~ Gesticht àls Gesticht ter Voorkoming v/d Maatschappelijke Randdebiliteit ~
~ HÉT "progressief" Orgaan Der "Hangmatsocialisten" ~ Gesticht àls Gesticht ter Voorkoming v/d Maatschappelijke & Politieke Randdebiliteit
29-06-2011
De SERV en hernieuwbaar energiebeleid...VISIE gevraagd!
Wij publiceerden hier reeds een rapport van de SERV over slimme meters maar de SEV heeft ook al eerder slimme dingen gezegd over het zogenaamde hernieuwbare energiebeleid in Vlaanderen...lees aandachtig want er worden nagels met koppen geslagen...maar 550 pagina's moeten jullie zelf maar opzoeken want dat is wat veel om hier de integrale tekst van de studie te publiceren. Een samenvatting kan echter volstaan en duidelijk is ze ook...
Bouwstenen aanreiken voor een grondige evaluatie. Dat is de bedoeling van de 550 bladzijden dikke analyse die de SERV maakte van het hernieuwbare energiebeleid.
Maar de organisatie wil liever één keer grondig sleutelen aan het hele systeem, desnoods zelfs een volledig nieuw systeem op poten zetten, dan het herhaalde gesleutel zoals dat nu gebeurt. Het rapport is immers niet bedoeld om hernieuwbare energie af te branden. Integendeel: de SERV is een overtuigd voorstander van een ambitieus hernieuwbare-energiebeleid.
Maar er is nog flink wat werk aan de winkel voor Vlaams minister van Energie, Freya Van den Bossche (sp.a). Immers: in theorie is het Vlaamse systeem van groenestroomcertificaten (GSC) efficiënt. Tenminste als er een goede marktwerking is. Het rapport, droog: In Vlaanderen is die er niet.
Veel te duur Het gevolg is dat we met zijn allen honderden miljoenen euros te veel betalen om de doelstellingen voor hernieuwbare energie te halen.
Tel even mee: 335 tot 560 miljoen euro aan windfall profits hebben de producenten en leveranciers tot nu al gemaakt. Dat zijn winsten die het gevolg zijn van de vaste prijs voor een groenestroomcertificaat en het gebrek aan marktwerking. Daarin zitten de zonnepanelen niet inbegrepen.
Aan de steun voor zonnepanelen hangen tegen 2020 (en de tien daaropvolgende jaren) voor 175 miljoen euro efficiëntiekosten vast: extra uitgaven omdat het Vlaamse GSC-systeem minimumprijzen toekent die boven de marktprijs voor certificaten liggen. Daardoor wordt die te dure technologie rendabel gemaakt, maar dat beleid kost wel maximaal 1,7 miljard euro tussen 2010 en 2020.
Daarbovenop komen nog efficiëntieverliezen doordat zonnepanelen meer steun krijgen dan de onrendabele top: het deel van de inkomsten dat nodig is uit de productie van energie om de netto contante waarde van een investering op nul te doen uitkomen. Voor de bestaande installaties alleen al ging het in 2010 om 95 tot 130 miljoen euro. Zonnepanelen zijn vandaag goed voor 15 procent van de hernieuwbare-energieproductie, maar ook voor 44 procent van de kosten.
Voorts hebben de leveranciers tussen 2002 en 2009 in totaal 110 tot 285 miljoen euro meer aangerekend aan hun klanten dan het groenestroomcertificatensysteem hen kostte.
Energie besparen Ook gaan er veel middelen naar productiesteun, terwijl het hernieuwbare-energiebeleid breder moet worden bekeken. De prioriteit zou veel meer moeten gaan naar energiebesparing. Finaal komt men op het terrein van het industrieel beleid: hoe kunnen de schaarse middelen best worden ingezet om bepaalde activiteiten bewust en gericht te stimuleren?
Hoewel we ooit toppers waren voor windenergie, behoort Vlaanderen of België in geen enkel segment van de hernieuwbare energie nog tot de prima donnas. Terwijl 44 procent van de middelen naar de zonnepanelensector gaat, waarin Vlaanderen amper meespeelt, gaat er veel minder steun naar bijvoorbeeld bouwers van windmolencomponenten, of de biomassasector, waar we mogelijk nog wel een rol van betekenis kunnen spelen.
Geen visie Het kernpunt is echter, schrijven de specialisten, dat een debat over de wijziging of vervanging van het systeem pas echt mogelijk is, wanneer er een visie is over de richting van het beleid, en welke doelstellingen het moet realiseren.
Eerst moeten we uitmaken welke technologieën en toepassingen we willen ondersteunen, en waarom. Misschien moet er worden gefocust op zaken die beter dan andere kunnen zorgen voor duurzame groei en werkgelegenheid, bevoorradingszekerheid, duurzame energievoorziening, CO2-besparing, enz Pas nadien is de tweede stap mogelijk: een debat over hoeveel steun deze technologieën nodig hebben en welke ondersteuningssystemen het meest geschikt zijn om de beoogde resultaten te realiseren.
wat baten kaars en bril als politiek niet regeren wil
In 2008 lazen we dit en in 2011 zegt men ons dat we kaarsen moeten kopen
15 tot 20 miljard investeringen nodig in energiebevoorrading
woensdag 20 februari 2008, 00u00
Bron: belga
Auteur: lob
BRUSSEL - Om de zekerheid van de energiebevoorrading veilig te stellen, is voor de periode 2008-2020 nood aan 15 tot 20 miljard euro investeringen in de productie en infrastructuur voor elektriciteit en gas.
Om die uitdaging aan te gaan en een Californië syndroom te voorkomen, stelt Febeg, de federatie van producenten en leveranciers van elektriciteit en gas, een investeringspact voor de komende vijftien tot twintig jaar voor tussen de sector en de Belgische overheden.
Centraal in dat pact moet een vergunningsstelsel staan dat sneller is, stabiel en consistent is en toelaat onherroepbare bouw- en milieuvergunningen af te leveren, met ruimte voor inspraak.
Nu reeds kampt België met een capaciteitstekort van ongeveer 2.000 MW, dat is circa 15 procent. Dat kan oplopen tot een tekort van mogelijk 4.000 MW in 2012 indien er geen actie wordt ondernomen, benadrukte Febeg-voorzitter Luc Sterckx bij de voorstelling van de beleidsnota 2008.
België beschikte in 2006 over een theoretische productiemarge van 14 procent voor elektriciteit. De reële marge is lager. Daardoor bevindt ons land zich in de rode zone, aan de staart van het Europese peloton in het gezelschap van landen als Griekenland, Hongarije, Slovenië en Finland. Volgens Sterckx wordt het probleem groter, niet alleen in Europa, maar ook in de rest van wereld.
wel wel wel de goeie ouwe petrollamp biedt soelaas? Maar niet vergeten dat we ook ellentrik nodig hebben om blogjes te maken en te lezen...Het wordt misschien kiezen tussen internet en het licht aansteken. Benieuwd van waar al de invoer zal komen nu we weten dat de Duitsers tijdens de zelfde jaren massaal zullen moeten invoeren omwille van de sluiting van hun kerncentrales. En de groenen pleiten voor gasgestookte centrales die we op en af zetten naargelang wind en zon. Mooi mooi mooi maar al een prijsberekening uitgevoerd en de impact op de tarieven voor de consument????? Wij houden ons hartje vast en kopen dus een echte chinese petrollamp of poetsen die van ons bomma terug op. We soeken al vast nieuwe sokjes voor die dingen en een potteke verf voor ons plafond...
Kaarsen branden voor de Belgische stroom
De Standaard - 29-06-2011
'Koop maar kaarsen. Wanneer je ze nodig hebt, weet ik niet, maar dat je ze nodig zult hebben, kan ik wel garanderen.' Dat is de raad die Dominique Woitrin geeft aan zijn vrienden wanneer ze hem vragen hoe zij zich kunnen voorbereiden op een zware stroompanne in ons land. Woitrin is een van de vier directeuren van de Creg, de Belgische energieregulator. Hij is ook verantwoordelijk voor de zeer recente alarmerende studie over de elektriciteitsvoorziening van België.
Het meest verrassende is de waarschuwing van de energieregulator dat het gevaar op stroomonderbrekingen al zeer aanzienlijk is tussen 2012 en 2016. Dus nog voor de geplande sluiting van de Belgische kerncentrales. De kans dat we tot tien dagen per jaar zonder stroom kunnen vallen, neemt de volgende jaren sterk toe. Een vervroegde sluiting van Belgische kerncentrales die een onvoldoende halen voor de stresstests, zou het risico op stroompannes nog aanzienlijk verhogen. Tot 41 dagen, becijferde de Creg. Professor Ronnie Belmans van de KULeuven windt er geen doekjes om dat een voortijdige sluiting 'dramatische gevolgen' zal hebben voor de Belgische elektriciteitsvoorziening.
De grote vraag is of België zich kan voorbereiden op het toenemende gevaar op black-outs. Luc Sterckx, de voormalige topman van SPE-Luminus vindt dat België de boot heeft gemist. De elektriciteitssector waarschuwt de overheid al jaren dat die dringend werk moest maken van het stimuleren van nieuwe investeringen in stroomproductie. Hij stelt dat er nu enkel nog 'prutsoplossingen' overblijven om te proberen om de komende jaren stroompannes te vermijden. Dat gaat van veel stroom invoeren tot regelrechte rantsoenering. De Creg pleit verder voor het langer openhouden van klassieke centrales. Pascal Sertyn
De factuur voor de Belgische elektriciteitsverbruikers is erg hoog, toont een nieuwe studie van de Europese Commissie aan. De kilowattuurprijs voor gezinnen is enkel duurder in Denemarken en Duitsland, waar de prijs wordt opgedreven door hoge lokale toeslagen voor groene stroom.
Los van de hoge prijzen dreigt er ook een bevoorradingsprobleem. In een uitgelekte studie waarschuwt de energiewaakhond CREG dat er de komende jaren flinke productietekorten kunnen zijn. Stroom invoeren uit de buurlanden wordt moeilijker, zeker tijdens de wintermaanden. De traditionele overschotten van Frankrijk en Duitsland smelten als sneeuw voor de zon.
'We wisten dat België al een netto-invoerder is', reageert minister van Energie Paul Magnette (PS). In een reactie stelt hij dat de boodschap van het dreigende productietekort niet nieuw is.
'Klopt', klinkt het bij de CREG. De energiewaakhond zegt dat hij al in 2007 waarschuwde voor problemen als er onvoldoende geïnvesteerd zou worden in nieuwe centrales. 'Maar onze conclusies zijn nu nog actueel want de aanbevelingen werden grotendeels in de wind geslagen', trapt de CREG nog even na.
Door de economische crisis zakte het elektriciteitsverbruik, en werd het probleem tijdelijk verdoezeld. Na enkele jaren van netto-invoer was België in 2009 even netto-exporteur van elektriciteit. Maar sinds 2010 moet opnieuw stroom worden ingevoerd. En als het verbruik verder stijgt, dreigt vanaf volgend jaar een productietekort. De vele investeringsplannen die de voorbije jaren werden aangekondigd van allerlei binnen- en buitenlandse energiebedrijven zullen niet voor 2016 klaar geraken, vreest de CREG.
Een deel van de geplande investeringen zit vast door allerlei juridische procedures, zoals dat van een nieuwe centrale van SPE-Luminus. Andere nieuwe centrales, zoals die van Essent Belgium, belandden in de koelkast door het onzekere investeringsklimaat. De energiewaakhond roept daarom op nieuwe investeringen aan te moedigen.
Kernuitstap
De CREG verwacht dat tegen 2020 heel wat nieuwe capaciteit in België zal draaien. Maar de regulator vreest dat het helemaal uit de hand kan lopen in de periode 2015-2016, wanneer de drie oudste Belgische kerncentrales moeten sluiten en ook andere oude centrales uit dienst worden genomen. De energiewaakhond stelt daarom voor de sluiting van die kerncentrales, Doel I en II en Tihange I, noodgedwongen met een of twee jaar uit te stellen. 'Die mogelijkheid is immers voorzien in de wet op de kernuitstap', klinkt het bij de CREG. De regulator wijst er wel op dat de nucleaire veiligheid gegarandeerd moet worden.
Maar die suggestie om toch nog extra een beroep te doen op de kerncentrales van Electrabel oogst veel kritiek. Bij de sp.a klinkt het dat de CREG een cirkelredenering maakt. 'Dat er onvoldoende geïnvesteerd is in nieuwe stroomcentrales heeft alles te maken met de blijvende onduidelijkheid over de kernuitstap', zegt John Crombez, sp.a-fractieleider in het Vlaams Parlement.
Ook minister van Energie Magnette, die twee jaar geleden een levensduurverlenging voor de kerncentrales onderhandelde met Electrabel, veegt dat spoor van tafel. 'De kernuitstap uitstellen is de slechtste oplossing', zegt hij.
Aardgas
Vanuit de milieubewegingen Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en WWF komt eveneens afkeuring: 'Kerncentrales zijn niet compatibel met hernieuwbare energie, omdat ze niet kunnen worden uitgeschakeld op momenten dat er veel zon schijnt of wind waait.' De milieubewegingen pleiten voor flexibele aardgascentrales als back-up voor groene energiebronnen.
Met de eerste echt warme zomerdagen zien we al onmiddellijk de stroomkabels van de NMBS knappen als zijden draadjes. Het Rode Kruis moet hulpakties opstarten net zoals we die gewoon zijn in de vluchtelingenkampen van Zuid-Soedan of aan de Syrische grens met Turkije. Water en wafels moeten bedreigde kinderleventjes redden. We lezen ook dat Steve stunt nu wel een echte stunt moet hebben gedaan met een Marokkaanse freule om zoveel geld te betalen. Zijn gratis-periode lijkt nu wel definitief voorbij. Wij zijn echter razend benieuwd om te weten wat hij nu juist met zulke madammen uitspookt waarvan hij absoluut niet wil dat er fotootjes van gepubliceerd worden. Wat wij met ons eega's en vrienden of vriendinnen uitspoken is weinig geld waard op het net vrezen we. We verdenken er hem dus van om een potje gevreeën te hebben met de madam van de Marokkaanse koning maar we wachten op veredre bewijzen natuurlijk. Intussen spreekt iedereen over energieproblemen want vandaag publiceert de CREG een perscommuniqué over iets waarvoor wij hier al eerder vreesden en nu dus waarheid dreigt te worden. We wijzen erop dat bij stroomtekorten de prijs voor de consument nogal de pan uitswingt of wat dachten jullie anders?
Het tekort aan productiecapaciteit van elektriciteit in België dreigt voor de periode 2012-2015
In de conclusies van een studie die in 2007 werd uitgevoerd, stelde de CREG dat door het uitblijven van investeringen in de elektriciteitsproductie in de voorbije jaren er problemen zouden kunnen rijzen in de bevoorradingszekerheid en de mogelijkheid om de concurrentie te laten spelen op het vlak van de productie en de prijs van elektriciteit. De conclusies die toen door de CREG werden geformuleerd, zijn nog altijd actueel, want de aanbevelingen werden grotendeels in de wind geslagen.
De economische crisis en de gevolgen ervan die leidden tot een daling van het elektriciteitsverbruik konden tijdelijk deze problemen verdoezelen. Maar in de komende jaren dreigen deze problemen opnieuw de kop op te steken voor het Belgische elektriciteitssysteem.
De CREG is van mening dat de beoogde investeringen in nieuwe capaciteit voor de productie van elektriciteit in België, samen met de regionale en federale projecties inzake hernieuwbare energiebronnen en warmtekrachtkoppeling, voldoende zijn om aan de behoeften aan elektriciteit van ons land vanaf 2020 te voldoen, op voorwaarde dat deze projecten tijdig worden afgewerkt.
Deze investeringen in het gecentraliseerde park zullen de elektriciteitsbehoeften evenwel niet kunnen dekken tussen 2012 en 2015, want geen enkele investering is zo ver gevorderd dat die voor 2016 operationeel kan worden. Bovendien werd het gebrek aan investeringen in het verleden, zoals door de CREG werd vastgesteld, sindsdien niet gecompenseerd. In combinatie met het sluiten van de drie oudste kerncentrales gepland in 2015, verhoogt deze situatie het risico dat er zich op dat moment problemen voordoen.
Bovendien moet door de massale komst van een intermitterende productie in België en in Europa, voornamelijk op basis van hernieuwbare energiebronnen, in ruime mate worden geïnvesteerd in productie-eenheden die aangepast zijn aan frequente stop-startcycli. De intermitterende productie zal ook de behoeften doen stijgen voor bijkomende diensten die de beheerder van het transmissienet van elektriciteit nodig heeft om het net in evenwicht te brengen.
Om 2015 met een beperkt risico te kunnen halen meent de CREG dat dringend een voldoende capaciteit voor de productie van elektriciteit moet worden verzekerd. Om te voorkomen dat de situatie erger wordt, stelt de CREG voor dat zonder dralen de volgende maatregelen worden genomen :
1. de in 2005 door de elektriciteitswet ingevoerde bepalingen implementeren die bedoeld waren om investeringen te promoten van nieuwe spelers op de elektriciteitsmarkt. Er moet worden bestudeerd of deze maatregel voldoende is en of die moet worden aangevuld door andere meer doelgerichte maatregelen ;
2. gezien de verwachte stijging van de intermitterende productie van elektriciteit, de werking van de bestaande centrales aanpassen om hun productie meer te moduleren en de grote industriële klanten en de gedecentraliseerde producenten bij het evenwicht tussen vraag en aanbod van elektriciteit betrekken ;
3. in afwachting van de resultaten van de
stresstests en de goedkeuring van de overheid van de nucleaire veiligheid, de productiecapaciteit van de kerncentrales behouden en het stopzetten van de centrales die in 2015 de leeftijd van 40 jaar zullen bereiken met een of twee jaar uitstellen. Deze mogelijkheid is immers voorzien door de wet op de kernuitstap met het oog op de bevoorradingszekerheid ;
4. tot eind 2016 en mits voorwaarden worden vastgelegd de exploitatie van bepaalde klassieke thermische centrales verlengen, waarvan de stopzetting wordt beoogd of al werd beslist, en ze in reserve houden voor de momenten waarin hun productie strikt noodzakelijk zou zijn om de bevoorradingszekerheid van elektriciteit voor het land te waarborgen.
Deze laatste twee zijn bewarende maatregelen met een uitzonderlijk karakter. Ze kunnen dus alleen maar als overgangsmaatregelen worden gebruikt. Ze moeten trouwens gepaard gaan, in een stabiele omgeving, met begeleidende maatregelen die bedoeld zijn om de producenten aan te moedigen om tijdig te investeren in nieuwe productie-eenheden in België.
De CREG meent dat de voluntaristische maatregelen om de vraag naar elektriciteit te beperken bijdragen tot het behoud van het evenwicht tussen vraag en aanbod. Er dient evenwel te worden vastgesteld dat de overstap naar elektriciteit van industriële toepassingen die andere vormen van energieën gebruiken, bijdraagt tot een stijging van het elektriciteitsverbruik, zelfs indien deze maatregelen de totale energiebalans verbeteren.
In 2007 had de CREG de noodzaak benadrukt van een stabiel kader voor het al dan niet uitstappen uit de kernenergie. Vier jaar later is hierover nog geen definitieve en eenduidige beslissing genomen. Deze situatie leidt tot onzekerheid, verhoogt het risico voor investeerders en draagt bij tot het tekort aan capaciteit voor de productie van elektriciteit dat België dreigt te krijgen tijdens de periode 2012-2015.
Peeters has the best chef-cock and smart-meters are stupid
Van bij het begin van ons blogje hadden we het reeds over het feit dat steeds meer mensen moeilijkheden zouden kennen met de duurdere elektriciteits- en gasfactuur. Niet dat we blij zijn dat onze voorspelling uitkomt. Integendeel, maar men had het kunnen weten...en indien men zo blijft verder aanmodderen met ons hopeloos verdeeld energiebeleid wordt het nog erger. Voor de gelukkige lezertjes die nog geen budgetmeter voor gas hebben willen we er voor de duidelijkheid bij vermelde dat in tegenstelling tot budgetmeters voor elektriciteit er geen verminderde levering is. Bij gas geldt het principe budget opgebruikt dus geen gas. Wanneer denken jullie nu dat het budget in de meeste gevallen is uitgeput? Juist ja, tijdens de winter. Wat betekent dit als je hiermee verwarmt? Heel pienter hoor...kou lijden...en dit zonder onderscheid of er keleine kinderen zijn, zieke alleenstaanden enz enz....ondertussen lullen sommige politici maar verder om een regering te vormen of plagen ze Fluppe en Matil door de Belgisch-Amerikaanse pins tijdens het officieel bezoek aan de steeeets te vervangen door een leeuwenpin. Goe bezig Peeters, zeer intelligent hoor! En vooral krachtdadig een regio promoten van 6 miljoen inwoners in een land waar één stad al meer dan 3 maal meer bewoners telt...
Elektriciteit voor steeds meer mensen onbetaalbaar
maandag 27 juni 2011, 06u54
Bron: belga
Auteur: ivb
De energieleveranciers hebben vorig jaar maar liefst 100.000 aanmaningen méér moeten sturen naar klanten die hun facturen voor gas en elektriciteit niet op tijd betaalden. In totaal ging het om 296.000 rappelbrieven. Dat berichten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg.
Voor het eerst heeft de energiewaakhond VREG de energiearmoede ook per provincie in kaart gebracht. In Limburg en Antwerpen zijn er vorig jaar meer budgetmeters geplaatst en meer gezinnen van gas en stroom afgesloten dan in de rest van Vlaanderen. Zo is Limburg met 3.457 afsluitingen de absolute koploper.
Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche kreeg het rapport overhandigd en wil nu laten onderzoeken waarom het aantal afsluitingen er hoger ligt dan in de andere provincies. De commerciële leveranciers, zoals Electrabel, Luminus of Nuon, zegden vorig jaar de energiecontracten van 71.000 gezinnen in Vlaanderen op. Die klanten moeten op zoek naar een andere commerciële leverancier of aankloppen bij een sociale netbeheerder, zoals Eandis of Infrax.
Ook werden vorig jaar vier keer zoveel budgetmeters voor gas geïnstalleerd als een jaar eerder: net iets meer dan 18.000. Het aantal budgetmeters voor elektriciteit bleef stabiel op 41.000.
Nog in De Standaard een opinie over onze slimme meters en kijk kijk kijk weer ééntje die afwijkt van de officiële mening dat die dingetjes toch zo veel baat zullen bijbrengen...
Slimme meters zijn een erg dom idee
Slimme energiemeters zijn niet rendabel
maandag 27 juni 2011, 05u00
De energiemeters die binnenkort geïnstalleerd worden, zegt TOM DE MEESTER, zullen de energierekening op termijn nog maar eens met 20 procent verhogen. Ze zijn enkel interessant voor de leverancier.
Distributienetbeheerder Eandis begint binnenkort met de installatie van 'slimme energiemeters' bij veertigduizend gezinnen uit Aalst, Leuven en acht andere Vlaamse gemeentes. Terwijl de meterstand bij een klassieke meter elk jaar manueel moet worden afgelezen, stuurt de slimme meter uw verbruiksgegevens continu en volautomatisch door naar uw energieleverancier. En naar een display in de huiskamer, waar u perfect kunt aflezen hoeveel energie u wel verbruikt, en hoeveel dat precies kost.
Een digitale revolutie dus. Het pilootproject krijgt de volle steun van de Vlaamse regering. Als het van minister-president Kris Peeters afhangt, heeft élk huisgezin tegen 2020 een slimme meter staan.
De veertigduizend uitverkoren proefgezinnen werden onlangs ingelicht. U staat mee aan de wieg van het energieverhaal van de toekomst. U krijgt gratis nieuwe verbruiksmeters die u zullen helpen om minder te verbruiken.' Het klinkt als een sprookje. Alleen, de werkelijkheid is heel wat minder rooskleurig.
Gratis meters?
