogel in het hoofd den negende maart rond half twee. Karel Van Mensel was in zijne onmiddellijke nabijheid. Een uur later is onze arme vriend overleden en hij werd 's anderendaags begraven op het militaire kerkhof van Adinkerke. ' Brancardier John Leysen zamelde onder zijn streekgenoten aan het front, namens het werk ' Herentalse Heldenhulde' het benodigde geld in voor het oprichten van een heldenhuldezerk op zijn graf. Deze zerk werd in '25 'op bevel van hogerhand 'van de BMB in Adinkerke verwijderd en vervangen door een Belgische militaire standaardzerk. Zijn heldenhuldezerk kon echter - dankzij een tussenkomst van het IJzerbedevaartcomité - van de vernietiging gered worden en woord door de Dienst der Militaire Grafsteden overgedragen aan het Comité. Deze zerk werd samen met 7 andere geredde zerken in 1929 ingemetseld in de tweede verdieping van de IJzertoren in Kaaskerke. Wellicht werd hij vernietigd bij de bomaanslag op het IJzermonument in maart 1946....
NOG EEN VERDWENEN DUITSE BEGRAAFPLAATS - ZARREN KIRCHE
Nog een verdwenen Duitse militaire begraafplaats in Vlaanderens Velden. Deze keer in Zarren. Deze Westvlaamse gemeente viel op 20 oktober '14 in Duitse handen en werd vrijwel meteen uitgebouwd tot een belangrijke inkwartieringslocatie net achter het front. Er kwamen medische posten, begraafplaatsen, een geniepark bij het station en oefenterreinen. Op het kerkhof, langs de Esenstraat, werden vanaf oktober '14 gevallen Duitse militairen bijgezet. De foto - die uit 1916 dateert - toont de granieten herdenkingsobelisk die werd opgericht voor de gevallen van de 45e Reserve Division en de 33e Ersatz Brigade. In de zomer van '17 werd het dorp als gevolg van de toenemende geallieerde artilleriebeschietingen, grotendeels ontruimd. Het tot puin geschoten Zarren werd tijdens het geallieerde Eindoffensief bevrijd. De meeste Duitse militairen die bij de St.Dionysiuskerk waren begraven kregen een laatste rustplaats op de grote Duitse verzamelbegraafplaats van Vladslo.
Vandaag een foto van een niet nader geïdentificeerde begraafplaats, een 'Friedhof in Flandern', vermoedelijk in de omgeving van Zonnebeke. Indien iemand weet waar deze foto werd gemaakt, dan mag hij/zij dit steeds laten weten... Links vooraan het graf van Musketier Johannes Mack die sneuvelde op 8 maart 1915. Hij werd na de oorlog herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats Menen Wald en rust er nu in Blok N, graf nr. 3164. Rechts vooraan ligt Kriegsfreiwilliger Karl Lorch begraven. Hij werd op 24 augustus 1895 in Cottbus geboren en diende in de 11e cie, IIIe Bn. van R.I.R. nr. 246 toen hij op 27 februari '15 bij Polygoonbos in Zonnebeke sneuvelde. Ook hij werd na de oorlog herbegraven in Menen Wald, Blok N, graf nr. 3164.
Om af te sluiten een paar fotografische impressies van Het Hooge honderd jaar later.... Ergens op een zonnige maar éééérg frisse zondagochtend in februari 2015....
Zoals gisteren beloofd nog een aantal foto's uit mijn archief van het domein Het Hooge in het voorjaar van 1915. De eerste twee werden genomen aan het park van heet kasteeldomein. De derde werd gemaakt aan de Meenseweg en de bomen op de achtegrond geven mooi de hoogtelijn weer waarop vandaag de dag de Canadalaan ligt. De laatste foto werd aan de achterzijde van Hooge genomen, mogelijk tussen Bellewaarde en Railway Wood en toont het verhoogde talud van de spoorweg waarbij men vaag rechts boven de bomen nog een torentje van Het Hooge ziet uitsteken....
