Mijn visionaire opinie- en protestbijdrage van 30 jaar geleden in De Standaard: waarschuwing voor neomanie & afbraak van de sterke kanten van ons onderwijs en voor de toename van praktijkvervreemding van de vele beleidsverantwoordelijken: beleidsmakers, zgn. 'onderwijsexperts, en allerhande vrijgestelden. Dit zou volgens mij tot een aantasting van de hoge kwaliteit van ons onderwijs leiden.

In mijn opiniebijdrage van 28 september 1992 in de krant De Standaard reageerde ik op de neomanie  en de ermee verbonden stemmingmakerij van Georges Monard en co naar aanleiding van het rapport Het educatief bestel in België en het erbij aansluitend symposium van mei 1992. 

Ik waarschuwde voor de afbraak van de sterke kanten van ons onderwijs  en voor de  toename van praktijkvervreemding van de vele beleidsverantwoordelijken: beleidsmakers, zgn. 'onderwijsexperts, en allerhande vrijgestelden … Blijkbaar een visionair standpunt 30 jaar geleden. Precies de neomanie en de ermee verbonden afbraak van de sterke kanten van onze onderwijstraditie, én de vervreemding van de klaspraktijk stimuleerden de voorbije 30 jaar in sterke mate de aantasting van de kwaliteit van ons onderwijs

In dit rapport Het educatief bestel in België van eind 1991 werd tot mijn grote verbazing onze sterke eerste graad s.o. als een grote kankerplek bestempeld – met eraan gekoppeld de kritiek op leraren-regenten die geenszins hun taak aankonden als gevolg van hun gebrekkige regentaatsopleiding En dit alles op basis van een enorme kwakkel van Monard, prof. Jan Van Damme en co over zittenblijven in eerste graad s.o: 9%! volgens Monard en co i.p.v. 3%. En dit alles niettegenstaande de leraren-regenten met hun leerlingen in die tijd wereldtopscores behaalden. Dit werd ook de start van het onfortuinlijke en lange debat over de structuurhervorming s.o.- brede eerste graad e.d., en van de hervorming van de regentaatsopleiding.  Het leidde ook tot de foute GOK-gok : al te veel en ten onrechte GOK-heil verwachten van de structuurhervorming van het s.o. 

(Noot:De kwakkel over zittenblijven in de eerste graad s.o. werd nooit officieel rechtgezet en werd de voorbije decennia gewoon doorverteld - ook als argument voor de structuurhervorming van het s.o. In Onderwijskrant heb ik de voorbije 30 jaar geregeld de tendentieuze cijfers en uitspraken over zittenblijven, schooluitval,  … ontkracht. )

             Mijn opiniebijdrage van 27 september 1992 in de krant De Standaard

Vlaanderen geeft veel geld uit aan zijn onderwijs, maar boekt geen resultaten die vergelijkbaar zijn met andere landen; zo ondertitelde de krant De Standaard van 27 september 1992 een bericht van Guy Tegenbos over het OESO-voorrapport over ons onderwijs. De negatieve berichten van de jongste tijd zijn exemplarisch voor de evolutie van de onderwijsberichtgeving. En opnieuw klinkt door dat het niveau van ons Vlaams onderwijs en het rendement van de financiële investering vrij laag zijn.

Deze klaagzang over ons onderwijs - gekoppeld aan neomanie & copernicaanse hervormingsvoorstellen, is vooral afkomstig van het establishment van de administratie o.l.v. Georges Monard, van universitaire onderzoekers en schoolexterne ondersteuners begeleiders ...  Voor de  topambtenaar Georges Monard  fungeert de klaagzang als alibi voor zijn zgn. copernicaanse hervormingen en voor besparingen; en voor  anderen als een vorm van zelfbediening, als een aanloop om hun eigen onderwijsverlossende visie of tussenkomst als onderzoeker (onderwijskundige, socioloog ..) of externe begeleider te bepleiten en te rechtvaardigen.

Zo grepen onlangs ook Georges Monard en Co het recente OESO-doorlichtingsrapport-1991 dat ze zelf opstelden aan voor hun stemmingmakerij. (Zo werd  b.v. onze sterke eerste graad s.o. er voorgesteld als een grote kankerplek en dit op basis van een kwakkel over het grote aantal zittenblijvers in het eerste jaar: 9% i.p.v. 3%.)

We betreuren dat de administrateur-generaal van het Vlaams onderwijs Georges Monard, in zijn recente tv-commentaar op het OESO-rapport van Bottani & Roel In ‘t Veld niet naar de lovende uitspraken van de Nederlandse professor verwees. Niet louter op basis van cijfers , maar mede via langdurige observatie in scholen kwam de Nederlandse OESO-beoordelaar tot de volgende ronkende conclusies op de recente academische zitting van de Stichting Lodewijk de Raet op 29 mei 1992.