Om te beginnen zijn slimme meters helemáál niet gratis. Het pilootproject alleen al kost 135 miljoen euro. En, voor alle duidelijkheid, die kost rekent Eandis wel degelijk integraal door aan de consument, via hogere distributienettarieven. Bovendien is dat nog maar het begin. De installatie van slimme elektriciteits- en gasmeters in elk Vlaams huisgezin zal volgens het gespecialiseerde KEMA-onderzoeksbureau oplopen tot 1,6 miljard euro. Wie dat moet betalen? De consument, natuurlijk. Volgens Eandis zullen de slimme meters de distributienettarieven, die de voorbije jaren al fors gestegen zijn, in de toekomst nog 20 procent duurder maken.
Minder verbruiken?
Helpt de slimme meter u om minder energie te verbruiken? Studies wijzen inderdaad uit dat consumenten bewuster met energie omgaan als ze continu geconfronteerd worden met gedetailleerde informatie over hun energieverbruik. Maar het effect is heel beperkt. Volgens het KEMA-onderzoek zouden gezinnen in Vlaanderen nauwelijks 1,5% kunnen besparen. Voor een gemiddeld gezin betekent dat een besparing op het elektriciteitsverbruik van nauwelijks 15 euro per jaar. Dat is bijzonder weinig, als je weet dat de installatie van slimme meters in heel Vlaanderen 640 tot 800 euro per gezin zal kosten.
Het besparingseffect dooft na enkele maanden ook uit. In het begin kijken mensen nog wel elke dag naar die nagelnieuwe meter, maar die interesse droogt snel op. In Nederland blijkt uit consumentenonderzoek dat 51 procent van de consumenten met een slimme meter na verloop van tijd 'nooit' meer naar de meterstand kijkt, en 32 procent slechts 'zeer zelden'.
Wie toch zijn elektriciteitsverbruik op elk uur van de dag in detail wil kunnen volgen, heeft bovendien helemaal geen dure 'slimme meter' nodig. Er zijn eco-gadgets op de markt die uw energieverbruik recht vanuit de klassieke meterkast draadloos doorsturen naar uw computer of een display in de huiskamer. Kostprijs : nog geen 35 euro. Of maar liefst twintig keer goedkoper dan de slimme meter van Eandis.
Het energieverhaal van de toekomst?
De consument zit bijgevolg niet te wachten op de slimme meter, maar energiebedrijven horen de kassa luid rinkelen. Niet voor niets noemt consultancybureau CapGemini slimme meters de heilige graal van de energiemarkt'. Volgens een energierapport van het adviesbureau Brattle Group kan de introductie van slimme meters in heel Europa de energiesector maar liefst 53 miljard euro opleveren. Omdat afrekeningsfacturen voortaan elke maand kunnen opgestuurd worden, in plaats van om het jaar, bijvoorbeeld. Omdat wanbetalers veel sneller door de mand vallen, en volautomatisch en met één druk op de knop kunnen gedropt worden. En ook, omdat verbruiksgegevens digitaal en volautomatisch binnenkomen, en meteropnemers dus aan de deur gezet kunnen worden. Alleen al in Vlaanderen dreigen zo 212 jobs voor de bijl te gaan.
Maar bovenal: de slimme meter maakt nieuwe, 'slimme' tarieven mogelijk. Electrabel & Co dromen van innovatieve, dynamische tariefformules, waarbij de stroomprijs dag per dag, of zelfs uur per uur kan verschillen. Op piekmomenten, wanneer elektriciteit schaars is, riskeert de consument bijgevolg fors meer te betalen.
In de Verenigde Staten, waar slimme meters al langer bestaan, is stroom op piekmomenten drie tot vijf keer duurder dan normaal. Een goede zaak voor de energiebedrijven, die hun winstmarges zien groeien. Maar de consument verliest. Omdat stroom duurder wordt. En omdat niemand nog de weg vindt in de wildgroei aan tariefformules die ontstaat.
Slimme meters zijn een dom idee. Het project is peperduur en jaagt de consument op kosten, terwijl de baten ver te zoeken zijn. In Wallonië heeft men dat begrepen. Volgens de Waalse energiewaakhond Cwape leveren de slimme meters geen energiebesparing op' en is het hele project onverantwoord duur' en bijgevolg geen prioriteit'. Duimen maar dat ook de Vlaamse overheid dat nu gaat beseffen.
Bart Martens en zijn sossengewauwel over decentrale productie
Zoals onze trouwe lezertjes al wel zullen weten is dit blogje geen grote fan van onze grote SP-a-energiespecialist Bart Martens. Deze rooie rakker werd ooit bij de sossen binnengehaald vanuit de groene beweging (BBL) en specialiseert zich in van alles en nog wat van Oosterweelverbindingen tot en met energie. Het is hem natuurlijk gegund over alles en nog wat een opinie te hebben maar wij hebben toch graag gefundeerde opinies. Meesral schort daar bij hem wel het één en het ander als het gaat om echte onderbouwde argumenten. We geven jullie hier onderaan een schitterend voorbeeldje van zijn energiegewauwel. Dit soort opiniestukjes hoort enkel thuis in slechtgeschreven science-fictionromannetjes maar niet bij een sos die beweert energiespecialist te zijn en als dusdanig dan ook een bestuursmandaat bekleedt bij Eandis. Stel, beste lezetjes dat je een gepensioneerde bent met een pensioentje van net boven de 1000, een werkloze met een inkomen van 900 of een jong koppeltje dat net begint te werken, kortom elke kiezer met bescheiden inkomen en je leest dit opiniestukje van een socialist. Je zal je meteen afvragen of je dat allemaal wel kan betalen. Wat erger is, dit is pure onzin. We vonden een verslag van de CREG die wel echte specialisten zijn. We zetten de inleiding + conclusie van de studie over de impact van de zonnepanelen of een vorm van de door Bartje zo geprezen decentrale productie, op de electriciteitsprijzen even onderaan. Er wordt door de CREG dan een vergelijking gemaakt met een cetrale productie-eenheid een zogenaamde STEG-centrale. Kunnen jullie meteen het verschil zien dus gelul en harde realiteit...hallucinante confrontatie laat ons zeggen...maar één met een gigantische impact op onze portefeuille...
Eerst de grote theorie van Bartje:
Slimme netten zorgen voor democratisering energiemarkt
26/04/2010
Eandis stelde haar proefproject met 4000 slimme meters voor in het Mechelse Hombeek. Wat op het eerste zicht een technische gadget lijkt, een hebbedingetje waarmee meterstanden van op afstand kunnen worden uitgelezen, moet in de praktijk de opmaat worden van een heus slim distributienet dat een ware revolutie inluidt voor onze manier van produceren en gebruiken. Eandis stelde haar proefproject met 4000 slimme meters voor in het Mechelse Hombeek. Wat op het eerste zicht een technische gadget lijkt, een hebbedingetje waarmee meterstanden van op afstand kunnen worden uitgelezen, moet in de praktijk de opmaat worden van een heus slim distributienet dat een ware revolutie inluidt voor onze manier van produceren en gebruiken.
De toekomst is immers aan de hernieuwbare energie en aan de opwekking van stroom op plaatsen waar ook de restwarmte nuttig kan worden benut, bijvoorbeeld voor het verwarmen van serres, zwembaden of gebouwen of voor de productie van stoom. Dat heet warmtekrachtkoppeling. Door de restwarmte nuttig te gebruiken en niet via koeltorens in lucht of water te lozen wordt de energieverspilling die in grote centrales plaatsvindt, tegengegaan. Landen als Denemarken en Nederland demonstreren dat warmtekrachtkoppeling een enorm potentieel heeft (tot vijftig procent van de elektriciteitsproductie). Maar om dat potentieel te benutten, moet stroom wel lokaal geproduceerd worden.
Dat vraagt een ommezwaai in ons huidig gecentraliseerd systeem van energievoorziening, waarbij enkele grote centrales in handen van één monopolist met veel energieverliezen hun stroom over kilometerslange hoogspanningslijnen bij de duizenden afnemers moeten brengen. Dat systeem moet omgebouwd worden naar een decentraal systeem waar consumenten ook producenten worden die met zonnecellen of warmtekrachtinstallaties stroom produceren, hun overschotten op het net zetten of tekorten ervan af halen. Een doorsnee KMO kan een windmolen installeren en beheren. Een ziekenhuis, zwembad of school kan met zijn eigen warmtekrachtkoppeling de nodige warmte en elektriciteit produceren. Steeds meer particulieren monteren zonnecellen op hun dak. En straks volgen micro-warmtekrachtinstallaties, zo groot als een koelkast, de condensatieketel op zodat zelfs gezinnen naast warmte ook stroom gaan produceren. Daarvoor heb je Electrabel niet nodig. Integendeel. De consument kan kiezen en wordt zelfs concurrent van de grote mastodonten. Er is een heel gezonde competitie bezig tussen de producenten van windmolens, zonnepanelen en warmtekrachtmachines. De bedrijven die zonnecellen ontwikkelen slaan mekaar om de oren met rendementsrecords. Massaproductie komt op gang en zal de prijs fors doen dalen. Bij elke verdubbeling van het geïnstalleerd vermogen, daalt de opwekkost met 20% en gezien technologie vaak met sprongen ontwikkelt, kunnen we ons aan nog grotere prijsdalingen verwachten. Duurzame energie is trouwens graag gezien bij steeds meer beleggers.
In dit decentraal model evolueert het elektriciteitsnet tot een soort "internetstructuur" waarop de "prosumenten" overschotjes en tekorten uitwisselen. Om dat tweerichtingsverkeer mogelijk te maken heb je slimme meters nodig die op elk moment aangeven waar welke hoeveelheid wordt geleverd, gebruikt of gekocht. De "slimme meters" waar Eandis nu mee begint te experimenteren, kunnen straks slimme toestellen op zo'n manier sturen dat ze op momenten van piekvraag energie opwekken (warmtekrachtinstallaties) en in dalperiodes stroom afnemen (wasmachines, diepvriezen, inplugbare wagens). Via slimme metering kan de inzet van piekvermogen worden beperkt en optimaliseren de consumenten en decentrale producenten hun verbruik en productie door elektriciteit te verbruiken op momenten van lage stroomprijs en te produceren bij piekprijzen. Zo'n model van energievoorziening is efficiënter, kent minder verliezen en heeft een veel kleiner risico op een black-out. In zo'n model wordt onze stroommarkt niet langer gedomineerd door enkele dominante spelers. Het net wordt publiek domein. Onze energiemarkten worden "gedemocratiseerd" en oogsten overal de natuurlijke energiebronnen. Power to the people!
De transitie naar een duurzame en gedecentraliseerde energievoorziening kent slechts één verliezer: de nucleaire lobby met zetel in Parijs. Die is overigens niet pro-kernenergie omdat ze die technologie zo fantastisch vindt, maar wel omdat die grote centrales als ze langer open blijven een voldongen feit garanderen en decentralisatie, concurrentie en innovatie de pas afsnijden. De levensduurverlenging van kerncentrales verzekert nog eens enkele decennia hun inkomen. Maar ondertussen maken de decentrale productiemogelijkheden een snelle ontwikkeling door en worden ze ook in de praktijk gerealiseerd. De massaproductie komt op gang en je krijgt een massa producenten. Vandaar. Il est douze heures moins cinq. Suez 's éveille.
omdat wij graag positief blijven en niet onmiddellijk in allerlei al te makkelijke beschuldigingen willen vervallen over zogenaamde islamistische zedenpolitie en meer dergelijke onzin, publiceren we graag onderstaande bijdragen. Wij ontkennen natuurlijk niet dat er bij een bepaalde groep imbecielen zowel tegen meisjes, vrouwen als tegen holebi's ontolereerbaar gedrag wordt vertoond. We maken het ook bijna alle dagen mee in Brussel. Dat er een probleem bestaat bij de islam over holebi's mag wel duidelijk zijn. Ook bij andere godsdiensten was en is dat nog steeds maar leidt dit bij de gelovigen meestal niet tot ontoelaatbaar gedrag tov deze mensen. Maar er woedt toch ook een debat binnen de Islam...
Vandaag in KNACK :
dinsdag 21 juni 2011 om 17u50
(Belga) Het geweld tegenover homo's in Brussel is niet toegenomen de jongste jaren. Zo verluidt de reactie bij staatssecretaris voor Gelijke Kansen Bruno De Lille (Groen!) op het verhaal van zware agressie tegen een homo in Brussel op 13 juni.
"Volgens het Regenbooghuis (een ontmoetingsplaats en informatiepunt voor de holebi- en transgendergemeenschap in Brussel, nvdr) is er geen stijgende trend van het aantal klachten in het gewest. Het blijft wel een belangrijk probleem en er wordt wel sneller klacht ingediend omdat het maatschappelijk niet meer geaccepteerd wordt", klinkt het bij de staatssecretaris. Eind april lanceerde De Lille een bewustingmakingscampagne "hatecrime" rond geweld en agressie tegen holebi's en transgenders, in samenwerking met de Brusselse politie en met verenigingen die de rechten van homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transgenders behartigen. "Die campagne loopt onder meer in verschillende homobars, waarbij we oproepen dat slachtoffers van agressie sneller een klacht moeten indienen en het niet moeten verzwijgen". Ook de politie wordt hierin begeleid om korter op de bal te spelen. De staatssecretaris nuanceert ook dat daders vooral uit het moslimmilieu komen. "Het is niet gelinkt aan religie, maar eerder aan de machocultuur. We merken ook dat er Oost-Europese daders zijn. Mensen die denigrerende opmerkingen tegenover vrouwen uiten, doen dat vaak ook tegenover homo's. Het blijkt wel geen georganiseerde vorm van geweld te zijn". (LEE)
en in plaats van over zogenaamde "Islamistische zedenpolitie" te ratelen publiceren wij een artikel dat een tijdje geleden in de Ollandse krant "De Gelderlander" stond
door Joost Bosman vrijdag 18 februari 2011 | 06:24
Tekstgrootte
Muhsin Hendricks, homo en imam, wordt ook wel de roze imam genoemd. Still: EenVandaag
NIJMEGEN - Lef kun je Muhsin Hendricks (43) niet ontzeggen. Hij werd twintig jaar geleden als imam opgeleid in Pakistan, maar kwam - na zes jaar huwelijk en de geboorte van drie kinderen - op zijn 29ste uit de kast: ik ben homoseksueel.
De Zuid-Afrikaan Hendricks, deze week in Nederland op uitnodiging van homobelangenorganisatie COC, worstelde nadien enige tijd en kwam tot een opmerkelijke conclusie. Eentje die elders in de islamitische wereld bepaald niet bon ton is: islam en homoseksualiteit sluiten elkaar geenszins uit.
The Inner Circle In 1996 zette Hendricks (die als imam niet langer preekt in de moskee) The Inner Circle op poten, een organisatie die enerzijds moslimhomo's ervan moest helpen overtuigen dat er niets mis met hen was en anderzijds de moslimgemeenschap moest 'opvoeden' met andere ogen naar homoseksualiteit te kijken.
Hendricks schetst een somber beeld: "Veel homo-moslims worstelen met hun gevoel ten aanzien van God en voelen zich schuldig. Ze lopen bovendien het gevaar van uitsluiting door hun geliefden. Daardoor vervallen ze vaak tot alcoholisme en een losbandig seksleven, met de gedachte: 'Ik ga toch naar de hel, dus wat zou het.' Sinds de oprichting van The Inner Circle hebben in Zuid-Afrika zeker vijf homo's zelfmoord gepleegd. Ze zijn vaak wanhopig."
Vooruitgang Maar sindsdien zijn er ook dingen bereikt in de islamitische gemeenschap, constateert Hendricks. "Tijdens het vrijdagmiddaggebed hebben imams het niet meer over het vermoorden van homo's, maar alleen over het bestraffen van de zonde, niet van de zondaar.
Fysiek bedreigd is hij nimmer. "Ik ben twee keer op bedevaart naar Mekka geweest, in een tijd dat ik al vrij bekend was. Maar er is me nooit iets akeligs overkomen."
Niettemin zou hij niet graag nu al zijn werkzaamheden naar Iran of Saudi-Arabië uitbreiden. Lachend: "Dat zou waarschijnlijk de laatste stap zijn. En wij willen ook niet provoceren. We zijn betrokken met compassie, niet confronterend. De moslimgemeenschap moet de tijd gegund worden."
Conservatieve migranten Opvallend is dat Hendricks meer moeilijkheden ziet voor Nederlandse moslimhomo's dan in zijn eigen land. "De moslims in Nederland zijn immigranten. Die zijn veelal conservatiever dan de moslims in Zuid-Afrika."
Daarom wil hij homoseksuele moslims in Nederland op het hart drukken: zoek contact met The Inner Circle. "Het is mogelijk om tegelijkertijd homo en moslim te zijn. God is er niet op tegen dat je homoseksueel bent, je seksuele 'expressie' is jouw eigen verantwoordelijkheid."
Eindelijk beweegt er wat in de Belgische politiek. Neen, geen regering natuurlijk. We hebben hier zoals onze vorige bijdrage reeds duidelijk maakte enen groten geilaard. Nu ja, we hadden het moeten weten. Belgistan ligt op de aardkloot en niet op Mars dus waarom zouden we een uitzondering vormen? Het strookt natuurlijk niet meteen met het beeld dat we hebben van onze eigen "bospoeper". We moeten dat nu dringend bijsturen. Onze eigen Berusconi met een inlandse versie van de bunga-bungamadammen. We zijn in feite wel erg benieuwd naar die inlandse bunga-soort. Tot nog toe hadden we die slechts in een Miet-Smetuitvoering wat ons niet meteen tot grote fantasmen aanzette. Vooral omdat die versie ook nog intelligent is. Dat is dus, zoals algemeen geweten, dodelijk voor elk mannelijk seksleven. Maar een Brasschaatse bung bunga lijkt misschien niet op Miet Smet, laat staan op Els Temmerman...Aan de hand van haar krachtige uitspraken kunnen we nu al met zekerheid zeggen dat het niveau verschillend is en mits een klein testosteronopstootje fantaseren we daar dan diepe en goedgevulde decolletés, de bikiniwax, de zonnebankkleur en veel klatergoud bij. Hopelijk blond of wat men hoogblond noemt. Allez het bekende Vlaamse Carmentype...afwachten en we kruisen onze vingers...maar onderstaande tekst is veelbelovend en we publiceren dus maar al te graag een foto van diegene waarvan we vermoeden dat onzen Yves haar jarenlang als matras heeft gebruikt en haar aan een rol in een Vlaamse soap heeft geholpen. Om haar nadien weg te gooien als een kleenex...zucht...hijg...
Pikante sms'jes Yves Leterme uitgelekt: "Hij gebruikt vrouwen als papieren zakdoekjes"
21 juni 2011, 07:28
Yves Leterme zou een 2 jaar geleden een stomende relatie hebben gehad met een vrouw uit Brasschaat. Al twijfelt zij eraan dat ze de enige is. "Yves Leterme gebruikt vrouwen als papieren zakdoekjes."
Yves Leterme zit in moeilijke papieren. Het weekblad Story pakt namelijk uit met erg intieme sms'en die de premier naar een vrouw uit Brasschaat stuurde. Meer zelfs. De man probeerde zijn minnares M. zelfs aan een baan bij Buitenlandse Zaken te helpen. Bovendien was de premier allesbehalve begaan met zijn functie in de politiek. Zo getuigt M (en ook het sms'je dat Leterme erover stuurde naar de vrouw) dat hij een afspraak met Elio Di Rupo miste doordat hij te lang bij zijn minnares was blijven 'hangen' tussen 2 meetings door.
Volgens M. is Leterme helemaal niet de zenuwachtige timide man die het volk kent van op TV. "Hij heeft gewoon schrik van journalisten. Zo stuurde hij op 10 november 2009 dit naar me over Linda De Win van Villa Politica: 'Ik weet niet of ik donderdag naar de Kamer ga. Onvoorstelbare trut. Ze heeft nog achter mij aangezeten en sinds ik haar eens toetande (afsnauwde) is ze giftig. Onbekwaam, pretentieus pfff x'.
Waarom M. nu plots wel alles uit de doeken doet, na jaren van stilzwijgen? "Door Leterme's Twitterberichtje waarin duidelijk werd dat hij nog andere minnaressen had. "Hij smijt zelf alles nonchalant op straat. Ik besef nu dat er veel meer vrouwen zijn. Ik vraag me af of dit ziekelijk is. Als je zijn sms'jes leest is dat soms pure porno. Volgens mij geeft het hem een kick om vrouwen te veroveren. Hij gebruikt vrouwen als papieren zakdoekjes."
"Het feit dat Leterme zijn minnares aan een job hielp, heeft ons doen beslissen het verhaal openbaar te maken. Het is onze plicht om aan de bevolking te laten zien dat de kopman van de CD&V allesbehalve beantwoordt aan de normen en waarden van diezelfde partij", aldus Story Hoofdredacteur Frederik De Swaef tegen een krant van De Persgroep.
Yves Leterme zelf reageert boos op de aantijgingen. "Totaal uit de lucht gegrepen. Onvoorstelbaar dat zoiets mogelijk is."
We worden eindelijk meegetrokken in de vaart der volkeren, meegezogen in de moderne maalstroom, we behoren tot het puikje van de wereld want wat lezen we in onze eigenste FRUT (de New York Times van Antwerpen, de Pravda van de polders en de Kempen)
Brasschaatse vrouw getuigt over "affaire" met Leterme
10:25 Een vrouw uit Brasschaat heeft een klein mediastormpje ontketend rond premier Yves Leterme (CD&V). De vrouw, met initialen M.V., beweert in het weekblad Story, dat ze een affaire had met de eerste minister en zegt dat te kunnen aantonen met 849 sms'en die ze van hem ontving.
Naast de vele pikante sms'en zou Leterme zijn 'minnares' ook beloond hebben met een baan bij Buitenlandse Zaken. Dat dateert van twee jaar geleden toen de CD&V'er nog minister van Buitenlandse Zaken was.
Lieve M., maak je helemaal geen zorgen. Ik hoop dat het lukt om bvb die contractuele job rond te krijgen Liefs. X", zou bijvoorbeeld een van de berichtjes zijn die de Brasschaatse van Leterme ontving in september 2009.
Leterme geschokt
"Premier Leterme reageert geschokt op het interview dat vandaag gepubliceerd wordt. Hij spreekt het verhaal met klem tegen", aldus de woordvoerder van de premier. Leterme's woordvoerder wou zich niet uitspreken over eventuele verdere stappen.
"Mentaal labiel"
Ook de burgemeesters van Brasschaat, Dirk De Kort (CD&V), stelt zich vragen bij het verhaal. Hij meent dat de vrouw "een mentaal niet al te evenwichtige indruk" geeft. Toen ze volgens De Kort lucht kreeg van de nakende publicatie, heeft hij sinds zaterdag al meer dan 30 telefoontjes en sms'en ontvangen.
De dame deed eerder aan De Kort haar beklag over een politieoptreden. Daarbij haalde ze een goed contact met de premier aan. De Kort sprak Leterme daarover aan, luidt het in Het Laatste Nieuws. Leterme liet volgens De Kort daarop in een brief weten op geen enkele manier tussenbeide te willen komen.
Foto: Photo News
We zijn echter zwaar teleurgesteld vanwege de weinig "pikante" inhoud van de gepubliceerde mails eindigend met "liefs". Zeg nu zelf, zoiets zeg je tegen je geitenroedel maar toch niet tegen een minnares...en we zouden hem graag "je t'aime moi non plus" horen zuchten in zijn i-pad al zijn we niet zeker dat hij "non, je ne regrette rien" niet neemt voor de hit van Gainsbar. We kunnen niet langer wachten op de rest van de degoutante sms'en van de hand van oonzen Yves; Zijn lichaaamstaal op de bijhorende foto is nochtans verhelderend genoeg. Er kan geen twijfel meer over bestaan, deze man gaat vreemd en is een echte stier. Kortom weer een mmoi voorbeeld wat absolute macht uitricht met de kloten van een man...en gelukkig is het dan nog maar een regering van lopende zaken. We vragen ons echt af wat de effecten van ongebreidelde macht uitrichten op de "president van Europa" onzen Herman...hij kan toch niet alleen haiku's schrijven als hij buitenhuis is zeker? Dus we verwachten nog meer vunzigheden binnen de kortste keren. Leve de FRUT!
