Onderwijskrant

Toch wel heel straf statement: minister Crevits die poneert en erkent dat de inspectie de voorbije decennia - sinds het decreet van 1991 - nooit echt de kwaliteit van het onderwijs en het niveau van de leerresultaten heeft gemeten. En ook de opeenvolgende ministers van onderwijs hebben dat laten gebeuren - ook minister Crevits een aantal jaren.

In het inspectiedecreet van 1991 stond duidelijk dat de inspectie zich voortaan moest concentreren op het bewaken van de niveau, de output/ de leerresultaten. Wij en vele anderen hebben de voorbije 25 jaar telkens weer aangeklaagd dat de inspectie haar kerntaak verwaarloosde. En uiteindelijk ook het Rekenhof. Maar er werd nooit geluisterd naar de klachten.

Vergt die pijnlijke vaststelling geen parlementaire onderzoekscommissie die nagaat hoe het kan dat de inspectie decennialang haar kernopdracht gedurende bijna 30 jaar verwaarloosde - en de voogdijminister dat nooit heeft opgemerkt? Prof. Dirk Van Damme (OESO) stelde nog niet zolang geleden zelfs openlijk dat de inspectie mede verantwoordelijk is voor het lager leggen van de lat. Dan is dat inderdaad een belangrijke vaststelling: dit wijst op een enorm verzuim en die men niet zomaar door de vingers kan zien. En dan is men verwonderd dat er plots sprake is van een gevoelige niveaudaling.

Op de koop toe hebben de kopstukken van de inspectie al die jaren hun best gedaan om openlijk de klachten i.v.m. niveaudaling te ontkennen. Geen reden dus tot euforie mevrouw de minister. Integendeel. De inspectie signaleerde de niveaudaling niet.

De inspecteur-generaal Peter Michielsens poneerde in 1991 zelfs dat lesgeven totaal voorbijgestreefd was. De leerkrachten kregen steeds de kritiek dat ze teveel lesgaven. De leerkrachten lager onderwijs kregen dan de opdracht zich te spiegelen aan het kleuteronderwijs waar het initiatief van het kind centraal stond (à la Laevers en CEGO). In inspectieverslagen prees de inspectie openlijk de (nefaste)kindvolgende ontplooiingsaanpak van Laevers en co. De onderwijsvisie die volgens Michielsens officieel werd opgesteld en opgelegd kwam in 1999 ook duidelijk tot uiting in een toespraak waarin hij pleitte voor een cultuuromslag in de richting van doorgedreven zelfstandig leren.

Hij poneerde: In de 21ste eeuw zullen individuen vanaf de jonge leeftijd hun eigen leerprocessen zelf sturen. Geen enkele overheid, onderwijzer of professor zal nog in staat zijn om dwingend anderen voor te schrijven wat geleerd moet worden.(Wat wil ik leren op school?, Impuls, juni 1999, p. 381). Hij prees in dit verband het concept Studiehuis van de noorderburen waarin het centrum van leren van de leraar naar de leerling wordt verlegd.

De kopstukken van de inspectie, coördinerende inspectrice Els Vermeire reageerden op onze O-ZON-campagne-2007 tegen de ontscholing en niveaudaling met de stelling dat de inspectie had vastgesteld dat er geenszins sprake was van niveaudaling. Als klokkenluiders werden we ervan beticht uit de nek te kletsen. We stonden zogezegd alleen met onze kritiek.

Even straf en voorbarig is de uitspraak van minister Crevits na 1 jaar nieuwe inspectie op proef dat de inspectie nu wel de kwaliteit goed heeft gemeten. Ook de inspecteur-generaal liet veel zelfvoldoening blijken en stelt dat de aanpak van de Vlaamse inspectie uniek is, en beneden wordt in het buitenland. Ook in 1992 pakten het duo Van den Bossche -Monard en hoofdinspecteur Michielsens al te vlug uit met de hervormde inspectie.

De inspecteurs hadden dus decennia lang niet eens zicht op de kwaliteit. Maar nu hebben ze zich bekeerd en ineens met de nieuwe inspectie 2.0 het licht gezien, - en de ideale inspectieformule ontdekt. Volgens de inspecteur-generaal Lieven Viaene kijkt men in het buitenland nu met veel bewondering naar die nieuwe aanpak. Je zou toch verwachten dat Crevits en de inspecteur-generaal na al die jaren van slecht functioneren en schuldig verzuim, nu wat nederiger zouden zijn; en de beoordeling aan een externe instantie zouden overlaten. In het verleden vond de inspectie ook dat ze heel goed bezig was.

Moeten we nu dezelfde coördinerende inspectrice en inspecteur-generaal geloven die zich bekeerden en nu beweren dat de nieuwe inspectie fantastisch functioneert, dat de inspectie nu wel de kwaliteit meet? Is dat zo? Spreekt de inspectie zich ook nu echt uit over de leerresultaten als ze b. v. stelt dat in de toetsen wiskunde e.d. te veel kennis aan bod komt. Ook wel merkwaardig dat de inspectie in landen als Engeland en de meeste landen het erg verschillend aanpakt in vergelijking met Vlaanderen.