Aan de zgn. 'Tweede Slag om Ieper' kwam officieel een einde op 25 mei '15. Voor het eerst was tijdens deze ongemeen harde en brutale gevechten chloorgas ingezet als tactisch wapen en dit had geresulteerd in een niet onaardige terreinwinst voor de Duitse troepen. De laatste dagen van deze Slag werden gedomineerd door de Duitse aanvallen op de Frezenberg en de hoogte van Bellewaarde. Hierdoor kwam het kasteel Hooge, de riante verblijfplaats van baron de Vinck opnieuw in het brandpunt van de strijd te liggen. De Britse verdedigers - die vooral tot als infanteristen vechtende cavalerie-eenheden behoorden - zaten er in een uiterst precaire situatie, in een vooruitgeschoven salient, die van drie zijden door de Duitsers onder vuur kon worden genomen. Op 2 juni '15 gebeurde het onvermijdelijke: Na een zware artilleriebeschieting vielen het kasteel en bijhorende domein grotendeels in Duitse handen. De volgende dag lanceerden de Britten een slecht voorbereide tegenaanval waarbij enkel de stallen konden worden heroverd. De volgende dagen werden gekenmerkt door verbitterde gevechten, vaak man tegen man om elke vierkante meter in dit ooit sprookjesachtige domein. Vandaag en in mijn volgende blog breng ik u een aantal exclusieve foto's uit mijn archief die in het voorjaar van '15 werden gemaakt door Duitse militairen bij het Hooge.
In juni '18 verscheen in het door Floris Prims vanuit Londen geredigeerde bannelingenblad 'De Stem uit België' volgend gedicht, van de hand van een dichter die onder de schuilnaam Leva Wynn opereerde. Heeft er iemand van mijn lezers enig idee wie deze nogal merkwaardige 'nom de plume' - die mogelijk verwees naar een zekere affectie voor de gesneuvelde Welshe dichter Hed Wynn - gebruikte ?
'OP EEN DOODSBEELDEKEN'
Al wie zijn jeugd en levenskracht / Aan Vlaanderland ten offer bracht / En dood bleef in ons' rangen / Hij dient door d' eeuwen heen herdacht / En door 't dankbaar nageslacht / Vereeuwigd in zijn zangen
De schoonheid die zijn dood omkranst / Mag door geen weegeklaag verflanst /Wij moeten voor hem bidden / En ligt zijn lijk nu in het graf /Het voorbeeld dat hij allen gaf / Moet leven in ons midden. '
Bezoekers van het immer schilderachtige Meer-Markt kunnen morgen in primeur mijn nieuwste brochure in de reeks 'Hoogstraatse Histories' aanschaffen. Gisteren rolde immers nr. 5 van de persen. Na de slachtoffers van de dodendraad in Hoogstraten en de gesneuvelden van Meerle, Meer en Minderhout is het nu de beurt aan de gesneuvelden van Hoogstraten zelf. In 32 pagina's kan u de beknopte biografische gegevens terugvinden van alle Hoogstraatse militaire slachtoffers van de Grote Oorlog. Deze gegevens werden verzameld op basis van het archiefmateriaal in het stadsarchief en de militaire stamboekregisters. Deze publicatie kost net als de vorige 4,99 euro en kan natuurlijk bij mij besteld worden. Volgende maand verschijnt het deeltje over de gesneuvelden van Wortel. Omdat de reeks 'Hoogstraatse Histories' verhalen brengt uit heel het kanton Hoogstraten komen er wellicht ook nog boekjes over de gesneuvelden van Rijkevorsel, Merksplas en Baarle-Hertog...
Nu het zonnetje weer van de partij is een absolute aanrader voor wie de beentjes even wil strekken: De grensoverschrijdende Heemkring Amalia van Solms (Baarle-Hertog & Baarle-Nassau) organiseert een fotozoektocht langs de 'Dodendraadroute'. Deze route is een interactieve en recreatieve fietsroute van 38 km. Ze voert de fietser langs fietsknooppunten naar opmerkelijke plaatsen die een rechtstreekse link vormen met de beruchte 'Dodendraad'. Vijftien permanente thematische infoborden en vier reconstructies langsheen deze route vertellen in woord en beeld het bij tijd en wijle tragische verhaal van de hoogspanning aan de rijksgrens. Hierbij doorkruist de fietser het natuurschoon van de grensstreek in een geanimeerde route die hem/haar door de beide Baarles, Ravels, Merksplas en Hoogstraten leidt.