De laatste weken werden we allemaal lam gemept met hoeraberichten, clipjes, gratis-ticket-akties, interviews en nog veel meer fraais over het MAS. Geen Vlaming die nog durft te beweren dat hij niet weet wat MAS betekent. Wij zullen hier niet beweren dat we het allemaal nep vinden. We vinden het ook een geslaagd gebouw en een mooie inplanting. Over het binnenste valt wel één en ander te zeggen maar daarover hebben we het niet. We merken dat Antwerpen weer op oude tradities terugvalt. Iedereen die zijn hond tegen de weinig talrijke boompjes van het Eilandje laat zeiken waant zich intussen een nieuwe ubermensch en ver verheven boven het gewone plebs. We lazen dus, niet geheel tot onze verbazing, dat men zich daar in Saint-Tropez waant. Eens men zich zulke waangedachten aanmeet moet de plaats natuurlijk gezuiverd worden van storende elementen. Nu zijn het hardrockers en men vergeet nogal makkelijk dat twee straten voorbij het MAS er wel een heel dichte concentratie schoon madammen rondloopt die men heel binnenkort ook heel storend en nog veel demonischer zal vinden. Wedden we? Wij stellen voor in het demonische pand het hoofdkwartier van het Vlaams Belang te vestigen. Dat is al heel wat properder natuurlijk en roept minder protest op. Het VB wordt veel minder gelinkt met demonen en benadrukking van de dood alhoewel wij daar een meer genuanceerdere mening op nahouden.... bron: de morgen
Nog voor het Antwerpse metalcafé PandDemonium zijn nagelnieuwe deuren kon openen na een verhuis van de Oude Beurs naar het Eilandje, werden ze door de buurtbewoners al uit de hippe stadsbuurt verjaagd. Met een petitie waarin ze het Eilandje - nog niet zo lang geleden de appendix van het Falconplein - uitroepen tot het Saint-Tropez van Antwerpen, menen ze dat 'dat soort publiek' niet in de buurt thuishoort.
"Heavy Metal en zijn associatie met de 'demonische cultuur' (doodshoofden, lijkkisten, demonen en de benadrukking van de dood) heeft een eigen publiek met eigen normen en waarden. Deze niche en het publiek dat daarop afkomt past niet in wat het Saint-Tropez van Antwerpen en omgeving moet worden', staat er in de brief die de buurt aan de burgemeester richtte. Zaakvoerder Joris Siebers borg zijn plannen voor het Eilandje op, omdat duidelijk werd dat de buurt hem het leven zuur zou maken.
Ondertussen werden al enkele acties opgezet en Facebookgroepen geopend om 'het Pand' te redden en discriminatie tegen subculturen aan te klagen.
Nadat Bar Mondial vorig jaar verplicht moest verdwijnen, sluit er nu nog een podiumcafé in Antwerpen door toedoen van enkele buurtbewoners.
De slimme meter brengt ook heel wat voordelen met zich mee. Een aantal potentiële voordelen van de slimme meter zijn:
Communicatiemogelijkheden ter ondersteuning van een slim net. Via de communicatie laag van de slimme meter ontstaan er mogelijkheden om te communiceren tussen de verschillende marktpartijen. Hierdoor is het voor de netbeheerder eenvoudiger om het net intelligent te sturen (slimme netten). Door de communicatiemogelijkheden kan de balancering effectiever door een beter inzicht te hebben in de verbruiksprofielen. De communicatielaag laat de netbeheerder ook toe om de vraag actief‟ te sturen via prijssignalen of het aan- en afschakelen van de gebruiker (of diens toestellen).
Sensibilisering eindgebruiker. Via de slimme meter wordt informatie (feedback) gegeven aan de eindgebruiker wat hem toestaat zijn gedrag aan te passen. Door een beter inzicht in zijn verbruiksprofiel kan de consument actief ingrijpen en weloverwogen wijzigingen in zijn gedrag realiseren.
Transparante, innovatieve tariefformules. Doordat er meer meetgegevens zijn, kan een beter inzicht bekomen worden in de verbruiksprofielen en kunnen leveranciers aangepaste en innovatieve tariefformules op de markt brengen. Op voorwaarde dat dit transparant en overzichtelijk verloopt, kan de afnemer daar voordeel uit halen in de vorm van een lagere factuur. Men kan via innovatieve tariefformules immers het gedrag sturen en een meer gebalanceerde belasting van het productiepark realiseren.
Reductie van de administratieve lasten. Er zal geen nood meer zijn voor manuele meteropnames en kan alles digitaal en automatisch doorgestuurd worden. Bovendien moeten de meterstanden niet meer doorgestuurd worden bij een leverancierswissel en/of bij een verhuizing. De consument moet alleen nog maar zijn verhuizing/overstap bij zijn energieleverancier doorgeven. De (nieuwe) leverancier kan dan de relevante gegevens op afstand uitlezen.
Facturatie sneller en correcter. Doordat de meetgegevens continu en in real time doorgegeven wordt, kan de facturatie op basis van die meetdata sneller en correcter verlopen. Dit heeft als gevolg dat er minder klachten zullen zijn van de eindgebruikers. De eventuele schattingen van meterstanden zullen dan overbodig zijn wat de kwaliteit en nauwkeurigheid van de factuur verbetert.
Fraudedetectie eenvoudiger en sneller. Wanneer de meterstanden van afnemers op een meer accurater manier gelijktijdig uitgelezen kunnen worden, dan kan men de infeed vergelijken met het verbruik en detecteren waar het verschil zit. Zo kan de netbeheerder eenvoudiger en sneller fraude detecteren en ingrijpen.
Niet iedereen is echter overtuigd van de noodzaak van een volledige uitrol van slimme meters. Heel wat kritische stemmen hebben hun bedenkingen en kanttekeningen bekend gemaakt. Hieronder wordt een aantal belangrijke discussiepunten in het debat rond de uitrol van slimme meters opgelijst.
De opgelijste discussiepunten hebben vooral een negatieve connotatie en kunnen ge-ïnterpreteerd worden als (potentiële) nadelen van de slimme meter. De voordelen (cf. supra) worden echter voldoende belicht in de literatuur. Hieronder wordt een aantal belangrijke discussiepunten in het debat rond de uitrol van slimme meters opgelijst.
Visie slimme netten eerst, dan slimme meters?
Om het intermittente karakter van hernieuwbare energie op lange termijn op te vangen is er een noodzaak om de netten aan te passen. Er zijn echter verschillende manieren om het intermittent karakter van hernieuwbare energie en onevenwichten in de tijd tus-sen vraag en aanbod te ondervangen. Dit zowel op korte termijn (kwestie van uren) als op langere termijn (bv. wanneer er gedurende een week geen wind waait). De sterke evolutie van voorspellingsmethodes maken een beter beheer mogelijk, maar de opvang van intermittentie blijft noodzakelijk. Voor de korte termijn variabiliteit kan de opvang gebeuren door opslag van energie (batterijen, water oppompen, lucht persen,
elektrische wagens, etc.) en/of door vraagsturing (afschakelen verbruikers, prijssignalen, etc.). De lange termijn variabiliteit kan opgevangen worden door back-up capaciteit of door het bundelen van intermittente bronnen om het intermittente karakter te doen dalen. Om op grootschalige wijze hernieuwbare energie en decentrale energieopwek-king te integreren in het net, moeten de netten omgevormd worden tot slimme netten waar balancering een centrale rol speelt.
Een vaak terugkomend aspect is de volgorde van beleidsbeslissingen om op een verantwoorde en efficiënte wijze beleidsopties te kunnen nemen. Vooreerst moet een visie op slimme netten bestaan vooraleer slimme meters geplaatst kunnen worden. Omdat netten op verschillende manieren slim‟ kunnen omgaan met het balanceren is het noodzakelijk eerst duidelijkheid te hebben over hoe men wens om te gaan met de integratie van hernieuwbare energie in de netten. Als men wenst te focussen op een internationaal geconnecteerd net zal de balancering anders verlopen dan in het geval men zou kiezen voor centrale HE-installaties met een gelijkaardig productieprofiel als dat van de klassieke centrales. Dit laatste kan gerechtvaardigd worden om de netaanpassingen te minimaliseren. Enkel als men weet wat men met slimme netten wil en kan, is het verantwoord om belangrijke investeringen m.b.t. slimme meters uit te voeren. Slechts dan kan vooruitgeblikt worden op de bijdrage van slimme meters binnen de context van slimme netten.
Volgens sommigen is smart metering bij alle eindgebruikers niet noodzakelijk om een slim net te realiseren21. Enkel wanneer Demand Side Management (actieve vraagsturing) vereist zou zijn, zouden slimme meters noodzakelijk zijn. Actieve vraagsturing zou echter ook kunnen gebeuren door middel van prijssignalen (TOU-prijszetting) of door technische signalen die rechtstreeks het gebruik van bepaalde toestellen (verwarming, koeling, elektrische voertuigen, ) of stroomkringen (accumulatie, ) kunnen aanstu-ren. Voorwaarde in het eerste geval is wel dat prijsvolatiliteit moet mogelijk zijn in de retailmarkt. Slimme meters zijn een middel voor de realisatie van slimme netten en hebben dus weinig nut als er geen slim net voor ogen wordt gehouden.
(21 Presentatie van Elia tijdens werkgroepvergadering van marktwerking en consumenten‟ (beleidsplatform slimme netten, VREG). Agenda: rollen in de markt. 13 12 2010)
KBA voldoende?
Bij een KBA via de NCW-methode probeert men de kosten en opbrengsten zo goed mogelijk in te schatten en te verdisconteren om een finaal getal te bekomen. In het geval van slimme meters is het echter moeilijk om alle kosten in schatten, laat staan de baten. De relatie tussen parameters enerzijds en kosten en/of baten anderzijds is voor veel parameters moeilijk in te schatten. Men is vaak genoodzaakt de kosten ruw in te schatten of zelfs niet allemaal mee te nemen in het model als blijkt dat ze moeilijk kwantificeerbaar zijn. Er heerst nog veel onzekerheid en slimme meters hebben hun weerslag op veel domeinen. Het voordeel van slimme meters wordt daarenboven slechts maximaal benut wanneer slimme netten werkelijkheid worden. Het schatten van de baten die slimme meters hierbij leveren, vereist informatie over de toekomstige elektriciteitsnetten die er vandaag niet altijd is.
Een KBA zou meer moeten omvatten dan een boekhoudkundige oplijsting van de verschillende kosten en baten (=voornamelijk vermeden kosten) om deze dan in mindering van elkaar te brengen. De sociale aspecten en verdelingseffecten verdienen evenveel belang ondanks dat ze vaak moeilijk kwantificeerbaar zijn. Zeker wanneer kosten en baten moeilijk kwantificeerbaar zijn, moeten ze in eerste instantie op een kwalitatieve manier worden omschreven en afgewogen.
Energiebesparing door feedback
Een van de hoofdargumenten voor het invoeren van slimme meters is de gerelateerde energiebesparing. Energiebesparing is essentieel om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen en slimme meters kunnen hier een bijdrage leveren. Er heerst echter grote onzekerheid over het percentage energiebesparing dat gerealiseerd zou kunnen worden bij de consument. De cijfers die worden voorgelegd met betrekking tot de besparing dankzij de slimme meter zijn zeer uiteenlopend. Besparingen kunnen gaan van 1 tot 10% en zelfs 15%22. Hoge besparingspercentages boven 10% kunnen waarschijnlijk enkel bereikt worden door extra maatregelen zoals extra informatie, een display, slimme toestellen, etc.23 Door de grote onzekerheid is het van groot belang een sensitiviteitsanalyse uit te voeren bij de KBA om na te gaan hoe sterk de resultaten wijzigen in functie van de veronderstelde energiebesparing.
In de discussie rond energiebesparing rond slimme meters wordt vaak uitsluitend rekening gehouden met de situatie bij huishoudens. Dit terwijl het elektriciteitsverbruik bij huishoudens in 2008 slechts 24% van het totaal bedroeg.24 De vraag die zich stelt is hoe groot de potentiële besparingen ten gevolge van slimme meters kan zijn bij bedrijven. Het is interessant na te gaan of KMOs geen grotere potentieel hebben dan gezinnen aangezien het verbruik daar meestal veel hoger ligt. Tevens krijgen proefprojecten bij KMO‟s en bedrijven minder aandacht hoewel ook daar interessante inzichten kunnen bekomen worden. Bij een volledige uitrol zouden 2,6 miljoen elektriciteitsmeters bij huishouden en 500.000 bij KMO‟s geïnstalleerd worden samen met 1,5 miljoen gasmeters bij huishoudens en 800.000 bij KMO‟s.25
Volgende elementen dienen worden beschouwd wanneer men wenst na te gaan hoeveel de energiebesparingen juist zullen bedragen:
De mate waarin verbruikers bewust worden gemaakt van hun consumptie. Helaas zijn er echter nog weinig tot geen studies of ervaringen die kunnen aantonen dat slimme meters dit daadwerkelijk kunnen bereiken. De slimme meters die meestal worden geïnstalleerd bieden minimale functionaliteiten (bv. uitrol in Italië) aan de
consument en houden slechts in dat de meter op afstand kan uitgelezen worden26. Zulke basis slimme meters bieden geen additionele voordeel voor de consument. Gevreesd wordt dat de energierekening door de invoering van slimme meters kan stijgen in plaats van te dalen voor de huishoudelijke eindgebruiker.
Het soort feedback dat de gebruiker krijgt. Een studie27 die begeleid werd door de Radboud Universiteit Nijmegen in Nederland heeft aangetoond dat gedragsaanpassingen sterk afhangen van het soort feedback dat de verbruiker krijgt. Na een psychologische beschrijving van menselijk gedrag en hoe dat kan gemanipuleerd worden, komt de studie tot interessante bevindingen. De besparing bedroeg gemiddeld 9% voor stroom en 14% voor gas wanneer de verbruikers van gepaste feedback werden voorzien (inclusief display). Wanneer enkel een slimme meter werd geïnstalleerd zonder display in de woonruimte bedroegen de besparingen slechts‟ 3% voor stroom en 2% voor gas. Bovendien waren meer huishoudens in de feedback-groep meer succesvol in het besparen dan huishoudens in de contro-legroep.28 De meter op zich is dus niet voldoende. De data moeten omgezet worden in feedback die voldoet aan de eisen van aandacht, frequentie, begrijpelijkheid en de relatie met een standaard. Feedback, in de vorm van een display, heeft echter een hogere kost waardoor het evenwicht tussen kosten en baten verschoven wordt.
De vrijwilligheid bij de deelname aan experimenten en proefprojecten. De meeste experimenten rond gedragswijzigingen en energiebesparingen zijn gebaseerd op vrijwillige deelname. Een gerechtvaardigde veronderstelling is dat het relatief betrokken en energiebewuste personen betreft. Dit kan een overschatting van de be-sparingscijfers betekenen omdat de groep niet altijd representatief is voor alle consumenten.29
Het uitdovingseffect van besparingen. Sommige studies geven aan dat het ener-giebesparingseffect op langere termijn kan uitdoven. Zo constateerden onderzoekers van de TU Delft dat een energiebesparing na 4 maanden van 7,8 % niet kon worden behouden op langere termijn.30
Alternatieve besparingsmaatregelen. Sommige studies tonen aan dat men liever in energiebesparende maatregelen investeert dan dat men zijn gedrag bijstuurt. Daarenboven zijn er voor mensen die wensen geïnformeerd te worden over hun elektriciteitsverbruik alternatieven zoals toestellen die op de meter worden aangesloten en het verbruik eender waar in de woning kunnen tonen. De kostprijs van dergelijke toestellen zou in de orde van 100 zijn. Er bestaan ook kleine apparaten die kunnen aangesloten worden op een toestel om het verbruik daarvan te registreren.
De verschillende verbruiksprofielen. Er zou ook een analyse moeten uitgevoerd worden van de impact van de meter op de verschillende verbruiksprofielen. Het spreekt voor zich dat kleinere verbruikers een veel kleiner potentieel in energiebe-sparing hebben dan de grotere verbruikers.
Het eigen verbruik. De slimme meter verbruikt zelf energie. Hetzelfde geldt voor het verzamelen, opslaan en ter beschikking stellen van de meetgegevens. Niet enkel de slimme meter zelf, maar ook de displays en bijhorende computers en communicatieapparatuur verbruiken stroom voor zoverre ze niet reeds gebruikt worden voor ander toepassingen. Het energieverbruik van het systeem zou echter zeer laag zijn met vaak terugkomende nuanceringen in het debat als gevolg.
De betrokkenheid van de eindgebruiker. De confrontatie van de eindgebruiker met de meetgegevens zou een gedragswijziging kunnen realiseren. Sommige critici merken echter op dat via de digitalisering van de markt de eindgebruiker juist dreigt minder in contact te komen met de elektriciteitsmarkt. Er is namelijk geen noodzaak meer om de meter uit te lezen, de factuur komt elektronisch en de betaling gebeurt vaak via domiciliëring. Het omgekeerde is echter ook mogelijk. Door de sensibilisering kan de consument zich meer betrokken voelen met de elektriciteits-markt.
Het effect van dynamische prijssignalen. Het gebruik van dynamische prijssignalen (bv. TOU-tarifering31) zou een effectief middel zijn om een bijsturing van het gedrag te realiseren. Velen betwijfelen de effectiviteit van innovatieve tarieven. Zo werd vanaf 1 januari 2007 het elektriciteitsverbruik tijdens de daguren van het weekend ook geregistreerd op de teller die het verbruik tijdens de daluren weergeeft. Deze maatregel werd ingevoerd omdat de gemiddelde productiekost tijdens de daluren lager is doordat de duurdere piekcentrales dan niet moeten worden ingezet. Op verzoek van de VREG heeft Synergrid een analyse gemaakt van de im-pact van de invoering van het weekendtarief. Een van de conclusies was dat het gedragseffect beperkt bleef tot 2 à 3%. Een gedifferentieerde tariefregeling brengt dus niet noodzakelijk een grote gedragswijziging teweeg. Het gebruik van innovatieve tarieven brengt ook andere bedenkingen met zich mee (cf. infra).
Complexe tariefstructuren
Het gedrag van de verbruiker zou wijzigen door hem of haar te confronteren met de meetgegevens. Een gedragswijziging (=besparing van energiegebruik) kan versterkt worden door prijssignalen. Als gevolg van hoge prijzen tijdens de piek kan de verbrui-
ker zijn consumptie reduceren of verschuiven in de tijd. Dit heeft als bijkomende voordeel dat de piekcapaciteit niet verder dient uitgebreid te worden en dat de kostenefficiëntie van de productie kan verhogen32. Dat kan op zijn beurt zorgen voor lagere energiefactiren
Echter, door marktkrachten en/of het gebrek aan transparantie kunnen mogelijks ook gecompliceerde tariefformules ontstaan voor de consument. Indien dat het geval is, kan dat leiden tot een overvloed aan tariefplannen die de situatie voor de consument onoverzichtelijk en onbegrijpelijk maakt (cf. GSM-markt). Vooral de lage inkomens zouden hiervan slachtoffer kunnen worden van de nieuwe prijsstrategieën omdat ze niet in staat zijn om te investeren of hun gedrag aan te passen. Ze kunnen ook niet investeren in de zogenaamde nieuwe intelligente‟ toestellen - die in functie van de prijs kunnen aan- of afschakelen - terwijl ze genoodzaakt kunnen zijn stroom af te nemen tijdens de piekmomenten.33 Dynamische of TOU prijszetting hoeft bovendien niet noodzakelijk een reductie van het verbruik en de kosten met zich mee te brengen aan-gezien het verbruik buiten de piekperiode sterker kan toenemen dan de reductie van tijdens de piekperiode.
Privacy en veiligheid
In het debat rond slimme meters heeft de mogelijke inbreuk op de privacy van de consument in andere landen (bv. Nederland) voor heel wat tegengas gezorgd. De meetgegevens kunnen de privacy van de consument schaden en zijn op diverse wijzen vatbaar voor misbruik. De gedragspatronen die via de meetdata zichtbaar worden, komen in de handen van de netbeheerders en de energiebedrijven. Het is niet duidelijk hoe lang die informatie mag of moet vastgehouden worden en of die verspreid mag worden naar andere instanties. Er is nood aan duidelijke afspraken voor de distributienetbeheerders wat wel en niet mag met meetgegevens. Standaardisatie op Europees niveau (cf. infra) zou hier een oplossing op kunnen bieden. Privacy krijgt heel wat aan-dacht op Europees niveau. De privacy by design‟ benadering34 is volgens de Europese Smart Grids Task Force noodzakelijk om een breed draagvlak en een hoge accepta-tiegraad te creëren bij de consument.
De gegevens die energiebedrijven via het internet zouden kunnen beschikbaar stellen aan de consumenten kunnen vatbaar zijn voor hackers.
De veiligheid van de consument kan zo in gedrang komen. Het gebruik van software speelt bovendien een steeds meer dominante rol in onze digitale maatschappij waar-door ook in de elektriciteits- en gasmarkt virussen een invloed kunnen hebben op de ICT laag van de slimme meter. Zo zou de veiligheid met betrekking tot het op afstand activeren en desactiveren van de stroomvoorziening (vooral gas, cf. infra) ten gevolge van de kwetsbaarheid van de software onderzocht moeten worden. De slimme meter heeft anderzijds als voordeel dat, in geval van een ongeluk, de netbeheerders van buitenaf en op afstand het gas of de elektriciteit kunnen afsluiten.
Veiligheid en privacy van de consument m.b.t. de data zijn noodzakelijk om een brede acceptatiegraad voor slimme meters te realiseren. De privacy en veiligheidsaspecten van de slimme meters heeft in Nederland voor heel wat discussies gezorgd. Het gevolg is dat men nu de slimme meter alleen op vrijwillige basis mag installeren. Daarenboven wordt de informatie die naar de netbeheerder verstuurd wordt drastisch beperkt, worden gegevens minder lang bewaard en is de beveiligingseis opgeschroefd naar bankstandaarden.
Enige nuancering in het privacy-debat is op zijn plaats aangezien de Vlaming minder gehecht zou zijn aan het privacy-aspect. Op de vraag van de VREG of men het feit dat het energiebedrijf bijna op elk moment van de dag weet hoeveel energie er verbruikt wordt‟ een inbreuk vindt op de privacy antwoordt 86% van de bevraagde gezinnen er geen probleem mee heeft dat het energiebedrijf over deze gegevens beschikt. Binnen het debat wordt ook melding gemaakt van de vergelijking met de loyaliteitskaarten van supermarkten en andere bedrijven. Op die manier beschikken de bedrijven eveneens over heel wat gegevens van de klanten terwijl de klant dat niet ervaart als een inbreuk op zijn privacy. Al heeft de consument de vrije keuze of hij al dan niet een loyaliteitskaart wil.
Alle meters vervangen of segmentering?
Slimme meters zijn nodig als ondersteuning van een slim net. Ze zijn een middel maar geen doel op zich. De vraag is of het wel verstandig (en economisch verantwoord) is om bij elke verbruiker een slimme meter te installeren. Het energiebesparingspotentieel is kleiner voor kleine verbruikers. De mogelijkheid tot actieve vraagsturing is bij kleine verbruikers namelijk veel beperkter en de kosten bedragen soms meer dan de slimme meter alleen. Zo zouden ook slimme‟ toestellen moeten aangeschaft worden terwijl niet alle consumenten de middelen hiervoor ter beschikking hebben. Deze stelling wordt door sommigen genuanceerd door te wijzen naar het feit dat afschakeling ook mogelijk is zonder de aankoop van slimme‟ toestellen. De afschakeling zou namelijk ook kunnen plaatsvinden door te werken op basis van elektrische circuits en zekeringen. Een gesegmenteerde aanpak van de uitrol kan soelaas bieden. Zo heeft men er in Duitsland voor gekozen om voorlopig enkel bij nieuwe gebouwen en gebouwen met een grote renovatie de verplichting om een slimme meter te installeren op te leggen.