*Net als de voorbije decennia luidt de conclusie dat de lessen en toetsen van de leraren te sterk afwijken van de opgelegde (nivellerende) eindtermen/leerplannen en opgelegde officiële pedagogische aanpak in de tekst 'Uitgangspunten ' bij de eindtermen (vaardigheidsonderwijs, competentiegerichte en constructivistische aanpak.). De leraren besteden o.i. terecht meer aandacht aan kennis. Die uitspraak van de innspectie zegt m.i. niet veel over de kwaliteit van de leerresultaten voor wiskunde, taal

*Volgens de recente eindtermentoets slaagt in het 2de jaar s.o. amper 20% voor bewerkingen, maar de inspectie beweert in het rapport dat de leerkrachten wiskunde al te veel aandacht besteden aan bewerkingen en te weinig aan b.v. probleemoplossend denken. Ik hoorde de inspecteur-generaal in de commissie onderwijs terloops zeggen dat het inspectierapport in overeenstemming was met de recente eindtermentoetsen. Maar hier blijkt precies het omgekeerde.

De inspectie formuleerde vooral kritiek op het feit dat de inhoud van de toetsen wiskunde niet in overeenstemming zijn met de constructivistische ET en leerplannen wiskunde s.o. waarmee de meeste leerkrachten het niet eens zijn. Op die wijze stimuleert ze nog even goed de niveaudaling als weleer.

In de commissie onderwijs liet de inspecteur wiskunde ook duidelijk merken dat hij opteert voor de nefaste constructivistische aanpak, probleemoplossend leren e.d. Hij bestempelde zelfs de klassieke wiskunde en de wiskunde van het jaar 2000 als behavioristisch, en de ideale aanpak als constructivistisch. Wat een misprijzen voor de wiskunde waarmee wij destijds zonder problemen en bijspijkercursussen de sterke richtingen wiskunde e.d. aankonden. Als gevolg van de dubieuze constructivistische en contextuele aanpak die in tal van landen tot teen niveaudaling leidde, is er nu nood aan bijspijkercursussen.

De coördinerende inspectrice Els Vermeire betreurde in 2007 openlijk dat de leerkrachten de taalvisie van de ET en leerplannen niet genegen waren. Ze gaf toe dat er geen draagvlak was. Maar de leerkrachten hadden volgens haar ongelijk. Ook de inspectie heeft dus gedurende 20 jaar de eenzijdige en nivellerende taalvisie van de ET en leerplannen opgelegd. In 2007 stelde Els Vermeire dat de inspectie zou blijven inspecteren vanuit die (nivellerende) taalvisie. En wat zien we nu met de inspectie 2.0. Ook nu stelt de inspectie dat de leerkrachten in hun lessen en toetsen te veel aandacht besteden aan taalkennis.

Iedereen weet dat de leerkrachten niet akkoord gaan met de eenzijdige & communicatieve taalvaardigheidsvisie van de Et en leerplannen, maar de inspectie neemt het de leerkrachten lager onderwijs en s.o. kwalijk dat ze in hun lessen de eenzijdige aanpak corrigeren en meer aandacht besteden aan basiskennis en schriftelijk taalgebruik dan in de ET en leerplannen en voorschriften vanuit de koepels. Doet de inspectie hier aan niveaubewaking of omgekeerd? De hoofdkritiek in het inspectierapport luidt dat de toetsen en de lessen niet voldoende in overeenstemming zijn met de visie die door de eindtermen/leerplannen en overheid zijn opgelegd. Dit is een kritiek die de inspectie al vele jaren formuleerd. Niets nieuw onder de zon. Velen zijn er echter van overtuigd dat precies door de lippendienst aan een aantal modieuze refreintjes de leraren precies de niveaudaling hebben ingedamd.

Dit alles verklaart mede waarom de niveaudaling in Vlaanderen opvallend minder is dan in landen als Frankrijk, Zweden en vele anderen waarin het zgn. nieuwe leren meer ingang vond. Heel wat scholen kregen dus in het verleden ten onrechte een onvoldoende aangezien de inspectie geen echte kwaliteitscriteria had en zich eigenlijk niet mocht uitspreken op basis van dubieuze en niet geëxpliceerde hoe-criteria. Dit laatste was ook een belangrijke kritiek van het Rekenhof.

Moet de inspectie en de minister van onderwijs zich ook niet verontschuldigen bij de vele leraren die ten onrechte voortdurend de kritiek kregen dat ze te veel aandacht besteedden aan basiskennis, te veel lesgaven ...enz. Mede als gevolg van die kritiek gingen veel ervaren leerkrachten met vervroegd pensioen.

Ook in het evaluatierapport van de lerarenopleidingen van 2001 luidde de kritiek dat veel lerarenopleiders weigerden de opgelegde competentiegerichte en constructivistische aanpak in de 'Uitgangspunten bij de basiscompetenties' voor toekomstige leraren te volgen. En plots kreeg een lerarenopleiding met een minder goede reputatie de hoogste score, omdat er daar minder les werd gegeven en omdat de studenten het meer zelfstandig mochten uitzoeken. De niveaudaling in de lerarenopleiding is mede het gevolg van de door de overheid opgelegde pedagogische aanpak. Gelukkig maar dat ook hier veel lerarenopleiders waar mogelijk lippendienst bewezen.