Prof. In 't Veld stelde: In menig opzicht is het Vlaamse onderwijssysteem een zeer geavanceerd systeem. Wat het kwalitatieve eindniveau van het onderwijs betreft - het secundair onderwijs, de twee varianten van het hoger beroepsonderwijs en de universiteit – scoort Vlaanderen internationaal heel hoog. Dat lijkt me de fantastische asset van het Vlaams onderwijs.

Ik meen verder dat u ook uitblinkt ten opzichte van moderne landen door toewijding, passie en discipline. Het heeft verder ook tot iets geleid wat ik heel mooi vind, nl. een brede, grote toetreding tot een kwalitatief zeer verantwoord hoger onderwijssysteem: niet minder dan 45% van de Vlaamse jeugd treedt toe tot het hoger onderwijs, dat hoort tot de hoogste percentage van de wereld; het is op het niveau van Japan, het is hoger dan in Nederland.

Het Vlaams onderwijs is tegelijk een vrij kosteneffectief systeem: de nationale onderwijsbesteding ligt op iets meer dan 5% van het nationale inkomen; dat is een vol procent lager dan in Nederland, niettegenstaande alle participatie-percentages niet lager zijn dan in Nederland. In termen van kosten is het Vlaams onderwijs met andere woorden gewoon superieur aan Nederland. 

Ons onderwijs functioneert anno 1992 m.i. nog steeds vrij goed, maar uiteraard is de gezondheidstoestand van het onderwijs steeds voor verbetering vatbaar. Zelf zet ik me b.v. al meer dan 20 jaar in om b.v. kansarmere kinderen meer toereikende leerhulp te bieden. (Ik werkte b.v. de eenvoudige en directe systeemmethodiek voor het leren lezen uit die nu in de meeste leesmethodes in Vlaanderen en Nederland wordt toegepast. Ik werkte ook eenvoudigere en efficiëntere aanpakken uit voor het leren rekenen, spellen van de werkwoordsvormen, …)

Ik protesteer tegen de toenemende en onterechte stemmingmakerij tegen ons degelijk onderwijs, tegen de vele onheilsprofeten en hun verlossende tovermiddelen, hun neomanie & copernicaanse hervormingen, waarmee ze de kwalen willen bestrijden, bijvoorbeeld de structuur van onze sterke eerste graad s.o. drastisch hervormen, jaarklassen afschaffen in het lager onderwijs, zittenblijven totaal verbieden of bestraffen, academisering van de lerarenopleidingen … 

Hoe komt het dat er laatste tijd - anno 1992- meer onzin over ons onderwijs verspreid wordt dan vroeger het geval was? We wagen ons aan een paar hypotheses.

We vermeldden al de stemmingmakerij van topambtenaren die zich voortaan ook als belangrijke beleidsmakers opstellen, en het grote aantal buitenschoolse ondersteuners/begeleiders die werk zoeken voor de eigen winkel. Denk ook maar aan het groeiend aantal onderzoekers die al te graag met spectaculaire resultaten uitpakken, deels ook omdat het gaat om onderzoek in opdracht van de beleidsmakers – en ze deze dan ook het best naar de mond praten.

Het aantal mensen in beleid en administratie én het aantal adviseurs en vrijgestelden allerhande is sterk toegenomen. Op zich is dit niet erg, ware het niet dat het uitsluitend die mensen zijn die elkaar in Brussel in allerhande clubs frequenteren en de spelregels bepalen. De koof tussen de top en de basis, tussen de vele beleidsbepalers en de veldwerkers is te groot aan het worden. De macht van de ‘idealisten’ neemt toe en de invloed van de realisten (de veldwerkers) wordt ingeperkt.

Lopen we niet het gevaar dat de bobo’s, de beleidsmakers, de academische ‘experts & de vrijgestelden, een onderwijsvreemd, eng en gesloten clubje gaan vormen, met clubladen (met ‘klasse’),  rapporten voorbehouden voor de leden van het eigen deelparlement en met goede contacten met de media? Als alles aan de top te ‘vriendschappelijk’ en ‘onder ons’ binnen het eigen onderwijsparlement bedisseld wordt, zal de kloof de komende jaren nog toenemen.

Het geheel van advisering, administratie, beleid en vernieuwings-establishment dreigt een zelfreferentiële organisatie te worden - los van de beïnvloeding door het onderwijsveld.

Ten slotte nog dit: de media & Klasse zouden een meer kritische en democratische rol moeten spelen in het onderwijsdebat, onder meer door meer het onderwijsveld aan het woord te laten. “