De segmentering zou zich niet mogen beperken voor de doelstelling energiebesparing.
Slimme meters van de netbeheerder op wijkniveau als alternatief
Men zou ook moeten nagaan waar het plaatsen van slimme meters zin heeft om het intermittent karakter van hernieuwbare energie op te vangen (cf. supra, 4. Discussiepunten, communicatiemogelijkheden). De werking van een slim net zou ook gegarandeerd kunnen worden door te meten op wijkniveau wat een beperktere uitrol en een vereenvoudiging van de dataverwerking met zich meebrengt. De voorspellingsmodellen, noodzakelijk voor de afstemming van de decentrale productie en afname, worden door de netbeheerder uitgemiddeld per wijk. Diepgaander onderzoek zou moeten uitwijzen of het meten op wijkniveau maatschappelijk efficiënter is. Infrax zou onderzoeken of en hoe een slim net kan gebouwd worden door slimme meters enkel te plaatsen op strategische plaatsen.35 Bovendien zou ook moeten nagegaan worden of er een segmentering mogelijk is naar locatie. Zo kan blijken het zinvoller is een meter te plaatsen bij verbruikers in de nabijheid van hernieuwbare energiebronnen. Tevens hebben sommige verbruikers een relatief stuurbaar energieverbruik waardoor het plaatsen van de slimme meter bij dergelijke profielen meer zinvol is.
Mattheus-effect
Het kostenplaatje van de slimme meter is nog niet volledig duidelijk. Daarenboven kunnen de nevenkosten, zoals de kosten voor de diensten, ook op de consument afgewenteld worden. De kosten dreigen door de consument gedragen te worden terwijl vooral de netbeheerder, de toestelproducent of de industrie zouden genieten van de baten (zoals fraudedetectie). De netbeheerders zullen in de huidige regelgeving investeren in de slimme meters en tegelijk hun kosten verhalen op de consument via de distributienettarieven waardoor de kost stijgt voor de eindafnemer. Aangezien het nettarief kWh gebonden is (voor lage spanning) kan er bij een energiebesparing (minder geaggregeerde kWh) een verhoging in de tarieven ontstaan om het verlies aan inkomsten bij de netbeheerder te compenseren, waardoor een steeds kleinere groep moet opdraaien voor steeds meer kosten. De vaste kosten voor de kleine verbruiker zullen op deze manier toenemen. De sociaal zwakkeren zijn minder in staat tot energiebesparingen en dreigen zo de kosten te dragen van de meer welvarende consumenten. Deze laatste groep heeft wel de middelen hebben om te investeren in slimme toestellen‟, een display, een elektrische wagen, energiediensten, etc. en kan zelfs zijn eigen stroom (gedeeltelijk) produceren. Gezien het relatief laag energiebesparingenpotentieel van de slimme meter (cf. supra) dient het potentiële Mattheuseffect enigszins genuanceerd te worden.
Bovendien kan worden gewezen op de innovatieve tarieven die de zaken complexer kunnen maken voor de consument (cf. supra). Het is van belang om de kostenbaten-analyse per doelgroep uit te voeren. Op die manier kan duidelijk worden wie welke kosten draagt en wie van welke baten geniet.
Goedkopere alternatieven om het zelfde doel te bereiken?
Slimme meters hebben een prijs. Naast de aankoop en installatie van de meter zelf zijn er kosten gerelateerd aan het inrichten van de communicatie-infrastructuur en de data-centra. Een display brengt een extra kost met zich mee. Bovendien moeten vaak onrechtstreekse kosten ( bv. een internetaansluiting en/of abonnement, een computer, slimme toestellen, etc.) gemaakt worden als men de voordelen van een slimme meter maximaal wil benutten. De vraag stelt zich of het geld niet efficiënter kan geïnvesteerd worden terwijl dezelfde doel behaald wordt. Het voorspelde budget voor de uitrol van slimme meters bedraagt ongeveer 1 miljard Euro36. Er zijn andere maatregelen die meer energiebesparing zouden kunnen opleveren voor dezelfde investering (bv. dakisolatie, dubbele beglazing, energie-audit, etc.). De slimme gasmeter zou in de KEMA-studie een besparing van 1,5% meebrengen (3% met gebruik van display). Het isoleren van de gebouwenschil of de investering in efficiëntere installaties kan veel hogere besparingen realiseren. Slimme meters hebben echter niet enkel als doel om energiebesparing te realiseren en moeten ook een slim net ondersteunen. Een evaluatie waar men alle doelen voor ogen houdt is hier gepast en gewenst.
Peak shaving en intelligente toestellen
Peak shaving is de verschuiving van de elektriciteitsconsumptie in tijd. Dit zou gerealiseerd kunnen worden door Demand Side Managment (DSM) waar slimme toestellen een grote rol kunnen spelen. Een analyse van het belastingsprofiel van de toestellen is nodig om na te gaan of ze wel kunnen voldoen aan de verwachtingen. De huishoud-toestellen kunnen ingedeeld worden in drie groepen. De autonome toestellen, de on-demand toestellen en de tijdsvariabele toestellen. De eerste groep toestellen functio-neert automatisch zoals koelkasten, diepvriezers, circulatiepompen etc. De twee groep wordt meestal ingeschakeld op het moment dat ze nodig zijn. Voorbeelden zijn verlichting, koken, TV, etc. De derde groep - de tijdsvariabele toestellen - zijn toestellen die op flexibele tijdstippen kunnen ingeschakeld worden zoals wasmachines, drogers, vaatwassers, etc. Deze laatste groep zou het grootste potentieel hebben om gestuurd te worden via Demand Side Management maar slechtst een zeer klein aandeel hebben binnen de gemiddelde totale elektriciteitsverbruik. De autonome toestellen alsook ver-lichting hebben daarenboven een groot potentieel voor energie-efficiëntie zoals het gebruik van A++ toestellen of LED verlichting.37 De vervangingen door efficiëntere toestellen breng wel extra kosten met zich mee. Zoals vermeld kunnen subsidies voor energie-efficiënte aankopen een interessant alternatief voor het gebruik van slimme meters blijken (cf. supra). Er moet overigens een grondige analyse uitgevoerd worden over welke sectoren (industrie, dienstensector en huishouden) de pieken veroorzaken en het vermogen dat die sectoren vereisen. Hierbij dienen ook de doelstellingen van peak-shaving en de verschillende kosten om via alternatieve scenario‟s tot het gewenste resultaat te komen onderzocht te worden. Enkel dan kan blijken of het gebruik van slimme meters voor de realisatie van peak-shaving een gegrond argument is of niet. We verwijzen hier weer naar de beperkte verschuiving ten gevolge van de invoering van het weekendtarief (cf. supra). Het project LINEAR van VITO tracht na te gaan in hoeverre een slim net actief kan inspelen via DSM.
Naast de technische haalbaarheid van peak shaving d.m.v. slimme toestellen zijn er ook bedenkingen op sociaal-financieel vlak. Huishoudelijke toestellen laten aansturen door een slimme meter is enkel weggelegd voor kapitaalkrachtige consumenten. Niet iedereen heeft het financiële draagvlak om in dergelijke toestellen te investeren waardoor het nut van het installeren van een slimme meter of het invoeren van innovatieve tarieven in sommige gevallen in twijfel kan getrokken worden. Bestaande toestellen slim gebruiken zou mogelijk moeten zijn door een goedkope en eenvoudige manier te ontwikkelen die zonder te veel kosten en moeite de toestellen kan sturen.
De rol van de elektrische wagen
Het gebruik van elektrische wagens als buffer voor opslag (batterij) wordt vaak als middel voor peak shaving naar voor geschoven. Er bestaat de mogelijkheid om elektri-citeit aan te kopen wanneer de prijzen laag zijn en op te slagen in de autobatterijen en weer te verkopen wanneer de prijzen het hoogst zijn. Volgens een CREG studie38 kan de elektrische wagen op lange termijn een gunstig effect hebben op de elektriciteits-prijs. Als het opladen van de wagens op een intelligente manier beheerd zou worden kan de overdimensionering van de autobatterij gebruikt worden voor arbitragedoelein-den waardoor het prijsniveau en/of de prijsvolatiliteit kan dalen bij een grootschalige introductie van elektrische wagens. Wanneer echter de wagens enkel opgeladen wor-den voor rijdoeleinden, zal de prijs wellicht stijgen. De gunstige effecten op de elektrici-teitsprijs zijn echter enkel van toepassing als twee voorwaarden vervuld zijn. Ten eer-ste is een uitgebreid netwerk van slimme oplaadpunten nodig waar de wagen kan laden en ontladen. Ten tweede moeten marktmechanismen ontstaan waardoor de marktspeler zijn energie kan handelen.39
Er wordt echter verwacht dat het gebruik van elektrische wagens net de piekvraag zal doen toenemen door de grote gelijktijdigheid.40 Een andere opmerking bij het gebruik van elektrische wagens als buffer is dat het op- en ontladen van de batterij extra kosten met zich meebrengt aangezien dit de levensduur van de batterij aanzienlijk zal doen dalen en de batterij een van de duurste componenten van een elektrische wagens is. Daarenboven zullen elektrische wagens een beperkte rol spelen in het wagenpark. Er wordt voorspeld dat in 2020 slechts 5 à 20% van de wagens elektrisch aangedreven zullen zijn.41
Budgetmeter
Een slimme meter kan ook de huidige budgetmeter vervangen. Nu is het zo dat bij afnemers die bij de netbeheerder een betalingsachterstand opbouwen een budgetme-ter geplaatst wordt. Dit vergt in het huidige systeem een installatie ter plaatse van een nieuwe meter. Wanneer in de slimme meter een prepayment-functie is voorzien, zou deze van op afstand geactiveerd kunnen worden. De slimme meter kan dan bij niet-betaling slechts een minimaal niveau aan stroom voorzien terwijl bij betaling een acti-vatie zeer snel en efficiënt kan gebeuren. Dit wordt bevestigd door de ervaringen met slimme meters in Italië.42 Hier kunnen wel veiligheidsrisicos ontstaat en dient bekeken te worden hoe problemen met de binnen-installatie vermeden kunnen worden. Zo kan men bij het afsluiten van de gaslevering (via een slimme gasmeter) het gasfornuis vergeten af te sluiten waardoor er bij een activatie een veiligheidsrisico ontstaat. Een andere bedenking is dat er een vermoeden bestaat dat (vooral zwakke) gebruikers in geval van betalingsmoeilijkheden of makkelijker op afstand kunnen afgesloten worden wat tot verdoken armoede kan leiden.
Facturatie op basis van het reële verbruik
Doordat de data continu en in real time doorgegeven wordt, kan de facturatie op basis van die meetdata sneller en correcter verlopen. De huidige praktijk waar men maandelijks een gemiddeld bedrag betaalt - en de slotafrekening jaarlijks plaatsvindt kan dan vervangen worden door facturatie op basis van het werkelijk maandelijks verbruik. Dit brengt wel de bezorgdheid met zich mee dat kansarme consumenten met een zwak financiële draagvlak tijdens de koude winder een zeer hoge factuur van elektriciteit en voornamelijk gas voorgeschoteld krijgen. Dit terwijl deze periode de meest essentiële periode is om over energie te kunnen beschikken. Het particulier verbruik neemt immers drastisch (met een factor 4)43 toe tijdens de koude en donkere maanden van het jaar. De mogelijkheid om vaste voorschotten te betalen moet blijven bestaan voor de consument om betalingsmoeilijkheden in de winter te voorkomen.
Standaardisatie van slimme meters
De Europese commissie heeft een mandaat (M441) uitgegeven aan de Europese organisaties voor standaardisatie CEN, CENELEC en ETSI om een Europese stan-daard voor de interoperabiliteit van slimme meters te bekomen. De eerste resultaten worden tegen eind 2012 verwacht.44 Gezien de beperkte markt voor slimme meters in Vlaanderen zou men de standaardisatie van de meters, de randapparatuur en communicatie-protocols op Europees niveau sterker moeten steunen.
Hoewel standaardisatie van de slimme meters gunstig geacht wordt omwille van de harmonisatie, heerst er ook een vrees dat een vroege standaardisatie negatieve effecten kan hebben op de ontwikkeling van de markt. Aangezien het hier een technologi-sche innovatieve markt betreft waar vele ontwikkelingen zich zullen voordoen zou standaardisatie in het voordeel kunnen spelen van de eerste spelers op de markt. In-novaties of alternatieven zouden gediscrimineerd kunnen worden omdat ze dan niet onder de standaard vallen. De standaarden zouden daarom genoeg flexibiliteit moeten voorzien. Hiermee moet rekening gehouden worden bij het opstellen van de stan-daarden, en moet worden nagegaan of de gestandaardiseerde technologie rijp genoeg is om een maximaal gebruik van toekomstige technologische opportuniteiten mogelijk te maken. De privacy-aspecten moeten ook geïntegreerd worden in de stan-daarden (privacy by design, cf. supra).
Kortere levensduur
De slimme meter heeft een kortere levensduur dan zijn voorloper. De op dit moment bekende slimme meters hebben een voorziene levensduur van 15 tot 20 jaar. Ander
bronnen spreken van een kortere levensduur in de orde van 10 jaar.45 De analoge elektromechanische meters hebben een levensduur van 25 tot 40 jaar.46
45 Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties, 06 2010. OIVO Standpunt slimme meters voor gas en elektriciteit. Online beschikbaar op: http://www.crioc.be/index.php?mode=document&id_doc=4977&lang=n
46 Commissie voor Woonbeleid, Stedelijk Beleid en Energie. Vergadering van 28/01/2010. Vraag om uitleg van de heer Peter Reekmans tot mevrouw Freya Van den Bossche, Vlaams minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie, over slimme elektriciteitsmeters en de kosten.
47 PLC of Power Line Communication (of Power Line Carrier) is de datacommunicatie via het elektriciteits-net.
Interferentie communicatielagen
Wat de communicatielaag van de slimme meter betreft, kan deze ook interfereren met andere thuisnetwerken. Zo kan een PLC47 netwerk slechts voor één communicatie-stroom gebruikt worden en zijn extra kosten vereist om dit te vermijden. Bovendien kan, in geval er wordt gekozen voor (gedeeltelijk) draadloze communicatie, er weerstand bestaan bij de consumenten die geen wireless verbinding hun huis willen.
Onze heel subjectieve commentaar en nu maar hopen dat dit advies niet alleen op de bureaus van onze Vlaamse politici terecht komt maar eveneens gelezen wordt en in de praktijk wordt omgezet na een ernstig debat over onze energiebevoorrading. Zulk een debat vraagt wel enige samenwerking tussen de verschillende gewesten en dus op federaal niveau en het ziet er niet meteen naar uit dat zulke gesprekken nog mogelijk zijn. Want het ziu dan gaan om de belangen te verdedigen van de ganse bevolking en niet enkel de privilegies van sommige politieke vetgansen.
voor de zoveelste maal: de slimme meterkes SERV deel 1
Beste vriendjes en vriendinnen,
Nu Vlaanderen naast de gebruikelijke hangjongeren ook beschikt over een aanzienlijk aantal hangsenioren die onze kust onveilig maken en hardwerkende Vlamingen molesteren gaan we op zoek naar andere Vlaamse instellingen. Zo vonden we een ietwat vergeten clubje waarnaar de laatste jaren nog amper geluisterd wordt door onze Vlaamse politici omdat ze toch alles beter menen te weten. We hebben het over de SERV of in volledige woordjes de Sociaal Economische Raad Van Vlaanderen. Neen, beste NVA-lezertjes, het gaat NIET over de Raad van Vlaanderen maar er staat wel degelijk sociaal-economisch als voorvoegsel. Dat maakt een wereld van verschil en beide raden behoren niet tot het zelfde tijdsegment naturlijk. De sociaal economische versie geeft adviezen waarnaar dus geen kat meer luistert en is een orgaan waar werknemersafvaardigingen samen met werkgeversafvaardigingen nadenken over bepaalde thema's. Het maakt dus integraal deel uit van de Belgische en tot nog toe ook Vlaamse overlegeconomie waarover iedereen tegenwoordig zijn gal dient te spuwen. Want compromissen sluiten is natuurlijk niet meer van deze tijd. Het alternatief is veel leuker al weet men nog niet zo heel duidelijk wat het juist inhoudt buiten tijd verliezen en mekaar verwijten naar het hoofd slingeren. Maar we spitten dit fenomeen niet verder uit. Dat doen de serieuse kranten wel voor ons. De SERV heeft recent dus nog maar eens een overbodig advies afgeleverd. Overbodig voor onze Vlaamse politieke allesweters maar wij vonden het toch een zeer interessant document. Het vat gans de problematiek van de slimme meterkes netjes samen en het geeft inderdaad een aantal adviezen voor onze beleids -hum hum- makers. Het bevat ook een aantal nauwelijks verdekte kritieken en waarschuwingen die zeer terecht zijn. Wij laten er jullie in twee deeltjes kennis mee maken. Dus vandaag en morgen houden we jullie zoet met een advies van de SERV. Het mag al eens iets anders zijn dan de Pfaffs nietwaar?
Advies
Kosten-batenanalyse slimme meters
Brussel, 1 juni 2011
Advies kosten-batenanalyse slimme meters 2
Goedkeuring dagelijks bestuur: 1 juni 2011
Bekrachtiging raad: 6 juli 2011
Advies kosten-batenanalyse slimme meters SERV_ADV_20110601_kosten-batenanalyse_slimmemeters Sociaal-Economische raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 F +32 2 217 70 08 info@serv.be www.serv.be
Mevrouw VAN DEN BOSSCHE Freya
Vlaams minister van Energie, Wonen,
Steden en Sociale Economie
Martelaarsplein 7
1000 BRUSSEL
contactpersoon ons kenmerk Brussel
Mohamed Al Marchohi SERV_ADV_20110601_kosten-batenanalyse_slimmemeters 1 juni 2011
mamarchohi@serv.be
Betreft: Advies Kosten-batenanalyse slimme meters
Mevrouw de minister,
De derde Europese Elektriciteitsrichtlijn schrijft voor dat de lidstaten een kosten-batenanalyse moeten uitvoeren voor de uitrol van slimme meters. De VREG laat momenteel de kosten-baten analyse uit 2008 actualiseren. In bijgevoegd advies op eigen initiatief formuleert de SERV zijn aandachtspunten voor die KBA en voor het bredere debat over slimme meters.
Volgens de SERV kan een fundamentele verhoging van het aandeel hernieuwbare energie in de elektriciteitsvoorziening niet zonder slimme netten om intermittente en decentrale elektriciteits-productie op grootschalige wijze in het energiesysteem te integreren. Slimme meters zijn een essentieel onderdeel van slimme netten omdat ze bi-directionele communicatiestromen toelaten tussen de afnemer en de leverancier of netbeheerder. De centrale vraag is echter waar welke slimme meters moeten worden geplaatst. Een slimme‟ uitrol van de meters vergt eerst een visie op het toekomstige energiesysteem. Het advies pleit dan ook voor het beantwoorden van de juiste vragen in de juiste volgorde. Daarnaast bevat het advies enkele aandachtspunten voor de lopende kosten-batenanalyse.
De SERV is uiteraard steeds bereid dit advies verder toe te lichten.
Hoogachtend,
Pieter Kerremans Caroline Copers
administrateur-generaal voorzitter
1. Inleiding
De derde Europese Elektriciteitsrichtlijn (2009/72/EG) schrijft voor dat de lidstaten een kosten-batenanalyse (KBA) moeten uitvoeren voor de uitrol van slimme meters. De analyse is niet verplicht, maar als de analyse niet plaatsvindt, moeten 80% van alle afnemers een slimme meter hebben in 2020.
De VREG heeft reeds een kosten-baten analyse (KBA) laten uitvoeren in 2008. De totale projectwaarde van de studie kwam negatief uit op -396 miljoen Euro. De studie wordt momenteel geactualiseerd op basis van nieuwe informatie.
Met dit advies wenst de SERV belangrijke aandachtspunten op te lijsten waar rekening mee gehouden zou moeten worden bij die KBA en meer algemeen bij het debat over slimme meters.
Als bijlage bij het advies is een analyse van het SERV-Secretariaat opgenomen met achtergrondinformatie over het debat inzake slimme meters en met een overzicht van de discussiepunten in dat debat. Deze analyse vormde de basis voor het advies.
2. Visie en aandachtspunten van de SERV
Slimme netten zijn cruciaal
Slimme netten zijn cruciaal in de benodigde energietransitie. Een fundamentele verho-ging van het aandeel hernieuwbare energie in de elektriciteitsvoorziening kan niet zon-der slimme netten om intermittente en decentrale elektriciteitsproductie (windturbines, PV-installaties, WKK‟s ) op grootschalige wijze in het energiesysteem te kunnen in-tegreren. Slimme netten (smart grids) moeten elektriciteit met behulp van digitale tech-nieken en systemen beter sturen, betrouwbaarder beheren en beter in balans houden. Ze moeten helpen om gericht buffer- of opslagcapaciteit in te zetten, tijdelijk bepaalde verbruiken af te schakelen of om de vraag op een andere wijze te sturen. In functie van het gekozen energiesysteem zal de balancering nodig voor de integratie van hernieuwbare energie anders ingevuld kunnen worden.
Slimme meters zijn een essentieel onderdeel van slimme netten
Slimme meters zijn een essentieel onderdeel van slimme netten. Hun hoofdkenmerk is immers dat zij bi-directionele communicatiestromen toelaten tussen de afnemer en de leverancier of netbeheerder. Dit is noodzakelijk in een slim net. De ene slimme meter is echter de andere niet. Er zijn verschillende types en modellen, met verschillende func-tionaliteiten en kosten. De nood aan bi-directionele communicatie is bovendien niet overal even groot. Zo zou het inpassen van de slimme meters in het distributie- of transmissienet in plaats van bij de afnemer een te onderzoeken alternatief zijn. Boven-dien zijn er alternatieven voor de balancering van het net bij een hoge integratie van intermittente bronnen.
Daarnaast hebben slimme meters, afhankelijk van de functionaliteiten, ook andere po-tentiële voordelen. Ze bieden bv. mogelijkheden om eindgebruikers te sensibiliseren,
energie te besparen, administratieve lasten te verminderen en op een transparante manier gerichte tariefformules te ontwikkelen, waardoor ook de energiefactuur kan dalen.
Een centrale vraag is echter waar welke slimme meters moeten worden geplaatst
Een centrale vraag is echter waar welke slimme meters moeten worden geplaatst. Het antwoord op die vraag is enerzijds afhankelijk van de aard van het elektriciteitsnet en de omvang, locatie en aard van vraag en aanbod (verbruik, verbruiksprofielen, produc-tiecapaciteit, samenstelling productiepark, netinfrastructuur ) nu en in de toekomst, en anderzijds van de inzet van alternatieven om intermittente en decentrale elektriciteits-productie in het energiesysteem in te passen (mixen van hernieuwbare energiebron-nen, bundeling in virtuele elektriciteitscentrales‟, energieopslag, instrumenten van ac-tieve en passieve vraagsturing1, netaanpassingen, andere balancingtechnieken ).
Kleine maar niet onbelangrijke voetnoot
1 Uit de situering van het debat in de bijlage blijkt uit een aantal punten dat de rol van vraagsturing potentieel wordt overschat. Zo blijken huishoudens slechts 24% van het elektriciteitsverbruik voor hun rekening te nemen, blijkt de inschatting van de rol van de intelligente toestellen m.b.t. de piekverschuiving laag te zijn en is de verschuiving van de consumptie tijdens de daguren in het weekend ten gevolge van de registratie als daluren (een lager tarief) zeer beperkt (cfr. infra, bijlage). De effectiviteit van actieve vraagsturing bij bezinnen kan potentieel lager liggen dan vaak wordt aangenomen.