Deze interessante wedstrijd - een aanrader voor al wie iets meer wil weten over dit bijna vergeten aspect van de Grote Oorlog - loopt van 26 april tot en met 15 oktober 2015. De gratis deelnemingsformulieren kun je bekomen tijdens de openingsuren van de VVV-kantoren van Baarle-Hertog/-Nassau, Hoogstraten, Merksplas en Ravels en in een aantal horecazaken in de grensstreek. Alle info kan je op volgende link vinden: www.dodendraad.org
MAG ER OOK AF EN TOE EEN KRITISCHE NOOT ZIJN A.U.B. ?....
In het verleden mocht er af en toe nog wel eens kritische noot klinken over het nut van herdenken en vooral van het op een sokkel plaatsen van bepaalde figuren die niet altijd in een even gunstig daglicht plachten te staan. Neem nu bv. een figuur als de ooit zo bewierrookte veldmaarschalk Douglas Haig (1861-1928), die van 1915 tot 1918 de Britse opperbevelhebber aan het Westelijke front was. De laatste decennia vormt hij in Groot-Brittannië het middelpunt van een controverse want voor de ene historicus was hij 'The Master of the Field' terwijl een ander hem het liefst in de geschiedenisboeken ziet verdwijnen als 'Butcher Haig'. Ook in ons land gingen er af toe wel kritische stemmen op of een man van het kaliber van Haig bv. wel een straatnaam verdient, maar de laatste jaren lijkt de kritiek weer wat verstomd te zijn. Het lijkt er warempel zelfs op of bij alle 'feestvreugde' rond 100 jaar Grote Oorlog er geen dissonanten meer mogen klinken. Daarom vandaag een fragment uit Dick Dreux magistrale boek 'De Grote Leugen' over Douglas Haig. Deze Nederlandse schrijver en historicus schilderde in 1966 een portret van Haig dat op de dag van vandaag beklijft. We schrijven 1917, ten tijde van het rampzalige Franse Nivelle-offensief:
'Maar Fransen, zoals we al zeiden, zijn zuinig, als het moet zelfs met soldatenbloed, en dus kreeg Nivelle zijn soldaatjes niet en werd hij opgevolgd door maarschalk Pétain. Een kalme man, die geen aasje respect had voor glorie en de oorlog als een rekensom trachtte op te lossen omdat hij al lang had begrepen dat er met militaire voorschriften alléén geen eer meer te behalen was. Volgde de beurt van sir Douglas Haig. Zijn legers zaten lekker vol met gezonde, nog vrij normaal denkende en iedere generaal vertrouwende soldaten. Hij bezat een overvloed aan kanonnen, meer granaten dan hij tellen kon en bovendien had hij op een spiritistische seance duidelijk uit de mond van het medium gehoord dat de geest van Napoleon I altijd in zijn nabijheid was. Wat doet een generaal onder die omstandigheden ? Zo'n generaal kijkt geniaal en ontwerpt een plan. In dit geval een doorbraakplan, want verder reikte geen enkel generaalsbrein. Dwars door de modderige trechtervelden, tegen wolken gifgas en stromen vloeiend vuur van vlammenwerpers in, onder spervuur, storingsvuur, trommelvuur.
Maar misschien door de onzichtbare aanwezigheid van Napoleon bedacht sir Douglas er toch een variant bij. Zijn infanterie en artillerie zouden niet meer doen dan een gat maken en door dat gat... o, geniale gedachte ! daar zou cavalerie doorheen rennen ! Ruiterbenden ! Met opgeheven zwaard, met gevelde lans, met schallende trompetten ! En de Duitsers zouden moeten wijken en de Britten zouden oprukken en de wereld zou ademloos van bewondering staan voor het genie van generaal sir Douglas Haig met zijn onzichtbare raadgever. Uit dit seniele dagdromen kwam het later zo genoemde Passendale-offensief, waarbij driehonderdduizend jonge mannen onder gedurig stromende regen in de modder neervielen, hun leven uitkrijsten, wegzakten. In de stad Ieper is er een poort, de Menenpoort. Daar staan vijfentachtigduizend namen van nimmer teruggevonden soldaatjes. Vijfentachtigduizend maal hoop op de toekomst, liefde, levenskracht, vertrouwen op generaal sir Douglas Haig. Hij heeft dat monument zelf nog helpen onthullen en is er niet gek bij geworden....'