2 Regulatory capture is de situatie waarin een regulerende overheidsinstantie niet langer het publieke belang dient, maar de belangen van de sector of industrie die zij dient te reguleren. Vaak is de capture‟ on-bewust, in de zin dat de regulerende instantie niet in de gaten heeft dat zij ‟gekaapt wordt door de belangen van de sector.
Een slimme uitrol vergt een visie op het toekomstige energiesysteem
Een slimme‟ uitrol van slimme meters veronderstelt dan ook dat er een visie is op het gewenste toekomstige elektriciteitsnet en energiesysteem. Enkel zo kunnen slimme‟ beslissingen worden genomen om de omvangrijke benodigde investeringen voor de uitrol van slimme meters uit te voeren. Zonder zo‟n visie lijken slimme meters te veel een doel op zich te worden, of lijken secundaire baten zoals energiebesparing en fraudedetectie een te groot gewicht te krijgen in de discussies.
Die visie ontbreekt momenteel nog
Dergelijke visie op het gewenste toekomstige elektriciteitsnet en energiesysteem is er vandaag niet en ook de kennis, de informatie en het debat ontbreken op dit ogenblik grotendeels om dergelijke visie op korte termijn te kunnen formuleren. De beschikbare kennis en informatie zit vrijwel volledig en exclusief bij de netbeheerders zelf. Daardoor is de transparantie beperkt en is er groot gevaar op regulatory capture‟2 van de regula-tor en de beleidsmakers. Toch blijft die visieontwikkeling meer dan noodzakelijk. De SERV heeft daar in eerdere adviezen al voor gepleit en gewezen op de noodzaak van meer maatschappelijke en politieke sturing van de uitbouw van de energieinfrastructuur.
Een kostenbatenanalyse kan geen voldoende antwoord geven
Op korte termijn dwingt de Europese regelgeving de lidstaten ertoe om tegen september 2012 een kosten-batenanalyse uit te voeren van de uitrol van slimme meters. Zoniet moet 80% van alle afnemers een slimme meter hebben in 2020. De SERV vindt het noodzakelijk dat deze kosten-batenanalyse wordt uitgevoerd om onnodige investeringen te vermijden, maar meent tegelijk dat Vlaanderen een signaal moet geven naar
Europa toe dat deze manier van werken eigenlijk in strijd is met de uitgangspunten en instrumenten van het Europese better regulation-beleid waar fundamentele beleidsopties moeten worden onderbouwd door een Impact Assessment. Hier wordt de kar voor het paard gespannen en wordt bij gebrek aan analyse een zware verplichting op-gelegd.
Volgens de SERV is zoals reeds vermeld een slimme uitrol vereist. Dat impliceert dat de juiste vragen in de juiste volgorde worden beantwoord. Een goede kostenbatenanalyse van de uitrol van slimme meters is pas mogelijk als voorafgaandelijk een aantal andere discussies worden gevoerd en beslissingen worden genomen.
In eerste instantie is een visie nodig op het gewenste energiesysteem en de plaats van hernieuwbare energie hierin. Slimme meters zijn immers vooral belangrijk omdat ze kunnen helpen het intermittent en decentraal karakter van sommige hernieuwbare energiebronnen op te vangen. De noodzaak om het intermittent en decentraal karakter op te vangen kan hard verschillen naar gelang de gekozen hernieuwbare energiemix, de omvang en de locatie van de hernieuwbare energie-installaties, en is ook afhankelijk van de aard van de rest van het (niet-hernieuwbare) energieproductiepark.
Wanneer men zicht heeft op de omvang, de aard en de locatie van de op te vangen intermittentie, moet vervolgens worden nagegaan hoe dit best wordt opgevangen. Daarbij moeten slimme meters vergeleken worden met alternatieve mogelijkheden om het intermittent karakter van hernieuwbare energie op te vangen. Een goede alterna-tievenvergelijking en de keuze van het beste alternatief zijn essentieel voor een goed bestuur. De gevallen waarin slimme meters de beste maatregel blijken om het intermit-tent karakter van hernieuwbare en decentrale elektriciteitsproductie te kunnen opvangen, bepalen welke uitrol minimaal noodzakelijk is. Voor die gevallen moet beslist wor-den welke slimme meters ingezet moeten worden.
Met de kostenbaten-analyse moeten verschillende scenario‟s geanalyseerd worden. Zo moet de uitrol van slimme meters geïnventariseerd en geanalyseerd worden die nodig is om het intermittent karakter van hernieuwbare energiebronnen in verschillende scenario‟s met telkens een andere energiemix. Ook verschillende scenario‟s met een meer ambitieuze uitrol, die zowel betrekking kan hebben op meer meters maar ook op andere types meters met meer functionaliteiten, moeten op hun kosten en baten onderzocht worden. Daarbij moeten de voordelen bv. in termen van energiebesparing of betere marktwerking, samen met de andere baten afgewogen worden tegenover de kosten van de uitgebreide uitrol. Belangrijk daarbij is ook dat de kosten en baten van de uitgebreide uitrol vergeleken moeten worden met alternatieve maatregelen die dezelfde ba-ten kunnen genereren. Dat geldt onder meer voor de veronderstelde energiebesparing, zowel bij gezinnen (bv. andere meettoestellen) als bedrijven (bv. energieaudit).3
Nog een kleine niet onbelangrijke voetnoot
3 Een kostenbatenanalyse die kosten en baten van de uitrol van slimme meters onderling vergelijkt is immers een onvoldoende basis voor het nemen van beslissingen. Het is niet omdat de baten (voor bepaalde plaatsen en functionaliteiten) groter zijn dan de kosten, dat slimme meters wenselijk zijn. Voor de meeste functies en baten van slimme meters bestaan alternatieven die dezelfde doelstellingen mogelijks effectie-ver, efficiënter en sneller kunnen bereiken. Een analyse van de verschillende doelstellingen en mogelijk-heden om die te realiseren is nodig.
Debat blijft nodig
De huidige aanpak in Vlaanderen van het beleid en de kosten-batenanalyse voor slimme meters beantwoordt dus niet helemaal aan de hiervoor uiteengezette visie van de SERV. De SERV is dan ook vragende partij om hierover in debat te kunnen treden met beleidsmakers en de verantwoordelijke overheidsinstanties. De SERV neemt zich alvast voor om op korte termijn een aanzet voor dit debat te geven door publicatie van een nota over slimme netten.
Praktijkinitiatieven blijven wenselijk
Daarnaast meent de SERV dat concrete, goed gekozen praktijkinitiatieven wenselijk blijven. Slimme meters zijn immers nog een relatief nieuw concept, met veel onzeker-heden en onduidelijkheden. Praktijkinitiatieven moeten toelaten om op verschillende vlakken meer kennis en informatie te verwerven, en moeten maximaal inspelen op de sterktes en opportuniteiten van Vlaamse bedrijven die actief zijn of kunnen worden op deze internationale groeimarkt zodat de opgedane ervaring ook in het buitenland kan worden gevaloriseerd. Daarbij moet ook bijzondere aandacht gaan naar proefprojecten bij kleine bedrijven. Die krijgen in de huidige proefprojecten minder aandacht dan gezinnen. Tegelijk moeten proefprojecten geen voorafname zijn op te nemen beslissin-gen. Het is belangrijk om slim te experimenteren en opties open te houden.
Aandachtspunten voor de lopende analyse
De SERV meent in elk geval dat de huidige opmaak van een kosten-batenanalyse, wat ook de uitkomst daarvan is, geen eindpunt kan zijn in de discussie, en vooral informatie moet opleveren die ook bruikbaar is voor de ontwikkeling van de noodzakelijke bredere visie. In dat verband formuleert de SERV enkele aandachtspunten:
Segmentering is van groot belang. De kosten en baten van slimme meters verschillen immers sterk naargelang de locatie en functionaliteiten ervan. Er is dan ook nood aan doelgroepspecifieke analyses (op basis van een relevante segmentering van de mogelijke gebruikersgroepen) en voor de verdeling van de kosten en baten tussen en binnen doelgroepen. Het gaat dan zowel om een relevante segmentering van de mogelijke gebruikersgroepen (met voldoende aandacht voor kwetsbare groepen) als om de verdeling van kosten en baten tussen energieverbruikers, distributienetbeheerders, producenten en leveranciers in diverse scenario‟s voor de uitrol van de slimme meters (doelgroepen, fasering, technische kenmerken waaronder het dataverkeer, financiering ).
Niet alleen in termen van doelgroepen is segmentering nodig, maar ook in functie van de locatie, bv. op plaatsen waar vraagsturing het meeste nodig en zinvol is (intermittente bronnen, vlot stuurbare afname ) of in functie van het type gebouw. Het kan ook blijken dat slimme meters op strategische punten in het distributienet en niet bij de afnemer zelf moeten geplaatst worden ter ondersteuning van een slim net.
Eén van de vaakst vermelde secundaire baten van slimme meters (naast de primaire baat van netsturing) is het realiseren van energiebesparing. Er is echter heel wat onduidelijkheid en onzekerheid over de potentiële besparingen. De resultaten van experimenten zijn vaak een overschatting door de niet-representativiteit van de deelnemers. Aangezien het verbruiksprofiel sterk kan verschillen van regio tot regio is het bovendien niet steeds mogelijk om conclusies van studies wereldwijd gewoon
over te nemen. Bijkomende studies en proefprojecten met dit aspect als onderzoeksvraag zijn nuttig en gewenst. Door de grote diversiteit in verbruiksprofielen is segmentering wellicht ook in termen van energiebesparing nodig.
Een andere vermelde secundaire baat zijn de vermeden fysieke meteropnames. Bij de inschatting van deze baat moet rekening worden gehouden met de reële situatie op het terrein. Indien men bv. zou kiezen voor de uitrol van enkel slimme elektriciteitsmeters en niet voor slimme gasmeters, zullen de baten van vermeden fysieke meteropnames veel minder groot zijn dan verondersteld. De meter-opnames vinden namelijk voor elektriciteit en gas samen plaats. Dit kan als gevolg hebben dat de vaste kostencomponent voor het gasverbruik toeneemt door de uitrol van slimme meters voor elektriciteit.
Een afzonderlijke KBA voor de uitrol van slimme elektriciteitsmeters enerzijds en slimme gasmeters lijkt aangewezen om inzicht te geven in de afzonderlijke baten en kosten.
Het debat rond slimme meters wordt getrokken door de VREG. VREG tracht via het beleidsplatform zoveel mogelijk stakeholders te betrekken. Iedereen kan zich inschrijven om te participeren aan de vergaderingen. De verslagen en bemerkingen worden ook via het internet beschikbaar gesteld aan de ingeschreven leden. Ook sociale organisaties kunnen en hebben dit kanaal gebruikt om hun kanttekeningen mee te delen. Toch is er grote kennis-en informatie-asymmetrie (cf. supra) waardoor de belangen van de leveranciers en de netbeheerders dreigen te domineren in het platform. De VREG dient zich hiervan ten volle bewust te zijn, en alle mogelijke maatregelen te nemen om het debat geïnformeerd, transparant en evenwichtig te laten verlopen en zijn rol als neutrale regulator te kunnen spelen.
Bijlage: Situering van het debat
1. Slimme meters: wat en waarom?
Wat zijn slimme meters?
Slimme meters zijn elektronische toestellen die het verbruik en de productie van ener-gie kunnen meten en deze meetgegevens samen met andere informatie kunnen uitwisselen via elektronische communicatie met andere marktpartijen. De ene slimme meter is echter de andere niet. Er zijn verschillende fabrikanten, types en modellen, met soms sterk uiteenlopende functionaliteiten (zie verder). Een hoofdeigenschap van de slimme meter is dat die bi-directionele communicatiestromen tussen de consument en de leverancier of netbeheerder toestaat. De slimme meter zou ook diensten kunnen ondersteunen die energie efficiëntie in gebouwen stimuleert. In het Vlaams regeerak-koord is sprake van slimme meters die niet alleen een slim net mogelijk maken maar ook tot meer comfort en minder verbruik voor de energiegebruiker zullen leiden alsook bijdragen tot een betere werking van de energiemarkt.
Slimme meters als onderdeel van een slim net
Een van de doelstellingen binnen Pact2020 is om het elektriciteitsnet tegen 2020 om te vormen tot een internationaal goed geïnterconnecteerd en slim net waarop decentrale productie-eenheden en nieuwe toepassingen kunnen worden gekoppeld.‟ Tevens is een van de projecten binnen het ViA-actieplan groen en dynamisch stedengewest is het ontwikkelen van een slim elektriciteitsnet. Het gebruik van slimme meters wordt gezien als een essentieel onderdeel van een intelligent elektriciteits- en gasnet. Vooral wanneer men via actieve vraagsturing het evenwicht tussen vraag en aanbod op de elektriciteitsmarkt wenst te regelen, blijken slimme meters essentieel.
Kosten- en Baten analyse uitrol slimme meters: een Europese verplichting
In de Europese Elektriciteitsrichtlijn (2009/72/EG) is bepaald dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat er slimme metersystemen ingevoerd zullen worden die de actieve participatie van de consumenten aan de markt voor levering van elektriciteit zullen on-dersteunen. Alvorens beslist wordt over een eventuele uitrol van slimme meters, wordt verwacht dat de lidstaten een kosten-batenanalyse uitvoeren die de economische haalbaarheid moet nagaan. Deze studie moet in elke lidstaat uitgevoerd worden vóór 3 september 2012. De kosten-batenanalyse is niet verplicht, maar de Europese richtlijn stelt dat als de kosten-batenanalyse niet plaatsvindt 80% van alle afnemers een slim-me meter moet hebben in 2020.4 Als een lidstaat wel een kosten-batenanalyse uitvoert, moeten in 2020 80% van de afnemers waarvoor er een positieve analyse is bekomen een slimme meter hebben. Deze werkwijze met betrekking tot het Europese beleid is ongebruikelijk. De richtlijn legt een beslissing op, tenzij een kosten-batenanalyse wordt uitgevoerd. Er ontbreekt een logische opbouw gaande van een RIA m.b.t. de maatregel alvorens een beslissing op te leggen.
Heel wat landen, waaronder Italië en Zweden, hebben reeds beslist om voor een volledige uitrol van slimme meters te kiezen. Al is de situatie in die landen niet per sé vergelijkbaar met de Vlaamse. Zo gaf in Italië fraudebestrijding de doorslag bij de beslissing tot uitrol en is fysieke meteropname5 in Zweden een heel andere uitdaging dan in het kleine en dichtbevolkte Vlaanderen. In Vlaanderen heeft de VREG in 2008 een studie uitbesteed aan het bedrijf KEMA om een KBA analyse voor een uitrol van slimme me-ters in Vlaanderen uit te voeren (cf. infra). De resultaten van de studie waren negatief: de totale projectwaarde kwam negatief uit op -396 miljoen Euro (cf. infra). Gezien de gewijzigde context en nieuwe informatie uit van andere projecten en studies wordt momenteel in opdracht van de VREG een studie uitgevoerd door hetzelfde bedrijf KEMA.
Proefprojecten Vlaanderen
In Vlaanderen zijn proefprojecten lopende rond slimme meters. In april 2010 is Eandis in Leest en Hombeek begonnen met een proefproject met 4200 slimme meters. Inmid-dels zijn de proof of concept projecten in Leest en Hombeek reeds afgewerkt en start Eandis met 10 pilootprojecten over heel Vlaanderen. Daarnaast werden door Infrax ook 300 slimme meters geplaatst in Infrax-gebied. De bedoeling van het eerste proefproject van Eandis is om enerzijds de verschillende technologieën via welke de meetgegevens kunnen doorgestuurd worden te testen, en anderzijds om via het doorlopen van een leerproces een tweede, grootschaliger proefproject op te zetten in 2012 met de plaat-sing van 50.000 slimme meters verspreid over Vlaanderen. De inzichten en ervaringen uit het proefproject zullen ook als input dienen voor de nieuwe KBA analyse.
2. KBA slimme meters 2008
KBA Slimme meters 2008
De VREG heeft in 2008 een model laten ontwikkelen om de kosten en baten van een eventuele invoering van slimme meters voor elektriciteit en gas in Vlaanderen te kun-nen inschatten. Dit model werd opgesteld door het studie- en adviesbureau KEMA. Het model gaat uit van een macro-economische benadering, maar de impact op de verschillende belanghebbenden (netbeheerders, Elia/Fluxys, energieproducenten, ener-gieleveranciers, verbruikers en overheid) kan ook onderzocht worden. De resultaten van de analyse zijn samen met de eerste conclusies werden gebundeld in een rapport dat beschikbaar is op de VREG-website6. De methode alsook de resultaten worden hieronder kort besproken.
Veronderstellingen en resultaat
In de studie wordt de nuloptie (business as usual) vergeleken met een referentiealternatief (volledige uitrol van slimme meters) op basis van de Netto Contante Waarde
(NCW) methode7. Het referentiealternatief wordt ook vergeleken met een aantal pro-jectalternatieven (cf. infra). Het resultaat hangt sterk af van de gedefinieerde functiona-liteiten van de slimme meter. Daarvoor werden de basisfunctionaliteiten van het WT4-rapport8 van de VREG weerhouden. De functionaliteiten worden in onderstaand kader kort overgenomen.
Lijst van basisfuncties van de slimme elektriciteits- en gasmeters KEMA studie 2008
meting van elektriciteitsafname en -injectie;
meting van (temperatuur-gecorrigeerde) gasafname;
doorsturen van meterstand (meetregisters) op aanvraag;
periodiek doorsturen van de meterstand (meetregisters)
opslaan van meterstanden en/of belastingscurve;
op afstand uitschakelen/inschakelen en aanpassen van het vermogen van de elektriciteitsleve ring;
op afstand collectief begrenzen of afschakelen van meters;
uitschakelen/inschakelen van de gaslevering;
registreren van het verbruik in verschillende tariefperiodes;
op afstand aanpassen van tarieven/tariefperiodes;
op afstand firmware upgrades, programmeren of toevoegen van nieuwe functies aan de meter;
op aanvraag doorsturen van een diagnose spanningskwaliteit/toestand (power quality‟) en span-ningsniveau;
automatisch doorsturen van fraudealarm;
communicatie met andere meters (gasmeter, watermeter) mogelijk via de elektriciteitsmeter;
prepaid functie, de meter kan worden gebruikt als budgetmeter;
display op de meter;
lokale poort ten behoeve van externe display.
Het model bestaat naast de parameters en tijdsreeksen uit 16 kosten- en batenbladen. Het referentie-alternatief gaat ervan uit dat er een volledige uitrol9 zal plaatsvinden over 5 jaar, dat de levensduur van de meters 15 jaar bedraagt en dat voor de communicatie-technologie 80% PLC (power line communication) en 20% GPRS (General Packet Ra-dio Service) gekozen wordt10. Men is er in de studie vanuit gegaan dat de besparingen ten gevolge van de terugkoppeling (sensibilisering) door de slimme meter zowel voor elektriciteit als voor gas 1,5% bedraagt.11
De totale projectwaarde kwam negatief uit op -396 miljoen Euro, m.a.w. een negatieve business case voor Vlaanderen. De grootste positieve bijdrage zou geleverd worden
door de snellere detectie van fraude (390 mio ). De grootste kostencomponent zou het inrichten van datasystemen voor onder andere datacollectie en datamanagement (-540 mio ) zijn. De kosten zouden vooral gedragen worden door de netbeheerder (-1.194 mio ) terwijl de afnemer er het best uitkomt (besparing van 819 mio ). Er werd echter geen rekening gehouden met de doorrekening van de kosten aan de verschillende partijen. Bij de projectalternatieven bleek dat enkel het installeren van een display in de woonkamer en het exclusief gebruiken van PLC voor de data-infrastructuur een gunstig effect hebben op het resultaat zouden met respectievelijk -254 mio en -337 mio als eindresultaat. Tot slot bleek uit de gevoeligheidsanalyse dat het resultaat vooral gevoelig is voor de volgende parameters:
percentage fraude en reductie fraude;
levensduur datacollectie-systemen;
besparingen door terugkoppeling;
de investering in datasystemen.
KBA slimme meters in Brussel
KEMA voerde ook op vraag van Belgacom een kosten-batenanalyse uit over de invoering van slimme meters in het Brussels Gewest. Het resultaat was een negatieve business case met een tekort van 170 mio Euro over 20 jaar.
Het negatieve resultaat voor Brussel werd bevestigd door een recentere studie13 uitgevoerd door Capgemini. In deze studie werden vier scenario‟s (basic, moderate, advanced en full) onderzocht waar verschillende functionaliteiten aan de slimme meter wordt toegewezen. In alle gevallen was het resultaat een negatieve business case (-79,62 mio tot -158,48 mio ).
3. Actualisering van de KBA
Beleidsplatform slimme netten
Het beleidsplatform slimme netten van de VREG bestaat uit twee werkgroepen: de werkgroep netbeheer en slimme netten en de werkgroep marktwerking en consumenten. Verder worden er gemeenschappelijke werkgroepen georganiseerd waar de deelnemers van de twee werkgroepen worden gebundeld. De gemeenschappelijke werkgroep behandelt onderwerpen waarbij er een raakvlak is tussen de beide werkgroepen.
Aan de hand van de lopende proefprojecten, gegevens uit binnen- en buitenland en nieuwe informatie wordt momenteel een nieuwe KBA uitgevoerd door KEMA in samenwerking met de VREG en andere marktpartijen. De input voor de update van het economisch model zal komen van een klankbordgroep14 bestaande uit leveranciers en netbeheerders. De deelnemers van de klankbordgroep dienen een vragenlijst opgesteld door KEMA in te vullen. Bij de nieuwe studie zou ook rekening gehouden worden
met de visies van sociale organisaties met betrekking tot rollen in de markt die werden meegedeeld in het kader van de ViA rondetafel rond de consument en de slimme energiemeter.
Plan van aanpak nieuwe studie
Het resultaat van de nieuwe KBA wordt verwacht in november 2011. Het resultaat zal bepalend zijn voor de eventuele (al dan niet volledige) uitrol van slimme meters in Vlaanderen (cf. supra onder 2. discussiepunten). Voor de herziene analyse van KEMA zijn twee werkpakketten voorzien (WP1 en WP2).
WP1 zal opgeleverd worden in juli en bestaat uit een herziening van het model en de inputparameters van de hierboven vernoemde studie uit 2008. Naast de herziening van het model houdt WP1 ook het financieel waarderen van de verschillende communica-tietechnieken16 en de evaluatie van het effect van real-time17 metering in.
In WP2 wordt gekeken naar de uitrol en de segmentering van verbruikersgroepen. Wat de uitrol betreft, wordt nagegaan of een gedwongen of vrijwillige uitrol moet worden nagestreefd en of een 100% uitrol haalbaar, aanvaardbaar en noodzakelijk is. Bij de segmentering wordt niet enkel gekeken naar de verbruikscategorie (jaarverbruik in kWh) maar ook naar het aansluitvermogen, tarifering (enkel of dubbel18), prosumenten19 en diensten (PEV, warmtepomp, budgetmeter, etc.).20 Bij de segmentering zou indien segmentering naar verbruik of capaciteit gewenst zou blijken rekening gehouden moeten worden met verhuizingen.
Eerst wilden ze geen frigoboxen meer in Knokke nu zijn het weer de Joden...
Onze collega's van Joods Actueel http://joodsactueel.be/2011/06/16/zwinkrant-joden-en-nazis-een-pot-nat/ zijn terecht zeer verontwaardigd over een zogenaamd satirisch stukje in het gratis blaadje dat ginds wordt verspreid en dat denkt dat zowat alles onder de noemer van journalistiek valt. Alles door mekaar haspelen van Gaza tot en met keppeltjes die op de Knokse dijk wandelen en hop de toon van de "good old days" is terug...This must be Flanders... Een recht op antwoord is wel het minste maar een klacht zou hier evenmin misplaatst zijn.
Zwinkrant: Joden en nazis één pot nat geen wonder dat we ze niet mogen
Donderdag 16 Juni 2011 12:00
Joods Actueel kreeg verschillende verontwaardigde reacties n.a.v. een schandelijk artikel verschenen in De Zwinkrant. Deze krant, verdeeld in de regios Knokke-Heist, Sluis, Cadzand, Aardenburg, Oostburg, Damme en Brugge, zegt dat het er is voor iedereen die de Zwinstreek een warm hart toedraagt.
Iedereen behalve de smouzen (scheldnaam voor Joden) die volgens een artikel in de krant samen met de nazis één pot nat vormen en die wij gewoon niet mogen in Knokke. Tenminste dat staat in een anoniem artikel gepubliceerd deze maand.
Wij brengen hier enkele zinnen uit dit schotschrift dat u in zijn volledigheid ook hier kan downloaden: [...] De Gazastrook, De westelijkeJordaanoever en de Golanhoogte, schandvlekken op de zakdoek vande internationale politiek Er komen nederzettingen, erworden muren gebouwd en de wereld kijkt toe. Af en toe een vermanendvingertje, daar blijft het bij. Kindjes gooien wat stenen, er wordt al eenseen vooroorlogse bom richting Zion geschoten, voor de rest annexerendie grijze eekhoorns met hun keppeltjes steeds meer grond ten kostevan de Palestijnen. Zijn die Joden immers niet het uitverkoren volk?En zegden die Ariërs toevallig niet krek hetzelfde? Smousen en Nazis,een pot nat. Übermenschen, het zal wat.
[...] Al eens in mei op de Knoksezeedijk proberen te wandelen? Het lijkt wel of de hele diaspora dan daarsamentroept. Mannen met pijpenkrullen, rare schortjes en zwarte hoeden, vrouwen met pruiken en lange kousen, de hele wereld behoort hentoe. Uit de weg gaan? Ho maar, wij zijn het uitverkoren volk, mijnheer.En dan zijn ze verwonderd dat we hen niet echt mogen.
[...] De kastanjeboom uit de tuin van Anne Frankis omgevallen. Een goed voorteken? Ik weet niet of er ooit eekhoorns inhebben gewoond maar deze ochtend heb ik in ons bos toch al één rodeacrobaat bezig gezien. Eindelijk. The Red Squirrel strikes back.
Reacties Joods Actueel nam contact op met de politiewoordvoerder van Knokke, inspecteur Vaneenoghe, die zei formeel dat er geen problemen of klachten gekend zijn over Joden aan de kust. De Knokse burgemeester, graaf Leopold Lippens, reageert geschokt op het schijnbaar racistisch artikel. Wat is dat voor onzin? Aan de kust is iedereen welkom, we zijn allen Belgen, dit kan niet, maar gelukkig wordt de Zwinkrant nauwelijks bekeken of gelezen.
Kwade wil uitgever Wij namen ook contact op met de verantwoordelijke uitgever, Guy Poelvoorde, met de vraag of Joods Actueel een recht van antwoord kon krijgen in de volgende editie. In eerste instantie leek hij daarmee in te stemmen maar toen we hem vroegen om dat ook per kerende e-mail aan onze redactie te bevestigen, veranderde zijn toon en gooide hij de telefoon neer.
Zelf reageren De verantwoordelijke uitgever, Guy Poelvoorde, kan u contacteren voor een reactie GSM 0475/39 34 98, of per email naar guy.poelvoorde@telenet.be - gewone brief naar G. Poelvoorde Pitsenbosdreef 7, 8200 Brugge
In de krant van linkse oproerkraaiers en radddraaiers lezen we vandaag een fijne bijdrage over dat fameuse Vlaamse Energiebedrijf. Het zal uiteindelijk mogen dienen om adviezen te geven over het beter isoleren van woningen. In feite iets dat we op een doodgewone bricofiche al kunnen terugvinden. Maar we wedden er met jullie op dat ze wel één of andere politieke vetgans en wie weet zelfs een ganse vlucht van dit soort beesten, weten te vinden die daarover ronkende verklaringen zal willen afleggen. Natuurlijk voor een riant salaris ...we zijn benieuwd naar de namen !!!! Voorwaar een afspiegeling van een efficiënt Vlaams beleid en natuurlijk een stap in de richting van een degelijk debat over ons toekostig energiebeleid dat hier samenvalt met de gebruikelijke zakkenvullerij waarbij de consument verder wordt gepluimd zoals met de slimme meterkes...
Het verborgen businessplan van het Energiebedrijf
De Tijd - 17-06-2011
Bart Haeck
analyse bart haeck en katrien verstraete
Het is vreemd: de Vlaamse overheid stopt 200 miljoen euro in een Vlaams Energiebedrijf zonder echt businessplan. De waarheid is genuanceerder: de magere krachtlijnen van het project zijn bekend, maar mogen niet besproken worden in het parlement.
Het verborgen businessplan van het Energiebedrijf
l Wat de echte taken worden en waarom het Vlaams Parlement ze niet te horen krijgt
Zelfs bij roerganger N-VA slinkt het enthousiasme voor het energiebedrijf.
'Ik raad u aan geen geld uit te geven voor er een plan is.' Dat was de boodschap die de zelfverklaarde 'energieboer' Andre Jurres, de gedelegeerd bestuurder van het energiebedrijf NPG Energy, gisteren had voor de leden van het Vlaams Parlement. Voor de tweede dag vonden hoorzittingen plaats over het Vlaams Energiebedrijf. De Vlaamse regering heeft voor dat project 200 miljoen euro uitgetrokken, maar uit de documenten die in het Vlaams Parlement zijn ingediend, blijkt niet wat het Energiebedrijf zal doen. De hoorzittingen moesten daar klaarheid over brengen.
Achter de schermen blijkt echter al in grote lijnen beslist wat de taak van het Energiebedrijf wordt. Het zal consultancy over energiebesparingen leveren en de krachten van de private producenten van duurzame energie proberen te bundelen. Dat in het parlement over die taakomschrijving niet hardop kan worden gesproken, komt omdat de Vlaamse regering het Energiebedrijf buiten de Vlaamse begroting wil houden. Op die manier kan het bedrijf geld lenen zonder dat de Vlaamse overheidsschulden nog meer stijgen.
Die constructie blijft maar overeind als ook Europa het Vlaams Energiebedrijf niet als een overheidsbedrijf beschouwt. Om die reden moet het een onafhankelijk management krijgen. Dat moet dan deze zomer het businessplan uitwerken en het in september voorleggen aan het parlement. Dat laatste kan vervolgens groen licht geven voor een samenwerkingsovereenkomst.
Om die reden kan de Vlaamse regering de brede taakomschrijving van het Energiebedrijf nog niet in alle openheid in het Vlaams Parlement bespreken. De vaagheid over wat er met 200 miljoen overheidsgeld zal gebeuren, leidde tot wrevel bij de vakbonden en de werkgevers van de SERV, de milieuorganisaties van de Mina-raad en de Raad van State.
We zetten de grote lijnen van het verborgen businessplan én de moeilijkheden op een rij.
1. Energie besparen.
Dat moet de hoofdopdracht worden. Aangezien het Energiebedrijf buiten de begroting werkt, moet het echter functioneren als een commercieel bedrijf. Subsidies uitdelen kan dus niet, of Europa maakt problemen. Wat het bedrijf wel zal doen, is consultant spelen. Het zal tegen betaling advies geven over het beter isoleren van (overheids)gebouwen.
Een hindernis daarbij is dat het de wet op de overheidsopdrachten zal moeten respecteren en dus telkens in concurrentie met eventuele privébedrijven naar die opdracht zal moeten dingen. Het is ofwel dat, ofwel toch als overheidsbedrijf worden beschouwd.
2. Participaties nemen.
Inhoudelijk een zinvolle taak, bleek uit de hoorzittingen, omdat het aanbod van duurzame energie zeer volatiel is. Als het weinig waait, is er nu eenmaal minder windenergie. Door het aanbod van zoveel mogelijk producenten van groene energie te bundelen, kunnen de grootste schokken in theorie worden afgevlakt. Zo kunnen kleine producenten samen een betere prijs voor hun groene stroom bedingen. De facto zou het Energiebedrijf dus een soort verkoopcentrale organiseren via joint ventures en dienstencontracten.
Het probleem is dat al heel wat gebeurt door de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), waar veel expertise zit. Niet opnieuw leergeld betalen wordt dan de opdracht. Bovendien is participaties verhuizen van PMV naar het Energiebedrijf niet simpel, omdat andere aandeelhouders van de groene bedrijven dan een voorkooprecht kunnen uitoefenen op de aandelen die PMV heeft.
Zelf energie produceren lijkt niet aan de orde. Des te meer omdat 200 miljoen in de energiewereld beschouwd wordt als kleingeld.
3. Gas en elektriciteit verhandelen.
Een pure groothandel is geen goed idee, zei André Jurres. De privébedrijven zijn dat al. Wel zinvol is via een gezamenlijke verkoop de productieschokken te milderen, zoals in de tweede taak.
4. Groenestroomcertificaten opkopen.
De certificaten zijn een subsidie die groene stroom winstgevend maakt. Eandis koopt de certificaten nu op, maar zou ze liever kwijt zijn. In de hoorzittingen vond verder niemand het een goed idee die taak aan het Energiebedrijf te geven. Veel zinvoller leek het te proberen groene energie goedkoper te maken.
5. Zelf elektriciteit leveren.
Ook daar bleek tijdens de hoorzittingen weinig steun voor. Het staat wel ingeschreven in het takenpakket van het Energiebedrijf.
6. Kennis opbouwen.
Sommigen zien ruimte voor proefprojecten, zoals energienetwerken voor steden of industrieterreinen. De grote vrees is overlapping met het IWT, de VITO en de universiteiten.
De conclusie is dat alleen de eerste twee taken overeind blijven. Maar dat krijgt het parlement pas na de zomer te horen, als de samenwerkingsovereenkomst wordt besproken. Hoe dan ook lijkt het Energiebedrijf al veel van zijn glans verloren nog voor het er is. Het lijkt een te mager beestje te worden om er nog mee te pronken. Het enthousiasme ervoor taant dan ook, zelfs bij de grote 'roerganger', N-VA, is te horen. Voor de voorzittershamer is ook niet veel animo. Zelfs Steve Stevaert liet aan De Tijd weten die post niet te ambiëren. De sp.a zou wel de CEO-functie willen claimen.
Beste lezertjes, we beloofden jullie tegen schenen te stampen en we beginnen er dan maar meteen mee door één van onze geliefde stokpaardjes boven te halen. We halen onze slimme meters vanonder het stof want hoever staat het daar nu toch mee?
Wel beste lezertjes de Brusselse regulator gaf de opdracht aan één van de meest gespecialiseerde bedrijven in energiezaken de opdracht een kosten-batenanalyse uit te voeren voor het Brusselse Gewest. Deze kosten-batenanalyse komt tot een totaal andere conclusie dan de zogenaamde kosten-batenanalyse die werd uitgevoerd door het studiebureau Kema in opderacht van de Vlaamse regulator de VREG. Is dat te wijten aan de studiebureaus? Waarschijnlijk ligt het eerder aan de opdrachtgevers die zeker in het Brusselse Gewest een zeer duidelijk uitgetekende studieopdracht hadden gegeven it in tegenstelling tot de eerder wollige opdracht van de VREG die we weigeren een volwaardige kosten-batenanalyse te noemen. Om het verhaal niet te ingewikkeld te maken geven we jullie hieronder de conclusies van de recente Brusselse studie. Veel leesplezier en lees vooral de rode passages en vergeet niet dat men in Vlaanderen (binnen de VREG ) nog steeds een volledige uitrol van deze slimme meters tracht doen te aanvaarden alhoewel we stilaan toch andere geluiden beginnen op te vangen. Deze studie geeft eveneens een mooie voorzet om vooral geen aparte politieken per gewest te ontwikkelen omdat ook dat nog eens in het nadeel van de consument zal uitdraaien wat men dan weer in Vlaanderen minder leuk zal vinden. Want in Vlaanderen weten we toch alles beter niet waar?
Potentiële functionaliteiten van Intelligente
Tellers in de Brusselse (energie) distributie
markt
Studie in opdracht van Brugel
Mei 2011
Samenvatting van studieresultaten
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 2
Disclaimer :
Dit document is een samenvatting van de kosten-baten analyse uitgevoerd door Capgemini
Consulting op aanvraag van BRUGEL. In deze analyse worden vier scenario's voor de
invoering van slimme meters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geanalyseerd. Het document
geeft niet noodzakelijkerwijs de mening weer van BRUGEL. De inhoud ervan is
geheel de verantwoordelijkheid van de auteurs. BRUGEL staat niet in voor de volledigheid
en/of juistheid van het document.
Copyright :
Alle rechten zijn voorbehouden aan BRUGEL.
Gebruik, verspreiding, citeren of reproductie (geheel of gedeeltelijk) van dit document is
toegestaan, mits uitdrukkelijke verwijzing naar de bron.
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 3
Voorwoord
De EU boekte onmiskenbaar vooruitgang om de doelstellingen betreffende klimaatsverandering
en de Kyoto-akkoorden te bereiken. Er is echter nog heel wat ruimte voor verbetering
in aanverwante domeinen zoals ondermeer de ontwikkeling en exploitatie van
duurzame energiebronnen.
Deze doelstellingen en initiatieven passen in een brede context waarbij continuïteit van
de energievoorziening een belangrijk punt is voor zowel de EU als België.
De continuïteit van de voorziening van gas en elektriciteit is de laatste jaren verbeterd in
Europa. Bovendien troffen verschillende landen maatregelen om energieverbruik te verminderen.
In recente periodes van koude kampten verschillende landen echter met distributieproblemen en energietekorten.
De betrouwbaarheid van transport en distributie van elektriciteit is een belangrijke factor
voor het waarborgen van continuïteit van de voorziening. Zowel de evoluerende energiemix als de verbruiksgewoonten van de afnemers hebben een impact op het ontwerp en beheer van de energienetwerken.
De nieuwe ontwerpen, de zogenaamde intelligente netwerken, introduceren nieuwe sensoren en digitale apparatuur gebaseerd op de bestaande communicatieprotocollen. Een kwalitatieve ondersteuning door de netwerkbeheerder en overheidsfinanciering is noodzakelijk wanneer deze intelligente netwerken op grote schaal worden geïmplementeerd.
De zogenaamde Slimme Tellers in intelligente netwerken bieden accuratere informatie,
meer controle en een duidelijk inzicht in het verbruikspatroon. Het laat bovendien toe om
een beter evenwicht te vinden tussen vraag en aanbod waardoor de continuïteit van
voorziening zal verbeteren.
In deze context bestelde Brugel onderhavige comparatieve studie over de potentiële
functionaliteiten van intelligente tellers in de Brusselse distributiemarkt. In deze vergelijkende studie verduidelijkt men wat de installatie van deze technologieën wenselijk maakt. Het is bovendien het startschot van een reflectieproces en besluitvorming waarbij verschillende partijen (regionaal, nationaal, Europees) betrokken zijn.
Veel leesplezier,
Pierre Lorquet
Vice president
Capgemini Consulting
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 4
4 Conclusies en aanbevelingen
4.1 Algemene ontvouwing
Met de eerder conservatieve benadering is de kosten-baten analyse voor slimme tellers in Brussel negatief. Daartegen over staan wel een heel aantal additionele niet-gekwantificeerde baten en mogelijke kostenbesparingen zoals:
„ Inherente voordelen voor eindgebruikers (bv. geen dag verlof voor meteropname)
„ Mogelijke verhoogde marktwerking leidend tot lagere marktprijzen (voordeel eindverbruiker,
netto effect te bekijken)
„ Vooruitstrevend en ecologisch imago van Brussel als Europese hoofdstad
„ Belastingsvoordelen (geen netto effect, enkel voordeel voor individuele actor)
„ Enabler voor verdere interne efficiëntieverbeteringen en internationale energie-initiatieven
„ Geoptimaliseerde uitrol qua segmenten en functionaliteiten
„ Verdere schaalvoordelen
„ Mogelijk valorisatie van ingebouwde functionaliteiten omtrent budgetmeters
Dit negatieve saldo dient echter in perspectief geplaatst te worden. De totale netto contante
waarde van -80M in het minst negatieve scenario houdt slechts een netto investering in van
118 per installatie voor de ganse levensduur, op voorwaarde dat alle kosten en baten evenredig verdeeld worden over de segmenten heen zonder dat er baten blijven plakken bij bepaalde actoren.
In het geval dat er geen preventieve beleidsmatige acties ondernomen worden en alle kosten en baten volledig terecht komen bij de segmenten waar ze mee verband houden, dreigt elk klein residentieel gezin een rekening gepresenteerd te krijgen van 532 uitgedrukt in netto contante waarde over 15 jaar levensduur.
Vooral dit vrij duidelijke negatieve resultaat van de kosten-baten analyse voor de groep van kleine gebruikers, die bijna 50% van alle aansluitingen vertegenwoordigen, suggereert om geen overhaaste beslissingen te nemen voor het Brussels gewest.
De meeste partijen zijn vandaag de mening toegedaan om niet overhaast met de uitrol van intelligente tellers te starten. Het merendeel van de betrokkenen vraagt om de uitrolstrategie van de drie regios (Brussel, Vlaanderen & Wallonië) zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Een verschillende aanpak en timing kan enkel leiden tot extra kosten voor alle partijen waarvan de meeste op nationaal niveau actief zijn (België is één energiemarkt). Hierbij moeten naast de eindverbruikers, netwerkbeheerder en leveranciers best ook alle andere actoren betrokken worden
(energieproducenten, clearinghouses, ).
De verwachting is dat de kostprijs van tellers nog zal dalen, ondermeer door toename van uitrol in Europa en meer standaardisering. Daar staat tegenover dat een massale uitrol in West-Europa ertoe leidt dat de vraag het aanbod gaat overstijgen waardoor teller- en vooral installatiekosten juist de hoogte ingaan. Een goede timing is daarom erg belangrijk waarbij er goede anticipatie en interpretatie moet gebeuren van de Europese standaard voor een intelligente teller die ten vroegste tegen einde 2011 zou komen.
Communicatie en vooral de technologie erachter kent echter een zeer sterke evolutie zowel qua mogelijkheden, partijen als op het vlak van kosten. Daarom is de belangrijkste aanbeveling die gemaakt kan worden zich niet te verbinden aan een bepaalde technologie maar om keuzes te maken over de nodige communicatiedienst. Deze dienst staat los van eigenaarschap en technologie: zo kan bijvoorbeeld de DNB nog steeds eigenaar blijven terwijl eventueel een derde partij op basis van vaste serviceafspraken zelf de meest relevante technologie kiest, beheert en uitvoert.
BRUGEL - Studie Intelligente tellers Samenvatting van studieresultaten
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 32
4.2 Alternatieven
Het eventueel geleidelijk implementeren van use-cases is niet de aanbevolen optie aangezien de invloed van de gewenste functionaliteit op de kosten relatief beperkt is terwijl de invloed op de baten des te groter is. Een snelle en brede oplossing is dus economisch gezien het beste, als de wetgeving en acceptatie van zowel eindgebruikers als actoren verzekerd wordt. Daarbij kan best gekozen worden voor een geïntegreerde aanpak voor elektriciteit en gas. Op deze manier is er kostenoptimalisatie op het vlak van installatie (gezamenlijke installatie drukt de kosten aanzienlijk) en communicatie (een enkel communicatiekanaal kan worden gedeeld).
Er zijn ook tussenoplossingen mogelijk die 2 scenarios combineren. Zo kan er gedacht worden aan een opstelling die het midden houdt tussen Moderate en Advanced, door kwartierwaarden bij te houden maar deze slechts 1 maal per dag door te sturen op basis van allerlaatste PLC technologie.
Vooral als er op deze wijze ook aan peakshaving kan gedaan worden zou het mogelijk kunnen zijn om de kosten te behouden van Moderate en het merendeel van de benefits van Advanced te bereiken. Verder onderzoek zal nodig zijn om deze of andere varianten- te onderzoeken. Een eventuele gesegmenteerde uitrol is een zeer valabel alternatief ten opzichte van een uniforme aanpak, waarbij enkel (of in eerste instantie) die segmenten van een teller infrastructuur worden voorzien die de grootste baten genereren. Indien de volledige roll-out niet wordt beslist, kan een gesegmenteerde aanpak een manier zijn om Brussel in de schijnwerpers te plaatsen qua klantgerichtheid,
vooral dan naar de residentiële klanten toe. De schaalbaarheid van de investeringen (vooral op het vlak van ICT) moet dan wel verder onderzocht worden.
Een individualisatie van functionaliteiten (en dus soorten telleropstellingen) per segment is ook steeds mogelijk. Zo zou er bijvoorbeeld voor de kleine residentiële verbruiker een basis slimme teller geïnstalleerd kunnen worden met enkel maandelijkse communicatie terwijl er voor segmenten met meer potentiële voordelen een meer geavanceerde installatie wordt voorgesteld (bijvoorbeeld concept energy box). Dit soort combinatiemodellen lijken interessant maar de netto impact qua kosten-baten moet steeds apart onderzocht worden omdat het effect van schaalvoordelen vermindert en de impact op ICT complexer wordt.
BRUGEL - Studie Intelligente tellers Samenvatting van studieresultaten
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 33
4.3 Risicos
De belangrijkste risicos in verband met ontvouwing zijn:
„h De partij die de kosten moet dragen kiest een goedkopere oplossing met minder baten voor de
ganse waardeketen
„ Als er te veel nadruk gelegd wordt op besparingen door de partij die de implementatie verzorgt,
zou deze partij de installatie zo lang mogelijk kunnen uitstellen/rekken zodat er uiteindelijk
een onvolledig systeem wordt opgeleverd waardoor niet alle baten gehaald worden
„ De huidige stand van zaken mag niet als een vaststaand gegeven beschouwd worden:
o De investeringshorizon is 15 jaar of langer, waardoor korte(re)termijninvloed van politieke stromingen een belangrijk risico vormen
o Gedurende de implementatie (of nog eerder) zullen er evoluties zijn waarmee rekening gehouden kan/moet worden (bv. nieuwe technologieën, prijsimpact, wetswijzigingen, draagvlak, politieke en/of maatschappelijke prioriteitsveranderingen, )
Onvoldoende of vertraagde acceptatie door de eindgebruikers, wat een zware impact zou hebben op de sensitieve parameter aantal installaties per dag. Hierdoor zouden de baten verder kunnen doorschuiven terwijl kosten oplopen. Onvoldoende mentale acceptatie zou daarnaast ook de energiebesparing sterk kunnen drukken terwijl dat net één van de belangrijkste baten is De enige manier om deze risicos te voorkomen is een intensieve open dialoog voeren tussen de verschillende marktpartijen bij het definiëren van de ambities & kostenverdeling tot en met het uitvoeren van de bijhorende implementatieopzet met als scope de ganse waardeketen. Daarbij moet er extra aandacht gegeven worden aan het aanpassen van de regelgeving & beleid langs de ene kant, en voor communicatie en overtuiging richting de eindverbruikers langs de ander kant.
De basis voor acceptatie moet gelegd worden door een duidelijk privacybeleid van elk van de actoren met zo min mogelijk ruimte voor interpretatie en een duidelijke wetgeving op federaal vlak.Hiervoor bevelen we aan om zeker het advies in te winnen van de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer. Eind april 2011 is een gemeenschappelijke Europese opinie gepubliceerd, waarna er ook vanuit de nationale privacy commissie een verbijzondering zal volgen (zomer 2011). Beide documenten vormen dan ook de ideale leidraad voor een goede privacy impact
assessment.
BRUGEL - Studie Intelligente tellers Samenvatting van studieresultaten
Versie 2.0 NL , 24-05-2011 Capgemini Consulting in opdracht van Brugel pagina 34
Voilà en dat zijn hier dus geen uitvindsels van één of ander dwaas blogje dat meent het warm water uitgevonden te hebben...We wachten nu op een degelijke kosten-batenanalyse aan Vlaamse zijde....en dat gaat dan niet over een herziene versie van de KEMA-studie. Tiens, zouden onze ollandse vrienden ook zo veel moeten betalen voor hun slim meterke of hebben ze hen dat ginds nog niet verteld?
We wensen jullie nog een prettig weekend en we belven jullie nog veel meer leuk nieuws over dit onderwerp!
Tijdens onze lange afwezigheid merkten we toch op dat er heel wat kwaliteit aanwezig was op het net. Ook in onze eigen moedertaal. Eén van de absolute uitschieters was al opgericht voor onze rustpauze maar werde er met de week beter. We verwijzen graag naar : http://www.apache.be/2011/05/dossier-de-verdwenen-miljarden-van-electrabel/
en we hebben jullie onmiddellijk een linkje gegeven naar een uiterst interessante en zeer degelijk gedocumenteerde bijdrage over de alom gekende electriciteitsproducent en -leverancier Electrabel...lezenswaardig ...
Een staat in de staat en een fractie binnen zowat alle politieke partijen. Op het einde van de vorige eeuw was de macht van Electrabel totaal. Verhofstadt I wilde daar paal en perk aan stellen maar moest al snel de wet van de sterkste ondergaan. Letterlijk.
Samen met Maurice Lippens ging Etienne Davignon (Tractebel) op pad om geld voor SN Brussels Airlines op te halen. Geld dat later als pasmunt zou gebruikt worden. (Foto Jan Van de Vel - Reporters)
Op het hoofdkantoor van Electrabel werden ze op 14 juni 1999 met een flinke kater wakker. De zware verkiezingsnederlaag van de toenmalige CVP zette de deur wagenwijd open voor een paars-groen experiment met Guy Verhofstadt als premier. Voor de top van Electrabel was dat geen goed nieuws. Verhofstadt had zich sinds de jaren 1970, toen nog als politiek secretaris van Willy De Clercq, immers laten gelden als een door ideologie gedreven tegenstander van het monopolie van Electrabel.
Met Olivier Deleuze (Ecolo) kwam er voor het eerst een groene staatssecretaris op het departement Energie en ook dat stemde de energiemonopolist alles behalve gerust. Met de groene partijen Agalev en Ecolo had Electrabel helemaal niets. Geen verkochte mandaten, geen gedetacheerde medewerkers in de kabinetten, niet eens een direct aanspreekpunt. Voor de energiereus zou paars-groen een stap in het ongewisse worden. De lijn naar de regeringstop was altijd direct geweest, maar in de zomer van 1999 dreigde er voor het eerst ruis op te komen.
Onrust was er in die begindagen van paars-groen zeker, zegt een socialistisch toppoliticus, maar tegelijk wist Electrabel zich verzekerd van haar gigantisch netwerk en, belangrijker nog, van haar monopolie op het vlak van expertise. In de gemengde intercommunales is bijna alle expertise van Electrabel. Dat is een pijnlijke vaststelling, maar het is niet anders. Om het monopolie van Electrabel echt met kans op succes te bekampen, hadden we meer kennis nodig. Er waren wel enkele onafhankelijke wetenschappers en er zaten specialisten op de kabinetten die niet door Electrabel waren gedetacheerd. Maar de strijd was van meet af aan ongelijk. In ons land kan die strijd ook nooit eerlijk zijn. Daarvoor is de macht van Electrabel de vorige eeuw veel te diep geworteld.
Goede bedoelingen
In zijn boek Kernenergie in de Wetstraat, dissectie van de deals, beschrijft Luc Barbé, tijdens paars-groen kabinetchef van Olivier Deleuze, niettemin hoe Verhofstadt I in de begindagen met veel enthousiasme aan de taak begon. Er lag dan ook werk op de plank: Europa had beslist dat de energiemarkt vrij moest worden gemaakt en paars-groen kreeg de unieke kans om via wetten en besluiten de lijnen uit te zetten waarbinnen de concurrentie optimaal zou moeten kunnen spelen. Het einddoel was ambitieus: Verhofstadt I mikte op een echt vrije energiemarkt met vier of vijf energieproducenten. De prijzen zouden kraken en de kiezer zou tevreden zijn.
Bij de start van de paars-groene regering Verhofstadt I was de consensus groot: het monopolie van Electrabel zou sneuvelen (Foto Wim Van Cappellen - Reporters)
Terugblikkend op die periode moet ik toegeven dat we eigenlijk niet echt goed wisten waar we precies mee bezig waren, zegt een liberale bron. Er was wel een vaag einddoel, maar we waren ons onvoldoende bewust van de almacht van Electrabel. Dat bedrijf kent, in tegenstelling tot de regering en de administratie wél alle hoekjes en kantjes van het energiedossier en bovendien had Electrabel een zeer duidelijk plan op tafel. Goede bedoelingen waren er genoeg, maar niemand had op dat moment echt goed begrepen dat de vrijmaking van de energiemarkt voor Electrabel op geen beter moment had kunnen komen.
De kerncentrales waren volledig afgeschreven. Het enige wat hen nog te doen stond was de winst opstrijken. Daar lag hun focus: cashen. Zelfs de CREG heeft dat pas later begrepen. Daarnaast wist Electrabel perfect dat de politiek het zich niet kon permitteren om het toen nog Belgisch energiebedrijf binnen het nieuwe Europees speelveld in een nadelige positie te manoeuvreren tegenover buitenlandse concurrenten. Op die Belgische verankering werd constant gehamerd. Het was een van de pijlers onder het uitgestippelde paars-groene beleid. Toen leek dat ook perfect begrijpbaar en verdedigbaar, maar intussen is Electrabel wel in Franse handen.
Niemand had echt goed begrepen dat de vrijmaking van de energiemarkt voor Electrabel op geen beter moment had kunnen komen. De kerncentrales waren volledig afgeschreven. Het enige wat hen nog te doen stond was de winst opstrijken. Daar lag hun focus: cashen.
De veer gebroken
Maar zoals gezegd lag er bij aanvang van Verhofstadt I werk op de plank. Paars-groen had vier jaar tijd om de vrijmaking van de energiemarkt in goede banen te leiden. Dat wil zeggen: een echte vrije markt creëren waar eerlijke concurrentie tussen verschillende spelers zou kunnen leiden tot een aanzienlijke daling van de energieprijs voor consumenten, KMOs en grotere bedrijven. Een plan dat, om evidente reden, volledig haaks stond op de belangen van Electrabel dat sinds jaar en dag en dat wordt wel eens vergeten als privébedrijf actief was op een gesloten energiemarkt. Dat monopolie wilde Electrabel maar wat graag behouden. Ook in een vrije markt.
Dat het quasi monopolie van Electrabel vandaag nog steeds overeind staat, wordt paars-groen in de huidige discussie over de nucleaire rente zwaar aangerekend. In een verhit Kamerdebat wreef uittredend premier Yves Leterme het de socialistische oppositie recent nog eens fris onder de neus. En toch, een tijdlang was paars-groen aardig op weg om de energiemarkt echt open te breken.
De MR wrong wel eens tegen en ook bij de PS was er soms weinig animo om al te drastisch tegen de belangen van Electrabel in te gaan, maar in de eerste periode van paars-groen was de sfeer constructief, zegt Luc Barbé. We zaten op dezelfde golflengte. Niet over alle details, maar wel over de grote lijnen. Er was al eens discussie in de interkabinettenwerkgroepen. Electrabel probeerde via de MR al eens een wetsvoorstel binnen te smokkelen, maar uiteindelijk pakte dat niet. Ook met Vlaanderen (waar Steve Stevaert bevoegd was voor energie, ToC) werkten we goed en constructief samen. Maar op een bepaald moment zag ik de bereidheid om te werken aan een echt vrije markt opdrogen. Plots moesten alle details tot in den treuren besproken en bediscussieerd worden. Ik herinner me dat de interkabinettenwerkgroep soms meerdere keren opnieuw samen moest komen om het eens te geraken over de kleinste details. Plots leek de spirit weg. De veer gebroken.
Le tout Belgique
In zijn boek suggereert Luc Barbé dat die gewijzigde houding, vooral bij de VLD, samenhangt met de oprichting van SN Brussels Airlines. Een gerucht dat ook al langer dan vandaag door de Wetstraat gonst. In een hoofdstuk dat enigszins voorbarig Het einde van het Electrabelmonopolie als titel draagt, beschrijft de voormalige kabinetchef van Olivier Deleuze hoe op zijn minst de socialisten ervan overtuigd waren dat de liberalen een bocht maakten na de oprichting van SN Brussels Airlines.
Je bent naïef, Luc, dat merk je toch. Sinds de oprichting van SN Brussels Airlines hebben ze een bocht genomen, de liberalen plooien nu voor Electrabel! De socialisten waren ervan overtuigd. Tractebel, de hoofdaandeelhouder van Electrabel, had een sleutelrol gespeeld in de oprichting van SN Brussels Airlines ( ) De opmerking van de socialisten was dus niet uit de lucht gegrepen, maar ik kon ze niet hard maken.
Gesprekken met directe betrokkenen leren dat de socialisten wel degelijk de juiste inschatting maakten. Op 7 november 2001 ging Sabena failliet. Meteen daarna riepen Guy Verhofstadt en zijn kabinetchef Luc Coene (huidig gouverneur van de Nationale Bank) de captains of industry samen. De vergaderingen gingen geregeld door in de lokalen van Tractebel. Verhofstadt wilde kost wat kost een Belgische opvolger voor Sabena, zegt een toppoliticus. Ook vanuit het Hof kwam er druk. Le tout Belgique, iedereen die er stiekem of openlijk van droomde om ooit nog eens baron of barones te worden, kreeg in die periode het duo Etienne Davignon Maurice Lippens over de vloer. Het spreekt nogal voor zich dat Davignon en Lippens niet voor niets op pad gingen.
Tractebel dreigde ermee zich terug te trekken uit SN Brussels Airlines (Foto Jan Van de Vel - Reporters)
Het geld om SN Brussels Airlines boven het doopvont te kunnen houden kwam er uiteindelijk via SN Airholding nv en werd in belangrijke mate volgestort door en via Tractebel. Bovendien zorgde de groep boven Electrabel ook voor het juiste personeel. Naast Etienne Davignon werd Emmanuel Van Innis gedetacheerd, de topspecialist van de groep inzake financiën en administratie. Hij is het die met succes zijn schouders zette onder het businessplan en SN Brussels Airlines door de moeilijke eerste maanden loodste.
Nucleaire provisie
De opstart van de opvolger van Sabena doorkruiste echter ook de gevorderde plannen van paars-groen om de energiemarkt écht vrij te maken. Dat er, zoals Luc Barbé aangeeft, plots wel om elk amendement op leven en dood werd gebikkeld, kwam niet zomaar. Nog tijdens de opstartfase van SN Brussels Airlines rinkelde de telefoon in de hoogste regionen van de regering. De boodschap van Tractebel was niet mis te verstaan: Komt dit erdoor, dan trekken we ons stante pede terug uit SN Brussels Airlines
Ook vanuit het Hof kwam er druk. Le tout Belgique, iedereen die er stiekem of openlijk van droomde om ooit nog eens baron of barones te worden, kreeg in die periode het duo Etienne Davignon Maurice Lippens over de vloer. Het spreekt nogal voor zich dat Davignon en Lippens niet voor niets op pad gingen.
Een van de dossiers waar Electrabel letterlijk de wet dicteerde, was dat van de nucleaire provisies. Een dossier dat over vele miljarden euros gaat. Een van de directe betrokkenen vertelt: In de begindagen van paars-groen hadden we een compromis bereikt over die zogenaamde nucleaire provisie. De nucleaire producent zou verplicht worden om tegen het moment dat de kerncentrales zouden sluiten een provisie aan te leggen die moest dienen voor de ontmanteling van de centrales. Logisch, want het gaat niet op om de grote opkuis van de kerncentrales, die de uitbater vele miljarden euros hebben opgebracht, gewoon over te laten aan de staat en de belastingbetaler. Tegen 2025 zou er 12 à 13 miljard euro opzij moeten worden gelegd.
Paars-groen was het erover eens dat er moest gezocht worden naar een manier om het gespaarde geld, in afwachting van 2025, niet immobiel te houden. Olivier Deleuze legde een voorstel op tafel. Een voorstel dat niet naar de zin van Electrabel bleek. Op dat moment werd er gebeld met de mededeling dat het kapitaal van Tractebel uit SN Brussels Airlines zou worden teruggetrokken, mocht het voorstel van Deleuze het halen. We waren het erover eens dat 75 procent van de provisie opnieuw uitgeleend mocht worden aan de kernenergie-exploitant. Met dien verstande dat een speciaal daarvoor opgerichte commissie kon vragen om het geld te repatriëren op het moment dat de kredietwaardigheid van Electrabel zou dalen. De knoop zat bij de precieze voorwaarden. Dat specifieke nadeel werd op directe vraag van Electrabel uit de wet gehaald. Het lijkt een detail maar het gaat, naargelang de tijd verder verstrijkt, om steeds meer miljarden euros. Ook voor Electrabel is dat nog altijd veel geld.
Voor Luc Barbé komt de uitleg over dat concrete dossier als een verrassing. Dat soort akkoorden wordt op het allerhoogste niveau gemaakt. Ik moet eerlijk zijn, dat Electrabel zwaar lobbyde wist ik maar al te goed, dat ze in dit dossier regelrechte chantage zouden gepleegd hebben is nieuw voor me.
De reactie van Luc Barbé, zowel door liberale als socialistische bronnen nochtans geroemd als een kenner van de materie die als het nodig was ook pragmatisch durfde te handelen, geeft aan dat de kern van het probleem tweeledig is. Aan de ene kant was er de chantage van Electrabel, maar daarnaast ook een gebrek aan kennis over de directe implicaties van de kleine lettertjes in de nieuwe regelgeving.
Een stelling die Barbé volmondig beaamt. Electrabel was ontzettend goed voorbereid. Ze konden perfect de implicaties van elk amendement inschatten. Op korte en op lange termijn. Kennis is macht. In het geval van Electrabel klopt dat zeker en vast. Ik herinner me hoe we advocatenbureaus inschakelden. Wij zaten daar dan als overheid met een advocaat terwijl Electrabel gewoon een batterij van twintig advocaten opentrok. Er was de politieke druk van Electrabel, maar er was zeker ook hun knowhow. Net omdat die machtsstrijd ongelijk was hebben we de CREG opgericht, als tegenmacht. Na al die jaren inlooptijd merken we nu toch stilaan dat de CREG ook werkt. Ik stel vast dat Electrabel de strijd over de nucleaire rente tegen de CREG aan het verliezen is.
Elia
Het dossier van de nucleaire provisies is niet het enige waarop Electrabel een onuitwisbare stempel drukte. Wellicht zijn er nog tal van andere, maar ook bij de oprichting en de waardering van de netbeheerder van het Belgisch hoogspanningsnet, Elia en bij de discussie over de spaarbekkencentrale van Coo-Trois-Ponts was de energiereus aan zet.
De waardering van netwerkbeheerder Elia zorgde voor een bitse strijd in de schoot van paars-groen (Foto Pascal Broze - Reporters)
Een van de kerngedachten bij de vrijmaking van de energiemarkt was de ontkoppeling van twee elementen: het beheer over het hoogspanningsnet en de levering van energie. Daarom werd Elia in het leven geroepen. Het beursgenoteerd bedrijf heeft als taak om het Belgisch hoogspanningsnetwerk beschikbaar te maken voor alle energieleveranciers. Dat moet vrije concurrentie mogelijk maken. Energiewaakhond CREG kijkt toe of Elia daarbij correcte prijzen aanrekent.
De oprichting en waardering van Elia was de inzet van een enorme politieke discussie binnen paars-groen, zegt iemand die nauw betrokken was bij de uiteindelijke deal. Er zijn drie verschillende bureaus ingeschakeld om de precieze waarde te laten becijferen. Uiteindelijk is er dan, als compromis, een soort gemiddelde genomen. Maar niet alleen de waardering van het hoogspanningsnetwerk was de inzet van zwaar politiek getouwtrek, ook de precieze definitie van wat al dan niet deel zou uitmaken van het hoogspanningsnet, was bron van discussie.
De spaarbekkencentrale van Coo
Meer concreet ging de discussie over de spaarbekkencentrale van Coo-Trois-Ponts. Die waterkrachtcentrale is een buitenbeentje in het productiepark van Electrabel. Vandaag wordt er hard tegen onzacht gediscussieerd over de winsten die Electrabel maakt met de afgeschreven nucleaire installaties. Maar in de jaren 1970 werden niet alleen nucleaire centrales gebouwd in België. In Coo werd ook een zogenaamde spaarbekkencentrale gebouwd. Dat is geen klassieke waterkrachtcentrale maar wel een centrale waarbij in de daluren (wanneer stroom ruim voorradig en dus goedkoop is) water wordt opgepompt. Dat opgepompt water genereert vervolgens stroom op momenten dat de nood hoog is. Op zeer korte termijn en gedurende een zestal uren kan de spaarbekkencentrale van Coo-Trois-Ponts 1.000 tot 1.100 MW leveren (ter vergelijking: het totale productiepark van Electrabel kan ongeveer 16.000 MW leveren).
Net zoals de kerncentrales is de centrale van Coo een goudmachine voor Electrabel (Foto Eric Herchaft - Reporters)
Coo is met andere woorden geen productiecentrale maar wel een systeem om het net in evenwicht te houden, zegt een socialistisch toppoliticus. Niemand die ook maar iets van elektriciteit kent, zal iets anders beweren, en toch werd de centrale van Coo geen onderdeel van Elia maar wel van het productiepark van energieleverancier en producent Electrabel. Coo is, net zoals de nucleaire centrales al geruime tijd volledig afgeschreven en dus vandaag voor Electrabel een pure goudmachine.
Ook in het liberale kamp wordt bevestigd dat paars-groen door Electrabel zwaar in de zak werd gezet met de centrale van Coo. Dat er in dit dossier sprake was van echte chantage zoals bij het dossier van de nucleaire provisies, kan ik niet bewijzen. Wel staat vast dat Electrabel heel goed wist waar het precies om draaide. Veel beter dan de regering alleszins. De logica wil dat Coo deel zou uitmaken van Elia, maar dat gebeurde uiteindelijk niet. De winsten die Electrabel jaar in jaar uit boekt als gevolg van die beslissing zijn gigantisch. Ik durf er geen bedrag op te plakken, maar de discussie erover kan gemakkelijk naast de discussie over de nucleaire rente staan.
Tot op vandaag speelt Electrabel de overheid van het kastje naar de muur. Het bedrijf controleert de Belgische energieproductie. Het heeft een haast absoluut kennismonopolie en het beschikt over politieke relaties in alle machtscentra. Het klinkt paranoïde, maar ik sluit niet uit dat Electrabel binnen afzienbare tijd een black-out organiseert. Op zijn minst zullen ze ermee dreigen.
Paars-groen mag zich de tanden dan al stuk hebben gebeten op Electrabel én wankele fundamenten onder de vrije energiemarkt hebben gelegd, de jaren daarna werd het voor Electrabel alleen maar aangenamer in België. De oude relaties kwamen terug boven drijven en de kabinetten opnieuw bemand. Marc Verwilghen werd als paars minister van Energie zonder veel moeite in de zak van de energiereus gestopt en onder Leterme II en Peeters II zit de energiemonopolist weer helemaal mee aan het stuur. Doorgaans onzichtbaar, maar niet altijd.
Beter bij de bank van hier
Op 24 maart 2010 besliste de regering Leterme II om twee definitieve bestuurders bij de Vlaamse bakverzekeraar KBC aan te duiden. Sinds de bankencrisis kijken vier overheidsvertegenwoordigers twee federale en twee Vlaamse- mee naar het reilen en zeilen binnen KBC. Een van die federale overheidsvertegenwoordigers is Jean-Pierre Hansen, bestuurder bij GDF Suez en Electrabel. Maar Hansen is niet alleen dat. Voor Electrabel is Hansen ook de toponderhandelaar over het langer openhouden van de kerncentrales in ons land. In de KBC zetelt hij voor de overheid, als onderhandelaar rond de kernuitstap ageert hij tegen de overheid in het belang van zijn bedrijf. Kwestie van op het juiste moment het juiste petje op te zetten.
Electrabel zit werkelijk overal, en echt niet alleen dankzij de relaties met de MR. Sinds de terugkeer van de CD&V is hun bedje ook in Vlaanderen opnieuw gespreid.
Binnen de KBC kwam Hansen op het zitje van Pierre Wunsch terecht. De toenmalige kabinetschef van Didier Reynders mocht eerder als voorlopig bestuurder bij KBC aanschuiven. Net zoals Hansen werkte de kabinetchef van Reynders jarenlang voor Tractebel en Electrabel. Intussen is Wunsch in beeld als directeur van de Nationale Bank. De Nationale Bank die in opdracht van de regering Leterme II de berekeningen over de opbrengsten van de kerncentrales van de onafhankelijke energiewaakhond CREG moest nakijken en daarbij uitkwam, dicht bij de cijfers van Electrabel.
Met Hansen (als overheidsvertegenwoordiger) bij KBC en Wunsch als directeur in de Nationale Bank is het verhaal lang niet volledig verteld. Bij die andere bank die tijdens de kredietcrisis in zware moeilijkheden kwam, Fortis, intussen BNP Paribas Fortis, zetelt sinds een klein half jaar Sophie Dutordoir. Niet als overheidsvertegenwoordiger, wel als onafhankelijk bestuurder. Momenteel is Dutordoir directeur-generaal van Electrabel. In tegenstelling tot Hansen is ze geen direct onderhandelaar over de sluiting van de kerncentrales. Maar ze is natuurlijk wel de patron van de belangrijkste belanghebbende partij in dat debat.
Ach, Electrabel zit werkelijk overal, zucht een sp.a-toppoliticus. En echt niet alleen dankzij de relaties met de MR. Sinds de terugkeer van de CD&V is hun bedje ook in Vlaanderen opnieuw gespreid. Kijk naar de Vlaamse Regering. De kabinetchef van Kris Peeters heeft indirect banden met Electrabel (Raf Suys zetelt in het door Electrabel mee gefinancierde Studiecentrum voor Kernenergie) en de nummer twee van het kabinet (Derrick Gosselin) werkte tot twee jaar terug voor GDF-Suez. Op het kabinet van Peeters is hij kabinetschef Economie.
Vroeger was het beter
Electrabel lijkt vandaag terug van nooit echt weggeweest. Alleen kan de energiemonopolist zich niet langer de technieken permitteren waarmee het vroeger wel tot in de diepste vezels van alle traditionele politieke partijen in ons land wist door te dringen.
Eind juni vorig jaar verscheen het boek Hier klopt mijn hart van Freddy Willockx. Het boegbeeld van de sp.a blikt daarin terug op zijn veertigjarige politieke carrière en schetst onder meer een schokkend beeld van hoe Electrabel vroeger tewerkging.
Hoe kon een beperkte groep zoveel impact hebben op de politieke besluitvorming? Mijn antwoord is kort en krachtig: omdat zij, en ik wik mijn woorden, op alle niveaus patronaal, syndicaal en politiek een gestructureerde vorm van actieve corruptie hadden georganiseerd. De formulering klinkt scherp, maar kan hard worden gemaakt. Van hoog tot laag werden politieke partijen beïnvloed. Van kabinetten van ministers tot en met een hele gemeenteraad. Bij politieke partijen werd personeel tewerkgesteld vanuit de energiesector. In kabinetten werden hun vertegenwoordigers gratis gedetacheerd. Schepenen en gemeenteraadsleden werden systematisch verwend met snoepreizen, dure etentjes, benoemingen enzovoort. Kritische professoren werden bedreigd met het droogleggen van private en publieke studieopdrachten. Collusie dus, ook met de sociale partners.
Die toch wel zeer harde woorden van de gewezen minister zorgden vorig jaar nauwelijks voor een rimpeling op de golven. Iedereen weet dat het zo is, maar er gebeurt niets. Er kan ook niets gebeuren, klinkt het ook binnen de liberale partij. Binnen alle traditionele partijen woedt er een oorlog tussen voor- en tegenstanders van Electrabel. Tussen diegenen die persoonlijke belangen hebben bij Electrabel en diegenen die er geen belangen hebben. Misschien zijn de verhoudingen de voorbije jaren wat verschoven, misschien is de publieke opinie zich stilaan beter bewust van de situatie, maar wezenlijk kan er niets veranderen zolang de gemeenten een actieve rol blijven spelen in het energiebeleid. Ze halen nog steeds ongeveer tien procent van hun budget uit hun activiteiten in de energiesector. Wat goed is voor Electrabel is dus, ook vandaag nog, goed voor de gemeenten. Daar lag de basis van het systeem van collusie zoals het is gegroeid en daar ligt nog steeds de kern van het probleem. Daar komen nog eens alle bestuursmandaten bij die indirect via Electrabel lopen. Zelfs een eeuwige oppositiepartij als het Vlaams Belang zit mee in dat bad. Zolang de politieke belangen niet los geknipt worden van de energiebelangen, zal Electrabel in ons land aan zet blijven.
Mede daardoor zijn we vandaag opnieuw aanbeland bij een situatie die zeer goed lijkt op de situatie zoals ze bestond voor de vrijmaking van de energiemarkt. Toen bepaalde het fameuze Controlecomité voor de elektriciteit en het gas de stroomprijs. Die prijs was keer op keer een deal tussen producent Electrabel, de politieke wereld en de werkgevers- en werknemersorganisatie. Het evenwicht dat daar werd bereikt, leidde tot te hoge stroomprijzen voor de gezinnen en de KMOs en relatief lage prijzen voor de grote energie-intensieve bedrijven, zegt Luc Barbé. Het systeem zat geniaal in elkaar. Iedereen, ook de vakbonden waren het er over eens dat de concurrentiepositie van de grote bedrijven gevrijwaard moest blijven door lage energiekosten. Dat garandeerde jobs, dus voor die bedrijven bleven de prijzen laag. Zo werden de vakbonden gesust. Maar de factuur van wat er werd uitgespaard bij de grote bedrijven werd doorgeschoven naar gezinnen en KMOs die decennialang veel te veel geld voor hun energie hebben betaald.
Het systeem functioneerde zodanig naar ieders zin dat veel politici en de vakbonden er al die tijd zelfs bewust op aanstuurden de gang van zaken stil te houden voor de buitenwereld.
Ach, zucht Freddy Willockx, De actieve corruptie zat diep en het gebeurde, met uitzondering van de groenen, in alle partijen. Inderdaad, ook in mijn partij en ook bij de vakbonden en bij het patronaat. Ik herinner me nog levendig hoe een topambtenaar van het ministerie van Financiën me op een dag tot in de kleinste details kwam uitleggen hoe Electrabel genoot van een soort negatieve belasting. Het kwam er op neer dat hoe meer winst het bedrijf maakte, hoe meer het terugtrok van de belastingen.
Daar val je toch van achterover? Maar de vraag is natuurlijk hoe zon systeem kon ontstaan. ACV-leider Jef Houthuys liet ooit in een verslag van het Controlecomité expliciet noteren dat het niet de bedoeling was dat het lucratieve fiscale systeem van de gemengde intercommunales openbaar zou worden gemaakt. Dan weet je het wel. Met Willy Claes heb ik vaak ruzie gemaakt toenhij zijn fameuze pax electrica verdedigde. Bewijzen over directe partijfinanciering heb ik niet, maar ik ben er zelf wel van overtuigd dat er jarenlang veel geld is betaald. Misschien ook wel op momenten dat het wettelijk niet meer kon. En echt niet alleen maar met snoepreisjes, jobs voor familie of mandaten in raden van bestuur. Iedereen zat mee in bad. In het beste geval werd er binnen het comité wat tegengewicht gegeven door de vakbonden, maar de belangen van Electrabel overheersten systematisch.
ACV-leider Jef Houthuys liet ooit in een verslag van het Controlecomité expliciet noteren dat het niet de bedoeling was dat het lucratieve fiscale systeem van de gemengde intercommunales openbaar zou worden gemaakt.
Verwilghen en de CREG
Dat getouwtrek tussen de verschillende belanghebbenden zien we vandaag opnieuw terugkeren in de discussie over de nucleaire rente. Hoeveel winst maakt Electrabel nu eigenlijk met de afgeschreven kerncentrales? Het antwoord lijkt van een consensus te moeten komen. Niet van de harde cijfers dus. Het zal een deal zijn, net zoals dat vroeger in het Controlecomité gebeurde. En net zoals er deals worden beklonken tussen GDF Suez en de Belgische overheid.
Het belangrijkste verschil met vroeger lijkt te zijn dat er nu met de CREG een onafhankelijke regulator over de schouder meekijkt. Niet dat de CREG echt mee aan tafel zit, maar de cijfers van de regulator die moet waken over de energieprijzen wegen wel op het debat.
Verwilghen en de CREG
Een gevaar dat Electrabel, nog voor de oprichting goed en wel een feit was, inschatte en meteenook trachtte te neutraliseren. De CREG was waarschijnlijk het beste ijzer dat door paars-groen in het vuur werd gelegd, zegt een liberale bron. Er werd gekozen voor een stevige waakhond met verregaande bevoegdheden. Een waakhond die écht kon bijten. Dat zat soms in kleine details. Zo werd er bijvoorbeeld zorg voor gedragen dat de werknemers van de CREG een goed loon zouden krijgen, gewoon om te verhinderen dat expertise door Electrabel al te gemakkelijk zou kunnen worden weggekocht.
En toch kraakte ook de CREG al snel in haar voegen. In haar begindagen moest de regulator groeien in haar rol. Alles was nieuw. Maar de intentie om zich tot een echt onafhankelijke regulator te ontpoppen was wel degelijk aanwezig. Tot Marc Verwilghen minister van Energie werd. De liberaal zat nog maar goed en wel op zijn ministerstoel of de eerste poging om de energiewaakhond aan banden te leggen was een feit. Marc Verwilghen heeft de CREG zwaar aan banden gelegd, zegt een partijgenoot. Ondermeer door er al snel voor te zorgen dat de beslissingen van de CREG gewoon geschrapt kunnen worden door de ministerraad. Met die beslissing plaatste Marc Verwilghen de CREG als onafhankelijke regulator de facto onder overheidscontrole. Het argument dat hij daarbij hanteerde was even simpel als simplistisch: de EU-richtlijn die de basis vormt van de Belgische wetgeving zegt niet dat de regulator onafhankelijk moet zijn van de regering. Dat klopt. Alleen zegt de richtlijn ook het omgekeerde niet. De CREG kan perfect onafhankelijk van de overheid functioneren. Dat pleidooi van Marc Verwilghen voor overheidsinmenging en controle op de CREG heb ik altijd een bijzonder vreemd standpunt gevonden, in het bijzonder voor een liberaal politicus.
Ook in de concrete toepassing van het dossier van de nucleaire provisies kwam Marc Verwilghen tussen in het voordeel van Electrabel. De wet voorziet in een regeling waarbij drie kwart van het kapitaal opnieuw kan uitgeleend worden aan de kernexploitant. De andere 25 procent zou elders kunnen belegd worden. Op een dag kreeg de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen, de commissie die toekijkt op de correcte uitbesteding van die aangelegde provisies, de melding dat een belangrijk deel van die 25 procent zou worden belegd in Elia, zegt iemand die de zaak van dichtbij opvolgde. Op dat moment was Elia nog een dochter van Electrabel. De hele commissie reageerde verbolgen. Op een man na. Een man die er zetelde in naam van de Nationale Bank. Die 25 procent van de provisie mocht immers niet uitgeleend worden aan Electrabel. Dat was uitdrukkelijk zo afgesproken. De wettelijke term diversificatie impliceert zelfs dat het geld buiten de energiesector moest worden belegd. De commissie gaf dus een negatief advies aan minister Verwilghen, maar dat werd niet gehoord. Elia kreeg, volledig tegen de geest van de wet in, een lening van 808 miljoen euro, afkomstig uit de nucleaire provisies.
Een lening voor Elia
Vandaag moet de kernenergie-exploitant dus weliswaar een miljardenprovisie ophoesten, maar ze kan die vervolgens nagenoeg volledig zelf beheren. Onder dreiging zich terug te zullen trekken als financier van SN Brussels Airlines had Electrabel bovendien eerder al verkregen dat de overheid nauwelijks nog een ijzer in het vuur heeft om dat geld terug te vorderen mocht de kredietwaardigheid van Electrabel daar toe nopen. Dat alles maakt de nucleaire provisie die momenteel 5,6 miljard euro zou bedragen tot een bijzonder virtueel verhaal.
Het vreemde is dat, na het negatief advies over het uitlenen van die 808 miljoen euro aan Elia, de samenstelling van de bevoegde commissie werd gewijzigd. Van de negen commissieleden zijn er intussen drie van Synatom. Synatom is voor de volle honderd procent in handen van Electrabel. De partij die moet gecontroleerd worden zetelt dus intussen mee in de commissie die haar moet controleren.
Waar zit de 5,6 miljard euro?
Dat zorgt ervoor dat de bevoegde commissie vandaag nog nauwelijks zicht heeft op waar de in totaal 5,6 miljard euro nu eigenlijk zit. Laat staan op welke termijn het geld teruggevorderd kan worden. Heeft Electrabel via haar door de Franse staat gecontroleerde moederholding Suez-Gaz de France het Belgische overheidsgeld besteed aan projecten in Frankrijk? Worden er straks kerncentrales mee gebouwd in Brazilië?
Marc Verwilghen plaatste de CREG als onafhankelijke regulator de facto onder overheidscontrole.
Tot zijn scha en schande moest huidig minister van Energie Paul Magnette (PS), na het lezen van een rapport van een rondetafelconferentie over de situatie, toegeven dat hij het eigenlijk ook niet weet.
Wel volgde recent nog een persmededeling waarin Magnette aankondigt dat hij Electrabel het beheer van Synatom wil ontnemen. Er moet een einde komen aan het belangenconflict door de aanwezigheid van Synatom binnen de Commissie van nucleaire voorzieningen, besluit hij zijn persbericht.
Veel zorgen baart het Electrabel allemaal niet. En ook bij een toppoliticus uit dezelfde politieke familie ontlokt het aankondigingsbeleid van Paul Magnette vooral een cynische grijns. Electrabel heeft ons al voor miljarden gerold en dat zal onverminderd zo doorgaan. De voorsprong die ze hebben, kunnen we niet inhalen. Ze hebben ontzettend veel geld en ze zijn ons in alles enkele stappen voor. We kloppen onszelf op de borst omdat we dapper beslist hebben dat Electrabel als belangrijke aandeelhouder uit Elia moet. Wel, Electrabel heeft al lang begrepen dat daar niets meer te rapen valt. Ze willen er zelf graag uit en laten dat de politiek verkopen als een overwinning. De netten zijn niet hun core business en het rendement ligt niet hoog genoeg meer. Zo simpel is het. Ons netsysteem zal eerder vroeg dan laat instorten en dan zullen we verplicht zijn om opnieuw aan te kloppen bij de privé. Bij Electrabel dus. Zij hebben immers de kennis. En wees gerust: ze zullen klaar staan met hun expertise, alleen zal het voor veel geld zijn. Het is bijna beangstigend om te zien hoe Electrabel als geen ander weet hoe ze met hun kaarten moeten schuiven.
Ook in liberale kringen wordt dezelfde analyse gemaakt. Neem de Pax Electrica die door Herman Van Rompuy met Suez Gaz de France is afgesloten. Het is vanuit democratisch oogpunt sowieso al moeilijk te verdedigen om een deal te sluiten over de hoeveelheid belastingen die een bedrijf moet betalen. Maar echt helemaal dom is het om de voorwaarden die je oplegt aan Electrabel zodanig te formuleren dat ze er hun monopolie verder mee kunnen versterken. In ruil voor het langer openhouden van de kerncentrales moet Electrabel immers 500 miljoen euro investeren in groene energie. Dat leidt tot concurrentievervalsing want andere spelers hebben dat goedkoop geld van de kerncentrales niet. Die maatregel zal als belangrijkste gevolg hebben dat Electrabel ook heel de groene elektriciteitsmarkt in België zal overspoelen en controleren.
Parallel wordt via allerlei regels en technische voorwaarden de groene markt zo goed en zo kwaad mogelijk dicht getimmerd voor potentiële concurrenten van Electrabel. Neem nu de windmolenparken, zegt een socialistisch energiespecialist. Door het inbouwen van allerlei praktische moeilijkheden is het ondernemingsklimaat allesbehalve vriendelijk voor kleinere spelers. Daardoor waait heel veel bijna automatisch richting Electrabel. En als dat niet volstaat, dan is er ook nog altijd de bevriende politieke wereld. In Brugge heeft CD&V-burgemeester Moenaert indertijd hemel en aarde bewogen om Electrawinds een vergunning te weigeren voor de bouw van bijkomende superwindmolens.
Dat subtiele samenspel van knowhow en macht bezorgt Electrabel vandaag een de facto monopolie. En dat monopolie zorgt volgens sommigen niet enkel voor veel te hoge prijzen. Door onze energieproductie volledig aan een speler toe te vertrouwen, maakt België zichzelf ook bijzonder kwetsbaar en afhankelijk. Een afhankelijkheid die, zo bewijst de SN Brussel saga, als het er echt om spant Electrabel heel veel macht geeft.
Black-out
Heeft Electrabel Belgisch overheidsgeld besteed aan projecten in Frankrijk? Huidig minister van Energie Paul Magnette (PS) moet toegeven dat hij het eigenlijk ook niet weet
Ik sluit niet uit dat Electrabel een black-out organiseert, zegt een liberale bron. De volgende dag stappen ze dan naar de regering: we willen de zaak best openhouden, maar t zal iets kosten. Wie zal hen dan tegenhouden? Wellicht voeren ze het nooit echt uit, maar dat ze ermee durven dreigen op hoog niveau is een zekerheid. Spelen op angst, subtiel laten vallen dat ze niet zullen kunnen instaan voor de energiebevoorrading onder bepaalde omstandigheden, Zo werkt het. Politici zijn daar heel gevoelig aan. Denk je dat Paul Magnette graag in de Kamer komt uitleggen waarom het licht is uitgegaan? De waarheid is dat we vandaag aan handen en voeten gebonden zijn. Het enige wat we kunnen doen, is in de nabije toekomst stappen zetten waarmee we voor een keer Electrabel in snelheid pakken.
Investeren in het elektriciteitsnetwerk is daarvoor volgens nogal wat oudgedienden van paars-groen de beste optie. Kiezen voor forse investeringen in de netten, dat moeten we doen, zegt een socialistisch toppoliticus. In slimme meters en in de aansluiting op dat fameuze stopcontact op zee. Daar kunnen we aanpikken op een mondiaal netwerk. Verplaatsing van energie over lange afstand kan vandaag met een minimaal verlies (drie procent ToC). Het is de enige manier om ons van het quasi productiemonopolie dat Electrabel nog steeds heeft te ontdoen. Het is vloeken in de kerk, maar misschien moeten we ons durven afvragen of het echt nodig is dat België bepaalde quota aan eigen stroomproductie haalt.
Bovenstaande socialistische optie vindt ook in liberale kringen steun. België heeft nooit een echt energiebeleid gehad. We morrelen maar wat aan. Subsidies voor groene stroom? Tof idee! Doen! Maar oeps, zijn ze te duur? Gewoon afschaffen dan. Ons energiebeleid is een steekvlambeleid. Het mist elke langetermijnvisie. Wat is het doel? Wat willen we bereiken? Waar moet België over tien jaar staan? Is het te verantwoorden om meer geld te vragen voor stroom als we in ruil zwaar investeren in slimme netten? Europa heeft intussen stilaan begrepen dat er nood is aan visie maar in België is die totaal afwezig. Een betere verzekering dat alles bij het oude blijft, kan Electrabel zich niet dromen.
van een verrassing gesproken, we are alive and kicking en we vieren de papierstaking van 1910 in Turnhout
Allersbeste lezertjes,
wegens omstandigheden was dit blogje een aantal zeer lange maanden onbeheerd en onbemand en -vrouwd achtergelaten. Wat merken we echter? Jullie trouw is grenzeloos en vooral ondoorgrondelijk. Zonder één enkel verlossend woord van onze kant staan we nu nog steeds op nr 2 in de top 10 van de politieke blogs van bloggen....Het wordt een echte Belgische ziekte dat gewoon niks doen de populariteit enkel doet toenemen? Maar hier zijn we dan weer om ons ongelooflijk onpopulair te maken en wat tegen de zere schenen te stampen. Om al niet onmiddellijk met een zware deur in huis te vallen vermijden we actuele en brandende onderwerpen zoals daar zijn: onze regeringscrisis, het verdwijnen van de chocotoff, het afschaffen van de index en het begin van de koopjessperperiode om het enkel dicht bij huis te houden. Wij willen morgenvroeg 17 juni 2011 de 101ste verjaardag vieren van het uitbreken van de grote papierstaking van 1910 in Turnhout. maanden staken en dan verliezen...dank zij...lees het hieronder en misschien moeten jullie ook maar eens de zeer mooi uitgegeven roman van Robert Baeken er eens op nalezen uitgegeven in 2010 door de Historische drukkerij Turnhout
Op 17 juni 1910 brak bij papierfabriek La Turnhoutoise een spontane werkstaking uit, die snel oversloeg naar andere bedrijven om betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen. De staking zou pas eindigen op 5 januari 1911, met een totale nederlaag voor de stakers. De staking kreeg de steun van de plaatselijke socialisten, terwijl de katholieke pers ze fel bestreed.
De staking blijft hier nog immer voortduren. Gisteren zijn nog vier werklieden der Belgica van hun werk gebleven en de uitbreiding der staking op die fabriek was andermaal woensdag door de 'Peuple' reeds aangekondigd, een bewijs dat de socialistische raddraaiers dat zoo hadden voorgeschreven. Zaterdag hebben de roode leiders een verhoor gevraagd aan Mr. den burgemeester van Turnhout. De 'Peuple' en de socialistische organen waren reeds zoolang en zoo lijvig uitgevaren tegen de dwingelandij der patroons van Turnhout, omdat deze hunnen werklieden een borgbrief opdrongen en geld inhielden voor hunne huishuren! Als men dat ook al dwingelandij heet, dan kan men ver gaan! Het zijn de patroons niet die een borgbrief opdringen aan ondergeschikten, maar het zijn de werklieden die aan de bazen eenen borg vragen om daarmede bij dezen of genen eigenaar een huis te gaan huren; dat is de waarheid! De feiten en toestanden worden dus door de socialistische organen heelemaal verkeerd of valsch voorgesteld.
De roode leiders zouden nu zaterdag in het schepencollege eens gaan vragen wat er van al die werkstakers moest geworden, wier borgbrieven door de patroons zijn ingetrokken en die gevaar loopen onmeedogend op de straat te worden gezet, indien het gewijsde van den vrederechter door onze rechtbank van eersten aanleg wordt bekrachtigd en voor goed wordt uitgemaakt dat de huurcelen der werklieden verbroken zijn wanneer hun borg wordt ingetrokken, zoodat zijn dan onmiddellijk op de straat kunnen worden gezet. Mr. de Burgemeester antwoordde den leider der socialisten dat hij aan het College eene vraag kwam stellen, waarvoor hij eigenlijk in het kabinet van een advocaat moest wezen en die door de Rechtbank moest worden uitgemaakt. Mr. de Schepene Hendrickx vroeg heel snedig of de socialistische partij dan den borg der patroons niet kon overnemen, om aldus de ongelukkige werklieden te helpen. Maar zoover gaat der socialistische broederliefde niet; dat doen alleen de patroons. Het socialistisch potentaatje had daarvoor natuurlijk geen ooren.
Wat nu de dingelandij betreft, deze moet men juist aan de zijde der socialisten gaan zoeken. Immers, vreedzame werklieden hebben hun werk verlaten of durven niet meer naar de fabriek terugkeeren tengevolge van de bedreigingen der socialisten! Men spreekt van aanrandingen op den openbaren weg, van doodsbedreigingen tegen vreedzame werklieden die naar hun werk gaan of daarvan terugkeeren; kortom, er heerscht hier een klein schrikbewind, waarbij de socialisten de raddraaiers zijn. En dan spreken de socialisten van dwingelandij!" (De Kempenaar, 6 augustus 1910)
en we hernemen ook graag een artikel uit het blog van Vitalski van een jaar geleden:
ARBEIDERS STAAKTEN 100 JAAR GELEDEN 6 MAANDEN
Historische Drukkerij herdenkt papierstaking
woensdag 16 juni 2010
Auteur:Wendy Luyks
Kempenaar Robert Baeken herdenkt met zijn boek 'Het Verdriet van Turnhout' de papierstaking in de drukkerij. wlt
TURNHOUT- Met de lancering van het boek 'Het Verdriet van Turnhout' van Kempenaar Robert Baeken wil de Historische Drukkerij de papierstaking van 1910 herdenken.
Morgen is het precies honderd jaar geleden dat de arbeiders bij 'La Turnhoutoise' in staking gingen. Tijdens die staking, die zich snel uitspreidde over de hele papierverwerkende nijverheid van Turnhout, legden vijfhonderd arbeiders gedurende meer dan zes maanden het werk neer. Het was bijgevolg de zwaarste strijd voor het verenigingsrecht in de geschiedenis van de Turnhoutse grafische nijverheid.
Woelige periode
De Historische Drukkerij Turnhout kon deze gebeurtenis niet zomaar laten voorbijgaan. 'We legden anderhalf jaar geleden reeds de basis voor de strip die Serge Baeken, als stadstekenaar voor 2009 in opdracht van Strip Turnhout, rond de papierstaking maakte', zegt Herwig Kempenaers van Historische Drukkerij. 'Donderdag, precies honderd jaar na de start van deze woelige periode, brengen we de staking onder de aandacht. Dat doen we met de presentatie van 'Het Verdriet van Turnhout', een historische roman geschreven door Kempens schrijver Robert Baeken. Die roman werd door ons gerealiseerd en kwam op een bijzondere manier tot stand. Ze verschijnt in een eenmalige oplage van vijfhonderd exemplaren.'
Sociale strijd
Het verhaal beschrijft in grote lijnen de sociale strijd om het verenigingsrecht in de Turnhoutse papierverwerkende nijverheid tijdens de tweede helft van 1910. Er wordt een episode geschetst uit het leven van Janus Duprez, een wat zonderlinge rentenier die zich, na een onduidelijk overlijden van zijn vrouw, in datzelfde jaar opnieuw in zijn geboortestad komt vestigen.
Pamflet
Donderdag zal in de grafische en papierverwerkende nijverheid van Turnhout ook een pamflet met de geschiedenis van de staking verspreid worden door afgevaardigden van de Algemene Centrale van het ABVV. 'Door de samenwerking met die vakbond kunnen we de werknemers in de sector bereiken en zo dit belangrijk stukje geschiedenis onder de aandacht brengen.'
Het boek is verkrijgbaar in de Historische Drukkerij, Steenweg op Mol 84, voor 12 euro
Voilà onze eerste kreet van 2011 is netjes historisch ingebed en vanaf vandaag zullen we weer regelmatig onze gal spuwen op alles wat er volgens ons niet deugd. Beste lezertjes een welgemeende groet van dit stuk ongeregeld! Blijf ons lezen zouden we zo zeggen!
